OPBOUW
No. 81. 28 Februari 1947
TWEEDE BLAD
STRIJD
len
tor
Ikee
ide
i au
»pif
nd
Tentoonstelling
van den voedingsraad
C MEDITATIE VOOR
DEN ZONDAG J
;en vervolgverhaal
ten*
in*
foor-
Den
24
uur
acob
uur
lensfr
uur
|1 Ou.
ig 4
tissc
ICte
lis
12
n-
ijn
an
ïer
71
er-
zen
..Onze voeding in dezen tijd...
Vanwege den voedingsraad zal op 26 en
27 Maart 1947 een belangrijke tentoonstel
ling worden gehouden in Hotel Spee te
Sominelsdijk. Deze tentoonstelling bedoelt
een beeld te geven van ,,Onze voeding in
dezen tijd". Zij is bestemd voor de huis
vrouwen op het platteland, die uit den aard
der zaak veelal geïsoleerd zijn. Dit geldt
wel in bijzondere mate van ons eiland zooals
we dezen winter ondervinden. De vrouwen
van het platteland kunnen over het alge
meen weinig kennis nemen van de eischen,
die men tegenwoordig stelt. De tentoon
stelling beoogt in deze leemte te voorzien.
Zij bestaat uit 17 paneelen, a.h.w. drieluiken
smaakvol uitgevoerd, langs den wand op
gezet. Op tafels vóór deze paneelen zijn
voorbeeld-gerechten uitgestald. Gaan wij
deze drieluiken eens langs dan zien wij:
1. Zuigelingenvoeding. De moeilijke
overgangstijd tusschen borstvoeding en
gewone voeding. Raadpleegt dokter en
consultatiebureau. Het geheim van babys
met goed gebit en goed beendergestel. De
moeder heeft direct in het begin van haar
zwangerschap regelmatig levertraan (vita
minen D) en kalk ingenomen.
Voor de zuigelingen b.v. karnemelk,
tomatensap, vruchtensap, groentenat.
2. Kleuteropvoeding. Voorbeeld van 'n
dagrantsoen van het kind vanaf pl.m. 1 jaar.
Nadruk wordt gelegd op: voedzaam en toch
licht verteerbaar; afwisseling in de voeding,
weinig vleesch, veel groenten; regelmatig
kleine hoeveelheden goed fijngemaakte
rauwkost en of versche vruchten. Verder
enkele nuttige wenken over kinderopvoeding
in het algemeen.
3. „De verzorgde maaltijd". Gun U
zelve den tijd om: rustig e£n verzorgde
maaltijd te gebruiken; even de tafel netjes
maken; duur damast is hier heusch niet
voor noodig; klein laag kommetje of
schaaltje met bloemetjes op tafel. Een en
ander komt de spijsverteering zeer ten
goede (want een gezonde geest, een gezond
lichaam).
4. Vitaminen A., B. C. en D. In welke
voedingsmiddelen zij voorkomen en welke
werking een ieder van hen heeft. Iets meer
over het „ontdekken" van de verschillende
vitaminen, b.v. de vorige eeuw, toen de
menschheid op minder prettige wijze in
aanraking hiermede kwam, door vitamine
gebrek (o.a. scheurbuik, berie-beri, enz.);
de verschillende uitingen van gebrek heden
ten dage.
5. Kook kort en in weinig water. Dit
sluit direct aan op het vorige paneel, want:
Er zijn vitaminen, die a. slecht tegen hitte
bestand zijn; b. niet luchtbestendig zijn;
c. in kooknat overgaan en daarin oplossen.
Dus: Hoe meer en hoe langer men verhit,
kookt, stampt, snijdt, afgiet, enz. hoe meer
vitaminen-verlies.
Zuinig schoonmaken, niets weggooien.
In dezen tijd hebben wij zeker reden om dit
den mensch op het hart te drukken, gezien
de in vele landen heerschende voedsel-
schaarschte. Een en ander betreffende wijze
van groenten schoonmaken, kooknat ge
bruiken enz.
Zelfvoorziening. Dit paneel is in
het bijzonder voor het platteland bestemd.
Hier betreft het alles, wat op een boerde
rij zelf kan worden gemaakt, zooals boter,
karnemelk, kaas (van koe, schaap of geit) en
de verschillende verwerkingen of gerechten
"hiervan. - Hier mag in dezen' tijd achter:
„voor zoover een vergunning tot karnen"
enz. - Dan zijn er de eieren en eiergerechten
8. Dranken. Behalve koffie en thee,
o.a. karnemelk, karnemelk met limonade of
vruchtensap; chocolademelk, (des zomers
„fcsco"); caramelmelk; verschillende soor
ten kruidenmelk, zooals: anijsmelk, citroen
melisse melk, saliemelk, warme bisschop,
vruchtensappen, rabarbersap.
