1UU11JLM
r'ï'
II1IIIIIIII
mm
aagd.
1 van der (Vlpidt> **jdu<w,{ii b 10
i, vaii ucr meiae S0MMELSD1JK
Beeeiliyd Makcl.cn Taxateur Onroerende que de reu
Belast zich gaarne met den aan- en ver-
li L MtlJER, koop. huur- en verhuur van huiien en
landerijen; het bezorgen van eerste hypo-
uland, vraagt theken; opmaken en indienen van succes-
ste-memories en verdere behandeling van
:r .j.m- boedels en nalatenschappen; de admimstra-
Wad- tie van onroerende goederen en hypo-
j theken; het opmaken van huurcontracten
'houUln voor eQ zoonoo^'9 bet indienen daarvan bi) het
Landbouwer, Pachtbureau of bij de Pachtkamer, enz.
SPENEN beschikbaar
voor kinderen ia Juni
J.i. of latei geboren.
Zwltsalzalf op beu;
Boorwater; Verband-
water; Woiidtinetuur.
/alf voor schrale huid.
Middclharnis - Tel. II.
WAARSCHU WING I
Men wordt verzocht geen goederen af te
geven die mt onzen naam worden opgehaald,
daar wij geen hiliaal hebben op het eiland en
geen aamprakelljkheid daarvoor kunnen nemen
WASSCHERIJ EN STOOMEUIJ RIVAL
MIDDEL HARNIS
Je candidaten
inzage. V'ol-
kunuen ZO
andidatcnlllst.
1945.
toegezonden.
ENHUUZEN
ichtslieden
bij deze
van 1 Nov.
rekeningen
deze bij
3—2
■E VEREN:
meerolién,
:erproduc-
Germisan
ïmetter te
prijzen.
OEK
Tel. 239.
tTEN ZADEN
verkoop van
'vruchten en
Uw bestel-
gaarne ver-
iS, Zaadteelt-
rkeerde grijze
t beleefd ver-
lom mei.
W ASSCHERIJ
„SCHOUWEN EN DUIVELAND"
Fa. Asselbergs Bergen op Zoom
deelt haar geachte clientele mede dat
zij haar geregelden dienst op Goeree en
Overflakkee
op 31 Oct. gaat hervatten.
Zij. die hun goederen door ons be
handeld wenschen, gelieven voor dien
datum opgave te doen.
Nieuwe cliënten gelieven eerst boek
en nummers aan te vragen.
Men wordt dringend verzocht de
wasch zorgvuldig te nummeren.
Correspondentie te richten aan onzen
vertegenwoordiger
P. C.~ BOOGERD
K. Nobelstraat A 96a Zierikzee.
Boekhouding. Belastingen
Administratie en Accountantskantoor
W. A. DE BAKKER. Lid N. I.v.B.
OUDDORP. (Voor het gehecle eiland
te ontbieden).
Wil persoon, welke Zaterdag j 1. een
Regenmantel voor mij uit de tram ge
haald heeft, op tramstation te Hellevoet-
sluis. deze tegen belooning terug bezor
gen bij W. BAKELAAR. Oost-Voorgors
F 72 Middelharnis.
Gedrukt ter Flakkeesche Drukkerij
M. BOOMSMA. Middelharnis
ïements- Concerten
(i, B. S. te MIDDELHARNIS
ZITERDAG 17 NOVEMBER 8 uur
H (viool) erste concertmeester Res. Ork.
3 (piano) hoofdleeraar Toonkunst,
il 1946 door het Ned. Strijkkwartet
uitLouis de Ruijter - 1ste Viool. Adrianus de Smet -
Henk v. Calsteren - alt. Martin Zagwijn - Cello.
1946 Cello-recital door Max Orobio de Castro.
3 concerten) f 10,bel. niet persoonlijk,
te Dirksland bij Dr. G. Stoelte Melissant bij Dhr.
