H.H. Bakkers en Kwekers.
Electriciteitsverbruik-
Chr. HOEK
Flakkeesche
Vuleamseerinrichting
Bij Rikxoort's
Meubelhandel
Of ALBA voldoet?
Prima Oliestookinstallaties
en Verwarmingsketels,
ook voor heetwater-ovens
UIT OUDE PAPIEREN
Te koop
1 /2 gemet V oederbieten
De EERSTE
OUDE TONGE
Repareert Uw
Oude- en nieuwe boeken
O Ledikanten
Stoelgarnituren
O Kinderwagens
Sclioolstr. 10,6
Middelharnis
flinke dienstbode
WINTERDIENST
Vertegenw.t G. W. H, ESSELINK Dzn,
Kerkpad A 199 - Middelharnis. - Tel. 21.
Dus nu niet langer getobd.
Verder alle
Bakkerij-gereedschappen en grondstoffen
Ook prima spuitzakken, drie keer gestikt,
hoeken vijfmaal versterkt. Doorzweetcn uitgesloten.
Beleefd aanbevelend,
Oost-Achterweg 57
Middelharnis
xvi
Onrust in Goedereede in 1618
(O
Vanaf het eerste optreden van het Calvi
nisme in deze gewesten was er onder de
belijders van de nieuwe leer een duidelijk
merkbaar verschil geweest tusschen de
voorstanders van een strenge richting en
hen, die een meer rekkelijke meening waren
toegedaan. Reeds spoedig stonden de
„Precysen" en „Rekkelijken" tegenover
elkaar. Zoolang de vrijzinnige opvattingen
slechts gehuldigd Werden door enkele
predikanten, had de rechtzinnige meerder
heid in de Gereformeerde Kerk weinig
moeite gehad om de verspreide elementen
van tegenstand in bedwang te houden.
Dtt alles veranderde echter toen naast den
rechtzinnigen hoogleeraar Gomarus in Lei
den Arminius tot professor benoemd Werd
(1602). De welsprekende nieuwe hoogleeraar
oefende een geweldige aantrekkingskracht
op de studenten uit. De libertynaste opvat
tingen van Arminius Wekten in bepaalde
kringen groote ergernis en in de zomer van
1605 werd de hoogleeraar dan ook aange
maand zijn bezwaren tegen de zuiver
Calvinistische leer niet meer van de katheder
te verkondigen. Arminius stoorde zich hier
echter niet aan. Deze houding zette kwaad
bloed en sommige predikanten begonnen
tegen hem te waarschuwen vanaf de haard
of in geschrifte. Aan de andere kant ver
kondigden vele jonge, pas van de Leidsche
academie komende leeraren, Arminius'k
meening. Steeds scherperkwamen beide
partijen tegenover elkaar te staan err velen
verdiepten zich in de kwesties van prae-
destinatie en vrije wil. Reeds werd er ge
sproken over een scheiding in de Nederland-
sche Kerk. De dood van den hoogleeraar
Arminius in 1609 maakte geen einde aan de
twist. Integendeel het vuur iaaide hooger
op en in 1610 gaven de Arminiunen een
geschrift, de Remonstrantie, waarin zij een
uiteenzetting van hun grieven tegen het
Calvinisme gaven, in het licht. De Goma-
risten beantwoordden dit geschrift in 1611
met een Contra Remonstrantie. Toen begon
de strijd eerst goed. in Holland volgden de
conflicten elkaar snel op. De Staten van
dit gewest belemmerden het beroepen van
Contra Remonstranten (Calvinisten), schors
ten en beboetten onwillige predikanten,
beletten het houden van geheime godsdienst
oefeningen der „doleerende" kerken, be
gunstigden daarentegen de Remonstranten.
De strenge Calvinisten, die dus slecht
behandeld werden, spuwden hun gal uit
tegen de raadpensionaris Johan van Oiden-
barneveit, die terecht er van verdacht werd
dat hij de zijde der Remonstranten gekozen
had. Zij vestigden hun hoop op de stadhou
der, n.l. Maurits, maar deze bemoeide zich
niet met deze kwestie.
In 1607 begonnen de Contra Remonstran
ten krachtiger op te treden en in verschillen
de gemeenten waren reeds oproeren ontstaan
tegen de Remonstrantengezinde regeeringen.
De stemming in den lande werd steeds woe
liger. Op de kansels, in de herbergen, op de
straat en in de binnenkamers klonken ver
wijten en verwenschingen, werden de
spotliederen gezongen en de pamfletten
gelezen.
