tf
Jkundige inrichting engelman
I Wij bakken weer en hebben er pleilier In
dat wij U croquante en lekkere biscuits
kunnen leveren. Wij hopen dat U binnen
kort de Gruyter's Biscuits ook bij
een kopje de Gruyter's Thee kunt
m G| Vruw. OuderdVerz.
VOORJAAR-NAJAAR 1945.
Moeten wij nu nog klagen?
Een wereldtekort aan steenkool.
Icaluye'a,
rzorgen.
-WERKMolen
huisslachtlnü
dfe lieer A# nOBK^dMccfU .uiibevoieft.
MOLENul)K A JÏM>. OBN HOMMEL.
ee houders
vert bij ons Uw
:choudersbonnen
Wij leveren LI uit
orraad prima
indvee-, Varkens-
Pluimveevoeders,
onder boa.)
luim veebedrijf
1 - Middelharnis
Tel 36S
Itelling
ften Tekeningen
Ien Tekenclub
HOOGER BOOM
H.B.S. te M'harnis.
i Nov en 1 De<
I'.n tussen liggende
toe 18 uur in de
3DELHARN1S.
NoU eenitfc NIC CADEAUTJES voorradl*.
TASsVlItN VAN ÏAHetttOUW
i allerlei vorm en maat uitsluitend op bestel-
t. C. v. d. SLUYS
'RAMW^Ü 232, UIRKSLAND.
ll.tt. LANDBOUWERS
WIJ kunnen uit voorruad leversn
paardestrenoen,
koehalsvers,
KOETOUWEN,
plotüsïrengen «>u. 3—
e soorten vjonadijj.
r. C. REM us
CO.VLU ISSlEtl ANÜEL. OO LI O EN SP LA A1
Op Woensdag 27 Nov. 's avonds 7.30 uur,
'°&l AC otN OUDEN van VGcavenhafto
spreken voor üc A R. Kicsvcreciiiglnu te
STELLENDAM in liet vergader lokaal naast
ile Pastorie v .ui dc Octet. Kerk.
Onderwerp: Waarom Christelijke Politiek/
Na liet uitspreken van de rede ral er ruim-
hoots gelegenheid gegeven worden voor het
'l Udèr'dk iets "voelt voor Christelijke politiek,
wordt dringend ultgenoodigd deze vergadering
bij te wonen.
Kun, «II breng «dgg.
II bu reau
Hekantoor
DRIKS
Stellendam.
Klacht,
weer klaar voor het
:n. spek. vlees, worst
v'oorzico van naam
fd aanbevelend.
Slagerij Melissant
,528.
Iergadering
Jure Kiesvcreeniging
tc Ooltgensplaat
ov. 1945 n.m. 6 30 u
te Ooltgensplaat.
ptreden de WelEd.
S DEN HEUVEL.
,amer der Staten Gen.
che Politiek.
kXaS,"v'lEESCHWAREN en BOTER
g stee s uw oe piJpER
HOOLSTRAAT WH. MIDDELHARNIS,
OUDDORP.
Het Mannenkoor „DE LOFSTEM" zal r
Donderdag 29 Nov. 's avonds 7.30 uur
de Oude School niet medewerking van he
e mengde Koor van Herkin gen een
ZANGAVOND
geven. -Entree 30 cent.
Verloren
EEN SLEUTEL
met 2 baarden Tegen beloning bezorgen aan
het Bureau van dit blad.
J LOS biedt zich aan voor
HUISSLACHTING.
Nette bediening.
üeldetschendijk Q08, Dirksland.
"Öndergeieckcnde biedt zich beleefd aan voor
HUISSLACHTINGEN.
L VRüEOINDEVVEU. Oudendijk F 54, Mitl-
delharris.
Tevens te koop of te ruil:
Een paar damesschoenen maat 37 en
cell p.i.ir dames pantoffels maat 37.
en FLAKKEE
oor Lev. Mij.
ncasseerder,
provisie en pen-
I vereischt.
ïgstens 35 jaar.
Bur. v. d. Blad.
Gevestigd 1872.
dijk 8, Tel. 23928. BERGEN OP ZOOM, Antwerpscheweg 431
Ikuur te OL'DE TONGE, ten huize van den Heer P. L. KOETS,
traat 9, te beginnen Zaterdag 24 November van 102 uur en verder
Uitingen er. vooraf bespreken schriftelijk of mondeling te Rotterdam
i bij den Heer KOETS. Gebitten direct leverbaar.
Ivoor
St. NICOL AAS-ARTIKELEN
iROENEVELD, RING - SOMMELSD1JK.
EEN aardige sortering speelgoederen
px voor groteren. er is o.a.:
SPRINGTOUWEN FIXATIEF
VERFDOZEN SCHEERAPPARATEN
EAU DE COLOGNE SCHILDERIJEN
(heel goede) vanaf ƒ0.95ƒ150,
PARFUMS (Fijne) BLOEMPOTTEN
BRILLANTINE HERINNERING
WINTER 1944-'45
Iir a.i. Dinsdag nog aangevuld met meerdere artikelen.
