:el
<3<3
<3
1940
1945
1946
wat brengt 1946?
<3
S0>
<3
<3
<3
•3
<3
<3 <3
p. f.
ÏÊ5
<3
<3
<3
<3
<3
<3
<3
S3
<3
FAM. DE WACHTER
Beurtschipper
Vinger lang 3 Middelharnis
1 Jan. 1946 p. f.
'T NAAIMACHINEHUIS
Zandpad B 232 Middelharnis
Vert. M. HET JONK
Een gelukkig Nieuwjaar.
Sociteit „DE VRIJHEID"
Zandpad Middelharnis
Gelukkig Nieuwjaar.
HORLOGEE OPTICIEN
P. KERN
Westdijk B 302, Middelharnis
1 Jan. 1946 p. f.
HOTEL HUIJSMAN
Lungeweg Middelharnis
H. A. BROUWER
Gelukkig Nieuwjaar.
Café „Havenzicht"
Vingerling Middelharnis
Gelukkig Nieuwjaar.
WIJNHOFF KROOS
Woninginrichting en Meubelhandel
Vingerling Visschersdijk
Middelharnis, 1 Jan. 1946 p. f.
VISCH- en KAASHANDEL
C. LANGBROEK
W estdijk 323 Middelharnis
1 Jan. 1946 p. f,
A. v. d. NIEUWENDIJK
In Modes
Zandpad B 260
1 Jan. 1946
Middelharnis
p.f.
P. SNIJDER
In Modes
Zandpad B 284 Middelharnis
1 Jan. 1946 p.f.
B. KOSTER
Westdijk 298 Middelharnis
Speelgoederen, Lederwaren, Toilet
artikelen.
Gelukkig Nieuwjaar.
SLAGERIJ IJSSELDIJK
Zandpad Middelharnis
Specialiteit in fijne Vleeschwaren
Gelukkig Nieuwjaar.
SOMMELSDIJK
IZ. KIEVIT
Commissionnair
wenscht clientèle, vrienden en bekenden
een gelukkig Nieuwjaar.
Sommeisdijk, 1 Jan. 1946
JAC. v. d. POLDER
Kelner bij Kaptein
wenscht familie, vrienden en bekenden
een voorspoedig 1946.
Sommeisdijk, 1 Jan. 1946
C. G. VAN ASSEN
Varkenshandel
Marktveld 45 Sommeisdijk
wenscht clientèle, familie en vrienden
een voorspoedig 1946.
L. SCHOL
Ringstraat Sommeisdijk
het aangewezen adres voor Borstel- en
Bezenwerk, Kwasten enz., Diverse soor
ten Manden, wenscht clientèle, familie,
vrienden en bekenden een gelukkig
Nieuwjaar.
Singer Maatschappij' N.V.
Binnenweg B 88 Sommeisdijk
Vert. C. J. WILDENBOER
1 Jan. 1946 p. f.
G. JOPPE
Levensmiddelenbedrijf
(DE GRUTTER)
Voorstraat Sommeisdijk
1 Jan. 1946 p. f.
P. VAN HULST
Schilder en Behanger
Sommeisdijk Westdijk A 308
1 Jan. 1946 h. g. w.
GARAGE J. TAALE
wenst clientèle, vrienden en bekenden
een voorspoedig Nieuwjaar
Sommeisdijk, 1 Jan. 1946
Wed. G. BOENDER
Manufacturen en Modeartikelen
wenscht alle bekenden een gelukkig
1946.
Sommelsdijkj 1 Jan. 1946
J. HOLLAAR
Emaille en Wolhuis
Sommeisdijk, 1 Jan. 1946 p. f.
Gelukkig Nieuwjaar toegewenst
Handelsond. „De Kampioen"
Vert. S. VAN NOORT, Sommeisdijk
De Groenteboer!!
BESCHIER VAN DER VEER
Ring Sommeisdijk
wenscht klanten, vrienden en bekenden
een voorspoedig 1946 toe.
A. VROEGINDEWEIJ
Vrachtautobedrijf
Sommeisdijk v. Aerssenstraat 15
1 Jan. 1946 p.f.
De Groenteboer
B. BOOM
Sommeisdijk Oostdijk
wenscht alle menschen groot en klein
een voorspoedig 1946.
SLAGERIJ C. ZOON
Vleeshouwerij en Spekslagerij
Fijne vleeswaren
wenst aJIe cliénten en begunstigers een
gelukkig 1946.
Sommeisdijk, 1 Jan. 1946
VRIJDAG 4 JANUARI 1946
Prijs per kwartaal f 1,50. Losse nummers f 0.15.
Advertentieprijs 14 cent per mm.
Bij contract aanzienlijke korting.