In Juli J617 koos Maurits openlijk partij
voor de Contra Remonstranten en deze
daad prikkelde Oldenbarnevelt en de zijnen
tot maatregelen van verweer. In Augustus
werd de z.g.n. scherpe Resolutie aange
nomen, waarin o.a^de stedelijke overheden
het recht kregen soldaten, waardgelders, in
dienst te nemen. Hieruit kon een burger
oorlog voortkomen. Toen in den Briel de
Contra Remonstranten dreigden een kerk
in bezit te nemen, werd op last der Staten
een gewapende macht geïnstalleerd»die zich
in voorkomende gevallen ook tegen den
prins zou verzetten. Het spreekt van zelf,
daf een heftig pamflettenstrijd begon. In
1617 kwamen in Holland niet minder dan
150 pamfletten van de persen.
In 1616 was de predikantsplaats in
Goedereede vacant geworden. Onder invloed
van de Remonstrantsche predikanten van
de classis Voorne en Putten was aangesteld
als predikant Adrianus Romanos (Adriaan
Romeyn). De kerkeraad had zich wel tegen
het beroep -van een Remonstrant verzet,
maar toen de beroepene plechtig beloofd
had, dat hij zich aan de leer der Gereformeer
de Kerk zou houden, had deze er in berust
Ds. Romeyn te aanvaarden. Eerst ging alles
naar wensch, maar na verloop van tijd
begon de nieuwe predikant uit een ander
vaatje te tappen en ontzag hij zich niet „de
Ieere der gereformeerde kercke, de duivels-
sche, godiose.en valsche Ieere" te noemen.
Enkele lidmaten teekenden protest aan,
maar de predikant werd steeds feller in zijn
uitlatingen. Zijn preeken werden steeds meer
doortrokken van hatelijke uitlatingen tegen
de Calvinisten, in verschillende predicaties
gaf hij uiting aan zijn minachting voor de
kerkeraadsleden, die hij brandmerkte „met
ten naem van ongerustige menschen,
geloovigs van ongehoorde dingen, strijdende
tegens Godts woord ende 't natuyrlijck ver-
standt."
Na deze gebeurtenis besloten velen de
kerk te verlaten. Dit besluit werd op 4 Juni
1617 genomen.#Zij zouden voortaan afzon
derlijke godsdienstoefeningen houden. Deze
diensten vonden plaats ten huize van Gerril
Jansen, ouderling der gemeente Dirksland
en zij werden geleid door Ds. Goswinus
Buytendijcq, predikant te Dirksland. Het
aantal „Afgescheidenen" werd echter zoo
groot, dat de diensten niet meer in een
particuliere woning gehouden konden wor
den en in November 1617 hechtte de kerke
raad er zijn goedkeuring aan om het gemeen
tebestuur te verzoeken het kerkgebouw
Dinsdag's ter beschikking te stellen van
deze afgescheiden groep, die in werkelijkheid
de overgroote meerderheid der gemeente
omvatte. De regeling van deze aangelegen
heid werd echter op de lange baan gescho
ven. Er zou eerst een nieuw gemeentebe
stuur moeten komen.
Achter dit ailes was de invloed van Ds.
Romanus te zien en hij zag door zijn groote
invloed op den baljuw Otto van Zevender
kans de meeste plaatsen in het gemeente
bestuur te doen bekleedpn door Remonstran
ten. Toen dan ook opnieuw het verzoek der
Doleerenden ingediend werd, werd daarop
afwijzend beslist. Wat zou men nu doen?
(Wordt vervolgd).
Met grote blijdschap geven wij
U kennis van de voorspoedige ge
boorte van onze dochter en zusje
M AARTJE.
H. BREEN.
J. BREEN-SPEE.
LENA.
Ouddorp, 4 October 1946.
Tot onze diepe droefheid
geven wij U kennis, dat
hedenmorgen vijf uur, na een
langdurig, smartelijk, doch
zeer geduldig gedragen lijden
nog geheel onverwachts uit
ons midden is weggenomen
onze innig geliefde Man en
der kinderen zorgzame Vader,
Zoon, Broeder, Behuwd-
broeder en Oom, den heer
JACOB NEELS Wz.
Echtgenoot van
Wilhelmina Nagtegaal,
in den ouderdom van 53 jaar
en 6 maanden.
De slag is voor ons zeer
zwaar, God de Heere geve
ons te berusten in Zijn Heili
gen wil.
Wed. JAC. NEELS-
Nagtegaal.
DIEN en Verloofde.
MARIE.
