TWEEDE BLAD - Een moeilijk parlementair jaar* Een bruine pater. Naar een Roomsch-Rood regeeringsverbond Algemeen Overzicht. VRIJDAG 19 OCTOBER 1934 Is Colijn nog persona grata Die op ongezouten wijze uiting gaf aan de volkssententie. Alle tee kenen wijzen er op, dat we een I lieke democraten of anti-revolutionnaire voor de regeering moeilijk parlementair jaar zijn ingegaan. Uit de massa is een reactie gewekt tegen den steeds verder omlaag gedrukten levensstandaard loons- en steunverlagingen, vele indirecte belastingen enz. terwijl de regeering, ook nog blijkens de jongste Troonrede, van meening is, dat het peil van ver sobering nog niet is bereikt, hetwelk ze voor een economische reconstructie naar de nieuwe tijdseischen benoodigd acht. De massa, welke langen tijd bereid scheen om offers te brengen, welke ook haar bij de sterk neerbuigende con junctuur noodzakelijk voorkwamen, is het gaan voelen, dat de noodzake lijke begrenzing dier versobering tot wat voor het levensonderhoud dringend noodzakelijk moet worden geacht, is be reikt, zoo niet overschreden. Al wat de regeeririg dus nog van plan zou zijn te ondernemen om het levens peil van cle massa verder omlaag te druk ken, zal ongetwijfeld op het verzet van breede bevolkingsgroepen stuiten, tot wel ke politieke partij zij ook behooren. Men schen, aan wier bestaansminimum wordt geraakt, zetten ethische overwegingen op zij om voor hun materieele behoeften te vechten. Vandaar dat de regeering zich op het oogenblik ziet geplaatst tegenover sterke ontevredenheid in de partijen, op wie zij politiek steunde; ontevredenheid zoowel onder de christelijke als katholieke ar beiders. Een eenvoudige bruine pater heeft aan deze groeiende volkssententie uiting ge- geven door een heftige rede, welke hij een dezer dagen in een katholiek arbei dersmilieu te Helmond afstak. Pater Henricus, aldus is de klooster naam van dezen bruinen monnik, is niet gewoon een blad voor den mond te ne men. Een jaar geleden trok hij het land door, zeer scherpe redevoeringen houden de tegen oorlog en bewapening niet al leen, maar zelfs pleitende voor een actief anti-militairisme. Het kwam zoover, dat de kerkelijke autoriteit, onder wie pater Henricus staat, hem het verdere openbare anti-militairistisch optreden verbood. Thans is hij op het oorlogspad geto gen tegen de regeering-Colijn, in het bij zonder tegen derzelver politiek. Hij deed het op fulminante wijze en, zooals „Het Volk" het noemde: gewild-populair. Hij deed het voorkomen alsof practisch alle maatregelen van het landsbestuur neer kwamen op een verarming van de massa en waren ingegeven door zucht om den gulden veilig te stellen. Van de R. K- Staatspartij werd geëischt, dat ze zich van deze politiek zou losmaken, desnoods een samengaan met „rood" zou aanvaarden. „De Maasbode" meende zich van het geval te kunnen afmaken met een: nou ja, >t is pater Henricus, de radicale bruine monnik, die ook bij zijn anti-mili tairistische actie door zijn geestelijke over heid aan de kap van zijn pij naar binnen getrokken moest worden. Maar zóó eenvoudig kon deze zaak 'thans niet worden bezien. Verscheidene katholieke bladen namen het voor den pa ter op en gaven te kennen, dat hij slechts duidelijk onder woorden had gebracht, hetgeen onder de massa der katholieke arbeiders leeft. Katholieke Volksbonden en -arbeidersvereenigingen namen op haar vergaderingen met algemeene stemmen moties van instemming aan en 't regende brieven, kaarten en telegrammen van sympathie op het bureau van den Hel- mondschen monnik. Het zal voor de leiding der R. K- Staatspartij moeilijk zijn om haar leden nog ten behoeve der politiek van deze regeering naar de stembus te laten op trekken, tenzij wat ook pater Henri cus eischte Colijn het roer op radi cale wijze omgooit- Doet ze dat laatste niet, dan zoo vreezen we zal de