STENBROEK, GROSSIER CHEM. PROD.
HERDENKINGSWEEK STICHTING 1940-'45 - 25-31 AUGUSTUS
Geeft voor hen, die zich zelf gaven
NST ook op Rotterdam
oer hervat.
Ï1ZEN te ROTTERDAM:
)e Valk" Aleidiastr. 31,
Telef. 38277-
'an Houten", Diergaarde-
tel. 38266.
r goederen geen passagiers
Beleefd aanbevelend.
Zoon, Middelharuis - Tel. 93
Personeel gevraagd.
EEN FUNK NET MEISJE
WERKSTER.
143, STELLENDAME
NETTE DIENSTBODE
Zendractiteuuut B 53. \Utld<
GEVRAAGD NET MEISJE
HOUDSTER van
niet beneden de
behalve Vrijdags.
JAC. VAN DER
NETTE HUIS*
leeftijd, bij nun
VR \GL) door alleenwonende dame,
een HUISMOUDSTER."DaUn11 nader te
Midilclhamls.
DAMES SLIS, Kade 336, Mlddclha
vraijcn tegen 15 Sept. DIENSTBODE voor
de hui
■hoi
Juffroi
et geteekende volk in het Üor-
:1 y I. door Prof. Q. WISSE,
15 et. Dc Oordcelen Gods over
door Os. H. Visser, Chr. Geref.
dliamis. Inhoud: 1. ..De kerke
der oordeelcii Gods" (tekst ,les.
..Het gezicht van het paslood"
igmaking des zondaars" (Heid.
23. vr. en antw. 6). Drie ccn-
ge predikatiën in een omslag,
Dc weldadigheid des Heeren
n Oranje, 2-tal tierden kings-
ijding van ons land en volk
delende over Ps. S4 14 en
e nacht ls voorbijgegaan enz.,
i h.
a and j
De
t Volkerenzee. Hoogst ernstige
l.uiiel 7 3, 9, 13 en 14 door
>er. Chr. Ger. Pre te Amster-
;nco toezending door den Boek-
J. P. v. o. TOL, Sweellnckstr.
APPELEN
LEI UIT DINTELOORD.
HELMERS A, AB, B
TRIE
ANDERS
EL1NG
den aan 33
sionnair, Ooltgensplaat.
n. Levert bij ons U bon-
szaad in, wij zorgen voor i
ring.
en wij U alle soorten Poot-
n Zaaigranen.
Aanbevelend,
MEIDE. Middelharnis.
WERsl
dbouwwerktuigen repareeren
Hanson's Landbouwsmederij,
r gaarne de noodige gegevens
toekomen voor Uw
el tegen veeluizen is:
ERFECT.
P. GROOTENBOER,
- NIEUWE TONGE
GEVRAAGD: Een nette DIENSTBODE,
zelfstandig kunnende werken voor dag of dag
en nacht, werkster aanwezig. Mevr. Mr. L. j
DEN HOLLANDER. Burgemeester Mijslaan
C 90, Middelharnis.
GEVRAAGD tegen I Sept. NET MEISJE.
Adres: JOH. ARDON. Vroon weg B 72,
Dirkstand.
Terstond GEVRAAGD: NET MEISJE voor de
morgenuren. J. Nl'MAN, Ring 75, Mitfdel-
MEVROUW ANKER te Herklngen vraagt
voor directe in-dienst-treding een flinke
DIENSTBODE. Tot 27 Augustus aan te melden
Herv. Pastorie, Dirksland.
GEVRAAGD: DAGMEISJE. Imlp aanwezig,
zich aanmelden tusschen 912 v.m. en 7—9
n.ni. bij T. P. BAART DE LA FAILLE, Top
pershoedje, Ouddorp.
GEVRAAGD tegen 1 September of direct
een flinke DIENSTBODE v. d. of d. en n.
C. TROMMEL, Slagerij, ^teiissant.
Boekhouding. Belastingen
Administratie en Accountantskantoor
W. A. DE BAKKER. Lid N I. v. B.
OUDDORP. (Voor het geheelc eiland
te ontbieden).
Gebruikt voor het doodspuiten van aard
appelen HEDIT KRISTALLEN.
Vraagt inlichtingen bij ondergeteekende.
Aan hetzelfde adres nog voorhanden enkele
100 k-S. KOPER BAYER.
CERESAN en MORKIT heb ik nog voorradig
G. JONKER, Oostzeedijk 15c, ROTTERDAM.
Grafsteenen, Monumenten, Zerken
A. BAART, Burg. Boumanplein C 38
MIDDELHARNIS.
Hoofdvertegenwoordiger voor „'t Gedenk -
teeken" Firma H. J. BASTEMEIJER
Dordrecht.
Zij. die interesse hebben voer een clubles
ENGELS voor beginnelingen, kunnen
hierover nadere inlichtingen verkrijgen bij
C. A. ISRAËL, Boven Molend. Melissant.
Door de D. Weermacht meegenomen
mijn Melkwagentje op 2 motorwïelen
met nieuwe banden, mogelijk naar Oud
dorp of Sommelsdijk. Beleefd inlich
tingen gevraagd door N. C. HEIJBOER,
Prov. Straatweg 199, Nieuwerkerk (Z.)t
Advertentiën worden aangenomen door
Fr. WITVLIET.
Agent van dit blad te Dirksland.
"OORSTRAAT A 16, SOMMELSDIJK
roHën, Teerproducten, Verfwaren,
eimiddelen, Chemicaliën, enz. enz.
a.s. najaar uw tuin bijplanten of een nieuwe
n. Bestelt dan thans uw vruchtbomen, laan
sierheesters en vaste planten. Goed plant-
is schaars, dus wacht niet te lang met uw
Beleefd aanbevelend,
BESTMAN, Tuinaanleg en onderhoud.