Dr. S. Smeding te Middelharnis en Sommelsdijk en
Bernard ook schriftelijk te bevragen. 22
PTT-
Aangilte
ontvangtoestellen
van radio-ontvangtoestellen
die een aftakking van een
oestel van een ander hebben.
oop van November en Decem-
ifte doen bij een postinrichting
(geen postagentschap)
in opslag aanwezige radlo-ontvang-
i hier bulten. De aangifte-formulieren
verkrijgbaar bij de postkantoren.
imber zijn aan de beurt:
Bak
:/m Beij
:,'m Boq
inde B
l m Es
jm Geij
•inde G
,'m Heus
16 Nov.
19 Nov.
20 Nov.
21 Nov.
22 Nov.
23 Nov.
26 Nov.
27 Nov.
28 Nov.
Heut t/m Hor
Hos - einde J
K t/m Kn
Ko - einde K
L t/m Loc
Lod t/m Met
Meu - einde M
N t/m Ot
Ou t/m Pop
HAVE - KapelleBiezelinge
EELT - ZAADHANDEL
VOORJAAR
Hoekztarwe. groene erwten, schokkers, capucijners,
lad. uienzaad, wortelzaad. voeder- en suikerbieten-
nen, wierbonen, bruine bonen, enz. enz.
Zuid-Hollandsche Eilanden
West-Achterweg 189. MIDDELHARNIS - Tel, 21
ll wer<J In de laalsle jaren
Gruv^er's Reepen gesproken-
^Chocolade OP komst is
I de bekende Reepen, ook
Napolitains en Pub',e5.a,g
iruyter's «inkels verkmgbaar.
Vis Garnalen Vis in blik (zonder bon)
EN'S VISHANDEL. 5-1
Nieuwstraat, Middelharnis
stratie
Inlevering van coupon- en dividendbladen
kan te onzen kantore geschieden,
tenkantoor
DIRKSLAND 2—i
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1945
Prijs per kwartaal f 1,50. Losse nummers f 0,15.
Advertentieprijs 14 cent per mm.
Bij contract aanzienlijke korting.
OPBOUW
Christelijk-Nationaal Streekblad voor Goeree en Overflakkee
EERSTE JAARGANG - No. 28
Adres der Redactie en Administratie:
ZANDPAD B 281 - MIDDELHARNIS
Dit blad verschijnt iederen Vrijdag
Voor onze Abonne's en
Adverteerders.
Deze week kan ons blad weer in een groter
formaat verschijnen. Hoogstwaarschijnlijk zal
binnen korten tijd de papiertoewijzing zodanig
zijn, dat U iedere week een blad van 4 pagina's
ontvangt. Dit zal de inhoud van ons blad zeer ten
goede komen, daar dan vele rubrieken, die tot nu
ioe stiefmoederlijk verzorgd werden, geheel tot
hun recht kunnen komen. Ingezonden stukken en
mededelingen zullen dan, indien de inhoud op
bouwend is, geplaatst kunnen worden. Gaarne zal
de redactie deze ontvangen.
Helaas moesten wij telkens vele adverteerders
teleurstellen, daar hun advertentie met op tijd
geplaatst konden worden. Ook daarin zal dan
verbetering kunnen komen.
Met ingang van heden moeten echter de adver
tentie-tarieven verhoogd worden. Deze tarieven
waren gebaseerd op een „vooroorlogse" kostprijs.
Intussen zijn echter de drukkerskosten met mins
tens 30 °0 en de papierprijs met 50 verhoogd.
Daardoor zijn wij genoodzaakt ook onze adverten
tie-tarieven te verhogen. Deze prijsverhoging, die
tot het minimum beperkt is n.l. aO draagt
slechts een tijdelijk karakter.
De advertentieprijs, die nu vastgesteld is op
f 0,14, is ogenschijnlijk lager dan eerst. Nu zal
echter de „m.m." inplaats van „nonp. 6 p." als
maat gebruikt worden. Zij, die regelmatig adver
teren, krijgen echter op aanvraag een aanzienlijke
korting.
De Redactie.
boodschap der kerken, daarop niet iets
meer nadruk heeft gelegd. Immers, in
vele gevallen is door de overheidsinstan
ties een slapheid tegenover N.S.B.ers
enz. aan de dag gelegd, die evenzeer in
strijd met alle recht en wet, en die tergend
was voor ons zoo lang verdrukte volk.
