UIT OUDE PAPIEREN
Ia ons blad
Voor ieder wat
Zwart Herencostuum
Tandarts SYPKENS
afwezig
Cichorei Zaad,
Fa. C. v, d. Meide.
meisje
Aan het Personeel der N. V. van
der Schuijl en de N. V. Rotter
damse Tramweg Maatschappij.
onze hartelijke dank
Onthulling van het gedenkteken
te Wierden (Ov.)
XXIII.
Over een oud landbouwproduct
III. (Slot).
In 1808 werd een overzicht van de in ons
land aanwezige meestoven samengesteld.
Aan deze opgave ontleende ik met be
trekking tot deze fabrieken de volgende
gegevens over Goeree-Overflakkee. De na
volgende meestoven worden in die staat
vermeld:
Ooltgensplaat: In de Ooltgensplaatse
Meestoof, Bommelsche Meestoof, Gala-
theese Meestoof, Galatheesedijkse Mee
stoof en de Nieuwe Bommelsche of Konings
Meestoof.
Stad aan 't Haringvliet.
Stellendam.
Craaienisse. v
Dirksland: Fortuin Meestoof, Geldersche
Meestoof, Meestoof de Hoop.
Nieuwe Tonge.
Oude Tonge.
Goedereede.
Ouddorp: Oude Ouddorpsche Meestoof,
Braamstoof, Onverwacht, Oostdijksche
Meestoof, Oude Stoof, Nieuwe Stoof.
Sommelsdijk.
Dit overzicht kan echter niet volledig
zijn, want op grond van cijfers van enkele
jaren tevoren moet aangenomen worden,
dat nog 2 of 3 fabrieken meer aanwezig
waren, waarschijnlijk neg een in Middel-
harnis. In al deze stoven werd vooral on-
beroofde gemaakt. De hoogste productie
vertoonde de meestoof van Oude Tonge,
n.l. 166 vaten onberoofde en 6 vaten twee
en één, terwijl de kleinste productie bereikt
werd in de Bommelsche Meestoof, n.l. 35
vaten onberoofde en 6 vaten één en één.
Opgemerkt moet in dit verband worden
dat de drie laatst genoemde fabrieken geen
productiecijfer weergeven.
Na dat jaar 1808 nam de productie steeds,
meer af en in verschillende meestoven werd
zelfs niets meer verwerkt. De groote achter
uitgang werd volgens den Frans chman
d'Alphonse veroorzaakt door de belemme
ring der scheepvaart, de duurte der brand-
stoffeh, het verbod van uitvoer naar Frank
rijk en de concurrentie van het buitenland.
Algemeen werd verwacht, dat na het
einde van de Fransche tijd de toestand
verbeteren zou, maar deze hoop bleek ijdel.
Koning Willem I schonk wel aandacht
aan de meekrapcultuur, maar ondanks de
vele reglementen en de strenge keuren bleef
een bloeiperiode uit. Groote verwachtingen
had men van het liberale stelsel. Immers
dan zou er een einde komen aan de dwin
gende reglementeering. Een juichkreet steeg
op toen in 1845 alle keuren op de meekrap-
cultnur opgeheven werden.
De reglementeering was algemeen als een
bezwaar gevoeld toen in Europa steeds meer
concurrenten opkwamen. Vooral in Frank
rijk was de meekrapcultuur op steeds hoo-
ger peil gekomen. De teelt was daar tot een
ongekende bloei gekomen door de werk
zaamheden van den Pers Althen. Doch niet
alleen de teelt van het gewas uit zaad en
kiemen was verbeterd, maar ook de geheele
verwerking van het produkt werd gemo
derniseerd. In dé Landbouwcourant van
1852 wordt gezegd: De Fransche maaier
van bereiding heeft het alleszins belangrijk
voordeel, dat zij parteien van 50 vaten van
eene en dezelfde kwaliteit kan leveren, ter
wijl het bij de Zeeuwsche wijze zelden met
meer dan 2 vaten volgens één monster het
geval is.