Achterdorp A 119, Dirksland.
Komt Eerst
K? Blijft dan niet tobben met Uw zwaar lopende, door evacuatie
t werkende NAAIMACHINE. Wij repareeren alle merken en
uding. Ambacht en Industrie. - Speciaal tarief voor geëvacueerden.
adres en 't komt in orde. Inkoop. Verkoop. Ruilen.
geduld en wij leveren U weer pracht Naaimachines.) 31
K - Zandpad B 232 - Middelharnis.
che" Amateurs Tabakvereeniging N.A.T.,
Afd. Z.-H. Eilanden.
KTELERS,
ovengenoemde vereeniging en U bespaart U veel moeite en zorgen, daar
in U overneemt. De kosten van lidmaatschap bedragen 2,per jaar.
bij: B. VJSKIL, chef Proeftuin, Langeweg, Middelharnis voor Middel-
DirMand en Hcrkingen: T. Lodder. Dorpsweg 371 A, Ouddorp voor
.Stellendam en Melissant. STELT NIET UIT TOT MORGEN, WAT
_N KUNT! Opgave voor 25 Augustus a.s. Eerste tabakinlevering: begin
nen van gedetineerden in het Kamp te Ooltgensplaat wordt
der de aandacht gebracht:
sch voortaan in het kamp wordt gewasschen. Deze bepaling
er order niet worden gewijzigd;
rijven van brieven van en naar het kamp aan familieleden één
aand blijft gehandhaafd: de 15e van de maand;
>ek aan gedetineerden is toegestaan, te beginnen met Zaterdag
s a.s. Dit is als volgt gergeld:
110 van 1515.30 uur,
120 van 15.3016 uur;
I30 van 16—16.30 uur;
140 van 16.3017 uur.
n 40 personen bezoek ontvangen. Zaterdag 25 Aug, mogen
40 tot 80 een bezoek afleggen in dezelfde volgorde en tijden
ld. DE KAMPCOMMANDANT.
bestuur van MIDDELHARNIS roept gegadigden op voor
Jaarwedde 1115 vrije woning 10% tijd. toeslag,
volgens regeling.
Sept. 1945 aan den Burgemeester.
,ommissaris voor het district Brielle brengt ter algemeene
verband met de aanstaande opheffing van zijn commissariaat
ran het commissariaat met ingang van MAANDAG 20
oor het publiek gesloten zal zijn.
De militaire commissaris voor het district Brielle,
MAJ. DR. VAN WIJK.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1945
Prijs per kwartaal f 1,50. Losse nummers f 0,15.
Advertentiën van 15 regels f 1,
Elke regel meer f 0.25.
Bij contract aanzienlijke korting.
OPBOUW
Christelijk-Nationaal Streekblad voor Goeree en Overflakkee
EERSTE JAARGANG No. 17
Adres der Redactie en Administratie:
ZANDPAD B 281 - MIDDELHARNIS
Dit blad verschijnt iederen Zaterdag
METEN MET TWEE MATEN?
In het dagblad „Trouw" van 13 Augustus j.l.
kwamen enkele berichten voor over de protest
staking in de Rotterdanische haven, uitgeschreven
door de z.g. „Eenheids-Vakbeweging". Deze
groep weigert zich neer te leggen bij een beslissing
van de onpartijdige Rijksbemiddelaars in arbeids
geschillen, en heeft op een brief der Regeering,
over deze zaak tot haar gericht, zelfs niet ge
antwoord. Volkomen terecht wil nu Je Regeering
met die Eenheidsvakbeweging niet in onderhande
ling of in verdere correspondentie treden.
Het slot van het bericht in „Trouw" luidt dan:
„de Regeering zal zich ook niet neerleggen bij de
anarchistische methode, die de Eenheids-Vak
beweging wil gaan toepassen, door zelf willekeurig
van de geldende regelingen af te wijken. De
Regeering doet een dringend beroep op de arbei
ders zich met verder op dit pad te begeven." (We
lieten enkele zinsneden cursief drukken; we komen
daarop nog terug).
Met dit standpunt der Regeering zijn wij het
van harte eens! Het kan niet worden geduld in een
ordelijke samenleving, dat een bepaalde groep met
opzijzetting van de bestaande regelingen, zijn zin
wil doordrijven met geweld, gebruik makend van
zijn machtspositie. Immers de havenarbeiders
weten zeer wel, dat van hun werk bij het lossen
der schepen die levensmiddelen, kolen enz. aan
voeren, zoo heel veel afhangt. Natuurlijk mogen
Je Rotterdamsche havenarbeiders hun recht zoe
ken en bepleiten, mits in de ordelijke, wettige weg.
Maar geen weldenkend mensch kan goedkeuren,
dat ze die weg verlaten, en dan bovendien nog de
belangen van heel ons volk daarbij op het spel
zetten. Met volle overtuiging scharen we ons in
deze zaak achter de Regeering, en we stemmen in
met haar oordeel, dat dit optreden der Eenheids-
Vakbeweging als een anarchistische methode be
stempelt.
Alleen maar, het is ons niet duidelijk hoe die
zelfde Regeering, die zoo volkomen terecht de
verbindende kracht der bestaande wetten en
rechtsregelingen voor het volksleven handhaven
wil, toch tegelijkertijd zelf tegenover bestaande
wetten en rechten zulk een verwonderlijke houding
aanneemt.
Reeds meermalen wezen we op het volkomen
willekeurige optreden der Regeering inzake de
Radio. Heel deze zaak was bij de wet geregeld.