De namen Harderwijk, Voorburg, Vught
zeggen zooveel in deze zaak. De kampen
voor politieke gevangenen, die daar ge
vestigd waren, leken vacantie-oorden ip.
plaats van strafkampen. De heeren werden
getracteerd, ja bijna vertroeteld, weinig of
geen werk maar zeer veel vermaak en
een zorgeloos bestaan. Zulke dingen
Flakkeesche Boerenbond*
Den Heer Voedselcommissaris
's-Gravenhuge.
Het bestuur van den Flakkeesche Boerenbond
veroorlooft zich de vrijheid zich tot U te wenden
met het beleefd verzoek, dat onze hoefsmeden
beter worden bevoorraad met materialen, welke
noodig zijn voor het hoefbeslag, n.l. sineedkolen,
hoefijzers en hoefnagels, omdat het kleine over
schot werkpaarden dat wij nog hebben niet of te
laat beslagen kunnen worden, terwijl thans van de
dieren veel meer wordt gevergd dan in vroegere
jaren.
Wij hebben geaarzeld om dit verzoek tot U te
richten omdat wij overtuigd zijn dat de distributie
- van de kleine voorraden welke in ons vaderland
roepen gedachten van wrevel op bij ons zijn overgebleven, buitengewoon veel zorg en over-
volk. En het is alleen maar mogelijk te leg eischt om er heel ons volk elk zijn gerechte
strijden tegen alle wraakzucht-naar-
Duitsch-model, wanneer daartegenover
het pleit wordt gevoerd voor rechtvaar
dige, dat is strenge bestraffing.
Alle N.S.B.ers maar voor het „muurtje"
zetten en neerschieten, dat zou barbaars,
rechteloos, Duitsch zijn. Ze zijn niet allen
even schuldig, en de schuld van ieder
moet wettig worden vastgesteld.
Doch dan moet ook de straf in over
eenstemming zijn met de begane misdaden.
portie van toe te meten, we zijn daar niet ongevoe
lig voor, doch thans zijn wij het aan ons zelf ver
plicht dit verzoek tot U te richten; overtuigd als
wij zijn dat U het op prijs zult stellen op de hoogte
te worden gehonden van wat er misschien nog
voor verbetering vatbaar is of waardoor een onop
zettelijk verzuim te herstellen valt.
Het zou ons hoogst aangenaam zijn van U te
mogen vernemen dat ons verzoek voor inwilliging
vatbaar is.
Namens het bestuur,
De Secretaris, De Voorzitter,
(w.g.) A. W. KEIJZER. (w.g.) G. J. BUTH.
uit de veenmassa, waardoor het veen een betrekke
lijk hoog zoutgehalte kreeg. Op verschillende plaat
sen was deze grondsoort geheel weggeslagen, maar
overal werd door de zee weer slik afgezet. De jonge
zeekleiplaten werden dan ook steeds uitgestrekter.
Onder de oppervlakte der platen kwam dus vaak
die zoute veenlaag voor. Dit veen trachtte men
te bereiken. Dit was het eenvoudigst in de buurt
van de kreken, die door het gebied heenstroomden.
Bij eb werd het dan weggegraven en op de hoogere
deelen te droogen gezet om vervolgens tot turf
verwerkt te worden. Deze brandstof werd per
schip verder vervoerd. Deze turfgraving lokte de
menschen aan en steeds meer begon de mensche-
lijke groep de platen blijvend te bewonen. Tenein
de beter beschermd te zijn tegen hooge water
standen, werden lage dijken, moerdijken, opge
worpen.
Op de afzijdig gelegen gedeelten moest eerst de
deklaag van zeeklei opgeruimd worden en daarna
kon het veen opgegraven worden.
Naast de turfgraverij ontstond de selnering
(zoutbedrijf). Daartoe werd het veen verbrand en
daarna de asch in zoutkeeten uitgespoeld. Na dit
proces kon het zout gewonnen worden. Dit bleek
een zeer winstgevend bedrijf.
In 1312 werd het moerdijken, zooals men het
uitgraven van het veen en de selnering noemde,
met groote energie in de Oostmoer uitgeoefend.