EENS KIJKEN, HET VERPLICHT U TOT NIETS.
presenteeren
SOLI EDE GELDBELEGGING
SLUIT EEN
L£!5pi. n/aki AHDcin nnDnocPHT
RAAD VAN ARBEID DORDRECHT
va AAGT o^-is gapCMijpe
Eau de Cologne voor
zieken, Spenen voor
kinderen in Juni of
later geboren, Kurken
voor wijnflessen, Essen
ces, echte inmaakkrui-
Mid.l«lhjrms - rel. 11 .""'.gaat Soepgroen-
I ten, Selderij-poeder.
J Velponlijm. Scadokunstsoldeer (potje mee-
1 brengeni. Kunstkalk, Traansmeer voor vet-
Üe f OllCieK. leren schoenen.
dcctt ii id Fa- H- BRABER, Confectie, Manufacturen,
"LI DE.0 1UUK. Dirksland, is wederom telefonisch te bereiken
Fa. H. BKABtK, vomectic,
Dirksland, is wederom telefonisch te bereiken
onder No. 166.
TE KOOP. OF TER RUILING
voor fietsbanden of brandhout aangeboden
een Schuurtje, van geschaald en
geploegd hout. 1.5 M. binnenwerks, hoog
1 70 M. door Wed. STEHOUWER-PEN
Langeweg B 163. Sommelsdijk. Eveneens
een goed onderhouden, goedbrandende
Insteekkaard.
ingen bil de Agenten op Fiakkee:
EYKES, SOMMELSDIJK, DORPSWEG B 285
EGAAL, DEN BOMMEL. OOSTDUK A 264
DIRKSLAND, HAVEN A 531
EERZAMEN, GOEDEREEDE, KERKSTRAAT 262
■ETEMAN, OUDDORP, MOLENWEG A 101
ALPHEN". 1 EU'WE TONGE, KORTE WEEGJE A 30
itie - Vrij 3-3
IRDEN- EN VARKENSHAAR buiten de Distributie komt,
[aar bic tt g bij J. HENNEN AN, Kralingen 483 DIRKSLAND.
d. HAVE - Tel. 295 - Kapelle—-Biezelinge
IZAADHANDEL
enoegen kunnen wij U mededelen, dat wij in staat zijn, om voor
r van 1946 alle tuin- etl bloemzaden te leveren.
ONZE NAAM IS ONZE BORG.
loegtijdige bestellingen zijn echter aan te bevelen.
(volgen op aanvraag, zodra de Overheid de prijzen heeft vastgesteld
keds v. d. HAVE'S ZADEN en ZAAIGRANEN.
Infien worden opgegeven bij de volgende AGENTEN
SommelsdijkP. PEEKSTOK, O.Krak.str. B I
J Ie Weistraat B 187. Nieuwe Tonge:
I Oostdijk L. v. d. DOEL, Oen. Snijderstraat A 368.
■aanleg van boomgaarden). A. J. VEROLME (Opslnghouder).
Itgvltef: W. C. v. VLIET, Zuiddijk 389.
I(. Brandjteeg 70, M'harni.'i. Oude Tonga:
J. C. OSSEWEIJER, Molenweg 32.
1 Azn., Achterdorp A 119. Ooltgensplaat:
JlAND PznDijkstel B 27. P. v. d. GRIEND.
■f. GEUS, Peuterdijk 120. T. STUIK. Pr. Hendrikstraat 35.
■OORTHOEK. B. W. DE VOS, Nw. Achterweg 9.
ROOS, Oostdijk 264. Den Dommel: P. JOCH EMS, Zuidzijde B 127.
■ordlger voor de Zuid-Holl. eilanden:
RELINK Dzn., West-Achterweg A 189, Middelharnis, Telefoon 21.
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1945
Prijs per kwartaal E 1.50. Losse nummers f0,15.
Advertentieprijs 14 cent per mm.
Bij contract aanzienlijke korting.
OPBOUW
Christelijk-Nationaal Streekblad voor Goeree en Overflakkee
EERSTE JAARGANG - N». 31
Adres der Redactie en Administratie:
ZANDPAD B 281 - MIDDELHARNIS
Dit blad verschijnt iederen Vrijdag
De noodgemeenteraden.
Blijkens het verslag van de noodge-
meenteraad te Dirksland merkte de heer
Poortvliet op, dat met de bevoegdheden,
die zij thans hebben, hij niet weet waarom
zij nog moeten komen.
Inderdaad zijn de bevoegdheden van de
noodgemeenteraad zeer beperkt. De ver
kiezing van wethouders is wel haar voor
naamste bezigheid. Volgens art. 15 Besluit
Tijdelijke Voorziening Gemeenteraden gaan
bijna alle bevoegdheden van de gemeente
raad, die zij volgens de gemeentewet heeft,
op B. en W. over.
Geen wonder, dat men zich overbodig
beschouwt.
Zien wij daarbij nog de willekeurige
wijze, waarop de gemeenteraden kunnen
worden samengesteld en de grillige samen
stelling van sommige gemeenteraden (b.v.