Zeker, de vijandelijke bezetters hebben ook die
wet aan de kant gezet. Maar nu de vijand ver
slagen en verdreven is, was het toch de taak der
Regeering geweest onmiddellijk de wettelijke toe
stand te herstellen, en de verschillende Omroep-
Vereenigingen, waaronder ook onze Nederl. Chris
tel. Radio-Vereen, overeenkomstig de bestaande
Nederlandsche wetten, hun werk te laten hervat
ten. Dat deed de Regeering echter niet, maar ze
zette zelf een „Eenheids-Radio-Omroep" in el
kander, negeerde de bestaande omroep-vereeni-
gingen, en verbood zelfs de uitgave van hun
bladen (de diverse omroepgidsen).
Tot de Rotterdamsche stakers zegt de Regee
ring (zie de hierboven gecursiveerde woorden):
willekeurig afwijken van de geldende regelingen is
anarchistisch (opzijzetten van alle gezag). Maar als
de Regeering haar macht gebruikt om willekeurig
van de geldende regelingen af te wijken, wat is
dat dan? Dat is, we kunnen het niet anders zien,
dictatoriaal.
En de tweede zaak, die wij in dit verband hier
ter sprake brengen, is het uitstellen der verkie
zingen voor de volksvertegenwoordiging in Twee
de Kamer en Gemeenteraden. Niet maar een
bijkomstige regeling, doch onze grondwet, het
fundament van al onze wetten en regelingen,
eischt dat er een Staten-Generaal zal zijn, gekozen
door het Nederlandsche volk. En de Nederland
sche Kieswet regelt verder heel deze zaak.
Maar ook deze wetten en rechten legt de Regee
ring eenvoudig naast zich neer. Is het omdat zij
het gemakkelijker vindt, haar eigen inzichten te
kunnen doorzetten, zonder overleg met en ver
antwoordelijkheid aan een Volksvertegenwoordi
ging? Men versta ons wel: wij twijfelen niet aan
de goede bedoelingen der regeeringspersonen.
Maar deze methode is fout. Het willekeurig af
wijken van de bestaande wetten is onrecht. Het
Nederlandsche volk heeft recht op een door dat
volk gekozen volksvertegenwoordiging.
Willekeurig afwijken van de geldende regelin
gen door een groep der bevolking is anarchisme,
zoo zegt de Regeering. En we zijn het met haar
eens. Maar juist daarom moeten wij protesteeren
als de Regeering hetzelfde kwaad bedrijft tegen
over ons volk. Dat is de dictatuur.
Het was een der meest onverdragelijke lasten
van de bezettingstijd, dat rechten en wetten wille
keurig aan de kant werden gezet. Daarom is onder
ons volk zulk een sterke verzetsactie gevoerd; een
strijd waarin zoovelen hun leven hebben geofferd:
tegen de dictatuur, en vóór onze wettelijke, in
zonderheid onze grondwettelijke rechten, dat is
vóór de vrijheid.
De Regeering deed een dringend beroep op de
arbeiders zich niet verder te begeven op het pad
van anarchistische methoden.
Wij doen een dringend beroep op de Regeering
niet voort te gaan op het pad van dictatuur
methoden, en ons niet te belemmeren in de uit
oefening van onze rechten.
zij op sadistische wijze doodgemarteld zijn.) Zij
laten vrouw en kinderen achter, onverzorgd.
Anderen hebben door hun illegale werk niets
meer over; hun zaak verwoest of verkwanseld
door de S.D. Velen zijn voor hun leven invalide,
Het is een ereschuld van alle Nederlanders,
dat voor hen gezorgd wordt.
Met instemming citeren wij de uitspraak van
Prof. Gerbrandy: „De Nederlandse verzets
beweging heeft de spits afgebeten voor de eer
het bestaan van het gehele Nederlandse volk.
Voor onze positie in de wereld was de illegaliteit
van ontzaglijke betekenis. Buiten Nederland heb
ben onze Marine en Koopvaardij het uiterste ge
daan, maar in verhouding tot andere staten was
dit nog slechts weinig. Het is daarom vooral dank
zij het verzet in het binnenland, dat dc naam van
Nederland in de wereld zo hoog is gehouden.'
Mogen wij, nu zij, die hun leven voor de zaak
van het vaderland gaven, in de steek laten!
Moeten we de vrouwen en kinderen, die achter
gebleven zijn en al zoveel moesten offeren, onver
zorgd laten?
Zeker niet! Dat mag nooit!
Onze Koningin gaf het voorbeeld door een
bedrag van 500.000,aan de Stichting te
schenken. Hare Majesteit zal de herdenkingsweek
inzetten met een radiorede, evenals Minister-
President Prof. Schermerhorn en de bekende
pionier van het verzet Frits de Zwerver. 25-31
Augustus zal in het teken staan van de Stichting.
Mogen wij allen onze plicht verstaan.
Er wordt een offer gevraagd. Om het met Frits
de Zwerver te zeggen: „Wij vragen geen fooi,
maar ge moet, gedreven door liefde tot het vader
land en de talloze slachtoffers een offer brengen.
De centen moeten dubbeltjes worden, de dubbel
tjes guldens, de guldens tientjes, de tientjes hon-
destjes enz."
Wij besluiten met een couplet van het gedicht
„De Achttien Doden" van Jan Campert, hetwelk
hij in de gevangenis schreef, even voordat hij
gefusilleerd werd:
Gedenkt, die deze" woorden leest,
mijn makkers in den nood
en die hen nastaan 't allermeest
in hunnen rampspoed groot...
I
STICHTING 1940-1945.
In de week van 25-31 Augustus zal de Stichting
1940-'45 een herdenkingsweek houden, waarin
gelden voor de stichting ingezameld zullen wor
den. Per post zal aan alle gezinnen een folder
gezonden worden met een intekenformulier. Deze
folders zullen afgehaald worden, terwijl dan
bovendien gelegenheid gegeven zal worden in te
tekenen op een intekenlijst. Zonodig worden dan
nadere inlichtingen gegeven.