katholieke Kamerfractie binnen afzienbaren tijd zich gedwongen gevoelen om de re geering te zeggen; vérder kunnen we u niet volgen. Daarmee zal een bestuurscrisis zijn ge boren, ontevredenen worden opgeworpen, maar we constateeren deze slechts en meten aan de hand daarvan de mogelijke politieke gevolgen af. De huidige oppositie in de A R- partij kan tot splitsing leiden en verzwakt in elk geval, zoolang ze voortduurt, de po sitie van den regeeringslcider, die tevens de leider is der A R- partij. En tenslotte kan het intreden van een politieke crisis worden verhaast door de teleurstelling, die vele werkgevers, finan ciers, economen en intellectueelen gevoe len over de uitkomsten van Colijn's wel- vaartspolitiek. Er zit geen schot in het werk der economische reconstructie. Er is bezuinigd en besnoeid, de loonen zijn sterk omlaag gebracht, duizenden ambte naren zijn ontslagen, maar de werkloos heid mindert niet, en zulks in tegenstelling tot landen, waar de reconstructie langs andere wegen is geleid, o.a- langs den weg van devaluatie. De uitvoering van groote werken wordt in overweging ge nomen; een fonds van 60 millioen wordt voor dit doel beschikbaar gesteld; de noodzaak van huurverlaging voor arbei derswoningen wordt erkend, maar de practische uitvoering van dit alles laat zich wachten. We zijn geen „Lamme Goedzak"', da verde minister Verschuur een oogenblik dapper in de Tweede Kamer, maar zijn opvolger, Mr. Stcenberghe, verleent aan de Duitsche regeering voor twee jaren lang een crediet--. uit het bedrijfskapi taal van onze Nederlandsche handelaars, die hun zaken daarmee met ondergang zien bedreigd. Mussert hapt óp- en smakt van dit alles. In zijn orgaan beschouwt hij op zijn manier de feiten, welke we hierboven eeleveerden, en daii stelt hij vast; veel langer dan een half jaar kan Colijn het niet meer: uithouden. En dan krijgen we een roaiiisch-roode coalitie, zegt hij, wel ke „inflatie" in haar ransel" draagt. Ja, dat is het ongelukkige van de situ atie. Het is b.v. voor de R.1C Staats partij een klein kunstje om Colijn ten val te brengen, maar wat dan? Een soort gelijke poüliek onder een anderen kabi netsleider, dat heeft geen zin. Builen de huidige regeeringscombinatie is slechts één andere politieke formatie mogelijk, n.l. van roomsch-rood. Zal de massa, zullen de arbeiders daar mee hebben gewonnen? We verzekeren-, als een roomsch-roode combinatie het bewind in handen neemt, zal een ongedacht krachtige nationalisti sche reactie uitbreken. Dan zal het een sstrijd worden, gelijk we dien hebben be leefd in Duitschland en Oostenrijk, 'n strijd van winnen of verliezen, een strijd met de dictatuur van rechts of links als eind resultaat- Met gebogen hoofd stormloopen tegen een muur, moge dapper zijn en manhaf - tig; 't haalt niet veel uit. nen drank-accijns? Wie vleesch uit, be taalt belasting. Maar ziet u een vegeta riër wel eens vleesch eten? Reuzel schuwt hij, doch daardoor ook Tevens den vet- accijns. Zóó zouden we kunnen doorgaan- Wij, gewone stervelingen, kunnen geen hap eten of geen slok drinken in den mond brengen, of we moeten eerst belasting betalen, maar het gras, de sla en de andijvie van de vegetariërs vallen buiten elke bemoeiing van den fiscus. Dat is onbillijk en onredelijk. Daarom stellen we voor, dat er naast ecu vrijgezellen-belasting, welke ingevoerd staat te worden, een vegetariërs-belasting zal komen, opdat de ongelijke fiscale ver houdingen zullen worden genivelleerd. En anders Ja, anders zullen we goed doen met allemaal het vegetarisme te omhelzen, want vleeschefers zijn te duur in de cri- siskost. Stel je voor; de regeering wil weer 150-0U0 dragende pinken laten afslachten en inblikken, d.'z- 150-000 jonge koeien, welke een kalf in zich hebben. Moeders en kinderen gaan in 18 millioen blikken worden verzameld en ad 25 cent per