OPBOUW
Christelijk-Nationaal Streekblad voor Goeree en Overflakkee
EERSTE JAARGANG - No. 36
Adres der Redactie en Administratie:
ZANDPAD B 282 - MIDDELHARNIS
Dit blad verschijnt iederen Vrijdag
AFBRAAK
KENTERING
OPBOUW
1945 was het jaar dat ons de vrede
bracht. De lang en vurig begeerde neder
laag van de Duitsers en de steeds gehoopte
overwinning der Geallieerden werd een
feit. Daarmede nam de terreur van de
Duitsers en hun handlangers een einde.
Met de vrede waren de gevolgen van
oorlog en besetting niet verdwenen. Ze
waren ontzettend. Ons land economisch
ontwricht. Een schade toegebracht van
meer dan 25 milliard. De 5 jaren bezetting
hebben ons straatarm gemaakt. Wij heb
ben dit tot nu toe nog niet zo bemerkt.
Langzamerhand zullen wij dit gaan onder
vinden.
Maar dit is door ons weer te boven te
komen. Als ieder mee helpt aan de opbouw
van ons geteisterd land, dan zullen wij
langzaam vooruitgang kunnen constateren.
Dan zal 1946 ons nog meer de materiële
ellende doen vergeten.
De materiële chaos, waarin wij door de
verwoestingen en de diefstallen der Duit
sers zijn gekomen is door ons verwacht.
Wij wisten dat hard gewerkt zou moeten
worden om ons land er weer boven op te
krijgen. Dit is geen teleurstelling voor ons.
Toch heeft 1945 veel idealen en 'goede
verwachtingen, welke wij voor de vrede
koesterden, vernietigd. Wat hebben we
tijdens de bezetting gehunkerd naar de
vrede, naar de terugkeer van onze regering,
in de verwachting: dan zal aan al het on
recht een einde komen, corruptie ver
dwijnen, vrijheid en recht zullen terug
keren.
Hierin nu zijn we wel diep teleurgesteld.
Er is fel gestreden tegen onrecht en ver
drukking, voor vrijheid en recht. Men zal
misschien opmerken, dat het maar een
klein deel was, dat die strijd gevoerd heeft.
Zeker, maar een groot deel van ons volk
stond, al voerde men die strijd niet daad
werkelijk, moreel achter de strijders.
Daarom zijn niet alleen de verzetslieden,
maar is ook een groot deel van ons volk
zeer onbevredigd met de gang van zaken.
De zuivering is tot een spotternij ge
worden. De berechting tot een aanfluiting.
De ambtenaren, die samenwerkten met den
vijand, zitten nog veelal op hun plaatsen,
terwijl zij, die zich tot het uiterste verzet
hebben, met moeite of soms in 't
niet op hun plaatsen terugkeren. Lagere
ambtenaren zijn voor de zuiveringscom
missies moeten verschijnen en de hogere?
De zuivering begon van onder af aan. Is
men ook aan de hogere toegekomen? Vele
voorbeelden kunnen het zo even beweerde
staven. Bij gelegenheid hopen wij feiten te
noemen.
De berechting geschiedt tergend lang
zaam. Onrecht naar twee zijden. Tegen
over de onschuldigen, die nog steeds in
Z.g.n. voorarrest zitten en tegenover de
schuldigen.
Grote collaborateurs, zwarthandelaren
e.d. schijnen door geheime machten be
schermd te worden. „Prisma", een blad
dat thans illegaal verschijnt, noemde een
grote weermachtsaannemer, die Walcheren
in één groot fort herschapen had, waardoor
duizenden Geallieerden gesneuveld zijn,
Walcheren tot een zee gemaakt werd, en
die thans, het is ongelofelijk, in dienst is
van het NEDERLANDS Departement
van Oorlog en belast is met barakkenbouw
enz. voor het Nederlandse leger.
Bij dit alles openbaart zich bij velen, een
Zucht naar macht en eer, die men wel angst
vallig bedekt, maar voor de goede opmer
ker niet te verbergen is; een jagen naar
goede baantjes, waardoor anderen met de
ellebogen opzij gewerkt moeten worden, en
de kruiwagens nog steeds in ere blijken te
zijn, dat we wel tot een teleurstellende con
clusie moeten komen over de toestand in
ons land.
De 5 jaren oorlog, bezetting en ver
schrikking hebben de mensheid niet ver
beterd. Het egoïsme viert nog hoogtij.
Daarom, de materiële vooruitzichten
voor 1946 mogen dan niet rooskleurig zijn,
er wordt flink aangepakt. Het gaat lang
zaam, maar zeker.
De geestelijke constellatie is echter min
der hoopvol.
Alleen dan, als men even fel de strijd
voor recht en gerechtigheid voortzet als
tijdens de bezetting, kunnen we in 1946
tot betere resultaten komen. Een recht, wij
kunnen het niet anders zien, gegrond op
de normen in Gods Woord gesteld.
Wie zal anders uitmaken wat recht is?
Tot de wet en tot de getuigenis! zo zij
niet spreken naar dit woord, het zal zijn,
dat zij geen dageraad hebben.
Zij dit woord in 1946 voor ons en ons
volk het richtsnoer.
Kranslegging.