Aangezien misschien niet iedereen bekend is
met de doelstelling der stichting, lijkt het ons
nodig er enkele dingen over te zeggen.
In artikel 2 is de doelstelling als volgt om
schreven: „het lenigen der zedelijke, maatschappe
lijke en stoffelijke noden van personen of groepen
van personen, die tijdens de Duitse bezetting door
daad of houding tot het binnenlands verzet hebben
bijgedragen, alsmede van hunne gezinnen of na
bestaanden, een en ander voor zover de hier be
doelde bijstand zullen behoeven." Hierbij wordt
opgemerkt, dat het streven der Stichting is gericht
op een redelijk herstel van de levensomstandig
heden waarin de getroffene en/of zijn gezin voor
de ramp hebben vefkeerd.
Het komt dus hierop neer, dat de Stichting wil
zorgen voor diegenen, die door hun principiële
houding door de Duitse bezetting gedupeerd zijn
en voor de nagelaten betrekkingen van de slacht
offers. Duizenden, die op een of andere wijze ver-
Zet pleegden tegen de Duitse tyrannie zijn in die
strijd omgekomen. (Thans wordt het bekend hoe
„DE ILLEGALEN SPREKEN".
Vrijdag 17 Augustus j.l., 's avonds 7 uur, was
er in de St. Catharijnekerk te Brielle een bijeen
komst van de Landelijke Organisatie voor hulp
aan Onderduikers (L.O.) voor het District Voorne
en Putten, Hoeksche Waard en Goeree en Over
flakkee.
De prachtige St, Catharijnekerk was vóór 7 uur
reeds geheel bezet met belangstellenden van de 3
eilanden, ongeveer 1500 personen.
Van Flakkee waren ongeveer 125 personen aan
wezig, die met een voor dit doel gehuurd schip
van Middelharnis naar Brielle gevaren zijn en ook
's avonds, of liever 's nachts, met dezelfde gelegen
heid de terugreis hebben gemaakt.
Van de Hoeksche Waard waren ongeveer 80 a
100 personen aanwezig, terwijl de overigen in
woners van Voorne en Putten waren.
Het vervoer was voor de inwoners van Goeree
en Overflakkee en de Hoeksche Waard vanzelf
sprekend een groot probleem.
Als sprekers zouden opgetreden zijn „Frits de
Zwerver" (Ds. Slamp), de oprichter van de L.O.
en „Lodewijk" (Pater Bleijs), provinciaal Leider
van de L.O. voor Limburg.
Helaas was „Lodewijk" dien dag te Gorkum
door een auto-ongeluk om het leven gekomen,
zoodat alleen „Frits de Zwerver" gesproken heeft.
Na een inleidend orgelspel en het staande zingen
van het le en 6e couplet van het „Wilhelmus",
opende de voorzitter „Cor van de eilanden" (C. M.
Vogelaar) de vergadering met het bidden van het
„Onze Vader".
Spr. heette vervolgens alle aanwezigen welkom
en sprak er zijn vreugde over uit dat een zoo groot
aantal menschen aanwezig was. In 't bijzonder
heette spr. welkom „Frits de Zwerver", maar deed
tevens de vergadering mededeeling, dat „Lode
wijk" niet aanwezig was, daar hij dienzelfden dag
's morgens door een auto-ongeluk om het leven
gekomen was.
Spr. stond nog even stil bij het vele werk, dat
deze strijder in de afgeloopen jaren ten behoeve
van het Vaderland had gedaan en hoe hij daarbij
steeds, ondanks de groote gevaren, het leven er af
gebracht had. Daarnaast zijn er zoo talloos velen,
die reeds voor de bevrijding, midden in het ver
zetswerk, hun leven voor het Vaderland hebben
gegeven.
Op voorstel van spr. werden deze „helden"
staande herdacht door één minuut stilte in acht
te nemen.
Vervolgens werd staande het le en 3e couplet
gezongen van „Wilt heden nu treden".
Mevr. S. de Carpentier-Visser droeg daarop
het gedicht „Tusschen muur en geweerloop" van
Jaap Sickinga voor.
„Frits de Zwerver" kreeg daarna gelegenheid
om te spreken over het onderwerp: „De eenheid
in het verzet tegen den onderdrukker";
Spr. die zichtbaar ontroerd was door het plotse
ling verscheiden van een van zijn beste kameraden,
waarmede hij vooral de laatste maanden dag in dag
uit door het land trok, begon dan ook met een
kort woord ter herdenking van Pater Lodewijk.
Hij schetste Lodewijk als een trouw kameraad, een
groot strijder voor zijn Vaderland, maar bovenal
als een geloovig Christen. Het was hem dan ook
zeer moeilijk reeds dezen zelfden avond zonder
hem te spreken, maar de gedachte, dat hij hier
mede geheel in den geest van Pater Lodewijk
handelde, had hem hiertoe doen besluiten.
Spr. vertelde vervolgens hoe de L.O. tot stand
gekomen was. Onmiddellijk na de bezetting was
spr. plaatselijk en later ook in de streek waar hij
woonde, begonnen met illegaal werk en had zoo
den strijd aangebonden tegen den onderdrukker.
De vijand zat echter ook niet stil, zoodat al spoedig
een aantal menschen werd gearresteerd en hijzelf
ternauwernood aan arrestatie kon ontsnappen
door onder te duiken te Winterswijk. Hij kwam
daar geheel ontmoedigd aan bij mevr. Kuipers-
Rietberg, de thans zoo bekende „tante Riek", die
wel de moeder van de L.O. genoemd kan worden.
Helaas is ook zij ten slotte door ontbering in een
Duitsch concentratiekamp overleden.
