Provinciale Zesuwsche Courant Middelburgsche, Vlissingsche, Goesche en Breskensche Courant MET 12 MAN SN EEN DOODE STAD. 183ste JAARGANG NUMMER 147 ZATERDAG 29 JUNI 1940 waarin opgenomen de Uitgave der Firma's F. van de Velde Jr. en G. W, den Boer ABONNEMENTSPRIJS 18 cent per week of f2.30 per kwartaal Franco per post f 2.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 5 cent. ADVERTENTIEPRIJS Van 1-5 regels f 1.50, Iedere regel meer 30 cent. Bij abonnement speciale, prijs. Kleine advertenties :van1 —5 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ct. (max. 8 regels). Dit nummer bestaat uit drie bladen Vlissingen was geëvacueerd, maar de wacht van de P.Z.E.M. deed haar plicht. „Wij stoppen voor niets meer". „Alles om je heen is donker. De ma chines gaan tekeer als brullende beesten. Heel het groote, holle gebouw dreunt en davert ervan. Hier en daar gloeit een vei- ligheidslampje, waardoor de donkerte nog maar zwarter lijkt. Je weet, dat je moeder ziel alleen hierboven bent en dat je onher roepelijk verloren bent als er gebeurt( wat we allemaal verwachten. Je weet, dat je alles met elkaar met twaalf man telt in een uitgestorven stad". Ziet U, je hoeft geen Leentje Lampepit te zijn om dan toch zoo'n wacht allesbe halve leuk te vinden. Maar ja, het bedrijf moet draaien, nietwaar?" Uit een groezelig stokersgezicht kijken twee trouwachtige oogen ons aan. En da delijk gaan die oogen dan weer naar de trillende wjjzers van manometers en wa termeters, naar de apparaten, die de tem peratuur van de stoom aangeven en naar de wjjzerplaaten van de C02-installaties. We zijn boven in de centrale van de P.Z.E.M.' te Vlissingen. Een stoker vertelt ons van zijn indrukken uit den oorlogstijd. Vertelt hoe dit geweldige bedrijf, dat heel Zeeland ran stroom voorziet, draaiend werd gehouden toen heel. Vlissingen ge- evacueèrd was, toen men' lederen dag en iederen nacht eeu luchtaanval verwachtte, toen de vrouwen zich aan hun mannen vastklemmen cn smeekten om toch niet meer weg te gaan RUIM 39 aULUOEN KILOWATT. Ruim 29 milloen kilowatt jaagt er per jaar door de netten van de Prov. Zeeuw- sche Electriciteits Maatschappij. 350 man werken er. 725 km. meet het hoogspan ningsnet en haast 1000 km. bet laagspan ningsnet Huizen, winkels fabrieken, hos pitalen en gemeentebedrijven, zij konden dé P.Z.È.M. niet missen. De P.Z.E.M. moest doordraaien. En ze draaide door, dag en nacht, vlieg tuigen of niet, bombardement of niet. Een eigen.signaaldienst waarschuwde als er gevaar dreigde en de 12 man, die de wacht hadden, die heel dit grootè bedrijf aan den gang hielden, in het belang van duizenden, over de geheele provincie, haast ten zich dan naar beneden, naar de schuil kelders. Maar na 10 minuten moest er. dan toch weer één naar boven, naar de ketels, kijken of de stoom niet terugliep, of alles wel goed ging daar in de hoogte. De ijzeren trappen moest hij op, tree na tree in het donker, hooger en' hoöger, terwijl boven hem de vliegtuigen ronkten, terwijl soms de bommen in de nabijheid explodeerden. En als hij dan boven was, stond hij daar, in het schèmërduister de wijzerplaten con troleerend. kolen opgooiend, met om zich heen het eeuwige gedreun der krachtinstal- Jaties. Verder was er niets hoorbaar. Wa ren de vliegtuigen dichtbij of veraf? Vie len er bommen of niet? Was het nu zijn beurt? Allen hadden 'de overtuiging dat de electriciteitscentrale en de gasfabriek het eerst .op. het programma stonden voor de bombardementen. Éen bom, die viel op twee meter van de bedrijfspoort kon hen in die meening slechts versterken. HET ERGSTE. „En die bommen zelf waren nog niet zoo ergals je zoo'n ding op je hoofd krpgt is het gebeurd. Maar als er één de stoomleiding zou raken, dan zou het ver schrikkelijk zijn, want dan is het wel ze ker, dat degene, die boven is, levend ver brandt". Zoo heeft de machinist van een centrale bij een luchtaanval denzelfden angst als de scheepsmachinist bij een ramp op zee de ketel, de stoomketel! „EN JE BENT ALLEEN". Het ergste oógènbiik kwam op 18 Mei. De schakelbordwachter - gaf het" bevel door „Stoom lateu zakken. ,Niet te ver". Dat gebeurde