Op Vrijdag 21 December j.l. heeft op de R.K
begraafplaats te Middelharnis een eenvoudige
plechtigheid plaats gevonden. Op het graf van
Jan van Eykeren, die bij een poging om aan de
greep van majoor Hom te ontkomen, verleden
jaar in het inundatiegebied jammerlijk verdronk,
werd een krans gelegd.
Als eerste spreker voerde hierbij het woord de
Res. Majoor A. Fopma, wiens toespraak luidde
als volgt:
Honderden jaren geleden gebeurden er heel
ver hier vandaan schrikkelijke dingen.
Daar was in Egypte de familie van Jacob uit
gegroeid tot het volk Israels.
In hun angst - angst is een slechte raadgeef
ster - het tegen dit „jonge" volk niet te kunnen
houden, werden de Egyptenaars wreed.
De vroedvrouwen Pua en Sifrqjjioesten de pas
geboren zoontjes doden; ze weigerden en...
God zegende hen.
Toen kwam het nog wredere bevel, dat alle
pasgeboren jongetjes in de Nijl geworpen zouden
worden.
Was Egypte voor de Israëllieten door de harde
dwangarbeid reeds een oord van verschrikking,
nu werd dit la«d voor hen een hel.
Amram en Jochebed gehoorzaamden het bevel
van den Farao niet.
Ik laat hier in 't midden of die overheid voor
hen de wettige of de onwettige overheid was.
Daar zullen ze wel niet over gedebatteerd hebben.
2e gehoorzaamden eenvoudig niet en redden
daardoor het leven van hem, die eenmaal volgens
Gods raad het volk Israels uit de slavernij zou
uitleiden.
Tegenover de Egyptische hel van slavenarbeid
en kindermoord plaats ik de Duitse hel van
armoede en wellust, van gruwelijke bombarde
menten en martelingen.
Tegenover de Egyptische overheid stel ik de
Duitse. Voor ons staat vast, dat de Duitse overheid
een onwettige was. Onze wettige overheid zetelde
in Londen, de tijdelijke residentie van onze ge-
eerbiedigde Koningin.
Daardoor konden de bevelen van onze onder
drukkers slechts onder dwang worden gehoor
zaamd en was het roeping en plicht deze zoveel
mogelijk te ontduiken.
Zo kom ik tot de droefste dag van Flakkee,
21 December van het vorig jaar. Zwaar rustte de
vuist van den onderdrukker op ons eila wnn
de buitenwereld volledig afgesloten, grotendeels
geïnundeerd, de dorpen geïsoleerd, in die dorpen
wrede soldaten met de modernste wapens.
Was het wonder, dat algemene ontsteltenis ont
stond, dat de wildste geruchten de ronde deden,
dat slechts weinigen het hoofd koel hielden?
Nochtans bleken er te zijn - weinig in procen
ten, toch nog velen in getal - die toen de moed
hadden ongehoorzaam te zijn.
En nu moet ik één ding heel duidelijk zeggen:
de scheidingslijn tussen plichtsvervulling en
plichtsverzaking ligt niet tussen het niet gaan naar
Duitsland en het wel gaan naar Duitsland. Die
ligt aldus: In de gelegenheid zijn den Germaan te
trotseren en het dan te doen of niet te doen.
Ik zeg dit zo nadrukkelijk, omdat het absoluut
fout is te zeggen, die gingen, waren geen goede
Hollanders, die bleven, waren het wel. Het beware
ons voor hooghartigheid en misplaatste eigenwaan.
Dit brengt me tot de vraag: Waarom zijn wij
hier Wij zijn hier als vertegenwoordigers van allen,
die het Duitse bevel konden weigeren en dat ook
deden. Wij zijn hier als vertegenwoordigers van
de geest van Jan van Eykeren. Het comité kon
niet allen vragen, doch eert allen door Uw aan
wezigheid.
Voor onderduiken was persoonlijke moed nodig.
In vele woningen hingen en hangen de bekende
bordjes van moed en vertrouwen. Wat was er
weinig moed, weinig vertrouwen, weinig geloof.
Daarom hulde aan allen, die - in de gelegenheid
zijnde - het hoofd koel hielden, en weigerden te
gaan. Een vraag aan die onderduikers: Waarom
deedt gij het eigenlijk? Deedt gij het uit Vader
landsliefde, of alleen uit eigenliefde? Is dit laatste
het geval, dan moet ge U vooral in deze tijd her
zien.
Voor onderduiken was moed nodig, maar het
was toch ook voor een zeker deel heilig egoïsme.
Voor het herbergen van onderduikers was groter
moed nodig, hier was geen sprake van een heilig
egoïsme. Daarom betuigt het Comité U allen, die
onderduikers herbergden, zijn warme dank en
brengt het U allen oprechte hulde.
Aan U allen leg ik de vraag voor: niet, wat
deed ik voor Holland, doch wat doe ik voor Hol
land? Gij allen waart verleden jaar ongehoorzaam.
