VOOR DE KINDEREN
„GEPIEPTE
KASTANJES"
QschaakrubriekJ
in Amsterdam, ondanks alle verbonden, al
opgepakt. Toen de eerste Duitsers bij mij
in huis kwamen en ze contact met de be
volking kregen, toen hebben de mensen
mij de das omgedaan, en gezegd: Hij is de
grootste communist van Flakkee. Ik heb
vreselijk gefoudeerd, maar al dergelijke
dingen brachten mij op het glibberige pad.
Dan wordt de 42-jarige echtgenote Wil-
helmina de Man gehoord. Ook zij heeft een
half jaar vast gezeten en leeft thans van
15,per week. Baten zijn er niet, alleen
wat meubelen.
HET DOSSIER BEKEKEN DOOR EEN
ADVOCATEN BRIL.
Mr. den Hollander spreekt.
Mijnheer de President,
Bij het lezen van het dossier zou men
onder de indruk komen en gaan denken
dat hier een van de grote partijbonzen
terecht staat, want alles is uitvoerig op
papier gesteld. Mij echter geeft het dossier
het aanzien van den man die door vrees
gedrongen is in de handen van de N.S.B.
Formeel is de ten laste legging op vele
punten juist, maar luister naar mij. Ik wil
U even de moeilijke jeugd schilderen van
dezen man. Zijn vader verdronk als visser,
toen hij 2 jaar oud was. De moeder bleef
achter iret het gezin en armoede werd
troef. Een zusje van /6 jaar sterf ter oor-
zake van gebrek aan voldoende voeding.
Zelf is hij bijna nooit naar school geweest;
hij moest verdienen als koewachter. Hij
heeft pas leren schrijven en rekenen toen
hij getrouwd was. Zijn zuster trouwde met
een zeer bekend S.D.A.P.-er en kwam in
het gezin wonen. Het is begrijpelijk, Mijn
heer de Pres., dat deze man onder zulke
omstandigheden in een bepaalde geestes
richting gedreven werd. Er zat hem niet
veel mee. Hij begon een borstelfabriekje,
maar dat vlotte ook niet erg. Met de bor
stels kwam hij in de arbeiderswijken van
Rotterdam en als hij dan al die armoede
zag, gaf hij meer borstels weg dan hij ver
kocht. De rijke fabrikanten daarentegen
weigerden zijn borstels te kopen. Dit alles
bracht hem in communistisch vaarwater.
Hij kwam in passie voor totale omwente
ling. Het fascisme beschimpte hij en een
maal schreef hij op de muren van Middel-
harnis: „Fascisme is moord". Hij was toen
tertijd idealist. Het is ook waar, dat in '41
het bevel werd gegeven, dat alle mulitan-
ten-communisten naar een concentratie
kamp moesten worden vervoerd. Toen hij
zag, dat Stalin en Molotow als het beter
uitkwam, het op een accoordje gooiden,
wou hij ook niet als martelaar of als idea
list sterven. Daarom koos hij het N.S.B.
kamp. Voor geen andere keus stond deze
felle communist. Hij was de man die op
het eiland als voornaamste communist be
kend stond, er was geen sprake van dat hij
Hallo, Opbouwnichten en- neven
Voor ik het vergeet zal ik jullie eerst eens
herinneren aan de verhaaltjes wedstrijd.
Vóór 1 October moeten ze ingezonden
zijn. Dus.vergeet het niet!
En nu zullen we een nieuw'e raadselwed
strijd houden. Vier keer zuilen er in de
krant raadsels staan. De oplossingen van
die raadsels stuur je weer naar 't bureau
van „Opbouw". In de linkerbovenhoek
„Tante Mar".
In de brief schrijf je, hoe oud je bent.
De eerste prijs is weer een pracht leg-
puzzle.
De tweede prijs is een leesboek.
Verder enkele troostprijzen.
Dus nu aan de slag.
't Is 's avonds al vroeg donker. Dan kan
je fijn, met de lamp aan, de raadsels
oplossen.