Oud-Beijerland, dat normaal een gemeente
raad van 13 leden heeft, met een rechtse
meerderheid, terwijl men thans niet meer
dan 9 leden, en allen nog S.D.A.P.ers,
bij elkaar kon vergaren), dan kan het wel
niet anders of bij ons rijst het verlangen
naar het einde van het on-democratisch
gedoe.
Moge dan ook spoedig democratisch
gekozen gemeenteraden in de plaats treden
van de huidige on-democratische benoemde
noodgemeenteraden.
Recht
De zuivering gaat nog niet naar wens.
Ze gaat langzaam. Bovendien moet de één
bloeden, terwijl de ander voor een zwaar
der geval niets gebeurt.
Een gemeenteambtenaar wordt gëstaakt
of geschorst voor een licht vergrijp. Een
onderwijzer wordt geschorst voor enkele
misstappen. Waarschijnlijk terecht. In de
bezettingstijd had een kleine misstap soms
grote gevolgen. Straks worden ze misschien
afgezet. Hun toekomst is donker. In som
mige gevallen zeer donker.
Daartegenover staat, dat tientallen pro
fiteurs, collaborateurs en zwarthandelaren,
die veel erger dingen gedaan hebben (maar
door dat ze niet in overheidsdienst werken,
moeilijker gestraft kunnen worden) niet
worden aangepakt.
Zeker, de materie is moeilijk. Zo wordt
evenwel ons rechtsgevoel niet bevredigd.
Verstandig?
Langzamerhand gaan we weer terug
naar normale toestanden.
Ook de dienaren der wet kunnen weer
gaan letten op de naleving der voorschrif
ten. Zij hebben de taak om ons volk weer
te doen gewennen aan de wetten, die in
normale tijden in ons land gelden.
Zo kunnen we hen thans weer opmerken
lettende op de naleving van de verkeers-
voorschriften. En dat is goed.
Maar nu rijst toch een vraag. Immers
we kunnen nog niet roemen op het materi
aal, dat we hebben. En te krijgen is er
practisch nog niets. Zo zien we de arbei
ders 's avonds van hun werk terugkeren
op slechte fietsen met nog slechtere sur
rogaatbanden. Licht hebben ze niet, omdat
:r nog geen lantaarns te koop zijn en
ndien ze nog een lantaarn mochten hebben,
de dynamo draait niet op een surrogaat-
bandje.
Zo sukkelt men na een vermoeiende,
natte najaarsdag naar huis.
Doch, eer men thuis is, wordt men aan
gehouden door een politieman, die de
arbeiders staat op te wachten. Tegen
het meerendeel wordt proces-verbaal op
gemaakt wegens het rijden zonder licht.
De politieman handhaaft de wet. Maar
is het in dit geval ook verstandig?
Ziet het verschil.
LANDBOUW.
PERSBERICHT
Veehouders die hun stierkalveren wensen aan
te houden, door deze te laten castreren, moeten
hiervan opgave doen aan de P. B. H.
Stierkalveren welke niet zijn aangegeven en op
de bedrijven worden aangetroffen, worden door de
Controle fn bezit genomen en niet in mindering
van de leveringsplicht gebracht.
Het is niet zeker dat voor alle aangegeven stier
kalveren vergunning tot aanhouden als os wordt
verstrekt.
Dit zal later per bedrijf beoordeeld worden.
Deze regeling geldt alleen voor District 28.
De Plaatselijke Bureauhouder
van District 28h:
J. BUTH.
BOEREN VAN FLAKKEE
Een gezond boerenbedrijf, zonder Keurings
dienst is niet mogelijk. Zonder de keuringsdienst
was er van onze aardappelgewassen dan ook niets
terecht gekomen. Vroeger heette het, als een aard
appel g®cn beschot meer gaf, die is versleten.
Maar dan is hij verziekt. Jaar op jaar uit tc pooten
zonder zieke planten te verwijderen kan niet
anders 4p bovenstaande resultaten opleveren.
Maar siQQs de Keuringsdienst toegang verkregen
BROOD AARDAPPELEN VLÉESCH:
7,s <r3 i 9 i
Op de afbeelding ziet U de dag-rantsoenen voor
1 volwassen persoon.
De week-rantsoenen voor 4 volwassen personen
waren en zijn als volgt:
Melk Boter Vet Marga
rine
April: niets niets ISO gr. olie niets
Nov.: 8000 gr. 250 gr. 200 gr. 500 gr.
De 4-wekelijkse rantsoenen voor 4 volwassen
personen:
Peulvruchten Suiker Kaas
April: 500 gr. niets 150 gr.
Nov.: 4000 gr. 3200 gr. 1600 gr.
Deze cijfers hebben betrekking op de toestand
in het z.g hongergebied, de 3 westelijke provincies
Fiakkee maakte gelukkig een goede uitzondering
daar iedere Flakkeeër „zelfverzorger" was. Offi
cieel ontvingen wij echter dezelfde rantsoenen met
uitzondering van brood en peulvruchten.