Zijn plan was zich geheel niet meer aan illegaal
werk le geven, maar tante Riek wist beter. Zij
stuurde hem al heel gauw naar een adres in Zeist,
den volgenden dag naar Zwolle, Kampen, Utrecht
enz. en zoo werden er overal contactpunten ge
maakt. Van tijd tot tijd kwamen deze personen
dan bij elkaar op de z.g. Beurs fer bespreking van
„zaken", Zooals uitwisseling onderduikers, levens
middelenvoorziening, enz. De een had een schoen
maker, de ander een tuinder, een derde een schip
per, die onder moesten duiken, omdat zij waren
aangewezen voor arbeidsinzet in Duitschland,
arbeidsdienst, etc. Meestal was het zoo, dat na,
afloop van de „Beurs" alle personen onderdak
waren.
Zoo had men ten slotte contactpunten in heel
Nederland en hieruit is de L.O. geboren. Deze
organisatie werd verdeeld in Landelijke, Provin
ciale en Districtsraden en ten slotte in plaatselijke
vertegenwoordigers. Op gezette tijden kwamen
deze raden bijeen ter bespreking van de zaken,
welke voorheen op de Beurs werden afgehandeld
en werden de verschillende moeilijkheden door
gegeven naar de Landelijke Leiding.
De grootste moeilijkheid was wel de levens-
iniddelenvoorziening. Het bleek n.l. niet mogelijk,
vooral in de jaren 1943-1944-1945 met alle onder
duikers bij boeren onder te brengen en al werkten
verschillende distributie-ambtenaren mee door op
illegale wijze bonkaarten te verstrekken, dit was
beslist onvoldoende om in alle gevallen te voor
zien. Het aantal onderduikers beliep n.l. rond
400.000 personen.
Door Van Kampen werd op een der vergade
ringen de mogelijkheid van „gappen" naar voren
gebracht. Spr. verduidelijkt dan, dat de illegaliteit
verschil maakt tusschen „gappen" en „stelen".
Gappen is wegnemen waar men recht op heeft.
Stelen, waar men geen recht op heeft. Voorloopig
werd hier echter niet op ingegaan. 1 u ui;:* j
Op een volgende vergadering werd uitvoerig NS" he'bh,f onze gevangenis wenden
gesproken over het courantenbericht, dat het dis-'Wil ook verder in gunst op ons terneeraen!
SCHRIFTOVERDENKING.
Ps. 126 1 Als de Heere de gevangenen Sions
wederbracht, waren wij als degenen,
die dromen.
4 O Heere! wend onze gevangenis, gelijk
waterstromen in het Zuiden.
Wanneer wij deze beide verzen van Psalm 126
rustig voor onszelf overlezen, begrijpen we niet
dadelijk wat de dichter hiermee heeft bedoeld.
Hoe kan hij twee zo geheel verschillende gedach
ten zo kort na elkaar uitspreken?
Maar als wij dan letten op de omstandigheden,
waaronder onze Psalm gedicht is, behoeft dat ons
toch niet te verwonderen. De dichter is samen met
de eerste groep van zijn volk uit Babel naar Jeru
zalem teruggekeerd. Eerst waren ze erg enthou
siast, dat ze voor elkander waren gespaard en dat
Ze nu weer in de oude Davidsstad mochten wonen.
Maar als de eerste vreugderoes voorbij is, krijgen
ze oog voor alles wat ze moeten missen: De huizen
liggen in puin, de tempel is een ruïne, de muren
van de stad zijn vergruisd, en het voedsel is maar
erg schaars door de vijandelijke strooptochten in
de directe omgeving van de stad.
Daarom bidt de dichter: Heere, wij danken U,
dat ge ons uit Babel hebt wedergebracht; maar
tributiekantoor te Alphen a. cl. Rijn overvallen
was, waarbij zooveel duizend bonkaarten, zooveel
schoenenbonnen, zooveel rantsoenbonnen, enz.
enz., waren medegenomen. Dezelfde Van Kampen
vertelde toen doodleuk, dat hij dat met zijn jon
gens had gedaan en smeet gelijk een paar koffers
op tafel, waar al deze zaken in zaten. Dit was de
eerste stap op den weg naar de K.P. (Knokploe
gen), die zoo ontzettend veel gedaan heeft voor
het in leven houden der onderduikers. In Septem
ber 1944 kraakten b.v. 270.000 bonkaarten.
Vele menschen hebben deze K.P.'s dikwijls ver
keerd beoordeeld. Vooral ook door de praatjes van
den vijand, als zouden deze overvallen door ban
dieten van de ergste soort op touw gezet worden
en zouden die bonkaarten in de zwarthandel ver
dwijnen. Meestal bezitten dergelijke menschen
echter niet zooveel moed om dit werk te doen.
Bovendien is er heel wat voor noodig o'm zoo'n
overval in elkaar te zetten. Het eischt ontzettend
veel en nauwkeurige voorbereiding. B.v. teekening
van gebouw en naaste omgeving dat overvallen
wordt, contact met één der ambtenaren of leden
van het bewakingspersoneel, vervoer van K.-P.-ers
naar plaats van bestemming en terug, in veiligheid
brengen van menschen en gekraakt materiaal zon
der achterlaten van spoor, bewapening, enz. Dit
alles vergt ontzettend veel werk.
Spr. had veel waardeering voor deze K. P.-ers,
die steeds bereid waren hun leven te geven voor
de goede zaak en hoevelen zijn er niet gesneuveld.
Van sommige ploegen is er niet een van de oude
getrouwen meer over. Dit waren geen avonturiers,
geen heethoofden, maar mannen, die beseften,
waar het om ging. Bij practisch elke overval werd
dan ook vooraf door den Commandant met zijn
mannen gebeden en indien alles goed verloopen
was, na afloop gedankt.