9. Vleesch en jusvervanging (voor zoo
ver noodig op het platteland). Het eiwit
rijke vleesch kan vervangen worden door
andere eiwitrijke voedingsmiddelen, zooals
visch, ei, peulvruchten, kaas, karnemelk en
de vele mogelijkheden in gerechten hiervan.
10. Broodresiverwerking en -belegging.
„Broodresten" een beteekenisvol woord in
dezen tijd. Honderden kilo's worden weg
gegooid, ofschoon men broodresten op
honderd verschillende manieren kan ver
werken tot: toast, paneermeel, wentelteef
jes, broodpudding, broodschoteltjes, brood-
pannekoek, enz. enz. En de zelf te maken
belegging? Te veel om hier op te noemen,
behalve tomaat, geraspte rauwe wortel,
hartige en zoete smeersels; tuinkers, enz.
11. Eigen gebakken brood. Aanwijzin
gen voor de methode (voor zoover noodig
nog in dezen tijd). Aardig om eens stil te
staan bij de verschillende fantasierijke ma
nieren van bereiden van vruchtenbrood.
(Zet hiervoor sinaasappel- of citroenschil-
letj'es onder suiker). Gooi deze dus nooit
weg.
12. Eigen groententuin, met alles wat
hieraan vast zit, dus ook de voordeelen;
en wel in het bijzonder: steeds versche, dus
WAT DE HEERE BELOOFT
EN DOET
Zie, ik zal haar de gezondheid
en de genezing doen rijzen en zal
hun openbaren overvloed van
vrede en waarheid.
Jeremia 33 6.
Jeremia zit in de gevangenis. Dat is wel
droef, als men een dienstknecht Gods durft
opsluiten in het huis van bewaring. Dan
vergrijpt men zich toch aan den Heerc zelf,
die zoo gewaarschuwd heeft: tast Mijn ge
zalfde niet aan.
De Heere herinnert er den profeet aan,
dat Hij Zijn verlossingswerk zal tot stand
brengen, want Zijn Naam is Heere, Hij
is de onveranderlijk Getrouwe. En daarom
antwoordt Hij de oprechten in Juda, dat
Hij hun gebeden zal verhooren en groote
ondoorgrondelijke dingen doen. Want de
huizen van deze stad en de huizen der
koningen van Juda zijn neergedaald voor
de wallen en voor het zwaard, men komt
om strijd te voeren met de Chaldeeën en om
ze te vullen met de lijken der menschen,
die God zelf verslagen heeft in Zijn toorn
en grimmigheid, en de Heere had zijn
aangezicht verborgen om hun boosheid
voor deze stad. De belegering van Je
ruzalem en de dood van zoovele slacht
offers, zoodat niets voor de verwoesting
veilig is, het is Gods oordeel over hun zonde
Zie maar hoe zij Zijn profeet dureven
behandelen! Ook de wereld van,onzen tijd
zal het ondervinden, dat er een God is,
dië oordeelt en toornt!
Maar toch gedenkt de Heere Zijns
Verbonds. Jeruzalem is als een zwaar zieke
doodelijk verwonde de Heere zal haar
genezing en heeling bereiden. Ze is thans
het slachtoffer van wreedaardig oorlogs
geweld de Heere zal haar schenken een
overvloed van duurzamen vrede.
Dat is het, wat de Heere belooft. En wat
Hij belooft, dat doet Hij, Groote en on
doorgrondelijke dingen
Laat het nu waar zijn, dat niet in vol
strekten zin van het Messiaansche heil
gesproken wordt, toch gaat hier over het
schuldig Jeruzalem het licht van Gods
vergevende genade op. En genade dankt
een schuldig volk alleen aan den Christus.
Wat de Heere belooft, dat doet Hij om
Christus' wil.
Gij ook zijt doodelijk ziek door uw
zonden. En de Kerk des Heeren bloedt uit
vele wonden. En de volkeren liggen neer
geslagen.
Reeds in de woestijn zeide de Heere^
Ik ben uw Heelmeester. En Jezus Christus
heeft onze krankheden op zich genomen.
Ja, heel onze schuld. Geloof dan, met
belijdenis van zonde, de toevlucht nemend
tot Hem in al uw ellende, geloof in den
Heere Jezus Christus. De Heere zal ook
u gezondheid en genezing doen rijzen,
naar ziel en lichaam, nu reeds en eens, als
ge uit uw graf verrijzen zult, dan wordt
ten volle waar wat de Heere belooft en
doet. En in Christus openbaart en ontsluit
Hij een schat, een overvloed van vrede en
waarheid, reeds nu door Zijn Evangelie,
Zijn kruis en triumf, en zal eens vrede en
waarheid den nieuwen hemel verrvullen,
en dan zult gij zien in eeuwige heerlijk
heid wat de Heere belooft en doet,.