Het aantal meestoven, of zooals zij
sedert 1836 genoemd werden meekrap-
fabrieken, was verminderd. Volgens een
opgave uit 1859 waren er op Goeree-Over
flakkee de volgende aanwezig: In Stad aan 't
Haringvliet 1, in Stellendam 1, in Nieuwe
Tonge 1, in Oude Tonge 3, in Goedereede
1, in Oude Tonge 3, in Den Bommel 1, in
Dirksland 2, in Melissant 2, in Middelharnis
1 en in Sommelsdijk 1.
Er blijkt jwerandeiing gekomen te zijn.
De fabrieken in Ouddorp en Ooltgensplaat
zijn verdwenen. Waarschijnlijk bevonden
zij zich in een onguns'ige positie in verband
met de ongunstige ligging, waardoor zij
niet meer konden renoeeren, jdoch ook de
nog aanwezige fabrieken zijn niet gelijk
waardig, want in die v- n Stellendam werkt
nog slechts één arbeider, in die van Den
Bommel, Dirksland en Melissant elk 6
arbeiders, in die van Nieuwe Tonge en
ooedereede elk 8 arbeiders, in die van Stad
aan 't Haringvliet, Oude Tonge en Middel
harnis eik 9 arbeiders en in die van S'dijk
i3 arbeiders.
Werden er geen pogingen gedaan de
cultuur te verbeteren? Ja, er werden ver
gaderingen belegd, er werden prijsvragen
uitgeschreven, maar alle nieuwe plannen
leden schipbreuk op de eigenaren der mee
stoven. Zij werschten geen geld uit te geven
voor ,,die nieuwigheden". In 1849 were
door een commissie namens de Provinciale
Commissie van Landbouw in Zeeland een
onderzoek ingesteld in Frankrijk. Deze
kwam tot de confusie, dat de oorzaak van
de achterstand hier te lande was het gemis
aan goede fabrikanten. In 1851 werd door
v. d. Bosch een modeifabriek geopend, maar
het was tevergeefs.
In die dagen kwam ook de stoommachine
in de meestoven in gebruik, maar nergens
ontstond een nieuwe bloeiperiode.
In 1828 had de Fransche scheikundige
Robiquet octrooi op zijn uitvinding gekre
gen om door swavelzuur op een onschade
lijke wijze de kleurstof uit de meekrapwortel
vrij te maken. Tien jaar later begon men dit
procédé in fabrieken toe te passen, waardoor
de garancinefabrieken ontstonden. In 1850
werd een dergelijke fabriek in Wilhelmina-
dorp opgericht. Ik kon echter geen bewijzen
vinden van de aanwezigheid van een garan-
cinefabriek. op Goeree-OverPakkee.
De chemici, zochten intusschen naar een
kunstmatige- kleurstof. Deze leerde men
bereiden uit steenkoolteer. In 1868 ontdekte
men de bereiding van alizarine uit aniline.
In het begin kon men deze stof slechts in
geringe hoeveelheden bereiden, maar dt
fabrieken in het dal van de Wupper legden
zich met ijver op het nieuwe produkt toe.
In het begin van 1872 was men reeds in
staatvper dag 3C0 tot 500 Kg. te bereiden.
De kunst kleurstof evenaarde in zuiverheid
en deugdelijkheid de uit meekrap bereidt
garancine. De garancinefabrieken en mee
stoven werden overbodig, terwijl eveneens
de meekrapcultuur ten onder moest gaan.
Dr. J. VERSEPUT
BERICHT N.A.K.
De Nederlandse algemene keuringsdienst
voor groentezaden te 's-Gravenhage wijst
de telers van plantsjalotten er op, dat
opgave van hun te keuren percelen dient
te geschieden vóór 5 Mei a.s. en wel voor
Ouddorp bij Jan Tanis C. Jzn., Bokweg
284 te Ouddorp en voor overige Goeree
en Overflakkee bij C. Verbiest, Z.-Achter-
weg B 210 I te Sommelsdijk.
Distributienieuwe.