Spr. vertelt dan hoe hij zelf gevangen zat in de
gevangenis te Arnhem (de Koepel). Reeds den
volgenden dag kreeg hij via den hoofdonderwijzer
van de gevangenis bericht, dat hij bevrijd zou
worden. Hij heeft dit toen afgewezen, omdat hij
niet levensgevaarlijk zat. Enkele dagen later was
de toestand echter veranderd en verzocht hij om
bevi'ijd te worden, 's Avonds zes uur meldden zich
twee marechaussee's bij de eerste wacht met een
gevangene, die nog ingesloten moest worden. De
Directeur was telefonisch op de hoogte gesteld.
Inmiddels was de Directeur, die naast het gebouw
woont, naar buiten gekomen, had de auto, waar
mede de marechaussee's (in werkelijkheid de K.P.)
gekomen waren, bekeken en omdat hij er niets
verdachts in zag, gaf hij opdracht ze door te laten.
Bij de tweede wacht op het binnenplein werden
echter de revolvers voor den dag gehaald, Direc
teur en beide bewakers in de cellen gesloten en
Frits bevrijd. Uit diezelfde gevangenis zijn eens
op een Zondagmorgen 45 gevangenen bevrijd.
Zooals U nog wel weet, aldus spr., had de be
zetter bepaald, dat iedereen een zegeltje op zijn
persoonsbewijs moest hebben. Natuurlijk was dit
gedaan om de onderduikers te treffen. De K.P.
kraakte echter om te beginnen te Tilburg, met
medewerking van een secretarie-ambtenaar, 100
duizend zegeltjes, zoodat ook deze maatregel van
den bezetter zijn effect verloren had. En zoo zijn
er nog tientallen, ja honderdtallen voorbeelden te
noemen. Het ging echter ook wel eens verkeerd,
b.v. de overval op de Weteringschans te Amster
dam, waarbij vele K. P.-ers door lafhartig verraad
werden neergeknald.
.Het was een bezielende rede, die velen een juis-
ten indruk zal hebben gegeven en groote waar
deering zal hebben bijgebracht voor het illegale
werk. Frits wees er op, dat de verzetters zich zelf
hebben geofferd voor hun vaderland en voor hun
naaste. Het mooiste wat een mensch kan doen.
Daartegenover zijn er, helaas, velen geweest, die
van dezen oorlog geplukt hebben door zwart
handel en collaboratie met den vijand. Het offer
doet iets moois geboren worden. Frits besloot
daarom met den oproep ook bij het herstel van
het geteisterde vaderland te offeren. Wanneer ons
vo.k wil offeren, kunnen wij weer groot worden.
Na de rede van Frits declameerde men „De
Partisanen" van A. den Doolaard, waarop werd
gezongen „Het is plicht, dat ied're jongen" en
„O Heer, die daar des Hemels tente spreyt".
Pastoor van Diest van Brielle sprak daarna een
slotwoord.
Bij het uitgaan van de bijeenkomst werd gecol
lecteerd voor de Stichting 1940-45, welke stich
ting de nagelaten betrekkingen verzorgt van hén,
die gevallen zijn in den strijd tegen den bezetter.
Deze collecte, welke tevoren warm was aanbevolen
door Frits de Zwerver, bracht op de prachtige som
van 3502, 50. Het was een schitterende avond.
Daar komt nog wat bij: In die 70 jaar balling
schap hadden de Israëlieten vele heidense gebrui
ken in Babel overgenomen. Hun zonen waren met
heidense vrouwen getrouwd en in alles waren ze
in de dienst des Heeren tekortgeschoten. Daarom
mogen ze hier wel met een ootmoedig hart bid
den: Verlos ons, Heere, van de besmetting van
Babel en doe ons weer als Uw kinderen door dit
leven wandelen.
Deze Psalm spreekt ons dadelijk toe. Ook wij
waren buiten onszelf van vreugde, als degenen,
die droomden, toen in ons land de wapens werden
neergelegd en velen naar hun haardsteden moch
ten terugkeren. En we hebben God gedankt in
onze gemeenschappelijke bevrijdingsdiensten.
Maar na enkele maanden komt de ontnuchte
ring. Het leven is nog geen paradijs. We moeten
nog zoveel missen. En het gebed klimt in ons hart
op: O Heere, wil ook verder onze gevangenis blij
ven wenden!
Daar komt bij, dat we in die vijf bezettingsjaren
vaak zo ver van den Heere zijn afgedwaaid: We
waren eraan gewend geraakt om een loopje te
nemen met dc volstrekte eisen van Gods wet:
Volstrekt eerlijk kon je toch nooit zijn. Als je het
van de Duitsers afnam, was het geen zonde. We
waren aan het saboteren gewend geraakt. En
zeker, onder die omstandigheden was het ook heel
goed te begrijpen en ook vaak veelszins te recht
vaardigen.
Maar nu we weer in een rechtsstaat leven,
mogen we wel gaan bidden: O, Heere, verlos ons
van al datgene, waartoe we in oorlogstijd gedwon
gen werden: Doe ons nu weer nauwlettend luiste
ren naar al de eisen van Uw wet. Neem van ons
de arbeidsschuwheid, die ons in het bloed is gaan
zitten, en geef ons weer arbeidsvreugde. Heere,
wend ook in dit opzicht onze gevangenis. Maak
ons los uit onze verkeerde gewoonten.
En dan kunnen we nog iets van deze psalm
woorden zeggenDe Babylonische ballingschap is
in de Bijbel vaak beeld van de slavernij der zonde.
En ook in dit opzicht gaan onze tekstwoorden op:
Hij, die zfch eenmaal verlost weet door het zoen
offer van Christus, moet elke dag blijven bidden:
Verlos mij, Heere, uit de banden van mijn dage
lijkse zonden, opdat ik steeds meer als Uw kind
door dit leven ga wandelen. Schenk mij dat, niet
omdat ik dat verdien, maar om de overwinnings-
arbeid van Uw Zoon, Jezus Christus!