In dit gebied bloeide dit bestaansmiddel tot dr
1445. Het gors raakte toen uitgenjoerd, maar
daarnaast was van beteekenis dat het bedrijf min
der loonend werd tengevolge van de groote invoer
van het goedkoopere Portugeesche en Spaansche
zout. Bovendien werd van belang, dat de overheid
SCHRIFTOVERDENKING.
Onze houding tegenover
politieke gevangenen.
De vorige week gaven we de kansel-
boodschap door, die Zondag 28 October
j.l. van de meeste kansels in Nederland
is afgelezen, als een getuigenis en oproep
van de Nederlandsche kerken tot het
Nederlandsche volk. Het is prachtig, dat
de kerken op deze wijze pogen het ge-
heele volk in te lichten en de roeping
naar Gods Woord voor te houden.
Het is noodig ook. Want, vorige week
wezen we er op, velen onder ons volk
nemen in deze zaak een totaal verkeerde
houding aan.
Allereerst is er de houding van wraak
zucht. Het liefst zou men dan zien, dat
op alle politieke gevangenen, dat zijn dus
de gevangenen N.S.B.ers en collabora
teurs, straf zou worden toegepast naar de
methoden van het Duitsche barbarisme.
Laat ze het maar eens ondervinden, wat i
zij en hun Duitsche vrienden zoo lang
aan onze mannen en jongens hebben
aangedaan. Op de gruwelijkste manieren
hebben ze die met honger en mishandeling
gekweld. Hun concentratie-kampen waren
a.h.w. voorportalen der hel. Millioenen
levens zijn daardoor vernietigd onder de
allergruwelijkste omstandigheden. Welnu,
zoo is de wraakzuchtige gedachte van
velen, nu moeten de rollen maar eens
omgekeerd worden. Oog om oog en tand
om tand. Een N.S.B.er of een Duitscher
behoeven toch zeker niet zachtzinniger
behandeld te worden, dan zijzelf het ons
hebben gedaan. Zij hebben niets te klagen
als wij hen naar hun eigen methoden
zouden straffen, want ze hebben het ons
zeif voorgedaan.
Tegen deze gedachtegang nu keert zich
de boodschap der kerken. Wat de Duit-
schers deden, en waaraan dus de N.S.B.ers
mede-schuldig staan omdat ze vrijwillig met
die Duitschers medewerkten, dat was in
strijd met alle recht. Het was minder dan
beestachtig, het was duivels. Maar wan
neer wij hen nu op dezelfde wijze en met
dezelfde methoden vergelden, dan zouden
diezelfde woorden ook van toepassing zijn
op ons doen. En daarvoor hebben wij ons
te wachten. De Duitschers hebben ellende
genoeg gesticht onder ons volk. Maar
wanneer wij nu ook hun „straf methoden
gingen overnemen, dan zou het blijken,
dat zij niet alleen onze steden en dorpen
hebben verwoest en geplunderd, niet alleen
duizenden lichamen hebben vermoord, maar
dat wij ook onze zielen hebben laten ver
giftigen. Dan zou hun geest toch nog de
overwinning hebben behaald, wanneer wij
hen als voorbeelden zouden navolgen.
Daarom moet onder ons volk de
gedachte hoe langer hoe meer gaan heer-
schenweg met alle nawerking van het
duivelsche Duitsche systeem. Als Neder
landers hebben wij recht te zoeken naar
de Nederlandsche wetten- En ook in onze
persoonlijke houding hebben wij ons verre
te houden van elke nabootsing der Duit
sche manieren.
Daarom ook hebben wij ons te onder
werpen aan onze overheid, aan wie het
zwaard der rechtspleging is toevertrouwd
door God zelf. De uitspraken die onze
rechterlijke instanties doen, zijn bindend.
En niemand heeft het recht zelf daaraan
iets toe te voegen.
Maar, deze zaak heeft natuurlijk ook
een keerzijde. En het is jammer, dat de
Zijn de herfststormen
hiervan de oorzaak?
y
Neen, daarvoor zijn de geulwanden
te recht en te mooi.