kilo- blik als consumptie der armoede beschik baar worden gesteld. Op deze affaire wordt een verlies i leden van vele millioeuen, maarde kosten zullen worden verhaald op dege Ken, die van de overblijvende runderen consumeeren. Zij betalen de afslachtings affaire middels den vleeschaccijns. En ze be-talen óók den méér-prijs van 't slacht vee, van de melk, de boter, de kaas en het vet, welke met dit afslachtings systeem wordt nagestreefd. Is het niet om te huilen? En onderwijl staan de vegetariërs onSj vleesch-eiers, met afgrijzen als een min derwaardig menschensoort te bezien! 't Is om uit je kippenvel te springen. Niet-vegetariërs zijn de beste en de domste belastingbetalers van het land. Dank zij óns, eet de buitenlander onze prima boter voor den prijs, waarvoor onze bevolking nog geen margarine kan koo- pen. Onze gesmolten reuzel gaat voor on geveer 25 cent per kilo over de grenzen weg, terwijl de huismoeder hier alleen aan crisisheffing op deze reuzel 24 cent per kilo moet betalem Wordt het niet hoog tijd dat we een bond stichten van veelscheters, rookers en dratikaccijns-plichtigen, om den eisch te propageeren van een zware belasting op de ontduikers van vele indirecte heffin gen-. de vegetariërs? N.B- We vertrouwen, dat al onze lezers vegetariërs bovenstaand Weekpraatje zul len lezen en waardeeren, zooals, naar we weten onze medewerker het uitsluitend heeft bedoeld: als een crisisgrapje. (Red-) Er zijn nog andere factoren, welke het uitbreken van zoo'n crisis kunnen ver haasten. Ook in de partij van den regeerings- leider is de harmonie min of meer ver stoord. Er is ontevredenheid onder een groep Anti-Revolutionnairen van de Her vormde Kerk, die meenen, dat in de partij leiding en bij benoemingen de Gerefor meerde partijleden worden voorgetrokken. De ontevredenen zeggen ook principieels bezwaren te hebben, ze meenen, dat de regeering haar aandacht zóó uitsluitend op de economische politiek concentreert, dat de ethisch'e leiding van het volk ver zwakt Let wel: we beoordeelen in dit artikel ONS WEEKPRAATJE. Zijn Vegetariërs belastingontduikers? Sinds de regeering ons in de Troon rede heeft laten weten, dat de schatkist nog wat te kort komt, hebben we heel wat slapelooze nachten doorgemaakt. We weten het uit ervaring, dat zulke Troon rede-tirades als regel de verdekte aankon, diging zijn van weer nieuwe belastingen, en aangezien liet altijd nog Barbertje is geweest, die tot hangen werd veroor deeld en wij ons met Barbertje ver persoonlijkt voelen daarom hebben we dag en nacht gepeinsd, of er nog niet een categorie staatsburgers is te ontdek ken, welke zich voor liet oog van den fiscus verdoken heeft kunnen houden, op dat we die lieden bij den kraag zouden kunnen vatten en ze tot aan de voeten van. minister Oud vermogen te slepen, zeggende: hier heeft Uwe Excellentie nou de kikkers, die nog veeren op d'r bast hebben En een dezer nachten zijn we omhoog gesprongen van onze sponde en hebben we gejuicht: Eureka! Ja, we hebben een heele groep staats burgers ontdekt, die zich, dekkende achter een barricade van ethische overwegingen, tot nu toe met succes tegen den fiscus en zijn handlangers hebben verschanst, maar nu zal liet recht zijn loop heb ben en ook zij zullen den fiscus hebben te geven, wat des fiscussen is. We bedoelen; de vegetariërs! Hebt u ooit een vegetariër gezien, die rookt en middels het bekende sigaren bandje bijdraagt aan de schatkist? Kent u een. vegetariër, die wel eens een Bolsje pikt? Of een glaasje bier? En aldus mee- de moeilijkheden -niet, welke door katho-helpt aan het opbrengen van de millioe- BINNENLAND. Najaarsgeneuglen. Kansel, steun en politiek. Ver plichte arbitrage in land- bouw-conflict. De weer macht-actie in het Zuiden. Gewijzigde standplaatsaftrek voor rijksambtenaren. Met het fietsplaatje op het hart. Een katholiek-democratische