Raadsel 1Het geheel bestaat uit 9
letters. In een 6, 7, 2, 8, staan altijd bomen.
Een 2, 7, 6, is heel erg glad.
Met een 9, 5, 2, 7, 3. kun je naaien.
Wijze 5, 7, 2, 3, is duur 1, 6, 2, is dunne
pudding, die jullie vast wel graag lusten.
Raadse! 2: Ik besta uit twee lettergrepen
en ik ben een mooie witte bloem. Wissel
je die twee lettergrepen om, dan heb je
mij aan, vooral 's winters als het koud is
en je gaat naar buiten. De eerste letter van
die bloem is j.
Raadt nu verder zelf maar.
Van twee ontevreden mensen.
Ik droomde eens en ik zag in mijn droom
een heel aardig huisje. Dat huisje staat
daar dicht bij een bos en kijk eens, wat
een mooie bloemen groeien daar.
Dichtbij is een kleine wei. Daar loopt een
koe in te grazen. Een oude man komt aan
gelopen, een emmer in zijn hand.
Die koe moet gemolken worden. Maar
die oude man vindt het vast niet leuk, om
die koe te melken. Hoor hem maar eens
brommen, almaar brommen. En de zon
schijnt zo lekker op de rode, de witte en
de gele bloemetjes. En de vlinders dansen,
zo blij zijn ze.
liet er door zou slepen. Is hij te ver gegaan?
Het Wetboek van Strafrecht kent het
Noodweer, in hevige gemoedsbeweging zijn
de grenzen hiervan steeds overschreden. Er
waren vaak redenen. Volgens een brief bij
Oskam gevonden, heeft een S.D.-agent in
Middelharnis nog in '44 een rapport ge
vraagd over v. d. Nieuwendijk. De Duitsers
hadden een groot geheugen, hij werd steeds
in de gaten gehouden. Als hij zoiets ver
nam, deed hij nog meer zijn best voor de
Moffen. Dan nam hij er weer een paar
baantjes bij.
Zijn deugden.
Bovenal bleef hij echter zijn best doen
om de arbeiders te helpen. Ook zelfs tegen
de N.S.B.-bonzen-werkgevers. Het is ge
beurd dat een aantal arbeiders onder leiding
van v. d. N. een proces voerden tegen van
Beek. Bia zei eens van hem: Hij zal de
N.S.B. nog het nekschot geven.
Verbalissant zelf noemt hem niet kwaad
van aard, een fanatiek strijder voor de
arbeiders, niet het type van den verrader.
Er zijn rapp. van marech. Hanemaaijer,
waaruit blijkt dat hij onderduikers verborg.
Bolkenbaas heeft verklaard dat hij moeite
deed om mensen uit Duitsland te houden.
Van den N. gaf ook, wat hij van de S.D.-
spionnen te weten kwam, door aan v. d.
Slik. Koppelaar verklaart, dat v. d. N. zijn
best heeft gedaan om de Armenen met de
illegaliteit in contact te brengen. Wat be
treft de kohlenlagerfuhrerei: Dit is niet zijn
slechtste daad geweest. Hier verdiende hij
26,per week; hij kon geplaatst worden
op de burgemeesterscursus (lach niet) maar
heeft dit geweigerd. Tal van arme mensen
heeft hij in '44 aan kolen geholpen van de
voorraden van de Duitse Weermacht. Ik
heb een brief gelezen, waaruit blijkt dat hij
tijdens een actie voor portrettenverkoop
één portret van den Fiihrer heeft verkocht.
Zo'n uitnemende kracht was het dus niet.
Wat betreft de kinderen: zijn invloed is
gaan .anen, omdat er zoveel Duitsers in
zijn pension waren. U hebt gehoord dat hij
zijn zoon gezegd heeft onder te duiken. En
dit is ook gebeurd. Als ik nu zie, dat in
deze tijd mensen vrij lopen die bij de S.S.
geweest zijn, dan geloof ik dat er weinig
bezwaar bestaat om deze man, die niet uit
geldzucht of eer, doch slechts uit zelfbehoud
gehandeld heeft, vrij te laten. Mooi is zo'n
handeling niet, maar veel beter als van
degenen, die uit machtswellust hebben ge
handeld. Rekening houdend met de ont
wikkeling van v. d. N.'s levensloop, ver
zoek ik U deze man los te laten.