De leider vzn den Distributiedienst te
Ooltgensplaat maakt bekend dat de kan
toren op Maandag 5 Mei voor het publiek
gesloten zullen zijn.
Rectificatie
In ons Tribunaal verslag van vorige
week is een storende fout geslopen. Er
stond:
Get. weet er ook van dat Gibbels op de
hoogte was van hun illegale groep, bestaan
de uit H. Vermaas. B. v. d. Nieuwendijk,
W. van Beek e.a. Dit geeft de indruk als
Zou Get. Koppelaar de naam van v. Beek
genoemd hebben, terwijl deze door hem
in geen geval genoemd is.
Nagekomen berichten
SOMMELSDIJK
-Bij den Heer S. Bakker Korteweegje
(Kralingen) ontstond een begin van brand.
Met huip van de buren en een slang op de
waterleiding was men echter vlug het vuur
meester en bleef de schade gering. De spuiten
rukten niet uit.
MIDDELHARNIS
De herijk der maten en gewichten voor
de gemeente Middelharnis zal plaats heb
ben op Maandag 5 Mei a.s. te beginnen met
de letters A-K en Dinsdag 6 Mei te be
ginnen met de letter L-Z. De vastgestelde
uren zijn: Maandag 5 Mei van 10-12 en
van 13-17 en op Dinsdag 6 Mei van 9-i2
en van 13-16 uur in de vergaderzaal naast
het gemeentehuis. Zie verder officiële
bekendmaking.
DIRKSLAND
OP Dinsdag 29 April a.s. zal er een
openbare raadsvergadering gehouden wor
den Aanvang 7.30 uur n.m.
GOEDEREEDE. Zaterdag j.l. speelde
S.V.G. I tegen Dirksland en verloor met
1-6. S.V.G. II tegen N.T.V.V. met 0-3,
terwijl S.V.G. III tegen N.T.V.V. II won
met 3-1.
Met grote blijdschap geven wij
U kennis van de geboorte van
onze eerste dochter
Cornelia
C. J. DEENIK
E. H. DEENIK—
NEUSCHWANGER
Middelharnis, 26 April 1947
Voorstraat A 233
Inplaats van kaarten
Met dankbaarheid en blijdschap
geven wij kennis van de ge
boorte van ons zoontje en
broertje
Jacobus Arend
K. K. VAN ES
A. VAN ES-
ROSMOLEN
AREND
WIM
Dirksland, 24 April 1947.
De Heer en Mevrouw Kuipers—
Bussink geven met grote vreug
de en dankbaarheid kennis van
de geboorte van hun dochter
ANNE MARIE
Sommelsdijk, 26 April 1947.
De Heere verblijdde ons
met de voorspoedige geboorte
van een welgeschapen Dochter
Arendje; Adriana, Hester
(Artine)
M. v. DRIEL
J. A. v DRIEL—
v. ALPHEN
Nieuwe Tonge 27 April 1947.
Zuiddijk A 315.
TE KOOP
Een zo goed als nieuw
(maat 52)
Te bevragen bij
G. v. NIEUWAAL
Binnenweg Melissant
ONDERTROUWD
Daniël den Ottevanger
en
Cornelia van Aken
Huwelijksvoltrekking D.V. op
Donderdag 8 Mei, des nam.
2.45 uur. Huwelijksbevestiging
door den Weleerw. Heer Ds.
J. Vink in de Ned. Herv. Kerk
te Stad aan 't Haringvliet, 3 uur.
Stad a/t Haringvliet, April '47.
Toekomstig adres: Achterdijk
A 102.
Hendrikus Cornelis
van Ballegooyen
en
Magdalena Allegonda
Nipius
Huwelijksvoltrekking D.V. 8
Mei des nam. 2.45 uur te
Stad aan 't Haringvliet.
Dabo, Singkep, Ned. O. Indië
Riouw Archipel,
Stad aan 't Haringvliet
Molendijk A 45
April 1947.
Gelegenheid tot feliciteren
Zaterdag 3 Mei 's nam. 6-9 uur.