Deze foto toont ons het onbarm
hartige ,,werk" der vroegere bescher
mers.
Zij hebben ons land, ons eilandje
vernield, of dit althans trachten te
doen.
U ziet hier het gat, dat in de Dui-
venwaardsche dijk is gegraven. Het
water loopt met volle kracht in de
Duivenwaardsche polder.
Op den achtergrond Battenoord.
De heer J. Boomsma heeft tal van
deze foto's gemaakt, bijna allen tijdens
den bezettingstijd. Hoewel dit dikwijls
ging met gevaar voor zijn leven, heeft
zijn fotografenhart hem aangedreven.
Het resultaat zult U kunnen bewon
deren in het waarlijk buitengewoon
mooie boek „Verdrinkend Land", het
welk van zijn hand volgende maand
zal verschijnen.
Documentaire tekst van Dr. Ver-
seput.
En de behandeling in de bewaringskampen
dient gestreng te zijn. Want de aller-
besten onder de N.S.B.ers zijn nog mis
dadigers tegenover ons volk. Wie in de
oorlog wilde samenwerken met zulke
vijanden tegen ons volk, die heeft zich
zelf niet alleen verachtelijk, maar ook
diep-schuldig gemaakt.
En onze overheden, onze rechterlijke
instanties, dienen er wel van doordrongen
te zijn, dat het rechtsgevoel van ons volk
hier om bevrediging roept. Alle slapheid
en zoetsappigheid werkt tergend en wekt
verzet, alleen dan staan die rechterlijke
instanties sterk, wanneer zij in nauwe ge
bondenheid aan de wet, en los van alle
barbaarsheid, toch streng die wet toepas
sen. Dan alleen kan de overheid van het
volk vergen, dat het van alle persoonlijke
wraaknemingen afziet, en heel de straf
oefening en rechtspleging in handen van
de overheid laat. Maar het volk moet de
overtuiging hebben, en de overheid heeft
die overtuiging te vestigen, dat inderdaad
recht zal worden gedaan.
Recht, zuiver recht, niet meer en niet
minder. Over de doodstraf hopen we nog
wel eens apart te spreken.
UIT OUDE PAPIEREN.
Oude bedijkingen op Goeree-Overflakkee
1. MIDDELHARNIS.
Het oudste document, waarin melding gemaakt
wordt over dit gebied, dateert van 1 Maart 1312.
In dit charter wordt melding gemaakt van de
Oostmoer en de vier hernessen (d. z. beemden of
door water doorsneden weilanden) of hornessen
(d. z. eigendommen). De naam hernessen wijst op
het bestaan van een weidebedrijf. Op de gorzen
toch vinden wij vaak goed grasland, waarop vooral
schapen werden gehouden. Deze dieren waren
waarschijnlijk in eigendom van bewoners van
naburige bewoonde gebieden, b.v. Dirksland en
Grijsoord. Waarschijnlijk hadden de herders
plaatselijk hutten gebouwd, terwijl zij ter bescher
ming van mensch en dier tegen hooge waterstan
den vluchtheuvels, z.g.n. stellen, opgeworpen
hadden.
Deze veehouderij leverde tengevolge van goede
wolprijzen gunstige resultaten op. Doch er waren
nog andere bestaansmiddelen in deze streken, n.l.
turfgraverij en zoutwinning. Teneinde dit te kun-
rlen begrijpen, moeten wij iets weten van het ont
staan van dit gebied.
In zeer oude tijden lag hier een strandmeer,
waarin vele waterplanten groeiden. Deze planten
groei had aanleiding gegeven tot veenvorming. Dit
veen ontstond gedeeltelijk in brak water, waardoor
de veenlagen zouthoudend waren geworden. Later
brak de strandwal, die het strandmeer van de zee
scheiddé, door en tweemaal per dag bedekte het
Zeewater het veenland. Het zoute, zwaardere
water, verdrong tenslotte het zoete, lichtere water,
het moerbedrijf steeds meer aan banden begon te
leggen. Het weggraven van het veen, vaak gepaard
aan het wegnemen van de zeekleideklaag, had
ten gevolge, dat het binnen de moerdijken gelegen
gebied zeer laag kwam te liggen en in verband met
het feit, dat de bemalingstechniek nog zeer primi
tief was, kon men het poldertje niet meer droog
houden. De ontginners verlieten het uitgemoerde
gebied; de moerdijken sloegen door en de zee nam
weer bezit van het land. Hét veendelven leidde
dus tot landvernietiging, vandaar de vele belem
meringen, die de regeering in de weg legde.