Uitspraak over 14 dagen.
Zaak tegen Hester Bakelaar, echtgenote
van Nolbartus de Gast te Dirksland, oud 52
jaar.
Inhoud van de beschuldiging.
Het was een brutale vrouw die eenmaal
En de bijen gonzen. O, wat zullen ze
veel honing uit de bloemen halen vandaag.
En d.ie oude man bromt maar, hij bromt
maar.
In het huisje is een oude vrouw, Ze wast
de kopjes en de borden. O, dat oude vrouw
tje bromt ook al. „Hè, al die kopjes en die
borden". Altijd zijn ze maar vuil en altijd
moet ik ze maar wassen. Die man maakt
ook zoveel vuil. Ja, zo bromt ze maar.
Een knorrige oude vrouw en een knorrige
oude man.
Toch hebben ze een mooi huisje, aard
appels en brood genoeg. Ze hebben zelfs
nog een koe, die elke dag 15 liter melk geeft.
En toch zijn ze ontevreden, 't Is avond-
Het oude mannetje en vrouwtje zitten op
„de "bank voor hun huis". „Hè, zegt die
oude man, ik wou, dat er eens gebeurde,
wat ik graag wilde. Dan zouden we nog
eens gelukkig zijn".
„Niks, hoor", zegt de vrouw, „ik wou
maar, dat er gebeurde, wat ik graag wil,
dan zouden we nog veel gelukkiger zijn,
want ik weet veel beter, wat mooi en goed
is dan jij!"
„Dat is niét waar!", zegt de man.
,,'t Is wèl waar!", zegt de vrouw. Zo
gaan die twee mensen zitten kijven.
Maar kijk! Plotseling zijn ze stil. Daar
o, daar vóór hen komt zomaar, ineens iets
boven de grond uit. De vrouw geeft een
gil. Ze vergeet ruzie te maken met haar
man. De man houdt zich vast aan de bank.
Wat is dót nou?
Z'n ogen worden groot van verbazing.
Daar staat vóór hem: een klein mannetje,
een mannetje met een rode muts op en
een gouden stok in zijn hand.
Hij kijkt heel vriendelijk er hij buigt
voor hen. Zijn mooie rode mutsje buigt
mee. Zijn gouden stok zwaait hij omhoog.
O, wat is dat toch? Waar komt dat
mannetje vandaan? Die vrouw en die
man, ze willen wel wegvluchten. Gauw hun
huisje in. De deur op slot. Wegkruipen in
een donker hoekje. Maar het kan niet, nee,
het kan helemóal niet. 't Is net of ze aan de
bank vastzitten. O, verschrikkelijk! Nu
begint dat ventje nog te praten ook. Hoor
toch, wat hij zegt. Maar hij is niet boos,
hoor! Neen, heleniaaj niet.
Wordt vervolgd. TANTE MAR.
den eed van trouw op „den schilder" had
afgelegd. Ook Atusserts' kop hing ze aan
de muur, terwijl ze Volken Vaderland ver
kocht. Ze was jaren lid van de N.S.B. en
en ook van de N.V.D. Op haar raamkozijnen
prijkten de Duitse overwinningsplakkaten,
terwijl de Moffen op de thee kwamen. Wat
de Mof ons had ontstolen, wist zij te bakken
en braden. Ze had H.M. de Koningin „Rot
wijf" genoemd en de regering „een Rot-
kliek". Ook bespionneerde zij de inwoners
van Herkingen.
Beschuldigde mocht naar huis.
