TWEEDE BLAD - Onze Zuidelijke Provincies» De Koning van Zuid-Slavië vermoord. In den oorlog gaat het om den laatsten klap. Ook Barthou, Frankrijk's minister van Buitenlandsche Zaken, gevallen. Kamerkroniek» VR'JDAG 12 OCTOBER 1934 Zijn ze te verdedigen 7 Brave burgemeesters, die niet beseffen wat ze vragen. Nu vanuit het Zuiden van ons land de propaganda voor een versterking van onze weermacht wordt voortgezet, is in eeuige bladen, ook in een katholiek Bra- bantsch dagblad» te kennen gegeven, dat burgemeesters toch eigenlijk niet de aan gewezen persoonlijkheden zijn om uit te maken, wat voor een goede weermacht benoodigd is. Men mag hun bezorgdheid voor 't door hen bestuurde gebied loven, maar moet ze toch de deskundigheid ont zeggen om te bepalen, hoe dat gebied militair moet worden beschermd. Toen bij de ontvangst van de militaire autoriteiten, die onlangs in Brabant de manoeuvres leidden, de burgemeester van Breda een propaganda-rede hield voor uitbreiding van het leger, opdat de Zuidelijke provincies bij oorlog konden worden verdedigd, toen hield de bevelvoerende generaal zich in zijn antwoord op de militaire vlakte. Hij prees de belangstelling, maar verklaarde iiiet aan politiek te doen. Was het een lesje aan den burgemeester om van zijn kant... de strategie liever aan de mili tairen over te laten? Het is bekend, dat sinds jaar en dag een verdediging van Brabant en Limburg in tijd van oorlog onnuttig wordt ge acht en het schijnt, dat sommigen in het Zuiden zich daardoor achtergesteld gevoe len. O-i. ten onrechte. Het is denkbaar, dat in een oorlog met België b.v-, onze Zuidelijke provincies met succes zouden kunnen worden verdedigd, maar practiscb is het uitgesloten, dat een Belgisch-Ne - derlandsch conflict ooit tot deze twee landen kan worden bepakt. Indien wij in oorlog geraken zal de strijd er een wezen, welke geheel West- en Midden- Europa omvat. De ontwikkeling van den strijd, en dus de machtsverhoudingen, zullen bepalen, waar ons leger tenslotte komt te staan, idoch eerste taak zal als regel wezen om onze militaire macht veilig te stel len en een positie in te nemen, welke door haar natuurlijke geaardheid de defen sieve kracht van ons leger verhoogt- Een positie langs de grenzen zou de frontlinie voor een bescheiden leger als het onze veel te lang maken. Een positie langs de wateren van Holland en Utrecht daar entegen verkort de frontlijn aanmerkelijk en geeft bovendien een natuurlijke be scherming. Is het een verwaarloozing van de ove rige 'provincies, wanneer' die niet aan stonds worden verdedigd? Volstrekt niét. In vroegere oorlogen moge het al van belang zijn geweest, hoeveel „vijandelijk" gebied een legermacht kon bezetten, in den technischeu modernen oorlog vormt al dat vreemde bezette gebied vaak maar last; het maakt de verbindingen lang en bindt massa's manschappen, die aan het front benoodigd kunnen wezen, aan een voorloopig onbelangrijk achterland. Een oorlog wordt uitsluitend aan liet front uitgevochten, onverschillig, of dat front op eigen of vreemd gebied ligt. in dat opzicht kan de geschiedenis van den jougsteu wereldoorlog toch wel wat hebben geleerd, óók aan de burger vaders in het Zuiden. Duitschland verlooi den strijd, welke op vreemd grondge- i bied werd geleverd en daardoor keerde al het bezette gebied automatisch ouder het oude gezag terug. Roemenië was geheel door den vijand overmeesterd, tnaar omdat de centrale mo gendheden den strijd elders verloren, her rees Roemenië grooter