De vijfde hagespraak der N.S.B te Lanteren.
UIT DE PROVINCIE
De afname der oude
aardappelen.
Het Zeeuwsche Landbouwblad schrijft:
De afname der oude aardappelen of lie
ver het niet afnemen is voor velen aanlei
ding geweest om hierover nadere inlich
tingen in te winnen. Dit is alleszins be
grijpelijk, nu Juli reeds nadert en groote
partijen aardappelen nog niet geruimd zijn.
Jn verband met het wanne weer valt het
hoe langer hoe moeilijker do aardappelen
op peil te houden, zoodat hieraan veel
zorg moet worden besteed. Weliswaar
wordt hiervoor wekelijks een bewaarloon
van 0.10 per 100 k.g. vergoed, doch dit
bedrag weegt thans niet meer op tegen
het nadeel, welke het gevolg is van de
snelle achteruitgang in kwaliteit.
Intusschen wordt alles in het werk ge
steld om de verlading der aardappelen
te bevorderen. Daarnaast worden groote
hoeveelheden aardappelen bestemd om te
worden gedroogd. Voor dit doel wórden
momenteel 1000 ton aardappelen vervoerd
naar de coöp. suikerfabrieken te Dintel-
oord. Tevens is met het drogen van aard
appelen begonnen door de stijfsel en glu-
cosefabriek te Sas van Gent, terwijl even
eens twee cichoreidrogerijen daartoe zijn
ingericht.
Bovendien z:jn in alle districten één
of meer aardappelstroomers in bedrijf.
Naar ons werd medegedeeld, wordt van
de gelegenheid om ter overneming aan
geboden aardappelen terug te koopen voor
veevoer door velen gebruik gemaakt. De
Provinciale Voedselcommissaris heeft met
het oog hierop de reeds met een zestal aan-
aardappelstoomers met een zestal aan
gevuld, teneinde aan de groote aanvraag
tot stoomen te kunnen voldoen.
Op deze wijze wordt getracht de rui
ming der aardappelen met alle kracht te
bevorderen. Dat desondanks de afname
niet zoo vlug geschiedt als men zou wen-
schen en hierdoor voor de betrokkenen
'ongemak, wellicht eenig nadeel ontstaat,
dient men o.i. niet te zwaar te nemen.
Hen bedenke, dat de Overheid, zoodra de
bezetting van ons land een voldongen feit
was geworden, zich dadelijk bereid heeft
verklaard om alle nog niet aan de Ak-
kerbouwcentrale verkochte aardappelen
over te nemen, mits ze voldoen aan con-
sumptie-eischen. Dit voor den landbou
wer billijke standpunt verdient o.i. alle
waardeering. Wanneer dan ook de afna
me tengevolge van de buitengewone om
standigheden stagneert, mag o.i. worden
verwacht, dat de boer ook van zijn kant
oog toont te hebben voor de praktische
moeilijkheden, welke de Akkerbouwcen-
trale bij de overneming heeft te over
winnen.
Keuringen gehoororgaan ingevolge de
Schepenwet.
Met intrekking van de tijdelijke aan
wijzing van den heer J. Louwerier, oog
arts te Vlissingen, is als deskundige voor
de keuringen van het gehoororgaan van
belanghebbenden ingevolge de Schepenwet
aangewezen de heer W. J. Mazzola, neus-,
keel- en oorarts te Middelburg.
Walcheren
RAADSVERGADERING.
KOUDEKERKE. Vrijdag a.s. vergadert
de Raad.
Aan de orde o.m.: Benoeming van een
plaatsvervangend ambtenaar van den bur
gerlijken stand ter voorziening in de functie
vroeger waargenomen door den tegenwoor-
•digen ambtenaar van den burgerlijken
stand, balast met het opmaken der akten.
Aanbevolen worden: 1. H. van der Schuur;
2. Mr. G. W. baron van der Feltz.
Aanbieding' gemeente-rekening over het
dienstjaar 1939.
Aan de beurt om zitting te nemen in de
commissie ad hoe tot onderzoek van die
rekening zijn de heeren: J. de Kroo, J.
Moens en J. Jasperse.
GEVONDEN VOORWERPEN.