Hu hebt ge een wettige regering hier in het eigen
land. Ik vraag niet, of deze regering erg naar Uw
zin is, of hij wel van Uw kleur is, of van Uw
politieke richting. Ik vraag U, of gij het ongehoot-
zaam-zijn hebt afgeleerd, of ge gehoorzaam zijt
aan de bevelen en lastgevingen van Uw wettige
regering. Bedenk goed, en ik weet, niet aan eeni
dovemans oor te kloppen: Zonder discipline gaat
Holland ten onder en die discipline begint met
zelftucht.
Of plaatst ge Uzelf op een hooghartig stand
punt? Voorwaar, de bevrijding viel tegen, de
volksgeest is heel erg ontworteld, maar dit geeft
U geen vrijheid Uw regering te honen, haar bevelen
niet te gehoorzamen, door Uw mateloze kritiek
geestelijke zelfmoord te plegen en een hinderpaal
te worden voor de geestelijke opbouw van Uw
Vaderland, ons Holland.
Daarom, Hollanders, een teveel aan gevoel uit
schakelen en Uw klare verstand gebruiken om met
grote nuchterheid te arbeiden en meer -te doen
dan Uw plicht, met toewijding Uw werk doen,
en anderen steunen en schragen.
Tenslotte de vraag, waarom zijn wij hier.
Wij zijn hier als Hollanders, om te eren de ware
Hollandse geest, de Hollandse moed, de Hollanse
onverzettelijkheid. We doen dit op deze plaats
bij het graf van Jan van Eykeren. Zijn geschiedenis
zal Pastoor Boekei nader beschrijven. Ge weet,
dat Jan van Eykeren bij een poging om aan de
greep van Majoor Hom te ontkomen een jaar
geleden in het inundatiegebied jammerlijk ver
dronk. Het was de tragische afloop van een helden
daad.
Gij Ouders, weest overtuigd van ons. mede
leven, weet, dat we in Uw zoon eren de ware
Hollandse geest. Wij mensen zijn slechte troosters.
Trooste God U met Zijn vertroostingen en tone
Hij U mildelijk Zijn genade en barmhartigheid.
Zijn slotwoorden waren': „Jan van Eykeren, ik
leg deze krans te Uwer gedachtenis en ter ere van
hen, die door dezelfde geest bezield waren."
Enige ogenblikken van stilte werden nu in acht
genomen ter herdenking van hem en van hen,
die vielen.
Vervolgens werd het woord gevoerd, door
Pastoor A. Boekei, die aldus sprak:
Een goede en gezonde Vaderlandsliefde is eigen
lijk de ondergrond, de diepere reden of oorzaak,
waarom we hier tesamen verenigd zijn.
Een Hollands gezegde luidt: Hij groeit tegen
de verdrukking in. Zo is het ook met de Vader
landsliefde. In tijden van druk, bezetting en be
proeving van een land, dan groeit en wordt de
Vaderlandsliefde sterker.
In die 5 jaren van bezetting door den vijand
hebben wij het overal geconstateerd, dat de Vader
landsliefde al meer en meer groeide, naar de mate
dat de rechten en vrijheden van het land en de
bewoners onrechtmatig werden aangetast.
Wij allen hebben het zelf ook gevoeld en onder
vonden, dat de liefde voor het geboorteland, voor
het Vaderland sterker en beter werd in ons. Voor
ons geboorteland willen wij al het goede, wat met
zijn aard overeenkomt. Wij zijn fier en trots op
zijn glorie, wij kennen en gevoelen ook rouw en
medelijden om zijn rampen en iedere nood, waar
door het Vaderland wordt getroffen, wekt in ons
weer een nieuwe en sterkere Vaderlandsliefde.
Een goede en gezonde Vaderlandsliefde doet ons
met eerbied spreken over alles, wat het Vaderland
vertegenwoordigt, en dat is op de eerste plaats
het wettig Gezag. Het Vaderland spreekt bij monde
van het wettig Gezag. Het is de eer der Gezags
dragers door goed beleid het Vaderland te dienen.
En het onwettig gezag van een overheersende
bezetting wordt slechts node geduld.
Men voelt het als een onrechtvaardigheid, een
schending van het Vaderland. En de onrecht
vaardige bepalingen van een onwettige, vijandelijke
overheid gaan in tegen ons rechtsgevoel. Onrecht
vaardige bevelen of bepalingen van het onwettig
gezag behoeven niet gehoorzaamd te worden.
Ons wettig Gezag tijdens de oorlog was en
bleef H.M. Koningin Wilhelmina met haar rege
ring, al waren zij in ballingschap op vreemden
bodem.
Daarom werd ook tijdens de gehele oorlog
evenals vroeger in alle katholieke kerken iedere
Zondag voor H.M. de Koningin, als het wettig
Gezag, gebeden.