Wat is er in een half jaar veranderd. Onze
.egering heeft met hulp der Geallieerden alles
gedaan om de voedselvoorziening van ons land
ce verbeteren. Vele moeilijkheden hebben zij
overwonnen en moeten zij nog steeds overwinnen,
om ons. deze rantsoenen te kunnen bezorgen. Het
is hun met Gods hulp gelukt, laten wij dankbaar
zijn.
Maandagavond sprak ir. Franke voor de radio
een enkel woord tot de boeren, speciaal tot de
oe-boeren.
brood aapdwewen vli
^9. 2'
Zoals hij zei, was er nog al veel verontwaardiging
gerezen bij de „boter-producenten" over de be
slissing der regering dat ook zij slechts margarine
op hun bonnen zullen ontvangen. Hij kon het zich
indenken, daar de arbeiders in de wijngaard toch
recht hebben om hun eigen producten te consu-
meren. Met klem verzocht hij echter zich te hou
den aan dit voorschrift. Het is voor een boer een
klein kunstje om tóch zich van natuurboter te
voorzien. De C.C.D. zal ondanks nauwkeurige
controle, dit niet kunnen verhinderen. Spreker
haalde aan hoe verschillende boeren deze winter
de mensen uitmergelden' door hun producten voor
I schandalige prijzen te verkopen.
Gelukkig zijn dit er maar enkelen en daarom
ziet hij ook met vol vertrouwen het nakomen van
genoemde maatregel tegemoet.
Boeren, het brengt U veel ongerief, maar be
denkt, dat het nodig is. Zet uw persoonlijke belan
gen opzij voor het volksbelang.
En dat het beslist nodig js, kunt U zelf nagaan.
Tot Maart 1946 zal er hoogstwaarschijnlijk 7500
ton boter geproduceerd kunnen worden. Indien
de veehouders alleen natuurboter zouden krijgen
is daarvoor nodig 4500 ton. Voor de zieken is in
die periode 2000 ton nodig. Wat zal er dus voor
de kinderen beneden 4 jaar overblijven, terwijl dan
de volwassenen in 't geheel niet meer in aanmer
king zouden komen.
Levert dus zoveel mogelijk melk. Wij vertrou
wen op uw volledige medewerking.
heeft op onze bedrijven, zijn onze aardappelge
wassen met sprongen vooruit gegaan en zijn ze
geworden tot een van de meest gevende producten.
Jammer dat nog niet alle boeren hiervan door
drongen zijn. Aanstaande winter geeft de Keu
ringsdienst weer lessen in het selecteeren van aard
appelen. Daarom, boeren, geeft een van Uw zoons
of een van Uw arbeiders gelegenheid deze lessen
te volgen.
Wie deze lessen wil volgen geve zich vóór 17
December e.k. schriftelijk op bij L. J. Vogelaar,
post Melissant.
Voor Stellendam, Goedereede en Ouddorp ligt
hierin nog een groot arbeidsveld. Aanstaande jaar
zal er veel plantgoed nodig zijn. Over de export-
mogelijkheid zal de Directeur, dhr. G. A. v. Waal,
een lezing houden, de naderende datum wordt nog
bekend gemaakt. Laat een ieder meewerken ook
aan deze opbouw.
Boeren van Fiakkee toont weer dat U er bent.
Maakt naam met Uw pootgoed!
De Controleur,
L. J. VOGELAAR.
TEELT VAN VROEGE AARDAPPELEN.
Aan belanghebbenden wordt medegedeeld, dat
voor 1946 een oppervlakte met vroege aardappelen
beteelt mag worden, boven de vastgestelde opper
vlakte vroege aardappelen, waarvoor reeds tuin-
bouwteeltvergunning is verstrekt.
Bij deze oppervlakte is inbegrepen, de teelt van
vroege aardappelen, bestemd voor pootgoed.
Zij, die in aanmerking wensen te komen voor
een extra oppervlakte, kunnen dit vóór 8 Decem
ber 1945 schriftelijk aanvragen bij de Plaatselijke
Bureauhouder, den heer J. Buth, met vermelding
van de oppervlakte, welke met vroege aardappelen
beteeld zal worden.
Na 8 December 1945 kunnen geen aanvragen
meer in behandeling worden genomen.
Daar de vastgestelde totaal oppervlakte voor
Zuid-Holland niet zo groot zal zijn, dat aan alle
aanvragen kan worden voldaan, willen wij U er op
v/ijzen, dat in de eerste plaats in aanmerking
komen, die telers, die reeds eerder vroege aard
appelen teelden op tuinbouwteeltvergunning (z.g.
Vaste A Vergunning).
Daarnaast kunnen ook andere personen voor
vergunning in aanmerking komen.
Verzuim niet Uw org.no. te vermelden.
De Plaatselijke Bureauhouder
van District 28/i:
J. BUTH..
UIENTEELT EN EXPORT IN 1946.
Nu de oorlog voorbij is en men zich meer op
het normale leven moet gaan instellen, ryst de
vraag, of de teelt van de fijnere producten oftewel
de grove tuinbouwproducten, welke men ten on
zent in zulke groote hoeveelheden ter markt
bracht, weer ongebreideld moet worden voort
gezet.