fusie. Bedrijfsraad voor de sigarenindustrie. Hebben we al reden gehad om den mooieu nazomer te prijzen, waarmee we aangenaam werden verrast, het „echte" najaar verschilt in haar daverend entree niets van andere jaren. Stormen en regen, vlagen gingen in het begin dezer week over het land, de booinen ontkleedend tot op hun wintersche naaktheid en andere boosaardigheden uithalend. Onweer en bliksem vervolmaakten het tempeest- Hier en daar is nog al aanmerkelijke schade aangericht. In Alkmaar sloeg de bliksem in den 60 M. hoogen toren van de St- Dominicus-kerk; de brandweer wist de schade gelukkig tot de torenspits te be perken Onlangs deed een aantal Amsterdam- sche predikanten een openbaar, schrifte lijk beroep op de regeering om de steun verlaging ongedaan te maken, daar het leed van vele werldoozcn thans onvol doende gelenigd zou worden. Van dezelf de predikanten heeft zich weer een aantal tot de publieke opinie gewend en het be treffende manifest is mede onderteekend geworden door eenige ambtsbroeders uit de provincie. Nogmaals wordt een goed woord gedaan (en behoeve van de steun verlening aan de werkloozen, doch thans hebben de dominees zich óók begeven op het gladde ijs der politiek. Ze keurden de maatregelen der regeering tegen de N-S-B. af. Deze beweging, zeggen ze, is zeer trouw aan Oranje en ze stelt zich uitsluitend op wettig standpunt, in afwij king, zoo constateeren de predikanten, met de S.DAP., welke iu wezen revolution- nair blijft en nochtans door dc regeering de vrijheid wordt gelaten, welke aan de N-S-B. is ontnomen. O-i. hebben de predikanten zeer onder scheidene aangelegenheden op vreemde wijze samengekoppeld. Ze hebben er zelf schuld aan, als velen de motieven van hun oproep ten behoeve der steun- verleening aan werkloozen, thans critischer beoordeeleu. iu Zeeuwsch-Vlaanderen dreigde reeds eenigen tijd een omvangrijk landbouw-con-1 flict, doordat de werkgevers het niet eens konden worden met de arbeidersorgani saties over de vaststelling der looncu. Mr. Aalberse had als rijksbemiddelaar tot een vrijwil'ige arbitrage geadviseerd, doch deze werd door de werkgevers afgewe zen. Thans hoeft de Minister van Econo mische Zaken aan de circa 300 landbou wers-wekgevers bericht, dat hij ze op grond van de Crisis wetgeving verplicht om zich aan de arbitrale beslissing te on derwerpen. Onderwerpen ze zich niet, dan worden ze van steun uitgesloten. In ver band met deze minbterieele tusschenkomst hebben de arbeidersorganisaties de staking afgelast. Het hoofdbestuur van de vcreeniging „Ons Leger" heeft in Eindhoven verga derd met de verschillende weern*achtcomi- té's in het Zuiden en daar is overeen stemming bereikt inzake de wijze, waarop verder gemeenschappelijk voor een ver sterking onzer weermacht zal worden ge ijverd. De regeering is wel vindingrijk bij het zoeken naar verlagingstendenzen in de loonregelingen. Naar het schijnt zal reeds op 1 November a.s- een gewijzigde stahd- plaatsaftrek voor de rijksambtenaren in gaan; de gemeenten gaan in 4 in plaats van in 3 klassen ingedeeld worden, het geen wel practisch zal be tee kenen, dat de meeste ambtenaren een klasse komen te zakken en daarmee opnieuw met 6 pCt- worden gekort op hun salaris. Voor de fietsrijders is de minister van financiën eens mild geweest. Nu op 1 November een verscherpte controle op de rijwielbelasting wordt ingesteld, heeft de minister tegemoet willen komen aan het diefstal-bezwaar en goedgevonden, dat het fietsplaatje door den fietsrijder goed- zichtbaar op de borst wordt gedragen. Het zal dus voor het eerst vertoond gaan worden, dat de Nederlandsche belasting betaler zijn kwitantie van den fiscus op het hart draagt! De K-D-P-, de partij van prof. Ver aart, is Zondag weer eens een fusie met een andere katholiek-democratische groep aangegaan, n.l. met de