Hester ontkende dat ze voor de Winter
hulp had gecollecteerd, wel had ze voor het
Rode Kruis gelopen in het begin van de
oorlog. De aantijging dat ze H.M. de
Koningin zou hebben beledigo, ontkende
ze eveneens. Het was voor haar wel een
teleurstelling geweest dat Koningin en Re
gering op 10 Mei '40 waren gevlucht. Daar
had ze iets van gezegd. Omdat haar man
invalide was, moest ze gaan werken, om
wat te verdienen. Ze kon toen alleen maar
bij de moffen terecht. Op een vraag van
de Pres. hoe lang ze geïnterneerd was,
deelde ze mee van reeds 20 maanden, waar
op haar echtgenoot uit de zaal interrum
peerde-,„Ik vind het lang zat"!!!
Mr. den Hollander treedt op als pleiter.
Hij noemt dit een armzalig geval. Uit
armoede, ellende en tegenslag is dit gezin
in Duitse handen gedreven. Wat betreft
die spionnage, op zo'n kleine gemeente als
Herkingen, kennen de mensen elkaar pre
cies, zo'n vaart zal dat niet geiopen hebben.
Zij is nu 20 mnd. geïnterneerd en pleiter
Vroeger een bekende figuur in de
straten onzer groote steden. De
venter met zijn galmenden roep
„Gepiepte kastanjes". Tegen het
vallen van den avond zag men
den rossigen gloed van het ka
cheltje, waarop de kastanjes ge
piept werden. En voor enkele
centen kon men genieten van
heete, gepofte kastanjes.
Een kastanje is geen koffieboon,
maar in de zeventiende eeuw
roosterde men in Amsterdam de
koffieboonen op een dergelijke
manier. Een ijzeren cylinder met
handvaten werd boven een open
vuur gedraaid en zoo werden de
kostbare boonen „gebrand". Later
heeft men geleerd dat het branden
van deze edele boonen meer zorg
vereischte. De kwaliteit van een
kop koffie is grootendeels afhan
kelijk van de ervaring en kennis
van den koffiebrander en van de
moderne installaties. De vak-
menschen van de Gruyter hebben
die onmisbare kennis en de jaren
lange ervaring. Daarom is de
Gruyter's koffie zoo opvallend
geurig en fijn van smaak. Alle
goede eigenschappen van versch
gebrande koffie blijven voor U
behouden door de speciale aroma
beschermende koffiesilo's. Trac-
teert U zelf en Uw gasten. Er is
weei de Gruyter's koffie. U ge
niet als vroeger en U spaart nog
door de Gruyter's 10 pCt. korting.
No. 21.
Het spannende tournooi te Groningen is
voorbij. De Rus Botwinnik werd winnaar,
met 7o punt meer dan onzen kampioen,
Dr. Euwe. Doordat de wereldkampioen
Aljechin tijdens de oorlog stierf is er mo
menteel niemand die deze titel draagt. Dr.
Euwe was, van de thans levende schaak
meesters, het laatst wereldkampioen, zij
het dan slechts kort. Men geeft hem echter
de titel niet, doch is van plan in 1947'een
groot tournooi te laten spelen, in ons land.
Hieraan zouden waarschijnlijk o.m. de
volgende candidatcn meedoen: Botwinnik,
Euwe, Fine, Keres, Reschewsky en mis
schien Smyslow. In een tournooi dat in 1938
gespeeld werd, was de eindstand der beste
6 spelers: I. Fine met Keres, elk 87z p.
2. Botwinnik met 77a p. 3. Aljechin, Euwe
en Reschewsky, ieder 7 p. We zien dat zij
elkaar 8 jaar geleden niet veel ontliepen!
Over de uitslag van het te verwachten tour
nooi, waarvan de winnaar dan wereld
kampioen zal zijn, zegt dit natuurlijk niets.
Algemeen worden de hier genoemde mees
ters wel als de beste ter wereld beschouwd.
Velen van hen voelen ook veel voor de
is er dan ook van overtuigd dat het Tribu
naal geen ogenblik aan in vrijheidsstelling
zal twijfelen.