Hierop geeft het artikel Export- cn Teeltplan
in het weekblad „Groenten en Fruit" van 22 No
vember 1945 eenige nuttige wenken. Dat er niet
blijvend kan worden ingevoerd zonder te expor
teeren, is voor een kind begrijpelijk.
Indien men echter wil exporteeren, dient de
teler te weten, aan welke producten men in hel
Buitenland het meest behoefte heeft, die men ten
onzent goedkooper en beter kan produceeren.
Tot dit product behoort dc ui, ons speciaal
Flakkecsch product, wat blijkt uit de op Fiakkee
met uien betcelde oppervlakte, n.l. in 1935: 1716
H.A., 1936: 1762 H.A., 1937: 1456 H.A., 1938:
2135 H.A., 1939: 2410 H.A., 1940: 1850 H.A.,
1941: 1688 H.A., 1942: 1380 H.A., 1943: 1035
H.A., 1944: 265 H.A., en 1945: 154 H.A.
In het eerste kwartaal van 1945 werden nog
ruim een millioen balen uien naar Engeland uit
gevoerd, terwijl van het artikel peen slechts ruim
10.000 balen werden geëxporteerd.
In 1938 moest Engeland 95
van zijn behoefte
en verbruik aan uien invoeren, waarvan 42 uit
Nederland.
Tijdens de oorlogsjaren, toen de invoer stop
stond, heeft Engeland met alle mogelijke middelen
getracht, de boeren tot den teelt van uien te be
wegen. Weliswaar is met het garandeeren van
abnormale prijzen de teelt wat uitgebreid, maar
lang niet zooals werd verwacht. Het gezegde was
algemeen: „Als men een ui wil zien, moet men
naar het museum gaan", een bewijs, dat de uien
zeer schaars waren.
Nemen we aan, dat het Engelsche uienverbruik
in de toekomst op het peil zal blijven van 1938,
dan bestaat er in Engeland, op welk land we voor-
loopig voor export zijn aangewezen, altijd nog wei
een redelijke kans om 2/3 van ons exportkwantum
van 1938 onder te brengen.
In werkelijkheid zal dit kwantum vermoedelijk
greoter zijn:
1omdat de uienteelt in Engeland niet popu
lair is, daar de opbrengsten per H.A. te laag zijn,
men met het kweeken van goede uien en bewaren
daarvan te veel moeilijkheden heeft en men aan
andere gewassen de voorkeur geeft;
2. omdat alleen het hooge prijspeil der uien in
Engeland de eigen teelt mogelijk maakt, doch deze
teelt zal terugloopen, wanneer men in concurrentie
met andere landen moet gaan produceeren;
3. omdat Nederland gebruik zal kunnen
maken van het feit, dat Franco's regiem in Enge
land weinig populair is en men het Engelsche
publiek gemakkelijk zal kunnen bewegen Holland-
sche uien te koopen dan Spaansche.
Als de teekenen dus niet bedriegen, laat het zich
aanzien, dat in 1946 wei een loonende uienprijs
kan worden verwacht.
Neemt men daarbij in aanmerking, dat de uien-
teelt in het geïnundeerde gedeelte van ons eiland
uiteraard niet groot kan zijn, dan is er voor niet-
geïnundoerd Fiakkee geen bezwaar, om de uien-
teelt in 1946 aanmerkelijk uit te breiden.
Voor het artikel peen laat men zich minder op
timistisch uit. Terwijl Engeland voor zijn uien-
verbruik 95 invoert, bedraagt de invoer voor
peen slechts 9
Vermoedelijk door te lage prijzen voer uien,
waarop door de telers meermalen i§ gewezen,
heeft er de laatste jaren een aanzienlijke verschui
ving van uien naar peen plaats gehad. Men zij dus
voorzichtig, dat in 1946 niet in dezelfde richting
wordt voortgegaan, want de afzetmogelijkheden
voor peen zijn lang niet zoo rooskleurig als voor
uien. Nu de bijzondere tuinbouwteeltvergun
ningen zullen vervallen, zal dit zich vanzelf wel
verbieden.
Middelharnis, 29 Nov. 1945.
't Geuzenvendel op den thuismarsch.
Zij kwamen na jaren uit Brabant weerom
met vliegende vaandel en slaande trom,
en zagen de zon, bij het zinken,
op 't duin van hun vaderland blinken.
Zoo rukken zij voort - 't is de zee, die hen trekt -
maar ginds, waar het gras hun gevallenen dekt,
is 't, of hun een „halt" wordt geboden,
en houden zij rust bij de dooden.
„Komt, sla hier de trommel en steek de trompet!
Maar langzaam en statig, als zij 't een gebed,
en treed met ons vendel naar voren;
Zij zullen het Prinsenlied hoorenl"
Zij zongen liet, sa m om den heuvel geschaard,
niet de hand aan den hoed, met dc hand aan
het zwaard,
en plechtig, ver in 't ronde
klonk 't lied van Aldegonde.
Toen sprak nog dc hopman een: „Broeders,
gocnacht!"