Kath. Dem. Arb. Partij. Ter gelegenheid van een en ander hebben Prof. Veraart en Mr« Arts een paar scherpe redevoeringen afgestoken tegen de regeering-Colijn en van hun hoopvolle inzichten getuigd voor den af loop der verkiezingen in het a.s- jaar. Minister Stêenberghe heeft den twee den Bedrijfsraad geïnstalleerd, n.l- dien voor de 6igarenindustrie, hetgeen met eenige plechtigheid en een bescheiden verwachting van de geïnteresseerden, voor wat de toekomstige resultaten betreft, paard ging. BUITENLAND. De aanslag te Marseille. Poincaré overleden. Ver kiezingen in Frankrijk en Noorwegen. Uit het verre Oosten. Het Eucharistisch Congres gesloten. De Fransche politie is er in geslaagd om de geheimenissen van den moord op koning Alexander vrijwel te ontsluieren. Het is gebleken, dat Kalemen, de moor denaar, verscheidene medeplichtigen heeft gehad. Hij en zijn medeplichtigen behoor den allen tot de LM R-O-, een terroris tische Kroatische organisatie, en 't schijnt vast te staan, dat de bende in Honga rije, op slechts 6 K-M- afstand van de Zuid-Slavische grens, gelegenheid heeft gekregen om zich te oefenen en zich voor daden van moord en terreur te „bekwamen". Een „school" voor Kroati sche terroristen zou niet alleen in Hon garije, maai" ook in Italië worden geduld en naar uit Belgrado wordt beweerd begunstigd. De vaststelling van een en ander heeft de betrekkingen tusschen Joego-Slavie eenerzijds en Hongarije, zoo wel als Italië anderzijds, meer gespannen doen raken. De Fransche politie is achter het een en ander gekomen, doordat een paar mede plichtigen aan den aanslag konden wor den gearresteerd en bij hun verhoor tot praten werden bewogen. Iu Joego-Slavië zelf doen de gevolgen van den moord zich kennen door anti- Hongaarscbe en anti-Italiaansche betoo gingen, alsmede door een verscherpt op treden tegen de Kroatische bevolking; er zouden 7000 arrestaties hebben plaats ge had, maar dat aantal komt ons toch wel overdreven voor. De jonge koning'Peter is in Belgrado, in zijn naam regeert prins Paul, de neef van den vermoorden koning. Het stoffc lijk overschot van Alexander rust thans op eigen bodem en bij de plechtige uit vaart, welke deze week zal plaats heb ben, zullen talrijke vorsten en staatslie den tegenwoordig zijn. Lëbrun, de Fran sche president, is onder hen. Voor de Fransche regeering heeft het gebeurde te Marseille tot een reconstruc tie in haar midden geleid. Nadat minis ter Barthou, die bij den aanslag 't leven liet, was ter aarde besteld, is Laval in diens plaats met de portefuille van Buit Zaken belast geworden; Marchandeau kreeg liet beheer van Binnanlandsche Za ken, daar het ontslag van Sarraut aan vaard is. Minister Chéron, die Justitie beheerde, is afgetreden; zijn opvolger zal nog worden aangewezen. Maandagochtend is de Fransche oud- president Poincaré te parijs overleden; Zaterdag zal hem een nationale begrafe nis geworden. Poincaré is een der groot ste Fransche staatslieden geweest Lotha- ringer van geboorte, heeft hij altijd ge wrokt over het verloren gaan van zijn provincie in den oorlog van 1870- I.XJ revanche-gedachte heeft hem nooit losge laten en hem den bijnaam van Poincaré- la guerre, oorlogs-Poincaré, bezorgd. Hij was president van de republiek, toen de oorlog in igl4 uitbrak en hij is dat tot na den vrede van Versailles gebleven. Aan Poncaré's hardnekkigheid hebben de Fran- schen het te danken, dat de oorlog tot het bittere, maar zegevierende einde werd doorgezet. Dc overledene heeft zich zéér teleurge steld betoond door het feit, dat de gealli eerden een wapenstilstand hebben aan vaard, in plaats van het verslagen Duit sche leger tot in Berlijn te vervolgen. Hij had daarop het Duitsche rijk in onder scheidene onafhankelijke staatjes, o.a- een Rijnland, willen laten uiteenvallen, om al dus voor goed een gevaarlijken vijand voor de