op last van het Duitsche Kommandq; Even daarna kwam het bevel„Stoom weer opvoeren!" En tegeljjkertjjd vernammen, dat heel Vlissingen aanzegging .gekregen had om in den korst mogelijken tijd te evacuee- renHet bedrijf moest draaien. .Maar de wacht op de Centrale had de weten schap, dat.zij als de eenige burgers 12 eenzame kerels waren achtergebleven in een uitgestorven stad. Zjj verwachtten, evenals wij allen, een vreeseljjk bombarde ment. En inderdaad floten spoedig de En gelsche granaten over het. gebouw. De mannen voelden zich als ratten in een val. Allen hadden zich naar de schuilkelders gehaast. Maar het hamerde in hun hoof den: de machines En daar gingen zij weer, de trappen op, de vuren langs, ieder op zijn post. Het ge bouw dreunde. Was. er stoom genoeg? Zouden zjj blijven? Niets is er te.hooren boven het gedaver der machines uit. Niets is er te zien dan ijzer, ijzer en nóg eens ijzer, op en neer zwoegende stangen, ra zend wentelendo wielen. Onder hen gaapt de afgrond van twee verdiepingen. Weg gaan of bljjven? Er was in Vlissingen geen brandweer of politie meer. Alleen zij twaalven, een paar hier, een paar daar, twaalf plichtsgetrouwe kerels in een doode stad. „DE CENTRALE STAAT STIL". Allen, die niet noodzakelijk uoodig wa ren in de Centrale bevonden zich te Big- gekerke. .Daar werd de directeur, de heer J. Slooves.op een gegeven oogenblik op gebeld uit de centrale „Meneer, we kun nen het niet houden". „Zoo", zei de directeur. „Ik kan het van hieruit niet bekijken, maar handel dan op eigen initiatief". Haastig werd er afgebeld. Maar dadelijk daarop gaf de heer Slooves last om de Centrale weer op te bellen en bevel te ge ven in ieder geval niet te stoppen vóór hijzelf er was. En reeds snorde zijn auto weg, naar Vlissingen. Terwijl hij het hek indraait, ontploffen de bommen in heele series. Een paar man hollen naar den schuilkelder. De directeur holt mee, Daar wordt krijgsraad gehouden. Het besluit is „We draaien door En zij gaan naar buiten. Wat is dat? De Centrale is gestopt". Men had uit Biggekerke niet snel ge noeg meer verbinding kunnen krijgen en de man, die op eigen initiatief zou hande len, had gemeend goed te doen door het bedrijf stil te leggen, daar bij een even- tueelen bominslag op de centrale de gevol gen erger zouden zijn dan van 100 bom men ergens anders. Het was door de verduistering te donker in het gebouw om de centrale onder deze omstandigheden opnieuw aan te zetten en zoo moest men noodgedwongen wachten tot dén volgenden ochtend. Zoo werd het gerucht geboren „De Centrale van de P.Z.E.M. is geraakt". Gelukkig was dat niet het geval. Den volgenden morgen draaide het bedrijf weer, .na. drie kwartier ingespannen werken. -En toen maakte men de afspraak „Nu stoppen we. voor niets meer!" Zoó ging liet door en zoo gaat het nóg door. Iederen nacht hebben de mannen een 'wacht van 12 uur. Als zij des morgens naar huis gaan, ontwaakt net de rest van de wereld. De luchtwacht op het terrein heeft niet alleen een direct groot nut bjj gevaar, doch ook psychologisch is het zeer juist, dat deze menschen steeds op den uitkijk staan. Af en toe verschijnen er, ver in de hoogte, drie donkere gestalten op een ijzeren om loop, de machinist, de stoker en de scha kelbordwachter. Zij turen omlaag waar zij dé wacht weten. „Niets bijzonders"? Dan gaan zij gerustgesteld weer aan het werk. EEN COMPLIMENT DER DUITSCHERS. De Duitschers vonden bjj hun komst het bedrjjf in volle werking. Dat verbaasde hen. en zij maakten den Nederlanders een compliment hierover. „Ach ja", zei de bedrjjfschef van de Centrale, de heer Linse, „Zoo doen wij dat hier als het noodig is,' dat we draaien, dan draaien we, heel gewoon De Duitsche militairen vonden dat blijk baar, nog niet zoo heel gewoon en stelden onmiddellijk den heer Linse met zijn hoofd aansprakelijk voor het geval, dat er eventueel sabotage gepleegd zou wor den. De heer Linse wist evenwel op zijn men schen te kunnen rekenen. Dag en nacht doen zij ook dan weer hun plicht. DE SCHADE. Behoudens eenige ruiten, is er op het terrein van de centrale geen noemens waardige schade aangericht De bom, die óp twee