En 't vendel trok voort. Aan de kim, als een wacht,
verhieven Hollands duinen
in 't avondrood hun kruinen.
F. L. HOMKES.
SCHRIFTOVERDENKING.
„Zalig zijn de armen van geest."
Mattheus 5 3a.
Soms kan het ons gebeuren dat woorden, ons
sinds jaren bekend misschien dl te bekend,
zoodat wij ze eigenlijk gedachtenloos herhalen
opeens een geheel nieuwe beteekenis voor ons
krijgen, door een andere klemtoon waarmee een
vreemde ze leest, of ook door een kleine wijziging
in de vertaling. Zoo trof het mij, dat het overbe
kende eerste v.ers van de Bergrede in het oorspron
kelijke een woord bevat dat „bedelaar" beteekent,
en elders in het N. T. ook elders wordt weerge
geven. Eigenlijk staat er dus: „Zalig zijn de bede
laars van geest", „de geestelijke bedelaars".
Welnu, wanneer wij haar zóó lezen, wat wordt
de beteekenis van deze zaligspreking ons dan klaar
en duidelijk! Wij weten immers allen wel wat een
bedelaar is. Een bedelaar - dat is allereerst iemand
die niets heeft en zich daarvan volkomenbewust is.
Hij mist alles wat hij noodig heeft voor zijn dage-
lijksch bestaan. En dit gemis is hem tot levensnood
geworden. Daarom juist is een bedelaar tevens
iemand die zijn armoede niet verbergt, maar er
openlijk voor uitkomt. De nood drijft hem een-1
voudig daartoe. Er zijn vele armen, die van hun
armoede niet willen weten en daarvan naar buiten
niets laten blijken. Zij willen tegenover anderen
niet weten dat zij gebrek hebben en verbergen het
zorgvuldig. Bij een bedelaar is dat echter geheel
anders: hij spreekt openlijk zijn armoede uit.
En tenslotte is een bedelaar ook hieraan kenbaar,
dat hij, juist omdat hij niets bezit en dit niet tracht j
te verbergen, zich in ootmoed wendt tot een ander,
van wien hij weet dat deze juist bezit wat hij mist.
Hij maakt zijn gemis niet kenbaar aan andere
bedelaars maar juist aan diegene die hem in zijn
armoede kan helpen, hoewel hij geen enkel recht
kan laten gelden. Wij zouden het allen ongetwijftld
verschrikkelijk vinden, wanneer wij in het maat-
schapneliik leven tot zulk een armoede vervi Ln
dat wij moesten gaan bedelen om ons dagelijksch
brood. Maar nu komt Christus hier tot ons met het
wonderlijke woord: „Zalig zijn de armen van geest,
de geestelijke bedelaars". Welk een beteekenisvol
woord schrijft Hij hier boven de poort van het
Koninkrijk Gods. Immers, Jezus teekent in de
Bergrede hen, die het Koninkrijk der hemelen
zullen ingaan. En dat zijn,volgens ons tekstwoord,
de geestelijke bedelaars. Dat zijn dus zij, die hun
geestelijke armoede leerden kennen; die leerden
verstaan hoe bedelaren, hoe arm ten doodc toe
zij zijn geworden door de zonde. Die kennis is
alleen vrucht van de onderwijzing des Geestes.
Hij overtuigt ons van zonde, gerechtigheid en
oordeel. Waar de Heilige Geest ontdekkend werk
zaam is, daar wordt de belijdenis geboren: „Ik heb
tegen God gezondigd; ik ben der doode waardig,
een overtreder van al Uw geboden!" Daar wordt
de erkenning gehoord: „Gij zijt de Heilige, de
Dienenswaardige, en ik, ik ben onrein, gansch
melaatsch!" „Want wij weten dat de wet geestelijk
is, maar ik ben vleeschelijk, verkocht onder de
zonde!" Gelukkig, wanneer wij dat in waarheid
leeren verstaan. Dan spreekt Jezus ons zalig\
Zalig zijn zulke geestelijke bedelaars, niet omdat
zij zoo arm zijn, maar omdat, Jezus juist de Zalig
maker is der armen. Hij, die rijk was, werd vrij
willig arm, opdat juist armen eeuwig rijk zouden
worden door Hem. Welnu, mijn lezer, werd gij
reeds een arme van geest? Verstaat en belijdt ge
voor God dat de tienduizend talenten schuld hebt,
terwijl ge geen penning bezit tot betaling? Of zijt
ge in uzelf nog rijk en verrijkt? Wanneer het
zóó nog bij u is, bidt den Heere dan om ontdek
kend licht, opdat ge moogt verstaan dat ge in
waarheid zijt: arm en jammerlijk, blind en naakt.
Want:
't Behoeftig volk, in hunne nooden,
In hun ellend' en pijn,
Gansch hulpeloos tot Hem gevloden,
Zal Hij ten redder zijn!
Melissant. Ds. VAN DEN END.