en machtiger uit den oorlog dan liet ooit was geweest. Hetzelfde kan van Servië worden getuigd en ook in België, Frankrijk en Italië wer den de bezette gebieden bevrijd, zonder dat daar in de betrokken provincies zelf nog om gevochten behoefde te worden. Als de Zuidelijke burgemeesters thans vragen, dat hun gebied militair zal wor den verdedigd, dan toonen ze er geen besef van te hebben, welke ellende ze eigenlijk over hun burgers afroepen. Wanneer burgers het recht hebben te klagen over hun lot in tijd van oorlog, dan zijn het allereerst de menschen, die in het gebied wonen, hetwelk als too- neel van strijd in een gewapend conflict is bestemd; dat zijn dus de menschen van boven den Moerdijk, in liet bijzon der de Hollanders, de Zeeuwen, de Utrechtenaren en de Friezen misschien. Of een versterking van onze weermacht benoodigd is, daarover hebben we het in dit artikel niet, maar noodig ter verdedi ging van onze Zuidelijke provincies, is deze versterking zeer zeker niet. Als de Zuidelijke propaganda succes zou hebben, dan krijgen we een grooter leger, maar laat men er zich geen illu sies over maken, dat dit grootere leger bij het uitbreken van een oorlog dan stelling zou kiezen langs de Limburgsche en Brabantsche grenzen. Ons veldleger daar kan slechts tot taak hebben om de eerste stooten op te van gen en gelegenheid te scheppen tot het inrichten van onze eigenlijke verdedigings linie. Daar zal wórden gevochten, óók voor 't behoud van Brabant en Limburg in ons Nederlandsch staatsverband. Bij aankomst in Marseille. Een Kroaat de dader. Woedende volksmenigte lyncht hem. Met ontzetting en afgrijzen nam de 'wereld op Dinsdagavond j.l- kennis van een moordaanslag, te Marseille gepleegd op Alexander, koning van Joego-Slavië, en diens gevolg, op het moment, dat deze Balkanvorst nauwelijks zijn voet op Fran schen bodem had gezet. HOE HET GEBEURDE. De koning was op een Zuid-Slavisch oorlogsschip naar Frankrijk gekomen voor een vriendschapsbezoek. Een Fransch smal deel was den koning tegemoet gevaren en bij de ontscheping cirkelde een Fran sche luchtvloot boven den hoogen gast. De Fransche minister van Buit- Zaken, Barthou, en andere autoriteiten ontvingen den koning aan den wal en namen niet hem plaats in een auto, welke deel uit maakte van een feestelijken stoet van veertig zulke voertuigen, waarin velerlei dignitarissen waren gezeten. De Franschen begroetten luide en enthousiast den ko ning, die aldus tusschen dichte hagen van politiebeambten en burgers doorreed. Plots maakte een man zich uit de menigte los Hij schoot een agent neer, die hem wilde tegenhouden en vuurde uit een modern snelvuur-pistool een aantal kogels op den koning en zijn begeleiders af. Hij sprong onderwijl op de treeplank van de konink lijke auto en joeg den koning tesamen 4 kogels in het lijf. Toen kon de menigte zich op dc;i dader werpen, die zoodanig werd toegetakeld dat hij spoedig, na door de politie te zijn geborgen, overleed. DE UITWERKING. De uitwerking van den aanslag is ver schrikkelijk geweest- De koning was aan stonds bewusteloos ineengezakt en hij overleed spoedig na zijn overbrenging naar tie prefectuur van politie. De Fransche minister van Buit- Zaken, Berthou, had een schot in den buik opgeloopen; hij overleed oen uur later tijdens een opera tie. Er waren voorts nog verschillende zwaar gewonden onder het koninklijk ge volg gevallen. De koningin van Joego-Slavië, die per trein naar Frankrijk was gekomen, werd voorzichtig van het