Zoovele beloften Gods als er zijn, die
zijn in Christus Ja en Amen, Gode tot
heerlijkheid door ons!
P. A. ZEILSTRA.
vitaminenrijke groenten, enz-
13. Inmaak. De vele verschillende
methoden. Het waarom. Het grondprincipe
van de inmaak. (De bacteriën verre houden
met alle ons ten dienste staande middelen).
14.
15. Slacht. Hieraan zijn zelfs twee
paneelen gewijd. De methoden van ver
werking; de onderdeelen van het varken;
vele recepten; het rookhok; (door een tim
merman aan te brengén); de spekkist (doel
matige bewaring van spek, ham, worst enz-)
16. Brandstoffenbesparing. Door:
le. Hooikist (en variaties op dit thema),
2e. Kookring, 3e. Juiste kooktechniek.
17. Bestrijd het bederf. Wederom houdt
bacteriën verre. Koel, droog en donker
bewaren van levensmiddelen.
17a. Versnaperingen. Weinig moeite
en (of) materiaal kostende recepten. N.B.
Op ieder gebied worden vouwbladen ver
kocht 0,01, 0,02, 0,03 of 0,04).
Het comité van aanbeveling, hieronder
genoemd, beveelt de tentoonstelling van
harte aan in de belangstelling van de Flak-
keesche vrouwen.
Nadere inlichtingen omtrent opening der
tentoonstelling, bezoekuren enz. volgen in
de plaatselijke bladen.
Het comité van aanbeveling,
D. RIJNDERS,
Burg. Midbelharnis en Sommelsdijk.
J. J. A. KRUIJFF,
Burgem. van Den Bommel.
D. GOEKOOP,
Burgemeester van Goedereede.
Mevr. E. BRINKMAN-v. EIJK,
Stad aan 't Haringvliet.
Mevr. J. LEEFLANG,
Presidente Chr. Vrouwenbond.
Mevr. GELUK, Pres, Plattel, vrouwenb.
door v. xiAKKER
n
Hoog rood van het ingespannen fietsen
belt Bert bij Dijkstra aan. Dijkstra blijkt
echter in het land achter de boerderij te
zijn. Bert rijdt de lange, hobbelige dreef in,
net zo lang tot hij Dijkstra ziet, die juist
van zijn arbeiders vandaan komt. Als
Dijkstra het rode gezicht van Bert ziet,
begrijpt hij dat deze wat bijzonders heeft.
Teruglopend naar de boerderij vertelt Bert
van den piloot, die zo graag weer naar
Engeland terug zou willen, inplaats van de
rest van de oorlog in een Duits krijgs
gevangenkamp door te brengen. Weet
Dijkstra daaf raad op? Zou er een mogelijk
heid zijn? Dijkstra begrijpt toch wel, dat
het ellendig is zo iemand in de handen der
Duitsers te moeten spelen.
„Ik zal even telefoneren of ze vannacht
een vliegtuig om hem sturen", zegt
Dijkstra lachend.
Neen, Dijkstra weet ook geen wegen die
naar Engeland leiden. Er gaan nu en dan
wel Hollanders naar Engeland, maar deze
gaan geheel op eigen risico en op een wijze
die door hen zelf uitgedacht is. Het is
natuurlijk wel mogelijk, dat er een georga
niseerde verbinding is, maar Dijkstra heeft
er nooit van gehoord. Als Van Hoogstraten
weer komt, moeten ze daar eens over
spreken.
„Maar wat moeten we met den piloot
doen", vraagt Bert.
„Je kunt op 't ogenblik twee dingen doen,
Bert. Je kunt of hem bij de Duitsers brengen
of hem bij je houden. Het eerste is gemakke
lijk. Het tweede is gevaarlijk, heel gevaarlijk
zelfs. Ik wil je daarin niet adviseren.
Jullie zullen zelf moeten beslissen. Je moet
bedenken, dat als je hem houdt, dit lang
kan duren. We staan betrekkelijk nog aan
het begin van de oorlog. Het is niet zeker
dat er ooit een kans is, dat hij naar Engeland
terug kan. Wordt het door de Duitsers
ontdekt, dan kost het levens. Op 't ogenblik
is niet te voorzien wat er nog allemaal te
gebeuren staat. Ook zonder die piloot
zullen de gevaren niet gering zijn. Je moet
dit alles goed overwegen en ook met je
broer bepraten."
„Toch zou ik hem nooit bij de Duitsers
kunnen brengen", antwoordt Bert. „Alles
in me verzet zich daartegen. Hij denkt
natuurlijk dat hij bij vrienden is - en
vrienden leveren je toch niet aan den vijand
over!"