Op 17 Juli 1355 werden 60 gemeten land in de
„middelhernesse" voor het moerbedrijf uitgege
ven. Gedurende 3U eeuw bloeide de selnering op
de platen ten zuiden van Middelharnis en Som
melsdijk. In enkele deelen werden de moerdijken
opzettelijk door de ontginners doorgestoken opdat
de zee in de lage gedeelten weer nieuwe zeeklei
zou afzetten, maar elders sloeg de zee de dijken
door. Ten gevolge van beide oorzaken groeide het
gors weer aan. Sommige plaatsen waren zelfs zoo
hoog opgeslibd, dat zij voor landbouw geschikt
waren, maar het darinkdelven bleef het belangrijkst
Den 30sten November 1435 kwamen de hernes
sen in bezit van den akt van het Convent van het
St. Michielsklooster te Antwerpen (V4), den prior
van het Convent van het opperste Karthuiser-
klooster in Savoye (Vs)- Pieter Pot - later afgestaan
aan St. Salvatorklooster te Antwerpen - ('/8). Poppe
Haymansz. CU) en Jan Willemsz C/a)- Het grootste
gedeelte kwam dus in handen van enkele geestelijke
instellingen. Dit was niets bijzonders, want vele
kloosters hadden gebieden, waar zij het darinkdel
ven lieten uitoefenen. De nieuwe eigenaars kregen
het recht 0111 de grond te effenen, d.w.z. zij moch
ten de kuilen, die ten gevolge van het turfgraven
ontstean waren, met klei opvullen.
Aangezien de zoutprijzen echter steeds meer
SAMEN RICHTEN.
Komt dun en luat ons samen richten,
zegt de Heere-, al waren uw zonden als
scharlaken, zij zullen worden als sneeuw
al waren ze rood als karmozijn, zij zullen
worden als witte wol. Jesaja 1 18.
Elk goed vaderlander ziet na den oorlog een
spoedige, rechtvaardige berechting tegemoet van
hen, die in de voorbije jaren zóóveel ellende heb
ben aangebracht. Maar weet ge wel, dat er nog
een rechisproces loopt tusschen den Rechtvaardi
gen God eenerzijds en het Nederlandsche volk
anderzijds? Al zijn wij verlost van onze onder
drukkers, daarmee is niet gezegd dat het nu al in
orde is tusschen den Heere en ons. Integendeel!
Gelijk het geteekend staat in Jes. 1 zoo moet ge het
lezen voor uzelf. Het bondsvolk Israël had het
zwaar verzondigd voor God. De zonde was hemel
hoog gestegen. Van hoofd tot voeten niets geheels
meer; wonden en striemen en etterbuilen. De
leidslieden worden genoemd oversten van Sodom
God noemt de zonde bij haar naam. Minder dan
een os en een ezel, die hun meester en bezitter
nog kennen. Maar het bondsvolk heeft geen kennis
zegt de Heere. Zelfs klaagt Hij: „Waartoe zoudt
gij meer geslagen worden; gij zoudt des afvals des
te meerder maken", 't Is, alsof God dat volk maar
aan zichzelf over wil laten. Een erger oordeel is
er niet in te denken.
En dan komt dat roerende 18-vers, hierboven
afgedrukt. Komt dan, en laat ons samen richten,
zegt de Heere. De getuigen zijn opgeroepen.