gebeurde op de hoog te gesteld en reisde aanstonds naar Mar seille door. Ook Lebrun, de president der Fransche republiek, toog naar Marseille. De Fransche minister van Bimienlaiidsche Zaken, die zich voor het gebeurde ver antwoordelijk gevoelt» omdat de bescher mingsmaatregelen onvoldoende zijn geble ken, diende zijn ontslag in. Heel de wereld is bewogen door het gebeurde, waarvan de politieke gevolgen nog geenszins zijn te overzien. WAT KWAM DE KONING DOEN? Koning Alexander van Zuid-Slavië was sterk Fransch-gezind, in afwijking van een groot aantal politieke leiders van zijn land. De Fransch—Joego.Slavische betrek kingen hadden den laatsten tijd wat ge leden, doordat Frankrijk meer toenadering had gezocht tot Italië, tegen de belangen van welk laatste land de Joego-Slavische strevingen ernstig botsen, zóó zelfs, dat de betrekkingen dikwijls gespannen waren en een oorlog niet ondenkbaar leek. De koning wilde de betrekkingen met Frank rijk komen verbeteren en Barthou, Fransch' minister van Buit- Zaken, wilde dat stre ven begunstigen door te pogen om tus schen Alexander en Mussolini te bemid delen en dus de verhouding tusschen Joego-Slavië en Italië te ontspannen. Ware dat alles gunstig verloopen, dan zou er een belangrijk vredeswerk zijn verricht. DE MOORDENAAR. De moordenaar heeft dat tegengegaan. Deze rnan, Peter Kaleman, was een Kro aat, dus een onderdaan van den vermoor den koning. Hij is ten behoeve van dou aanslag op 28 September uit zijn land afgereisd om in Marseille zijn kans waar t« nemen. s DE KROATEN. Ook de ze aanslag is weer een idirect gevolg van den wereldoorlog. Servië zag aan liet einde daarvan zijn grondgebied onmatig vergroot- Een deel der Oosten- rijksche kroonlanden werd opgeslokt en Montenegro werd in 't nieuwe staatsver band gevoegd- De vergroote staat werd Joego-Slavië genaamd, maar vormde geen éénheid. De Serviërs vormden er een minderheid in van 46 pCt., de Kroaten maakten voor 281/2 pCt- deel uit van de bevolking en de Slovenen voor 81/2 pCt. Tusschen de/e onderscheidene bevol kingsgroepen bestonden scherpe politieke eu ook GODSDIENSTIGE TEGEN STELLINGEN. De Serviërs streefden naar de vorming van 'n éénheidsstaat, voor welk doel ze het nationaliteitsgevoel der Kroaten poogden te onderdrukken en op allerlei wijze de Grjeksch-Schismatieke Kerk bevoordeelden in Kroatië» dat meerendecls Roomsch- Katholiek is. De jeugd kreeg een gedwon gen Servische opvoeding op school; Kro aten werden uit de openbare functies ge houden. De Kroaten daarentegen propa geerden een male van zelfstandigheid in J. Slav- staatsverband. Als gevolg van botsing" der politieke hartstochten werd de Kroatische leider Raditsj in 1928 in de Skoepstsjina (de volksvertegenwoordiging in Joega-Slavië) tijdens de zitting van liet pariement door een Servisch afgevaardig de doodgeschoten. De volksvertegenwoor diging w^rd toen ontbonden en sindsdien regeerde koning Alexander dictatoriaal, met behulp van een militaire kliek, welke tegen de Kroaten scherp o,ptrad en meer deren van hun leiders in de gevangenis deed werpen. SCHERPERE ONDER DRUKKING? De daad van den moordenaar moet als een reactie op een en ander worden aan gemerkt, maar vermoedelijk heeft de man niet alleen 'n schandelijke, maar ook een voor zijn volk schadelijke daad be gaan, want gevreesd wordt, dat de Kro aten thans strenger nog vervolgd zullen gaan worden dan te voren. Ofschoon de Kroaten in groote meerderheid katholiek zijn, schijnt het, dat de dader niet van