toekomst uit te schakelen. Eenige jaren geleden heeft Poincaré als minister-president de Fransche franc ge red in een tijd, toen deze opnieuw met inflatie werd bedreigd. Gedurende de twee laatste Zondagen hebben in Frankrijk verkiezingen plaats gehad voor de kantonnale raden. Met zeet groote belangstelling zijn deze verkiezin gen tegemoet gezien, eensdeel door de regeering, welke resultaten verwachtte van de door haar gevoerde „nationale" poli tiek, anderzijds door de Marxisten, die hun positie verstevigd meenden door het gesloten socialistisch-communistisch een* heidsfront. De uitslag is echter buiten gewoon negatief geweest; in de machts verhoudingen is weinig verandering ge bracht. Van de regeeringspartijen verloren de radicalen een aantal zetels aan meec rechts staande groepen en de met del communisten verbroederde socialisten moesten. 16 zetels afstaan aan de Mos- covieten. Zondag hebben in Noorwegen gemeen* teraadsverkiezingen plaats gevonden, waar bij de socialisten opmerkelijke successen hebben behaald. Ze wonnen tesamen een paar honderd zetels en verkregen de vol strekte meerderheid in Oslo, de hoofd stad van het land. Zulke meerderheid be zitten ze thans in de grootste drie steden. De Japansche regeering is het blijkbaat ernst met haar voornemens tot aanzien lijke uitbreiding van haar vloot- Ze heeft de vlootóvereenkomst van Washington op gezegd. In April van het komende jaat zal een nieuwe vlootconferentie worden belegd om te trachten alsnog een over eenkomst voor de toekomst te bereiken* maar de vooruitzichten daarop zijn niet gunstig. Als plaats voor deze conferen tie komt naaSt Londen ook Den Haag in aanmerking. Japan blijft nog maar steeds stoken in het verre Oosten. Nu heeft de regeering in Tokio weer de gedachte opgeworpen aan de inrichting van een bufferstaat tus schen Mandsjoerije en Rusland (Siberië)- Hoe dat moet, is. niet duidelijk; vermoe delijk heeft Japan er Russisch' gebied noodig. Geen wonder, dat dadelijk uit Moskou werd bericht, dat men daal! zelfs niet wilde prakkezeeren over do idee! Ernstige stormen hebben dezer dagen groote schade aangericht in verschillen de wenelddeelen. Het ergst werd geleden op de Philippijnen, in Tunis en Noord- Frankrijk- Zaterdag zal in Engeland de statt plaats vinden voor de Melbourne-race. Aan deze wedvlucht op Australië nemen circa 20 vliegtuigen van verschillend® nationaliteit deel. Voor Nederland zijn do Uiver (Douglas-machine) en de Pander- jager (Postjager) ingeschreven. Met grootsche plechtigheid is Zondag j.l. te Buenos Aires het "Eucharistisch We reldcongres gesloten. De Argentijnscho hoofstad is korten tijd overstroomd ge weest met de Roomsche pelgrims, dio vanuit alle hoeken ter wered naar Zuid- Amerika waren opgetrokken voor het hul- digingsfeest van Christus in liet Sacra ment des Altaars. Ook uit ons land zijn vele katholieken onder leiding van den Aartsbisschop van Utrecht per s.s- Flan- dria naar de Argentijnsche hoofdstad ge togen. De plechtigheden voltrokken zicH ten deele op de grootsche openbare plei nen der stad- Zondagmiddag heeft de Pauselijke legaat, kardinaal Pacelli, het Congres gesloten. Vanuit Rome zou de Paus een radiografische toespraak tot de pelgrims houden, maar de gebeurtenissen in Spanje, Frankrijk en Zuid-Slavië heb ben 's Pausen gezondheid geschaad, zoo dat van de toespraak moest worden af gezien. Wel werd den pelgrims vanuit Rome den pauselijken zegen gegeven. De berichten over een minder goeden gezondheidstoestand van den Paus werden inmiddels tegengesproken. Het Congres had de algemeene wereld vrede tot bijzondere intentie en speciaal werd gebeden voor den terugkeer van den vrede in Zuid-Amerika, waar Bolivia en Paragay nog altijd in een bloedigen strija om den Grati Chaco zijn gewikkeld.

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1934 | | pagina 6