De oorlogsgeesel heeft veel neergeslagen op het
vasteland van Europa van wat de mensch er had
gebouwd. Wat grootendeels behouden bLT, daar
het onbereikbaar was voor de bommenwerpers,
waren de natuurlijke schatten, steenkool bij voor
beeld. Er is genoeg steenkool in de aarde van
Europa om er geslachten lang fabrieken en treinen
mee te laten loopen en er de huizen mee te ver
warmen en verlichten. Maar de menschen die op
dien bodemrijkdom wonen kunnen er feitelijk niet
bij komen. Er is veel ironie in den nasleep van den
oorlog. De schatten liggen dichtbij - en toch zoo
ver weg. Er is een ernstig tekort aan kolen omdat
men ze niet uit de mijnen kan halen. Men heeft er
de menschen niet voor.
Van steenkool zou men kunnen zeggen dat het
is als een sleutel die de poort opent naar het
economisch herstel van West-Europa. Andere
brandstof heeft men er niet. Grondgas is er vrijwel
afwezig. Petroleum moet in groote hoeveelheden
worden ingevoerd; en er heeft zoo veel entbos-
sching plaatsgehad dat hout schaarsch en duur is
geworden.
Vóór dezen oorlog stookte het vasteland van
Europa gemiddeld 300 millioen ton kolen op in
een jaar. Ongeveer 93 percent er van werd er
geproduceerd; de rest kwam uit Groot Brittannie.
De eenige Europeesche landen, afgescheiden van
Engeland, met een groot overschot voor export
waren Duitschland en Polen. De andere groote
kolenproducent was Frankrijk met een jaarlijksche
opbrengst van 45 millioen ton; maar het voerde
nog zoowat 40 percent van zijn verbruik in. Alle
andere landen in Europa moesten steenkool in
voeren uit de landen die het product konden
missen.
Frankrijk zal, naar wordt verwacht, dit jaar
slechts tweederde van zijn normale opbrengst
halen. Elders is de toestand nog ernstiger. In
België wordt slechts de helft gedolven van de
hoeveelheid van voor den oorlog, in Nederland
maar een derde. Zonder invoer zou een Ncder-
landsch gezin weinig méér krijgen dan een halven
ton in 't jaar. West-Duitschland, dat vóór den
oorlog meer dan de helft leverde van de steenkool
die in Europa werd verbruikt, delft nu minder
dan een kwart van zijn vroegere voortbrenging.
Het gemiddelde van deze vier landen is iets moer
dan een derde van de normale productie van vóór
den oorlog.
Het steenkooltekort is de rechtstreeksche oor
zaak van andere tekorten die door den oorlog zijn
ontstaan. Neem transport. Behoorlijk verkeer te
water en te land is zonder steenkool onmogelijk.
Uit het eene volgt het andere. Als er geen doel
matig verkeer is kunnen de mijnen niet van het
noodige worden voorzien en kan geen steenkool
van de «rijngebieden worden vervoerd naar die
landsdeelen waar men zc noodig heeft. Aan den'|
anderen kant veroorzaken weer andere tekorten
het tekort aan steenkool. Werkmaterieel voor de
mijnen is schaarsch; dat drukt de productie. In
Nederland brachten de Duitschers het kolenmijn-
bedrijf vrijwel tot stilstand door de middelen,
waarmee het bedrijf moet worden uitgeoefend,
weg te nemen of te verwoesten.
Het ernstigste is het tekort aan mijnwerkers.
Het proces dat arbeidsvermogen maakt van steen
kool is altijd zwaar en lang geweest. Onder nor
male omstandigheden brachten in het Saarbekken
twee man, volle uren makend, 50 ton in de maand
naar boven.
Voor het delven van kolen zijn niet alleen veel
delvers noodig maar ook bijzondere vaardigheid
en groote lichamelijke kracht. Sedert 1939 hebben
tienduizenden ervaren mijnwerkers hun gereed
schap neergelegd cn dc wapens opgenomen. Zij
werden niet allemaal vervangen en. voor zoo ver
zij werden vervangen, niet steeds door mijn
werkers van dezelfde kwaliteit. In Duitschland,
het grootste kolen voortbrengende land van West-
Europa, vervingen krijgsgevangenen en werk
krachten, uit dc bezette landen aangesleept, de
mijnwerkers die naar het front waren gegaan. Dc
krijgsgevangenen cn dc „verplaatste personen"
zijn naar hun landen teruggekeerd. Zelfs als men
nu alle mijnwerkers die naar het front waren ge
stuurd terug kon krijgen, dan zou er toch nog een
ernstig arbcidcrstckort zijn in de Duitsche mijnen.
Dc gewoonte van den vredestijd, leerling-mijn
werkers in de mijnen tc brengen, werd in den
oorlog prijsgegeven; cn dc oude dclvers, die niet
voor oorlogsdicnst werden opgeroepen, zijn nu
zes jaar dichter bij den leeftijdgrens, cn velen zijn
tc oud geworden voor het werk.
Overal in Europa is er niet alleen een tekort aan
mijnwerkers maar ook aan dc dingen die zij noodig
hebben. Zij moeten ergens wonen, i j aar de mijn-
plaatsen kunnen in de meeste gevallen maar net
genoeg woningen verschaffen om de mijnen in
bedrijf te houden en althans een klem deel van
de normale opbrengst er uit te halen. Zij moeten
ook voedsel hebben, een zeer voorname behoefte.