NELLIE.
Melissant, 5 October 1946.
Nolleweg 89.
De teraardebestelling heeft
plaats gehad op Dindag 8
October, des n m. 2 uur.
Heden overleed mijn lieve
Vader en Broeder
De Heer C. Vermeulen Czn.
Weduwnaar van
N. P. v. d. Groef
in den ouderdom van 59 jaar
en 10 maanden.
Namens de familie,
C. VERMEULEN Czn.
Dirksland, 4 Oct. 1946.
Straatdijk A 512.
Daar het mij niet mogelijk is bij
mijn a s. vertrek naar Ned.-Indië,
allen persoonlijk te bezoeken, roep
ik langs dezen voor mij onsympa-
thieken weg al mijn familie, vrien
den en kennissen een hartelijk vaar
wel en tot weerziens toe.
JAN GRINWIS Kz.
Ouddorp, Dorpsweg A 585.
Te bevragen bij K. C. KOESE,
Gelderschendijk 623, Dirksland.
Heden overleed tot onze
diepe droefheid onze geliefde
Broeder, Zwager en Oom
de heer
AREND MELISSANT
Weduwnaar van
H. Schoonejongen,
in den ouderdom van ruim
81 jaar,
Ons van Uw deelneming
overtuigd houdende.
Uit aller naam,
J. MELISSANT.
Middelharnis, 7 Oct. 1946.
Spuistraat E 13.
De teraardebestelling is be
paald op Donderdag 10 Oct.
's nam. 2 uur te Middelharnis,
Daar het mij niet mogelijk is bij
mijn a s vertrek naar Ned -Indië
allen persoonlijk te bezoeken, roep
ik langs dezen voor mij onsympa-
thieken weg al mijn familie, vrien
den en kennissen een hartelijk vaar
wel en tot weerziens toe.
P BAKELAAR.
Oostdijk D 60, post Goedereede.
Emmastraat 60 - Tel. 39
Autobinnenbanden,
Gummilaarzen,
Fietsbanden, enz.
vakkundig
in den kotst mogelijken tijd
aangeboden: „Gejaagd door
de Wind", „Dr. Vlimmen"en
derg. Brieven onder no. 427 aan
bureau van dit blad.
ZOEK GERAAKT
een jongen Hond,
kleur wit met zwarte kop. (Tommy).
Inlichtiogen aan Wed J. de Vogel,
Oostdijk D 13, Ouddorp.
enz, enz.
GEVRAAGD een
(Kom der Gemeente). Loon f 10
p. w. Inlichtingen G. v. Nieu-
waal, Binnenw. H3a, Melissant
Gebr. MAAS WESTBROEK
met ingang van 1 October 1946
Schouwen en
Duiveland-Flakkee
Vertrek Zijpe 2 uur
Vertrek Hoek van St. Jacob
bij Nieuwe Tonge 3 uur
Des Maandags extra dienst
Vertrek Zijpe 9 uur
Vertrek Hoek v. St. Jacob 10 u.
Wiit U gratis studeren? tiet ge-
hels gezin profiteert er van als U
een abonnement neemt op het
Studieblad voor VAK- EN HAN
DELSONDERWIJS.
Kostprijs f 12,per jaar.
Vul even in:
Wilt U mij als abonne noteren.
Wilt U mij een gratis proefles
zenden.
Naam
fa, D* J, v* cL Have, Kapelle-Biezelinge
Veredelingsbedrijf Zaadteelt Zaadhandel
Onderstaand grafiekje geeft de voor keuring aan
gegeven oppervlakte ALBA aan in Nederland,
vanaf het jaar 1942 t/m 1946.
Opervlakte
in hectares
Adres
Woonplaats
Opzenden aan Administratie „Op
bouw", Middelharnis.
Willen zij die hierop reeds eerder
hebben geantwoord, hun naam en
adres nogmaals vermelden, omdat
door een betreurenswaardig misver
stand de vorige gegevens zoek ge
raakt zijn.
Het blijkt ons, dat verschillende stroomverbruikers
gebruik maken van electrische kacheltjes.
Dit is streng verboden en een dergelijke
overtreding zal streng worden beboet.
N.V. „E.M.G.O."
De Directie.
3000
2000
1000
1942
43
44
45
46
jaren
Vergeleken met 1945 ging de verbouwde opper
vlakte ALBA met 256 vooruit. En volgend jaar
zal er nog veel meer ALBA verbouwd worden
Verbouw ALBA - een grotere opbrengst, dus
meer winst, bij dezelfde kosten!