Een goede en gezonde Vaderlandsliefde vraagt
ook eerbied voor de gemeenschap. Een goede
Vaderlander weet zich solidair met het wel en
wee van zijn land. Het Vaderland vraagt, dat een
ieder zich verantwoordelijk weet voor het welzijn
van het geheel en dat ook een ieder iets te be
tekenen heeft voor het toekomstig lot van zijn
geboorteland, dat ook hij een klein radertje is in
de grote Staatsmachine van het Vaderland.
Een goede en gezonde Vaderlandsliefde vraagt
ook eerbied voor de persoonlijke waardigheid van
den mens, voor zijn rechten en voor zijn gedachten,
zijn overtuiging en zijn stand. De menselijke
rechten en van de huisgezinnen moeten geëerbie
digd worden. En het is een onrechtvaardigheid,
wanneer de rechten van ieder mens afzónderlijk,
van de huisgezinnen en van het Vaderland worden
geschonden.
En we hebben het terdege gevoeld, dat tijdens
de Duitse bezetting onze Vaderlandsliefde werd
gewond, onrechtvaardig werd aangetast, omdat het
wettig Gezag genoodzaakt werd van plaats te ver
anderen, in ballingschap te gaan, omdat de eerbied
voor de gemeenschap, voor het Nederlandse volk
werd geschonden, omdat ook de rechten, de
vrijheid en waardigheid van den mens en de huis
gezinnen niet werden geëerbiedigd.
Wat een leed en droefenis is er als een vloedgolf
over ons Vaderland gekomen tijdens die jaren van
verdrukking en rechteloosheid. Door de dagbladen,
boeken en tijdschriften wordt al meer en meer
bekend gemaakt. Ep toclvblijft er nog zoveel leed
en droefheid van die jaren voor ons verborgen,
dat alleen aan God bekend is.
Als we onze herinnering een jaar terug laten
gaan, toen bevonden wij ons in de droeve dagen
vóór Kerstmis. Er heerste algemene verslagenheid,
angst en vrees in bijna alle huisgezinnen. De
bedoeling was een wegvoering in slavernij op grote
schaal, 't Was een schreeuwende onrechtvaardig
heid, een inbreuk op de vrijheid en de rechten
van den mens.
De rechten der ouders over hun kinderen werden
aangetast. De rechten der huisgezinnen werden
geschonden, wanneer de Vader, als Hoofd van
het gezin werd weggevoerd, de persoonlijke vrij
heid van de mens werd aangerand. Ons rechtvaar
digheidsgevoel kwam in opstand, onze Vaderlands
liefde werd gekwetst. Da.ir werd een wonde toe
gebracht aan de gehechtheid aan ons geboorteland.
Aan zulke onrechtvaardige bepalingen behoeft
men niet te gehoorzamen. Een goede en gezonde
Vaderlandsliefde voelt dat spontaan. Het aantal
onderduikers in ons Vaderland is dan ook legio
geweest. Met durf, moed, ja zelfs verbetenheid
tegen het onrecht heeft hun Vaderlandsliefde
bijeen willen houden, wat bij elkaar behoort n.l
hun geboorteland en hun eigen leven, lichaam en
arbeid en vrijheid Het onderduiken was een voort-
SCHRIFTO VERDENKING.
ALS EEN DIEF IN DEN NACHT.
Want gij weet zeiven zeer wel, dat
de dag des Heeren alzoo zal komen als
een dief in den nacht.
I Thess. 5:2.
Neen, we kunnen niet berekenen, wanneer, in
welk jaar en op welken dag de Heere Jezus Chris
tus zal wederkeeren op de wolken des hemels.
Alleen de Vader weet die ure, heeft de Heiland
Zelf verklaard. Paulus moest sommigen in de
Kerk van Thessalonica terechtwijzen op dit stuk.
Hij zal komen als een dief in den nacht Zoo had
Christus daarvan gesproken, en Hij had de Zijnen
gewaarschuwd, dat zij waken zouden Lees maar
Mattheus 24 en 25.
...De dief komt onverwacht. Hij vraagt niet
eerst, of ge het goedvindt dat hij dien nacht uw
huis zal doorstelen En hij zegt het ook niet te
voren dat hij dien nacht U met zijn bezoek zal
vereeren. Daarom moet eiken nacht de deur goed
op slot.
Welnu, zoo onverwacht komt Jezus. En nu is
menigeen wel bezorgd over zijn aardsche goed,
hij laat zich maar niet zoo berooven. Maar wat
zijn zij zorgeloos en gertist, terwijl de Rechter op
komst is. Zij waken niet, zij bidden niet, zij bekee-
ren zich niet. Zij stellen maar uit. Want zij hebben
geen lust den Heere te vreezen. Zij leven voor
zichzelf. Nu ja, zij gaan nog wel naar de kerk,
zij lezen nog wel den Bijbel, zij doen alsof zij
bidden net als de man die de pet voor zijn gezicht
houdt. Maar een haasten naar den Dag des Hee
ren is er niet. Een verwachten van den Heere
Jezus Christus met al de liefde van het hart, neen!