OOSTKAPELLE. Gevonden: langharig
geelkleurig rashondje (reu) te bevragen bij
J. Lampers, Domburgsche weg B 176);
fietsmuts, te bevr. bij F. Don, Dorpsstraat
A 145; omslagdoekje, te bevr. bij H. Won-
dergem, Duinweg B 4; spijkerhamer te
berv. bij J. Jobse, Molenweg A 163.
RAADSVERGADERING.
OOSTKAPELLE. Dinsdag vergadert de
gemeenteraad ter behandeling o.a. van:
intrekking legesverordening burg. stand;
mededeeling inzake openbare school en
terugstorting P.Z.E.M.
GEMEENTERAAD VAN BIGGEKERKE
BIJEEN.
BIGGEKERKE. Vrijdagmiddag verga
derde alhier de gemeenteraad onder
voorzitterschap van burgemeester Si-
monse.
Alle leden waren aanwezig.
In zijn openingswoord memoreerde de
voorzitter hoe de tegen 10 Mei j.l. bijeen
geroepen vergadering, wegens het uit
breken van den oorlog niet was doorge-
gaan.
Met groote dankbaarheid kon hij con-
stateeren dat alle leden en hun familie
gespaard zijn gebleven, terwijl ook in de
gemeente zelf geen schade is aange
richt.
Hij bracht de raadsleden, zoowel als
degenen, die geen lid van dit college zijn,
dank voor den grooten steun, die hij van
zoovelen ondervonden heeft gedurende de
laatste weken.
De heer Cappoolse bracht den voor
zitter dank voor het vele werk dat deze
in. het belang der gemeente en haar be
volking heeft verricht in de critieke da
gen die achter ons liggen.
Na goedkeuring der notulen van de
vorige vergadering kwamen o.a. de vol
gende ingekomen stukken in behande
ling.:
de goedkeuring door de Kroon, van de
verordening tot heffing van opcenten op
de gemeentefondsbelasting
de verklaring van goedkeuring van den
heer Neugebauer te St. Laurens van de
door J. A. Simpelaar gebpuwde kluis i
een mededeeling van het gemeente
bestuur van Vlissingen, dat als'.batig slot
van den Vee- en Vleeschkeuringsdienst
Vlissingen is ontvangen 118.37.
B-steun aan werkloozen en kleine
boeren.
Besloten werd ook over het jaar 1940
B-steun aan werkloozen en kleine boeren
te verleenen tegen een gemiddeld aantal
werkloozen van 19 en een gemiddeld aan
tal kleine boeren van 5. Per werklooze
stelt het Rijk 5.90 beschikbaar, terwijl
door de gemeente 2 per persoon wordt
bijgedragen. Per kleine boer wordt ƒ2.95
door de regeering in het vooruitzicht ge
steld, door de gemeente moet dan 1 per
man worden bijgedragen.
Mededeeling werd gedaan dat het Rijk
10 bijdraagt in de jaarwedde van den
agent der arbeidsbemiddeling. Eveneens
dat de bijdrage in het salaris van burge
meester en secretaris 2197.50 bedraagt.
Ook dat door Gedeputeerde Staten de
rekening der gemeente over 1938 is goed
gekeurd.
Een verzoek van het Vreemdelingen
verkeer te Zoutelande tot het plaatsen
van strandtenten op het strand dezer ge
meente werd toegestaan.
Als pensioengrondslag van de heeren
W. Corbjjn en J. Jobse werd vastgesteld
respectievelijk 2250 en 666.
Besloten werd aan de Z.L.M. een sub
sidie van 20 te geven voor het land
bouwonderwijs, met een garantie van 30
jaar.
Zonder hoofdelijke stemming werd
goedgekeurd de wijziging van de begroo
ting van 1939 en 1940 van het Burgerlijk
Armbestuur.
Voorts werd de gemeente-begrooting
voor 1939 en 1940 gewijzigd.
Exploitatie-uitgaven scholen.
De exploitatie-uitgaven der scholen wer
den vastgesteld op 679.67 voor de ver-
eeniging voor Christelijk Volksonderwijs
en op 671.82 voor de vereemging voor
Gereformeerd Schoolonderwijs.