meter van de poort neerkwam, sloeg de betonnen schutting daar ter plaatse over een flinken afstand geheel weg. Deze schutting- beteekende de red ding voor de militairewacht, die iets verder zat. Over hun hoofden vlogen de granaatscherven, doch' zjj werden niet'ge raakt. Slechts kreeg een sergeant een kleine verwonding aan een hiel, die in de Eerste Hulppost op het terrein dadeljjk verbonden werd. Van de trams ejjn er 32 groote spiegel ruiten gebroken, terwijl verder een rijtuig vrij -ernstig door mitrailleurkogels is be schadigd. Ook hébben de netten schade opgeloo- pen. Transformatorhuisjes en hoogspan ningskabels, schakelhuisjes en de dienst woning van den districts-opzichter te Kruiningen werden vernield of beschadigd. Maar de herstellingsploegen trokken da delijk uit. Leidingen werden omgelegd, kabels werden gerepareerd, er werd ge graven en gebouwd, kortom, alles werd gedaan om zoo' spoedig mogelijk weer stroom te leveren op de plaatsen, waar men eenigen tijd de electriciteit had moe ten missen. Bergen werk werden er verzetde tram MiddelburgVlissingen reed al gauw weerop Walcheren, op de Bevelanden en in Zeeuwsch-Vlaanderen arbeidden de P. Z.E.M.-menschen en deel na deel van de netten kon weer onder stroom worden ge- Bootdiensten op de Westerschelde stopgezet. Naar wij vernemen zijn heden alle provinciale bootdiensten op de Westerschelde weer stop- gezet. Het Volksdagblad verboden. Naar de Tel. verneemt is „Het Volks dagblad", het orgaan van de Communisti sche partij Nederland, op last van de auto riteiten verboden. Men zou Donderdag juist de dagelijksche oplage drukken, toen van hoogerhanü be vel werd gegeven de uitgave te staken. Het verbod van uitgave van het com munistische blad is genomen' op grond van de onlangs verschenen Verordening van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche'- gebied, betreffende de be voegdheden van de secretarissen-generaal van de Nederlandsche departementen van Algemeen Bestuur. .Hierin wordt o.m. over de uitgifte van drukwerken het vol gende bepaald: „Indien het belang van de openbare orde en het openbaar léven zulks eischt, zal de bevoegde procureur-generaal, fungee- vend directeur van politie, de noodige maatregelen treffen". Werkverruiming op groote schaal. De kosten der objecten moeten voor het grootste deel uit loonen bestaan. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van sociale za ken, heeft tot de gemeentebesturen de vol gende-circulaire gericht*? Zooals U bekend is wordt er met kracht naar gestreefd om de vermeerdering van de werkgelegenheid in ons land te bevorderen. Een van de middelen daartoe is de uitvoe ring van werkverruimingsobjecten op groo- ter schaal dan tot nu toe het geval was. Voor de daartoe geëigende objecten zal op de gebruikelijke wijze subsidie in den loon- post kunnen worden verkregen. Bij de keuze van bovengenoemde werken dient op hun waarde als middel tot werk verruiming te worden gelet. Dit beteekent in de eerste plaats dat de kosten voor het grootste deel uit loonen dienen te bestaan. Dat maakt het werk niet alleen uit een oogpunt van directe werkverruiming aan trekkelijk doch beteekent tevens en dat vormt in de huidige omstandigheden, een tweeden eiscli dat een naar verhouding geringe hoeveelheid aan materiaal behoeft te worden gebruikt. In de derde plaats valt te overwegen in hoeverre het werk na ge- i-eedkomen voor de toekomst blijvende werkverruiming tot gevolg zal hebben. U gelieve met voortvarendheid er naar te streven,, dat dergelijke objecten eventu eel in samenwerking met waterschappen en andere worden voorbereid. Over de plannen kan in eerste instantie'overleg worden ge pleegd met de inspectie van den rijksdienst voor de werkverruiming in uw provincie. Mijnerzijds wordt gaarne de verzekering gegeven, dat voor een. snelle beoordeeling en goedkeuring van daarvoor in aanmer king komende dat wil in verband met het bovenstaande zeggen loonintensieve, weinig materiaal eischende en zoo mogelijk blijven de werkverruiming biedende plannen zal worden zorg gedragen. Bij werken, welke aan de eerste twee der bovengenoemde maatstaven voldoen, zal de