Plotseling komt Jezus. Terwijl we nog leven.
Of terwijl we reeds gestorven zijn. En immers, de
dood komt ook op het uur, dat wij het niet ver
wachten? Hoevelen worden door een ongeluk
weggenomen.
Verwacht gij den Heere Jezus? Kent gij het
heimwee naar Hem Kom, Heere Jezus, kom
Als een dief in den nacht. Ja, de toestand der
wereld zal dan zijh vol du'sternis en donkerheid.
De aarde zal daarmee bedekt zijn. Zonde en on
gerechtigheid zal alles in het donker hullen. En
dat kunt ge wel zien in de ontwikkeling der
wereldgeschiedenis. De lichten des hemels hebben
wij uiigebluscht, durft het ongeloof beweren. En
al wordt het kunstlicht van wetenschap en tech
niek steeds helderder, het leven der wereld wordt
nachtleven. En weldra de eeuwige nacht. Zie, dan
als de maat der ongerechtigheid vol is, dan komt
Jezus.
Behoort gij tot den nacht of tot den dag? Zijt
gij kind des nachts of kind des daags? Dat weet
ge wel. Een tusschending is er niet. Maar dan
weet ge ook, of die groote Dag U overvallen zal
als een verderf, dan wel Uw Verlossing zal zijn.
Dit is de vraag: Wie is Jezus voor u, uw Rechter
of uw Redder?
Welgelukzalig zijn allen die Hem verwachten!
P. A. ZEILSTRA.
durend leven in angst en vrees voor de geweld
dadige onrechtvaardigheden van den bezetter
Voor zulk een verborgen leven was nodig een
zekere mate van zelfbeheersing, om zich niet in
nodeloos gevaar te begeven, en ook een zekere dosis
geduld om vol te houden, om de moed er in te
houden Ook de nood van ons eiland, een jaar
geleden heeft vele Vaderlandslievende mannen tot
onderduikers gemaakt Gij, onderduikers, hier
tegenwoordig, gij weet bij ondervinding welke
offers zulk een beangstigend leven van U heeft
gevraagd Wij brengen hier eer en hulde aan Uw
durf, Uw moed en volharding, geïnspireerd door
Uw goede, gezonde Vaderlandsliefde. Ook de
helpers van onderduikers bij het verschaffen van
een schuilplaats en het verschaffen van levens
middelen willen wij laten delen in deze eer eh
hulde.
Wij staan hier aan het graf van Jan van
Eykeren, die ook met dienzelfden moedigen geest
bezield was.
Op de 21e December bereikte ons het droevige
bericht van zijn tragische dood. Bij een poging tot
ontvluchten aan de dreigende wegvoering naar
slavernij in een vreemd land, op weg naar zijn
schuilplaats in het watergebied, is hij jammerlijk
verdronken. Hij was de oudste zoon van een groot
huisgezin, 27 jaar oud, de trots en het sieraad van
zijn vader en moeder, een goede en hartelijke broer
voor jongere broers en zusters, als flinke werker,
een steun en kracht voor het huisgezin.
Dat onrechtvaardige bevel van den bezetter,
die aanslag op zijn vrijheid heeft hem naar den
dood gedreven. Zijn goede, trouwe Vaderlands
liefde zocht een schuilplaats om zijn leven op de
Vaderlandse bodem te beschermen en te beveiligen
Helaas de ramp van het watergebied heeft er een
ramp voor een huisgezin bijgemaakt. Zijn jonge,
gezonde lichaam vond de dood in het water en
zijn onsterfelijke ziel steeg op naar God, Die ook
de goede, gezonde Vaderlandsliefde als een deugd
beschouwt, als een goede daad in een mensenleven.
Wij eren en huldigen hier door deze kransleg
ging en deze bijeenkomst ook bijzonder de Vader
landsliefde van Jan van Eykeren, zijn durf en
moedige wil om te weerstaan aan een schreeuwen
de onrechtvaardigheid, die hem jammerlijk het
leven kostte. Door hun tegenwoordigheid willen wij
ook zijn goede ouders en familie in die hulde laten
delen. Ik begrijp het zo goed, zijn jammerlijke,
tragische dood, zijn gemis in het huisgezin blijft
een gevoelige wonde voor het ouderlijk hart. Gods
troost moge de ouders en familieleden blijvend
Zijn kracht en sterkte geven. Van de ruim 60
mannen van ons eiland, die door die onrecht
vaardige slavenjacht het leven hebben verloren,
is Jan van Eykeren de enige, wiens lichaam hier
op Vaderlandse bodem begraven ligt. De anderen
hebben hun graf gevonden in een vreemd land,
hetgeen voor hun ouders en nagelaten familieleden
nog harder en zwaarder is. God moge al hunne
zielen genadig zijn, hun Vaderlandse liefde als
een deugd en een goede daad erkennen. Hunne
zielen zijn opgestegen van uit het oorlogsrumoer
naar God en moge Gods barmhartigheid hunne
zielen geleid hebben naar het eeuwige Vaderland
van rust en vrede, waar Gods glorielicht hen moge
overstralen.