Bij de afrekening bleek dat de vereeni-
ging voor Chr. Volksonderwijs 30 aan
de gemeente zal moeten terugbetalen,
terwijl de vereeniging voor Gereformeerd
schoolonderwijs nog 40 van de gemeente
zal moeten ontvangen.
Rondvraag.
Bij de rondvraag vroeg de heer Moens
hoe de regeling is ten opzichte van het
schoolgeld en eventueele vergoeding van
buitengemeenten voor kinderen, die tijde
lijk in deze gemeente verblijf hebben ge
houden en waarvan er sommigen nog ver
blijven. Tevens vroeg hij door wie de kos
ten worden gedragen, verbonden aan het
schoonmaken en het ontsmetten der
school, nadat deze was gebruikt door de
vluchtelingen.
Op de eerste vraag kon de voorzitter
geen definitief antwoord geven, daar
hiervoor nog geen regeling is getroffen.
Op de tweede vraag antwoordde hjj, dat
wanneer extra kosten zijn gemaakt in
verband met de ontruiming van Vlissin
gen, de nota's bij hem kunnen worden
ingediend.
Hiériia sloot de voorzitter de vergade
ring.
Zuid-Beveland
RAAD VAN OVEZANDE.
OVEZANDE. De Raad vergaderde op 21
dezer onder voorzitterschap van Bui'ge-
meester Eikhuizen.
Bij de opening werd door den VOORZ.
een woord van dank uitgesproken voor
allen, die tijdens de oorlogsdagen onder
allerlei vormen belangeloos hebben medege
werkt, om de te nemen maatregelen te
helpen uitvoeren. In het bijzonder werd
de bevolking herdacht voor de opening
van de geëvacueerde menschen uit Krui-
ningen en andere plaatsen, daar al deze
menschen in de gemeente Ovezande een
welkom onderdak hebben gevonden.
Aan den ambtenaar ter secretarie den
heer P. J. Leenman, werd een salaris-
verhooging toegekend.
Op verzoek van Ged. Staten van Zee
land werd in het ambtenarenreglement
en in de verordening, regelende de eischen
van benoembaarheid en bezoldiging van
den gemeenteveldwachter een wijziging
aangebracht.
Evenals vorige jaren werd besloten een
aanvang tot extra hulp voor werkloozen
in te dienen, waarbij de gemeente de ver
plichting op zich neemt, hierin een bij
drage te verleenen.
Op de door de beide vereenigingen het
Wit-Gele en het Groene Kruis gedane ver
zoek tot het bekomen van een subsidie
werd in principe besloten, subsidie te
verleenen.
De rekening van den Vleeschkeurings-
dienst 1939 werd vastgesteld in ont
vang en uitgaaf op 3368.75.
Zeeuwsch-Vlaanderen
Bedrijvigheid in het vlfts.
AXEL. Sedert het begin van den oorlog
is er van eenige bedrijvigheid in de
Zeeuwsch-Vlaamsche vlasindustrie geen
sprake meer geweest. Thans echter is hierin
weer meer bedrijvigheid gekomen en het
laat zich aanzien dat deze zich nog wel ver
der zal ontwikkelen.
In de omgeving van deze gemeente wor
den op de weilanden groote partijen aange
voerd om daar gespreid te worden, hetwelk
aan talrijke jonge arbeiders en arbeidsters
werkgelegenheid biedt.
Ook in het grensgebied is de vlasbewer
king weer ter hand genomen.
Dienstregeling Z.V.T.M.
AXEL. De Zeeuwsch-Vlaamsche Tramw.
Mij. heeft met ingang van Vrijdag een voor-
loopige nieuwe dienstregeling ingevoerd op
haar net in Zeeuwsch-Vlaanderen. Enkele
nieuwe diensten zijn ingevoerd, welke on-
derhouden zullen worden met autobussen.
Een en ander zal de verbindingen in deze
streek zeer ten dienste komen.
Verdwijnend natuurschoon.