Het Tribunaal besluit na kort beraad
over 14 dagen uitspraak te doen, doch be
veelt onmiddellijke in vrijheidsstelling. Over
gelukkig verliet het echtpaar de zaal.
Zaak tegen Krijn Adriaan van
Beek te Mellissant, oud 46 jaar.
Een gevaarlijk rapport.
De ten laste legging luidde:
a. Vriendschappelijke omgang met Duit
se officieren.
b. Lidmaatschap N.S.B. Was tot '44
groepsleider voor Flakkee en Kring en vor
mingsleider van Kring 83.
c~. Lid van de W.A. in 1941.
d. Lid van de N.V.D.
e. Lid Agrarisch front, streekgeniach-
tigde voor buurtschap Middelharnis.
Propaganda door op zijn schuur
plakkaten aan te slaan.
g. Colportage en abonnement Vova.
h. De vertrouwensman van de Voedsel-
commissaris gedwarsboomd bij de hooi-
ievering.
i. Het uitbrengen van een rapport over
landgenoten over de internering van N.S.B.-
ers in Mei '40. Hij schreef hierin over de
schurkachtigheden waartoe de gevluchte
regering in staat was, over de gewetenloos
heid der gewezen Nederl. Christ. Regering
een schoftenregering. Wij kennen alleen
Rost van Tonningengoed, gaat hij verder
en wij Wisten dat hij alles voor de waarheid
over had en alleen moest lijden omdat hij
die schoften de waarheid heeft gezegd. Na
een paar dagen kwam er gelukkig aan deze
schurkenstreken een einde. Mocht het ook
met de macht van burgemeester en politie
mannen en andere hooggeplaatste ambte
naren, die met dezelfde schurkachtige
ideën bezield zijn, gedaan zijn. Het zijn de
Duitsers die zij dodelijk verwonden. Het zijn
huichelaarsters, die niet meer te vertrou
wen zijn. Zij horen in de kampen waar wij
gezeten hebben. Worden zij niet onschade
lijk gemaakt, dan zal het heel lang duren
voordat wij de staat van samenleving heb
ben, die onzen leider Mussert gedacht heeft
Dat hij in 1944 een zekeren van Tigge-
len, die palen in het land van beschuldigde
had gezet en daartoe opdracht van Duitse
militairen had gekregen en welke hem be
volen hadden door de uien van beschuldigde
te rijden, een paar dagen in de cel had laten
doorbrengen.
k. Bij de Duitse instantie te bewerk
stelligen dat de op 3 Febr. '45 te zijnen
laste door de C.C.D. in beslag genomen 600
mud aardappelen weer vrij gegeven moes
ten worden.
I. Eind Maart 1945 bij de Duitse instan
ties te bewerkstelligen dat een door den
vertrouwensman van den voedselcommis-
saris voor knoeierijen gesloten melkfabrie
ken van een zekeren Nagtegaal, weer ge
opend mocht worden.
m. gebruikmaking van zijn Duitsgezind
heid om zijn radio niet in te leveren.
De ex-fuhrer van Flakkee tracht zich te
verantwoorden.
Pres.: Is het allemaal juist wat U ten
laste wordt gelegd? Waarom werd U lid
van de N.S.B.?
Van Beek: Vanwege de slechte toestand
in de landbouw in 1934.
Pres.: Dit aangenomen, maar waarom
bent U het in Mei '40 gebleven?
v. B.: 's morgens stond ik precies eender
tegenover de moffen als allé Nederlanders,
maar 's avonds is er een oneerbaar ding ge
beurd, dat grote invloed heeft gehad op
mijn volgende gedragingen. Ik ben 's avonds
als midadiger naar een kamp gevoerd. Er
problematiek, hoewel ze in hoofdzaak partij
spelers zijn. Misschien Wist U niet dat Dr.
Euwe ook enkele problemen op zijn naam
heeft staan? Hier volgt een eenvoudig
tweezetje van hem.
No. 20.
Dr. M. Euwe.
a bcdefgh
Wit geeft mat in 2 zetten.
De oplossing van no. 19 van Weenink is
1De8-e3.