Deze eenvoudige plechtigheid werd door
Z.Eerw. met het „Onze Vader" besloten.
Tenslotte dankte de ontroerde vader voor het
medeleven en voor de hulde gebracht aan zijn
Zoon.
Enkele genodigden hadden bericht van ver
hindering gezonden, o.m. het lid van het Eiland-
Comité, Ds. v. d. Valk, en de heer C. M. Vogelaar.
De zoogenaamde
Jehova-getuigen.
Ook ons eiland krijgt bezoek van deze lieden.
Wij mogen op hen wel toepassen het woord van
Johannes: Indien iemand tot U komt en deze leer
niet brengt, ontvangt hem niet in uw huis en heet
hem niet welkom, want wie hen welkom heet, heef i
deel aan zijn booze werken. Laat U ernstig waar
schuwen en ga maar niet met hen debatteeren.
Als het hun blijkt, dat gij U houdt aan GodsWoord
zooals dat U gepredikt wordt, dan overladen zij
U met hun vloeken. Zij behooren tot den geest
der dwaling, tot dc anti-christen, die den boozc
dienen. Ernstige Bijbelonderzoekers hebben zij
zich genoemd, en nu heeten zij zichzelf: Jehova
getuigen. Vraagt ge, wat ze leeren? Dat God een
lichaam heeft; dat Christus een geschapen engel
is; dat Hij niet is opgestaan; dat de leer der
Drieëenheid dwaasheid is; dat cr geen opstanding
der doodeh is; dat de Kerk Babylon is. En over
de wederkomst des Heeren vertellen zij allerlei
nonsens. Dominee's en pastoors dat zijn huiche
laars, bedriegers, duivcl-aanbidders. Laat U toch
waarschuwen voor deze menschen. Het is wel
droef, dat sommigen veel geld uitgeven voor de
boeken van hun zoogenaamde Bijbel- en Traktaat
genootschap. Satan zoekt U af te trekken van het
eenvoudig Bijbelsch Evangelie, ja, zij zoeken U
in slaap te wiegen, alsof er na den dood nog be-
kecring mogelijk is.
Blijf bij Gods Woord!
P. A. ZEILSTRA.
Pers-communique Nr. 1 R.T.M.
Nog steeds worden niet alle treinen der Rotter-
damsche Tramweg Maatschappij stipt op tijd
gereden. Dit is een gevolg van het feit, dat de
reparatiemogelijkheden voor het materieel nog
zeer onvoldoende zijn.
Bovendien is de kwaliteit van de briketten
inferieur, daar de mijnen over de bij de fabricage
hiervan benoodigde hulpstoffen niet in voldoende
mate de beschikking hebben.
Met ingang van 1 Januari 1946 zullen wederom
dagretours beschikbaar worden gesteld tegen Et
maal den enkele-reisprijs.
Enkele verbeteringen konden in de afgeloopen
maand worden ingevoerd, waarvan wij hier noe-
m:
1de uitbreiding van de dienstregeling, waar
bij het mogelijk werd het aantal vaarten in het veer
Hellevoetsluis-Middelharnis van vier op zes te
brengen;
2. het wederom invoeren van den Zondags
dienst;
3. het in dienst stellen van een motorwagen
op de lijn Blaakschedijk-Cillaarshoek (Strijen).
In de maand Januari komen de herstelwerk
zaamheden der vernielde trambruggen ten zuiden
van Klaaswaal gereed, waardoor de tramdienst tot
Numansdorp hervat zal kunnen worden. Tevens
zal hierdoor een autobus beschikbaar kopien,
waarvan de Gemeente Zuid-Beyerland zal kunnen
profiteeren.
Met het herstel van de tramlijn Middelharnis-
dorp-Ooltgensplaat, waartoe in overleg met de
Burgemeesters der betrokken Gemeenten van
Oost-Flakkee besloten werd, zal, zoodra de daar
voor benoodigde dwarsliggers zijn afgeleverd, be
gonnen worden, zoodat binnen afzienbaren tijd
ook het vervoer op Oost-Flakkee belangrijk ver
beterd zal kunnen worden.
Financieele inlichtingen,
Amerikanen doen alles in het groot. Dit volk van super
latieven bouwt de hoogste huizen ter wereld, de grootste
fabrieken ter wereld, in het kort: doet alles op een tot nu
toe ongekende wijze. Gedurende den oorlog hebben de
Geallieerden daarvan in hooge mate profijt getrokken:
de Atnerikaansche industrie bouwde millioenen tonnen
scheepsruimte, vervaardigde tienduizenden vliegtuigen enz.
enz. Niet in het minst door dezen ontzagwekkenden stroom
van oorlogsmateriaal konden Duitschers en Japanners
verslagen worden.