Kolen delven is zwaar werk. Wat er gebeurt als
de delvers slecht worden gevoed is gebleken in
Frankrijk, waar aan ondervoeding wordt toe
geschreven dat de productie met 20 percent is
achteruit gegaan, vergeleken bij den vroegeren
vredestijd. Maar er is een wereldtekort aan voedsel
en ook een tekort aan vervoermiddelen om plaatse
lijke overschotten naar behoeftige gebieden te
brengen.
De vooruitzichten voor de binnenlandsche pro
ductie zijn dus al slecht. Maar de kans ze met
invoer goed te maken is ook ontmoedigend klein.
Polen voerde voorheen 11 millioen ton in 't jaar
uit naar Skandinavië en West- en Zuid-Europa.
Dit jaar zal de meeste steenkool die in Polen,
Tsjecho-Slovakije en Zuid-Europa wordt gedol
ven, noodig zijn otn het verlies goed te maken,
dat Rusland heeft geleden door het onder water
zetten en vernielen van de mijnen in het Don-
bekken. Het tekort aan mijnwerkers komt niet
alleen op het vasteland voor. Wegens gebrek aan
arbeidskrachten is de Britsche productie omlaag
gegaan tot ver beneden het punt waarop belang
rijke uitvoer mogelijk was. Om dezelfde reden
gaat Amerika een zorgelijker winter tegemoet dan
het in zeven jaar heeft gekend, met de voorraden
teruggebracht tot minder dan 80 percent van de
normale.
De Europeesche Steenkool Organisatie, afgeloo-
pen Mei in Londen ingesteld door vertegenwoor
digers van de V.S., Groot Brittannie, Frankrijk,
België, Nederland, Luxemburg, Denemarken,
Noorwegen, Griekenland, Turkije, Tsjecho-Slo
vakije en Joego-Slavië, heeft de taak gekregen een
oplossing te vinden voor het vraagstuk, door deze
tekorten gesteld. De Organisatie kan bijstand ver
schaffen voor het herstel van beschadigde benoo-
digdheden voor het mijnbedrijf en de hervatting
er van. Ze beveelt ook toewijzingen van steenkool
aan. De verdeeling der beschikbare voorraden
wordt geregeld door de regeeringen der genoemde
landen onderling.
In West-Duitschland treedt op dit gebied de
Gemeenschappelijke Kolen Commissie advisee-
rend op; Groot Brittannie, de V.S. en Frankrijk
zijn er in vertegenwoordigd. De Centrale Be
stuursraad tè Berlijn handelt mar de aanbevelin
gen van deze Commissie. Als aan de behceften van
het militair bestuur is voldaan, komen het tran
sport en de openbare diensten het eerst aan de
beurt voor de ontvangst van Duitsche steenkool.
Dan volgt dc nijverheid die de noodzakelijkste
zaken voor de burgerij vervaardigt, dat zijn de
fabrieken van voedingsmiddelen cn kleeding. Wat
er over blijft gaat in en buiten Duitschland naar
waar het het hardst noodig is. Daar er in vele
bevrijde landen een ernstig kolentekort is zal er
den komenden winter wel niet veel steenkool voor
huisbrand worden vrijgegeven in Duitschland.
Aan dit land kan geen voorrang worden verleend.
Hoewel Amerika en Engeland hun eigen pro
ductie- en toevoerproblemen hebben, doen deze
landen wat ze kunnen om ernstige kolenschaarsch-
te op het Europeesch vasteland tc vermijden. Zoo
snel als de beschikbare schecpsruimte toelaat wor
den geregeld kolen verscheept naar N.W. Europa.
Van nu af tot het einde van het jaar hoopt Amerika
6 millioen ton kolen naar Europa te zenden,
benevens dringend noodige mijmverktuigen. Beide
landen doen het uiterste om meer mijnwerkers
hun vak tc doen hervatten en dc productie per
ploeg te verhoogen, ten einde dc kolcncrisis te
overwinnen.
Het einde van den oorlog in het Verre Oosten
zal straks duizenden mannen vrij maken voor her
vatting van hun arbeid in het mijnbedrijf, tran
sport en aanverwante industrie. Maar hun terug
keer van het Verre Oosten eischt tijd, cn dc winter
in Europa nadert. Alleen met inspanning van alle
krachten, tot verhooging van dc productie in alle
landen waar steenkool wordt gemijnd, zal in
Europa ernstige ontbering in de volgende zes
maanden kunnen worden vermeden. Dc regeerin
gen van de steenkoollanden zullen het moeilijk
besluit moeten nemen hoeveel arbeiders en uit
rusting kunnen worden overgebracht van andere
bedrijven naar het mijnbedrijf. Het cenc tekort
verergert het andore. Reeds is gezegd dat steen
kool afhankelijk is van transport; transport kan
niet werken zonder kolen. Arbeidsvermogen uit
steenkool is noodig voor dc levensmiddelen-