AXEL. De statige hoornen op het terrein
van de schietbaan en langs'het voetbalter
rein alhier zullen worden gerooid. Reeds is
men hiermede begonnen, waardoor weer een
stukje natuurschoon in deze omgeving zal
verdwijnen,
Zeeuwsche Kroniek
ZES HONDERD JAAR
VROUWENPOLDER.
1340—1940.
Sinds 1926 hebben de Ned. Herv. kerken
te Vrouwenpolder en te Gapinge denzelf
den predikant, doch haar eigen kerkeraad
en kerkvoogdij. De Herv. gemeente te
Vrouwenpolder heeft een zilveren doopbek
ken, in het begin der 18de eeuw door een
ambachtsheer geschonken. Op de eene
helft staat het symbool van de jeugd en
van den dood met de spreuk:
O jeugdig vleysch en bloedt,
Denkt dat ghy sterven moet.
Op de andere helft van het bekken staat
het symbool van de H. Drieeenheid met het
bijschrift:
Set my als een seghel op u hert
Cant VIH 16.
Cant is een verkorting van 't woord
Cantorium. Dit is het Hooglied. Genoemde
woorden van het eerste deel van 't 16e
vers hoofdstuk 8 worden vaak als tekst
gebruikt bij de doopsbediening.
Op Zondag 20 Juli 1783 sloeg tijdens
de middaggodsdienstoefening de bliksem
in het kerkgebouw. Eenige balken werden
versplinterd. De consternatie onder de
kerkgangers was groot. Een ouderling ver
loor door den schrik een oogenblik het
bewustzijn. Als herinnering aan het in
slaan van den bliksem wordt in het kerk
portaal een der versplinterde balken be
waard, waarop de gebeurtenis is aange-
teekend.
Vóór de Hervorming stond te Vrouwen
polder een klooster van Reguliere kanunni
ken. Deze woonden eerst in een klooster
onder Arnemuiden. Door hevige grondbra
ken liep het gevaar door de zee verzwolgen
te worden. Door het ijveren van Hendrik
van Borsseïe, Heer van Veere, werd voor
de kloosterlingen onder Vrouwepolder, niet
ver van de kerk, een nieuw klooster ge
sticht. Het stond onder het oppertoezicht
van het klooster Sion bij Delft. Door slecht
bestuur kwam het klooster in groote
schulden, zoodat het aantal monniken ver
minderde. In 1552 waren er slechts drie
geestelijken meer. Toen werd het klooster
opgeheven. De monniken kregen een lijf
rente van 24 's jaars. De gehouwen en
de goederen kwamen door aankoop in
eigendom van Filiph van Bourgondië, bal
juw van Veere. Toen deze in 1567 overleed
werd alles verkocht aan jhr. Jeronimus de
Rolle, ook baljuw van Veere voor 25 p.vl.
18 sch of 155.40. De gebouwen deelden in
1572 en 1575 in de algemeene verwoesting
van kerk en dorp. Later kwam hetgeen
overgebleven was in eigendom aan Samuel
Coninlt, baljuw van Veere, die er een lust
plaats van maakte. Thans staan er een
paar arbeiderswoningen.
In de 18de eeuw stonden onder Vrouwen
polder nog een paar meer bekende buiten
plaatsen, nl. Twistvliet en Elzenoord. Hier
van zijn weinig of geen bijzonderheden be
kend. Zij zijn, evenals tal van andere Wal-
chersche buitenplaatsen, kort na den
Franschen tijd afgebroken. De hofsteden,
welke er voor in de plaats zijn gekomen,
houden door dezelfde namen de herinnering
aan de vroegere heerlijkheid, evenals en
kele half dichtgegroeide vijvers. Het laatst
heeft op de buitenplaats Elzenoord ge
woond Huybrecht Johannis Thibaut Mat-
thijssen, overleden 30 Juli 1813. Hij ligt be
graven tegen den noordelijken kerkmuur
der Ned. Herv. Kerk.
Dan was er nog een landhuis van de
prinsen van Oranje, als ambachtsheer van
Vrouwenpolder, de Oranjezon geheeten.
Thans is het een boerenwoning, welke in
den zomer als uitspanning veel bezoekers
trekt.