„Nog eens Bert, ik geef je geen raad.
Jullie moeten beide kanten goed bekijken
en dan een beslissing nemen."
Niettegenstaande dat Dijkstra hem de
oplossing niet aan de hand gedaan heeft,
is Bert nu toch vast besloten om Piet te
bewegen de piloot bij zich te houden. Hij
gelooft dat Dijkstra niet anders zou hande
len als hij voor een dergelijke beslissing
zou komen te staan. En als hij weer bij
Piet in de kamer zit, vertelt hij wat Dijkstra
gezegd heeft, maar zegt er achter, dat
iemand die zichzelf respecteert geen vriend
aan den vijand overlevert.
En PietPiet maakt geen tegenwerpin
gen. Hij moge niet zo fel zijn als Bert, hij
moge wat geslotener, wat volgzamer zijn,
wat minder initiatief bezittenze komen j
uit hetzelfde nest. Hij kijkt zijn vrouw aan.
„Wat denk je er van, Gré, zullen we hem
hier houden?"
Gré kleurt. Ze begrijpt dat Piet besloten
heeft. Ze weifelt. Ze denkt angstig aan de
gevolgen. Ze ziet de gevaren maar al te
goed. Ze ziet voor zich het bericht in de
krant - maar klein - van enkele weken
geleden: achttien mannen ter dood ver
oordeeld wegens begunstiging van den
vijand. Mannen van de leeftijd van Piet
en zelfs nog jonger. Is het niet onverant
woordelijk wat ze gaan doen? Mogen ze
zich aan zulk een gevaar bloot stellen.
Heeft zij God niet gedankt dat Piet de
oorlogsdagen goed doorgekomen isen
nu vrijwillig zulk een risico nemen?
Dus... moet Piet hem dan maar weg
brengen, moeten de Duitsers hem dan
opsluiten in een kamp? Jarenlang waar
schijnlijk. Zij kunnen dan misschien rustig
het einde van de oorlog afwachten.
Het is niet de eerste maal dat zij dit
overdenkt, nu zij voor de beslissing staat
flitst dit alles weer door haar heen.
Bert en Piet kijken naar Gré alsof ze
haar gedachten van haar gezicht willen
aflezen. Bert in spanning, Piet rustig.
Gré-kijkt op. „Laten we het maar doen",
zegt ze. Zowel Bert als Piet begrijpen dat
dit antwoord niet gemakkelijk voor haar is.
Beiden zeggen ze een poosje niets, dan
ontvouwt Bert een serie plannen, die voor
de veiligheid van de piloot en van henzelf
genomen dienen te worden. De parachute
en het uniform moeten onvindbaar verstopt
I of vernietigd worden. Gewone kleren
moeten er komen. Steeds moet hij onzicht
baar zijn voor anderen. Stapt er onverwachts
iemand binnen, dan moet hij altijd nog
weg kunnen. Bij gevaar moet er een
schuilplaats zijn, waar hij niet te vinden is.
Bert vertelt de piloot, dat er thans geen
mogelijkheid is om naar Engeland te
komen, misschien in de toekomst, maar dat
ze besloten zijn hem hier te verbergen.
Hij zegt ook de gevaren, die dat voor hen
meebrengt. Hij zal dus precies de instructies
die ze hem geven, moeten opvolgen. Het
beste is, dat hij zo vlug mogelijk Hollands
gaat leren. Hij heet ook voortaan geen
Percy meer, maar Paul.
De piloot begrijpt het. Het herhaaldelijk
all right en de toon waarop hij dit zegt,
geven blijk van zijn blijdschap.
Dat Piet en Gré geen Engels kunnen,
vinden ze wel een bezwaar, hoewel dit
voor Paul des te meer een aansporing zal
zijn spoedig Hollands te leren. Bert zal
thuis bepraten of hij ook gedeeltelijk bij
hen thuis mag zijn. Bert kan hem dan
wegwijs maken in het Hollands en het is
voor Paul toch plezierig eens te kunnen
praten.
Gré is boven bezig een kamertje gereed
te maken. Ze kiest het kamertje met het
raam naar de tuin, zodat Paul in geval van
nood altijd nog zou kunnen proberen door
het raam de tuin in te vluchten. Piet heeft
boven- en onderkleren opgezocht. Bert
brengt Paul naar boven, hem steunend en
wijst hem het stapeltje kleren. Tegelijk
bekijken ze nog eens het bezeerde been.
Paul gelooft niet dat het ernstig is. Een
week rust, dan is het weer wel opgeknapt.
Bert is daar niet zo zeker van. Het was
misschien toch beter een dokter te raad
plegen.
(Wordt vervolgd).