Ooltgensplaat. Ds. A. L. BOS.
tot de gehoorzaamheid aan Gods ordinantiën;
dat tegenover de beweringen der vroegere
linkerpartijen en van de Ned. Volksbeweging
moet worden staande gehouden, dat partijvorming
op de basis van een objectieve antithese der Chr.
en niet-Chr. politieke beginselen eisch is van Gods
Woord en daarom van het Calvinisme;
dat derhalve de politieke eenheid van allen, die
op de grondslag van Schrift en Belijdenis een
Christelijke staatkunde voorstaan, met kracht moet
worden nagestreefd en elk lidmaatschap van vrij
zinnige of socialistische partijen, benevens dat van
de Ned. Volksbeweging beslist moet worden af
gewezen;
VERKLAART,
dat de leden der voormalige Chr. Nat. Actie,
wier doelstellingen door verschillende oorzaken
niet konden worden bereikt, bereid zijn mede te
werken aan een hereeniging van allen, die tot de
Hervormde Gezindheid behooren in de zin van
Groen van Prinsterer en wier politieke program-1
ma's in de groote hoofdbeginselen homogeen zijn,
om op die wijze te bevorderen dat het Chr. Nat.
karakter van ons volk wordt gehandhaafd;
dat zij bereid is tot samenspreking met andere
Prot. Chr. groepen om te komen tot meerdere
samenwerking in Staat en gemeente en zoo moge
lijk tot de vorming van een groote Chr. Nat. Unie
op een nader vast te stellen program;
- dat zij ter voorkoming van interne moeilijk
heden, die in het verleden tot splitsing hebben
geleid, aandringt op een niet al te gedetailleerd
program, een betamelijke mate van vrijheid van
stemmen, spreken en schrijven in de partij en een
billijke zetelverdeeling in vereenigings- en partij
besturen, op candidatenlijsten en in vertegenwoor
digende lichamen;
dat zij echter zich het recht moet voorbehouden,
in verband met bijzondere organisatorische en
propagandistische overwegingen ten aanzien van
de groote massa der Hervormden, haar eigen kies-
vereeniging in stand te houden, welke zij evenwel
bereid is, indien er overeenstemming bereikt
wordt omtrent het program en wanneer een soepe
le partijorganisatie tot stand komt, in het verband
der Chr. Nat. Unie te doen opnemen, en besluit,
deze motie ter kennis te brengen van de andere
plaatselijke Prot. Chr. Kiesvereenigingen en in de
pers te publiceeren.
MOTIE.
De Hervormde Kiesvereeniging te Middelharnis,
in vergadering bijeen op Vrijdag 3 Augustus 1945,
gehoord de besprekingen over de pogingen om te
komen tot nadere samenwerking der Prot. Chr.
politieke groepen en zoo mogelijk tot stichting van
ecne Chr. Nationale Unie, overwegende,
dat Gods Woord de eenheid en de samenwer
king eischt van allen, die dat Woord erkennen als
de absolute norm voor elk levensterrein, ook voor
dat der staatkunde,
dat de geestelijke verwarring, de toenemende
oppositie tegen dc doorwerking der Christelijke
beginselen in ons volksleven, de huidige politieke
constellatie in ons land en daarbuiten en de geeste
lijke en materiëcle wederopbouw van ons zwaar
geteisterd vaderland eveneens een eensgezind op
trekken vereischen van allen, die de vernieuwing
onzes volks alleen verwachten van een terugkeer
BUITENLAND.
Onderhandelingen te Manilla.
Laatstleden Zondag zijn de Japansche afgezan
ten te Manilla gearriveerd, teneinde de capitulatie
voorwaarden in ontvangst te nemen en te teekenen.
Zij bestaat uit 16 man.
De Engelsche, Nieuw-Zeelandsche en Ameri-
kaansche delegatie waren reeds aanwezig. De
Russische was nog onderweg.
De Nederlandsche voorlichtingsdienst meldde,
dat Nederland den wensch te kennen had gegeven
bij de onderhandelingen vertegenwoordigd te zijn.
De instructies, welke de Japansche gevolmach
tigden ontvingen, hebben betrekking op het ver
strekken van aanwijzingen aangaande de positie
der troepeneenheden, die der mijnenvelden en der
vliegvelden. Tevens wordt van hun verlangd een
opgave van de nog aanwezige voorraden rubber,
benzine, munitie enz. Ten slotte zijn de Jappen
verplicht geworden inlichtingen te verstrekken
omtrent de plaatsen, waar de geallieerden het best
kunnen landen.
De Japansche afgevaardigden zijn naar Tokio
vertrokken om de verlangde gegevens te halen.
Staking der vijandelijkheden.
Zooals te verwachten was neemt het staken der
vijandelijkheden nog al wat tijd in beslag. Hoewel
de Keizer op 16 Augustus het bevel heeft gegeven
het vuren te staken, is dit nog niet aan alle fronten
geschied. Verschillende persoonlijkheden van de
Keizerlijke familie zijn naar de diverse fronten
vertrokken, om na te gaan of de bevelen zijn op
gevolgd en voor zoover dit niet gebeurd is, hierop
aan te dringen. Teneinde in staat te worden ge
steld hun taak .zoo snel mogelijk te volbrengen,
is den geallieerden vrijgeleide verzocht voor dc
vliegtuigen, welke hen moeten vervoeren.
Door de Japansche legerleiding is opdracht
gegeven een kuststrook in de nabijheid van Tokio
te ontruimen, waar de geallieerden aanstaanden
Zondag zullen landen. Aangewezen is een gebied
ten Oosten en Westen van de baai van Tokio.