financiering in het algemeen geen moeilijk heden bieden, daar het grootste deel der kosten voor subsidie in aanmerking kan worden gebracht. Wanneer echter onder bepaalde omstandigheden de financiering van de niet uit loonen bestaande kosten moeilijkheden zou opleveren, dan noodig ik uw college uit ook die plannen indien zjj overigens, uit het oogpunt van directe of blijvende werkverruiming aantrekkelijk zijn ter beoordeeling voor te dragen niet ver melding van eventueele financieele be zwaren. Ik vertrouw, dat uw college er met kracht toe zal medewerken, dat het in de zen brief bedoelde middel tot bestrijding van. de werkloosheid te weten door uitvoe ring van werkverruimingsobjecten, op kor ten termijn tot belangrijke resultaten zal leiden. DOODELIJK ONGEVAL. Gistermiddag is te Tegelen een vrouw, van middelbaren leeftjjd, echtgenoote van den heer S., toen zjj haar tuinpad uit fietste, door een vrachtauto gegrepen. Zij kwam met het hoofd onder een der wielen van den auto en werd op slag ge dood. De politie stelt een onderzoek in. bracht. Ook thans zjjn de werkploegen nog bezig op vele plaatsen in onze pro vincie kan men ze aantreffen. Zij maken dikwijls lange dagen zij hebben het dik wijls moeilijk. Maar dat alles hindert niet, wanthet bedrijf moet draaien I Kerkrade door Engelsche vliegtuigen gebombardeerd. Dertien dooden te betreuren. In den afgeloopen nacht hebben de En gelsche vliegers hun luk-rake bombarde menten op Nederiandsch grondgebied voortgezet. Dadelijk na het invallen van de duisternis ronkten de Engelsche ma chines over Kerkrade. Er werd spoedig luchtalarm gemaakt en vele menschen be gaven zich in de schuilplaatsen. Om ongeveer twee uur wierpen de vlieg tuigen een vijftal bommen uit op de buurt schap Bleijerheide, tengevolge waarvan 13 menschen werden gedood en verscheidene mijmverkerswoningen werden vernield. Een voltreffer viel op een woning van de mijnwerkersfamilie Scholtes. De ge heel e familie; bestaande uit man, vrouw en vijf kinderen, is om het leven gekomen. De woning werd totaal verwoest. In een huis, dat tegenover dat van de familie S. is gelegen, werd een kind van 4 jaar, dat tusschen 2 andere kinderen in bed lag, door- een granaatscherf getroffen. De tweede bom kwam in een weiland terecht zonder te ontploffen. 200 meter verder viel een treffer op een huis, dat werd bewoond door de mijnwerkersfamilie Schaefer en Fuchs. De beide echtparen, alsmede de baby van de familie Fuchs werden gedood. In dezelfde straat werd de Jcleuterschool van de zusters Ursulinen ge heel vernield. Vlak bij de school sloeg een bom in den grond en maakte een trechter van 6 bjj 4 meter. Alle slachtoffers zijn naar het ziekenhuis in Kerkrade overge bracht. Ter verpleging zijn daar nog opgenomen juffrouw Westendahl en haar kind. De toestand van de vrouw, die waarschijnlijk een hersenschudding heeft opgeloopen, is ernstig. Eén 3-tal geneesheeren was spoedig aanwezig met- eenige paters Franciscanen voor het verleenen van geneeskundigen en geestelijken bijstand aan de slachtoffers, die gedeeltelijk onder dc puinhoopen wa ren bedolven. De huizen in de buurtschap Bleijerheide Onze Bureaux zijn gevestigd MIDDELBURG VLISSINGEN Redactie en Adm Walstraaf 58-60 Telefoon 10 (2 lijnen) GOES Redactie en Adm.: Turfkade 15 Telefoon 2863 SOUBURG Kanaalstraat 45, Telefoon 35 BRESKENS Dorpsstraat 35, Telefoon 21 hebben belangrijke schade opgeloopen. Tot ver in den omtrek sprongen de ruiten, tel van daken werden afgerukt. De bevolking van de gemeente Kerkrade is diep onder den indruk van deze ramp. Er is geen sprake van militaire doelen in deze gemeente, zoodat het oolc hier weer paniekzaaien onder de onschuldige burger bevolking betreft. Verschillende autoriteiten waren spoe dig ter- plaatse, waarna men van gemeen- tewège is begonnen met liet opruimen van het puin. Sommige vluchtelingen uit Den Helder hebben langs het Noord Hollandscü kanaal op den weg naar Alkmaar hun tenten opgeslagen. Wat er van het huisraad nog gered kon worden, werd door de bewoners Helder bij hun vertrek uit de stad meegenomen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1940 | | pagina 1