De ambachtsheerlijkheid Vrouwepolder
bleef aan 't Huis van Oranje tot 1795, toen
de goederen van het Oranjehuis werden
verbeurd verklaard. Bij Nederlands
herstel in 1814 werden zij niet teruggege
ven, maar bleven tot 's lands domeingoede
ren behooren.
Van ouds heeft de duinstreek onder
Vrouwepolder veel klein wild gehad. Stad
houder Willem in, een liefhebber van de
jacht, zag niet'gaarne, dat onbevoegden
zich van het wild meester maakten. Daar
om gaf hij op 22 December 1684 een or
donnantie, dat het in zijn ambacht Vrou
wenpolder verboden was konijnen te schie
ten, uit te graven, met strikken, netten of
anderszins ze te vangen of te dooden. Bij
overtreding zou voor elk gevangen of ge
dood konijn 4 p.vl. 24) moeten betaald
worden, bovendien het roer (geweer) net
ten of ander tuig in beslag worden geno
men.
Aan de kust van Vrouwenpolder is twee
maal een vloot met troepen geland. Op
7 April 1572 kwam de Spaansche bevel
hebber Mondragon met een leger aan het
strand. Daar Middelburg nog niet door de
Geuzen geheel was ingesloten, kon hij ge
makkelijk de stad bereiken.
Den 30en Juli 1809 bracht een Engelsche
vloot 38000 man naar Walcheren. De En
gelsche officieren waren zoo verrast ach
ter den langen kalen duinketen een bloei
ende landstreek met bosschen, lusthoven en
boerderijen te zien, dat zij uitriepen O,
hoe schoon
De Engelsche kanonneerbooten beschoten
het nabijgelegen fort De Haak. De bezet
ting hiervan, terecht bevreesd ook van de
landzijde te worden aangevallen, verliet
haastig het fort met achterlating van het
geschut. De Engelsche generaal Fraser
nam het fort in bezit.
Het fort De Haak was in 1518 gebouwd
tot bescherming van den ingang van het
Veersche Gat. Het was omgeven door een
kroonwerk van wallen en diepe grachten.
Te voren was. cr een wachthuis en een
vuurbaak.
Nadat de Engelschen tegen Kerstdag
1809 uit Walcheren waren vertrokken,
werd het fort eerst ontmanteld en de
grachten gedempt. Later werden de gebou
wen gesloopt. Het Is nog duidelijk te zien,
waar het gestaan heeft.
De gemeente Vrouwenpolder werd in
1814 gevormd uit de ambachtsheerlijkheden
Vrouwenpolder en Schellach en een ge
deelte van Zandijk. Als wapen kreeg zjj de
Heilige Maagd, dragende op den arm het
kindeke Jezus, op een veld van zilver
(wit). In de schenklngsacte, door den Hoo-
gen Raad van Adel afgegeven .wordt Maria
Maatje genoemd.
Bij de wet van 13 Juni 1857 werd de
Zaterdag hield de nationaal-socialistische
beweging in Nederland haar vijfde
hagespraak op den Goudsberg te Lunte-
ren.
Te vier uur in den middag, was een
groot aantal deelnemers ordelijk gezeten
in de groote heidekom. Het viel moeilijk
het aantal te schatten, doch volgens hen
die van dergelijke massa-bijeenkomsten
ervaring hebben, bedroeg het zeker dertig
veertig duizend.
EEN NIEUWE OMROEP.
Nadat het begin door klok-gelui was
aangekondigd, betrad ds. Eeckering het
podium om mede te deelen dat het oude
stelsel van radioverdeeling had afgedaan.
„De leider, zoo zeide hij, heeft mij opdracht
gegeven tot de 3Üchting van een natio-
nalen omroep. Dit nieuwe instituut zal nog
even zijn plaats moeten hebben naast de
vele omroepen maar straks zal het als
de eene nationale omroep in Nederland
zijn groote 'en gewichtige taak hebben te
vervullen in ons volksleven".
Hij wekte verder op tot steun door toe
treding als lid van dien omroep, waarover
spoedig nadere mededeelingen zouden wor
den verstrekt.
Hebt gij voor dien nationalen omroep
iets te missen? zoo vroeg ds. Eeckering,
waarop een eenstemmig luid ja volgde.