Dezer dagen deden de Amerikanen weer iets ontzag
wekkends. Zij verleenden aan Engeland een crediet tot
het fantastisch hooge bedrag van 4.4 milliard Dollar,
inderdaad het hoogste crediet, ooit gegeven.
De monetaire overeenkomst, waarin deze credietverlee-
ning is opgenomen, is evenwel niet alleen interessant ten
gevolge van 'de grootte der daarin genoemd bedragen.
Wellicht nog veel belangwekkender is de geest, welke uit
deze credietverieening spreekt. Uitdrukkelijk is immers in
den tekst opgenomen, dat het crediet aan Engeland ten
'doel heeft, dit land in de gelegenheid te stellen, zich te
herstellen van de gevolgen van den oorlog. In verband
daarmede is ook de clausule opgenomen, dat gedurende
|de eerste 5 jaren geen rente zal worden betaald, terwijl
bovendien de rente niet zal behoeven te worden betaald
in de jaren, waarin kortweg gezegd de Engelscbe
regeering zal verklaren daartoe niet in staat te zijn.
Voor Engeland is deze overeenkomst wel van groot
belang. Het land is van een der belangrijkste crediteur-
landen tot een debiteurstaat geworden. Een schuld van
ruim 1 '/a milliard Pond aan Britsch-Indië, Birma en andere
landen in het nabije Oosten is het gevolg van den oorlog.
Het is teekenend voor de gewijzigde verhoudingen in het
Britsche gemeenebest, dat dergelijke schulden aan koloniën,
mandaatgebieden en dominions konden ontstaan. In het
„koloniale" tijdperk had men z'ch zoo iets bezwaarlijk
kunnen voorstellen. De gewijzigde opvattingen van thans
spreken ook duidelijk, wanneer men een vergelijking maakt
tusschen het Amerikaansche crediet van nu en de Atneri
kaansche leening van 143 millioen Dollar uit den vorigeti
oorlog. Toen werd in 1917 een leening tot het genoemde
bedrag tegen een rente van 5l<s verstrekt, welke in
1937, dus na 20 jaar, moest worden terugbetaald. Rekening
houdende met de jaarlijksche aflossingen kan berekend
worden, dat deze lecning den Engclsclien 5.90 per jaar
kostte. Thans is 4.4 milliard Dollar geleend tegen 2
per jaar, af te lossen in 50 jaar. Dit bcteekent. dat de
Engclsclien per jaar aan rente en aflossing tezamen 3.18
hebben tc betalen.
Indien de Amerikanen de leening van thans zouden
hebben verstrekt op dezelfde voorwaardeij als in 1917,
dan zou bij gelijkblijvende verplichtingen voor Enge
land dc leening niet 4.4 milliard, doch slechts bijna
2.4 milliard Dollar hebben kunnen bedragen.
Voor het overige moet er nog dc aandacht op gevestigd
worden, dat de 4.4 milliard Dollar niet allen voor aankoop
van goederen bestemd zijn. Een bedrag van 650 millioen
Dollar is hierin begrepen voor dc verrekening van lend-
lease leveranties na V.J.-day en aankoop van in Engeland
aanwezig Amerikaansch materiaal. Men kan niet anders
concludecren, dan dat dc Amerikanen door hun leveran
ties ingevolge deze overeenkomst aan Engeland op 650
Millioen Dollar te stellen ook hierin welw'llend zijn
geweest.
De Anglo-Amerikaansche overeenkomst gaat ervan u:t,
dat dc regeling op financieel gebied, zooals die is ontworpen
tijdens de conferentie van Brctton Woods, zal worden
aangenomen. Tot nu toe hebben nog slechts dc Rcgce-
ringen der Vcreenigde Staten en van China dc voorstellen
aanvaard. Gelijk hekend, zal eerlang ook hier tc lande dc
parlementaire behandeling van Bretton Woods een aan
vang nemen. Er zal den Engclsclien wel niet veel anders
overblijven, dan dc voorstellen eveneens te aanvaarden
(hoewel daartegen zeker nog wel dc noodige oppositie zal
worden gevoerd) nu dc nieuwe crediettransnctie reeds in
den geest van Brctton Woods is gehouden.
Minister Lieftinckdoet zijn woord gestand. In dc bekende
radiorede van September kondigde Z.E. aan. dat omstreeks
half December wel genoeg middelen in omloop zouden zijn
gebracht. In verband hiermede staat de zoojuist door dc
Ncdcrlnndsche Bank gegeven Algcinecne Vergunning No. 43
waardoor dc tot nu toe geldende vergunning om salarissen
te betalen en gelden op tc nemen (indien de rekening
houder een vrij beroep uitoefent) ten laste van een geblok
keerde rekening, komt te vervallen. In dc toekomst zal
zulks uitsluitend (en laste van girale rekeningen kunnen
geschieden, terwijl de rekeninghouder ook nu zal moeten
verklaren, dal hij voor deze doeleinden niet over voldoende
contanten of vrij tegoed beschikt.
ROTT. BANK.