„Hoort gij hemelen en neem ter oore, gij aarde",
want de Heere spreekt. Dat zondige volk wordt
opgeroepen tot het gericht. Komt dan. Komt met
al die wonden en builen en striemen. Komt zooals
ge zijt. Erkent dat de zonde afschuwelijk, hemel
tergend, antigoddelijk, doodelijk, de verdoemenis
afdwingend is. Erkent dat, met een verbroken,
kennend hart. Meer vraagt God niet. Maar met
minder is God niet tevreden. O, als gij, als het
door en door vervuilde Nederland dat eens doen
wilde, komen tot dit gerichtErkennen dat zonde
schuld is voor een heilig God! Erkennen, dat wij
alleen de schuldigen zijn en dat daarom die vreese-
lijke tuchtiging der laatste jaren over ons gekomen
is,,., o, als dat eens gebeurde, wat zou het dan
meevallen! Lees maar: „Al waren uw zonden als
scharlaken, als karmozijn, ik zal ze wit maken als
sneeuw, als wol!" Met zulk een God zijn wij in
rechtsgeding. Een God, die, schoon zwaar getergd,
lankmoedig is en weldadig en groot van goeder
tierenheid. En dat kan God doen, omdat Hij God
is. Hij heeft daartoe Zijn eigen Zoon gegeven. Die
is in het gericht geweest. Die heeft die gloeiende
spits van Gods toorn ondervonden! O, hoe diep
is het er door gegaan op Golgotha. Het zwaard is
daar tegen Hem ontwaakt en Hij is geslagen
Daarom kan God God blijven als hij menschen,
volken met schreeuwende zonden (want scharlaken
is een schreeuwende kleur) wit maakt als sneeuw.
Al Gods deugden zijn opgeluisterd door het Borg-
werk van Jezus Christus.
Doch nooit krijgt iemand aan die genade deel,
ofhij moet komen tot dit gericht. Daar de
vuilheid zijner zonde erkennen, doorvoelen, met
een verbroken hart en voor zijn God belijden. Er
is geen andere weg, dan KOMEN
Schuldig Nederland, Kom!
Lezer, begin gij er dan mee en het zal eeuwig
meevallen!
A'dam. DEN BOER.
daalden, werd voortdurend meer gedacht aan een
andere wijze van exploitatie van de bezittingen
en werd besloten de platen in te dijken tot bouw
land. Nu lagen in de kaart nog een tweetal voor
bedijking rijpe gorzen, n.l. Sommelsdijk en Dui-
venwaard. Den lsten Januari 1464 sloten de
eigenaars van deze beide gorzen met die van
Middelharnis een overeenkomst, waarin bepaald
werd, dat de vier gebieden tot één bedijking ves-
eenigd zouden worden. In de loop van dat jaar
werden Sommelsdijk en Duivenwaard ter bedij
king uitgegeven en 11 Februari 1465 volgde Mid
delharnis. Nog in hetzelfde jaar 1465 kwam de
grootste inpoldering van Goeree-Overflakkee tot
stand. In 1481 werd de Oostmoer (Oude Oostmoer
en Oostende) ingedijkt.
Dr. J. VERSEPUT.
WöNEHSSCHADS IN NEDERLAND
M
n
H
n
n
n
H
MTOTAAI wm rw^
JgJVÏRWOCST |i^jM3CHAWa
m
Gerekend naar het totaal aantal woningen, komt
men tot de volgende verhoudingen van de oorlogs
schade in Nederland.
Van iedere 100 Nederlandsche woningen zijn er:
4 totaal verwoest
2 zwaar beschadigd
14 licht beschadigd
De totaal cijfers zijn:
aantal woningen op 31-12-'44 2157046
totaal verwoest 87224
zwaar beschadigd 43259
licht beschadigd 292163
In de schadeopgave zijn begrepen: defensie-
schade, oorlogsgeweldschadc en bezettingssachade,
gerekend van vóór 10 Mei 1940. Tevens is in deze
berekening opgenomen de schade veroorzaakt door
de innundatie en de vernielingen door dc burgerij.
ook voor nen.
betrekking zijn verwijderd. Ook VI, die geëva
cueerd werden en daardoor hun dienstbetrekking
verbroken zagen, komen in aanmerking voor her-
alhier, zijn benoemcJ cie neren a.
I een^O-tal nieuwe cocosmatten. Zeer vcrmeldcns-1 overzicht van de rtu^nouuenjiu;
ïïrf worden HSÜ Jitf,». v~*««l