Vervolgens had een vlaggen-parade
plaats, waarop een declamatie van den heer
Van Hees volgde, door allen met de mees
te aandacht aangehoord en aan het slot
luide toegejuichd.
De declamatie van den heer Van Hees
was gewijd aan de gevallenen. Na zijn
voordracht werd, ter eere dei- gevallenen,
de vaandelgToet gebracht onder nationaal-
socialistischen groet en met het luiden
van de klok.
REDE VAN DEN HEER VAN
GEELKERKEN.
Hierna sprak de heer Van Geelkerken
over de gevallen kameraden. Hij riep de
herinnering op aan die dapperen.
„Toen onze kameraden, aldus spr., ten
grave werden gedragen, heeft een vlag al
len gedekt en deze vlag is door onzen lei
der aangewezen als eere-vlag van onze
beweging."
Plechtig wordt dan de vlag door de
groote groep van deelnemers heen, bin
nengebracht en begroet.
„Wanneer wij, zoo vervolgde de heer
Van Geelkerken, ons opmaken om dezen
staat te maken tot een nationaal-socialis-
tischen staat, dan zullen wig terugblikken
naar hen, die vielen en wij zullen, bij de
gedachte aan hen, sterk zijn".
De muziek speelt dan „Ase's tod", ter
wijl allen staande de eer,e-vlag groeten.
De heer Van Geelkerken vervolgt met
hulde te brengen aan Mussolini, die den
geest brak van communisme en materia
lisme. „Gij zult hier, zoo zeide spreker,
de Italiaansche vlag zien hgsehen. En als
gij daarnaast de vlag van Duitschland ziet,
gedenk dan Adolf Hitler, die het nieuwe
Europa smeedt (applaus) „Tenslotte werd
nog de Spaansche vlag geheschen.
Hierna verscheen een Duitsche rgks-
vlag, welke door Duitschers die in Neder
land gevangen waren geweest geheschen
werd. Hierbij hoorden allen staande het
Duitsche volkslied en het Horst Wessel-
lied aan.
Verder werden de Vlaamsche, Zuid-Afrl-
kaansche en Nederlandsche vlag gehe
schen.
„Nog een vlag zal voor U verschijnen,
zoo besloot de heer Van Geelkerken en die
vlag is het symbool van onze bloedverbon-
denheid. IIc wek U daarbg op: Draagt
onder uw volk de geest van blgheid uit,
de geest van vertrouwen die ons bezielt.
Als gij terugkeert in uw steden en dor
pen, zegt dan: onze dag nadert, het le
ven staat voor ons met al zijn mogelgk-
heden." Onder het spelen van het „Wilhel
mus" en het zingen van het zesde cou
plet van het Wilhelmus-lied werd de
Nederlandsche vlag geheschen.
Rede van ir. Mussert.
Hierna kwam de leider der N.S.B., ir.
Mussert aan het woord. Spr. zeide o.m. het
volgende:
Het oude Europa is ten gronde gegaan
aan eigen ongerechtigheid: Het is, als het
ware, in die ongerechtigheid weggerot.*
Hoe was de toestand: De armen hadden
niets en werden nog gehoond op den koop
toe. Gij hier in Nederland werd geregeerd
op een wijze, welke de armen nog armer
gemeente Gapinge bij Vrouwenpolder ge
voegd. Gapinge was klein en bestond al
leen uit het ambacht Gapinge, Het telde
toen maar een 200 tal inwoners tegen
Vrouwenpolder ruim 700. Beide gemeenten
hadden toen denzelfden burgemeester en
denzelfden secretaris, 'tgeen de samenvoe
ging, vergemakkelijkte. De raadsleden van
beide gemeenten moesten aftreden en een
nieuwe verkiezing voor een nieuwen ge
meenteraad werd gehouden.
De Gereformeerde Kerk.