20.000 man Amerikaansche luchtlandingstroepen,
later ondersteund door gewone landingseenheden,
zullen aan land worden gezet. Op 31 Augustus
a.s. Zal de officiccle acte van overgave aan boord
van een Amerikaansche oorlogsbodem worden
geteekend.
Aanvankelijk werd in Mantsjocrije nog door
gevochten, daar de bevelhebber weigerde den
strijd te staken. Nadat door dc Russische Generale
staf den Japanschen opperbevelhebber een ulti
matum was gesteld om voor 20 Augustus de ge
vechtshandelingen te staken, zijn dc Tappen be
gonnen zich over tc geven. Thans is dc bezetting
van Mantsjoerije voltooid en de Japanners geven
zich stelselmatig over. Ook in China gaat de be
zetting gestadig verder. In Kanton werd de
capitulatie der Japanners in Zuid-China getee
kend. De Chineezen zijn de stad, die gedurende
7 jaar in Japansche handen was, binnengerukt.
Eveneens is de oud-Chineesche hoofdstad Peking
weer door de Chineesche troepen bezet. Vele ge
allieerde krijgsgevangenen, waaronder ook Neder
landers, werden in China door de Jappen vrij
gelaten. In Birma duren de gevechten nog voort.
Na de capitulatie werden nog 16 Japansche vlieg
tuigen naar beneden geschoten, die deel uitmaak
ten van een groep, welke aanvallen deden op
geallieerde stellingen op Okinawa. Dit moet echter
niet beschouwd worden als een verlangen om den
strijd voort te zetten, doch als gevolg van het feit,
dat het contact van het hoofdkwartier met de
fronten verbroken is. Bij een landing van Ameri
kaansche eenheden op het eiland Chimoesoe zijn
de vijandelijkheden opnieuw ontbrand. Op Borneo
schijnen de Jappen niet genegen te zijn de ge
vechtshandelingen te staken, alvorens de capitula
tie-acte is geteekend.
De toestand in Japan.
Het Japansche volk toont geen gevoel van on
tevredenheid, hoewel het treurt over de neder
laag. Incidenten hadden niet plaats. De Japansche
pers- en radiocommentaren geven in geen enkel
opzicht het beeld van een verloren Japan. Het
volk wordt aangespoord de eer van het land hoog
te houden.
Intusschen blijken de economische toestanden
in Japan verre van rooskleurig te zijn. Groot
gebrek heerscht er aan steenkolen en levens
middelen.
Vaststaat, dat Japan door de geallieerden bezet
zal worden. Men schat het aantal daartoe be-
noodigd personeel op 1 millioen man. Ook China
zal daaraan deelnemen.
De chef van den Japanschen marinestaf heeft
harakiri gepleegd.
Koning Leopold.
Koning Leopold is genoodzaakt met zijn gezin
Salzburg te verlaten. Gezien de bereids plaats
gehad hebbende voorbereidingen mag aangeno
men worden, dat het Belgische Koningsgezin zich
te Genève zal vestigen.
Berechting oorlogsmisdadigers.
Na het uitspreken van het doodvonnis over
maarschalk Pétain is hij per vliegtuig overgebracht
naar een plaatsje in de Pyreneeën. Voorheen
werden door hem en Laval daarheen vooraan
staande regeeringspersoonlijkhederi gezonden, ten
einde aldaar gevangen gezet te worden. Inmiddels
heeft generaal de Gaulle het vonnis gewijzigd in
levenslange gevangenisstraf.
Het proces Quisling in Noorwegen heeft een
aanvang genomen. De acte van beschuldiging
luidde moord, roof en hoogverraad. Roof speciaal
ten aanzien van ontvreemde kunstschatten. Alles
ontkende hij echter. Weinig wist hij te antwoor
den, toen de president hem verweet, dat hij vóór
1940 met Duitsch geld een geheele scheepvaart
maatschappij kocht, welke later Duitsche troepen
naar Noorwegen vervoerde.
Vertegenwoordigers van Engeland, Rusland en
de Vereenigde Staten zijn naar Neurenberg ver
trokken om de laatste voorbereidingen te treffen
ter berechting der Duitsche oorlogsmisdadigers.
Omschakeling oorlogsproductie
naar vredesprodtictie.
In de Vereenigde Staten heeft men een aanvang
gemaakt om de fabrieken van oor logs- tot vredes
prodtictie om te bouwen. Verwacht wordt, dat
hiermede 18 maanden gemoeid zullen zijn. Hier
door zal tijdelijk een stijging van het aantal werk-
loozen ontstaan, daar de vele millioenen, die in
de oorlogsfabricatic een bestaan vonden, plotse
ling buiten betrekking zullen komen.
In Engeland worden thans maandelijks 175.000
personen uit den dienst ontslagen. Voor het einde
van het jaar zullen in Engeland in totaal 1.110.000
mannen en vrouwen uit de munitiefabrcieken
zijn afgevoerd.
Het monster, de atoombom, welke als onheil-
stichtster nog dezen dienst aan de menschheid
heeft bewezen, dat de oorlog tot een spoedig
einde is gekomen, is wederom een onderwerp van
onderzoekingen geworden. Getracht zal worden
de in dit opzicht verkregen inzichten aan te
wenden in dc vrcdesproductie.
Plaatselijk nieuws.
MIDDELHARNIS. In verband met dc feeste
lijkheden begint de Kleuterschool op Maandag
3 September a.s.
Dinsdag 28 Augustus, des nam. van 7-9 is
alsnog gelegenheid tot inlevering van de controle-
kaart Bevolkingsboekhouding voor hen die dit tot
dusver hebben verzuimd.
Voor „Vcilingberichten" raadplege men de