Hoflaan Middelharnis.
is van 30 April tot en met
3 Mei a.s.
Spoedgevallen Tandarts Dalsfra
TE KOOP
Een partijtje
verbeterde Flakkeesche
gekeurd N. A K. met 9.-9-.9-.
Gebr. WITTE, Landbouwers,
Ofcddorp.
Hedenmiddag behaagde het
den Heere, door een droevig
ongeval van onze zijde weg
te nemen, ons innig geliefd
Zoontje, Broertje, Kleinzoon
tje en Neefje,
LEENDERT WILLEM
in den jeugdigen leeftijd van
12 jaar en 5 maanden.
Ons van Uwe deelneming
overtuigd houdende
De diepbedroefde Ouders
P DRIECE
W. DRIECE—
van Okkenburg
CORNELIS
HUIBERDiNA LEENTJE
en Familie.
Middelharnis, 27 April 1947.
Waterweg E 27,
De teraardebestelling is be
paald op Woensdag 30 April
a.s. des nam 1.30 uur op de
nieuwe begraafplaats „Vrede
rust" te M(ddeihamis
Heden overleed na een
langdurige ziekte onzegeliefde
Tante, Mejuffrouw,
NEELTJE ZAAIJER
in den ouderdom van 84 jaar.
Namens de familie
N. van Hemert
Armstrong.
Dirksland, 27 April 1947.
Heul 378.
De teraardebestelling zal
plaats hebben op Donderdag
1 Mei a s. des nam. 2 uur.
Gedrukt ter Flakk. Drukk. J. M. Boomsma, Middelharnis
Voor de vele en hartelijke
bewijzen van deelueming ons
betoond tijdens de ziekte en
na het overlijden van onze
geliefde Zuster, Behuwdzuster
en Tante, Mejuffrouw,
Leentje Warnaer
betuigen wij hiermede onzen
oprechten dank.
Uit aller naam
A WARNAER.
Dirksland, April 1947.
C8EDIET1EN
Voor zaken en andere doel
einden met en zonder borgen
le Hypotheken vrij geld.
Financiering van Machines
en Auto's
H. J. GIJSBERS
Fahrenheitstr 249, - Den Haag.
Evenals in 1946 heeft de buurt ver
vereniging „Zandpad" voornemens ook dit
jaar een tochtje per autobus te maken en
wel thans naar Zuid-Limburg, voor 2 da
gen in de eerste helft van Juni. Wij komen
nog enkele deelnemers te kort. Aangifte zo
spoedig mogelijk _(o£ direct) bij den Heer
W. BOEKHOUDT
Zandpad 238 Middelharnis
gevraagd""""-
een meisje
voor hele of halve dagen.
Werkster aanwezig.
G. MIJS
Stationsweg Oude Tonge
Uit voorraad leverbaar:
'Rode Klaver
Lucerne Klaver
Hoppe Klaver
Witte Klaver
Verder alle soorten graszaden
voor het aanleggen van Kunst
en Blijvende weiden.
Middelharnis Telefoon 378
na 5 uur 346.
GEVRAAGD:
voor dag en nacht een flink
Mevr. KUIPERS
Voorstraat A 219, Sommelsdijk
Voor de schitterende prestatie's, waardoor gij in de af
gelopen winter, onder de moeilijkste omstandigheden hebt
medegewerkt, de Flakkecse vervoersproblemen op te los
sen, betuigen wij langs deze weg
Uw medewerking in deze wordt door ons op hoge prijs
gesteld.
Namens de Vakgroep Goederenvervoer langs
de weg, Kring Goeree en Overflakkee.
S. C. BOTH Secr.
zal plaats vinden op 17 Mei a.s. Opgave tot
deelname bij de plaatselijke commissieleden vóór
2 Mei a s. Voor Middelharnis en Sommelsdijk bij
P. WIELHOUWER, O. Krakeelstraat B 1
P. VAN DRIEL, van Aerssenstraat B 140
Kosten per persoon 12,50
Het Comité.