Tijdens de doleantie waren te Vrouwe
polder veel personen, die genoemde ker
kelijke richting waren toegedaan. De Her
vormde Gemeente was reeds sinds 1880
vacant. Consulent was ds. Ph. Peters van
Serooskerke. Deze was eerst met de dole
antie meegegaan, 'tgeen niet weinig me
dewerkte, dat de aanhangers der doleantie
te Serooskerke en te Vrouwepolder zich
uitbreidde. Ds. Peters trok zich echter
terug, toen de zaken anders liepen, dan
hij zich gedacht had. Hij verleende dus
niet zijn medewerking meer, noch te Se
rooskerke, noch te Vrouwenpolder. De
Doleerenden werkten door en te Vrouwen
polder werd op 13 April 1887 een christe
lijk Afgescheiden gemeente gesticht, la
ter Gereformeerde Kerk genoemd.
Het duurde nog 12 jaar voor zij een eigen
predikant kreeg, n.l. ds. F. W. J. Wolf,
komende vanLopik. Hij verhond zich aan
de gemeente op 1 Aug. 1899. Hij werd
emeritus op 14 Mei 1922.
Verder werd de Gereformeerde Kerk ge
diend door ds. C, van Meyenfeldt 1924
1927. Ds. P. J. O. de Bruyne 1928—1933.
Ds. W. Tunderman 19331938. De tegen
woordige predikant J. J. de Vries kwam
8 Oct. 1939. De Gereformeerde Kerk te
Gapinge was eerst gecombineerd met die
te St. Laurens, later met die te Vrouwen
polder. Sinds verleden jaar heeft zij ook
een eigen predikant.
en de rijken nog rijker maakte. Nog is
er geen gerechtigheid, maai' wij vertrou
wen: er zal gerechtigheid komen, (ap
plaus). De Nederlandsche boer kan nog
geen vierkanten meter grond zijn eigen
dom noemen: de arbeider is beschouwd
als een verlengstuk der machine.
Maar nog erger is: men heeft het volk
zijn idealen ontnomen en niemand kan
zonder idealen leven. De oude deugden
en de goede eigenschappen van ons volk
zijn ter zijde geschoven om te voldoen
aan plat materialisme. Als thans in ons
land honderdduizenden zeggen: het lijkt
wel of er geen God meer is, dan zeg ik U,
dat juist nu, nu het gericht gaat over de
volleen, dit het bewijs is dat er een God
is, die gerechtigheid wil doen.
Niemand onzer die niet verheugd is
dat er door den oorlog in ons land zoo
weinig vernield is, maar ook niemand
die niet beschaamd is daar wjj vierhon
derdduizend man onder de wapenen had
den, er millioenen en millioenen aan de
uitrusting zijn besteed en dat het resul
taat wasvier-en-een-halve dag.
Wij zijn beschaamd en wij moeten thans
de heeren in Londen vragen, waarom zij
ons zoo onvolledig beschermd lieten, waar
om jongens zoo slecht bewapend waren.
Hadden zij hiertoe het recht? Neen. Het
is nu te hopen dat zij genoodzaakt zullen
worden van Londen naar Canada te gaan.
Nog een gevaar is er: dat zij naar Indië
zullen gaan, want als dat geschiedt dan
is Indië voor ons verloren.
Wij nationaal-socialisten zijn belasterd.
Er zijn er zelfs van ons vermoord.
Spr. wierp vervolgens een terugblik op
de afgeloopen jaren. „Ik dank U allen,
die pal hebben gestaan in die dagen,
ook de vrouwen. Want ook zij zijn niet ge
spaard. Ook niet de ouden van dagen.
Maar de heeren, die ons opsloten zullen
nooit meer de kans krijgen, ons ooit meer
te belagen. En gerechtigheid zal geschie
den. Hedenochtend is mij meegedeeld, dat
twee officieren gearresteerd zyn, die mijn
broer hebben vermoord. Toen heb ik ge
zegd: Zij zijn niet de ware schuldigen/
die zitten in Londen. Met duivelsche
slimheid hebben die heeren de zaak om
gedraaid en gezegd, dat wij ons land ver
rieden. Wij hebben blijkbaar geschoten
toen wij opgesloten zaten in de concen
tratie-kampen.
Ons volk is hier achtergelaten, niet be
grijpend nog de moeilijkheden waarin zij
verkeeren. Nu is het de tijd een nieuw
volk te vormen en dat volk kan op-een-na
de sterkste loot zijn van den germaan-
schen stam. Niemand in het nieuwe Euro
pa zal ons den volkschen grondslag ont
nemen. Wat God heeft gegeven, kan
niemand ons ontnemen. Onze schat aan
historie en aan cultuur en onze eigen
schappen vormen ons kapitaal. Het is
onze taaie dit kapitaal te beheeren.
Wij zullen met elkander een groot volk
vormen, indien aan drie voorwaarden wor
den voldaan: 1. Vrij van Joodsche in
vloeden: 2. Vrij van den invloed der Wa
len en 3. Vrij van kerkelijke heerschzucht
op staatkundig terrein.
Het is zaak dat ons volk in het nieu
we Europa een plaats krijgt naar zijn wil
len en kunnen. Aan de regenten-klasse
moet de macht worden ontnomen: het
Nederlandsche volk moet leven als een
goed vriend en een goede buur met andere
volken van Germaanschen stam.
Volgens het staatsrecht zijn wij in
oorlog met Duitschland en zijn wij bond-
genooten van Engeland cn hu zeg ik:
een dergelijk staatsrecht lap ik aan m'n
laars. Op veertien Mei was het voor ons
afgeloopen.
Engeland is driehonderd jaar lang onzo
eigenlijke vijand geweest. Zij hebben ge
kaapt van onze koloniën wat zij konden
kapen, tot de Kaap zelf. De boeren heb
ben daar zes-en-twintig-duizend van hun
mannen en vrouwen in concentratie-kam
pen ten gronde zien gaan. lederen nacht
probeeren zij nu nog ons een hom op
den kop te gooien. Dat is Engeland.
Do Duitschers zijn na 15 Mei hier ge
komen. Zij hebben ons overwonnen, maar
zij hebben ons dit niet laten voelen. Zij
hebben onze krijgsgevangenen terugge
zonden. lederen nacht beschermen zij ons.
Ik vraag U nu: acht gij U in oorlog met
Duitschland.
(geroep van: ne(en) Acht gij U de hond-
genoot van Engeland (luid geroep van
neen).
Hoe kunnen wij nu uiting geven aan
onze dankbaarheid voor Duitschland? Ik
weet een middel. Wat is ons hier het lief
ste? Dat is onze klok, die wij door Am
sterdam gezeuld hebben. Die is van koper
en van tin. Dat neeft Duitschland noodig.
Ik stel daarom voor die klok te schenken
aan den schepper van de Duitsche lucht
macht. Wij zullen nu voor het laatst voor
ons de klok laten luiden.
(Hierop werd de klok geluid).
Wij hebben ons volk te veroveren voor
het riationaal-socialisme. In een gezond
socialisme is geen klassenstrijd en geen
kapitalisme. Maar voor den boerenarbei
der moet na jaren-lang zwoegen een eigen
stukje' land, een eigen dak boven het
hoofd zijn. De arbeiders moeten worden
opgevoed tot eerlijke volwaardige volks-
genooten, die him plicht kennen, maar ook
hun recht en dat is dat zij bij ouderdom
bezorgd zijn.
Zoo zal de nieuwe tijd zijn: met een
sterke karaktervolle jeugd en met oude
ren, die weten dat een rustige levens
avond hun wacht. Nu kunnen wij een ge
bouw optrekken waarin plaats zal zijn
voor ieder van ons volk. Ons vaderland
moet zyn een plaats om te leven, te strij
den, te werken en te sterven.
Wij moeten samen een volk zijn. En wij
kunnen verheugd zijn. Onze eerlijkheid,
onze trouw, onze arbeidzaamheid zullen
ons grooter maken en daardoor zal gerech
tigheid komen.
Ik vraag U lederen dag en ten allen
ti.de bewust te zijn van uw roeping.
De Voorzienigheid zal dan met U zijn.
Leve het Nederlandsche volk. Leve
het nieuwe Europa.
De landdag eindigde met een défilé
voor den leider.
Alle vooraanstaande functionarissen uit
de N.S.B, waren bij den landdag tegen
woordig, alsmede eenige Duitsche genoo-
digden, o.a. dr. Schiion gevolmachtigde
dei' N.S.D.A.P. en ^reisleider Wiebier.