deze regilie is. In de berichten uit het buitenland wordt vastgelegd, dat hij tot een bekende Joodsche familie uit Zagreb zou behoorem DE INTERNTIONALE GEVOLGEN. Gelijk de moord op Aartshertog Fer dinand en zijn gemalin door een Ser viër gepleegd, de aanliiding' werd tot den wereldoorlog, zoo-, zou ook hier weer een moordenaarshand geweldige conflicten over de wereld kunnen doen rijzen. Een meer gespannen verhouding tot Italië kan een der eerste gevolgen zijn. Reeds eer der is in Zagreb, een aanslag- op koning Alexander gepleegd en toen is voor de rechtbank getuigd, dat de dader zijn wa pens uit Italië had ontvangen. Ook nu weer worden allerlei verdachtmakingen aan het adres van Italië geuit Een ander gevolg kan een verslechtering zijn van de betrekkingen van Joego-Slavië tot Oos tenrijk, het land, waarheen zuchtende ver langens van de Kroaten uitgaan. De Jocgo- Slavisch—Oostenrijksche grens is gesloten en door Joego-Slavische troepen bezet. DE NIEUWE KONING. De elfjarige zoon Peter volgt zijn ver moorden vader op. Hij was juist op school in Engeland, doch zal thans snel via Frankrijk naar Belgrado terugkeeren. Een regentschapsraad, welke onder sterken militairen invloed staat, zal voorloopig de bewindvoering op zich nemen. MOORD RUST ALS EEN VLOEK OP DEZE DYNASTIE. In de geschiedenis van het regeerende vorstenhuis speelt dc moord een zeer be- teekenende, vaak afgrijswekkende rol. Koning Alexander's vader kwam als Peter I in 1Q03 op den troon van Servië, nadat de 27-jarige regeerende koning Alexander l eu zijn 26-jarige gemalin, koningin Draga, op beestachtige wijze waren vermoord door een troep officie ren, die het paleis en de slaapkamer van koning en koningin waren binnenge drongen. De lijken werden uit een ven ster der tweede verdieping naar beneden gegooid. De moordenaarskliek riep Peter I, vader van den thans vermoorden koning Alexan der, tot koning uit en algemeen was de overtuiging, dat de nieuwe koning tot de complotteurs had behoord. Op grond daar van eischten de groote mogendheden be straffing van de moordenaars, alvorens ze den nieuwen koning wilden erkennen. De moordenaars zijn in werkelijkheid nooit bestraft geworden; integendeel werden ze in rang verhoogd. Geleidelijk werden dc betrekkingen met het nieuwe hof aange knoopt. Koning Peter's oudste zoon was prins George eu deze was derhalve de kroon prins. Prins George gedroeg zich echter vaak zóó, dat hij veel opspraak wekte. Toen bericht werd, d<tl hij een kamer dienaar zou hebben doodgeslagen, vernam nieu kort er na, dat de prins van zijn rechten afstand had gedaan ten behoeve va«i den thans vermoorde, prins Alexander. Deze prins George leeft op het oogen- blik nog op zijn slot in Joego-Slavic. Hij gedraagt zich veel rustiger eu het is de vraag, of hij th'ans niet zal pogen om ju zijn oude rechten te worden hersteld, nu zijn jongere broer onder moordenaars hand viel. Burgeroorlog in Spanje! Dc regcering-Lerroux be dwingt de revolutie. Hon derden dooden zijn gevallen. Een ernstig Fransch-Turksch incident. Allerlei- De heftige oppositie, welke de ljnks- republikeinsche groepen in Spanje, en In het bijzonder de Marxisten, hebben ge voerd tegen een opname van vertegen woordigers der Katholieke Volksactie in een k bi'ic.'-Lcrroux, zooals de voiige week werd gevormd, is eigenlijk volstrekt on democratisch. Immers, juist dit kabinet- Lerroux, gesteund door de katholieken, die er drie portefeuilles in kregen toe bedeeld, is sedert de rovolutie een nieu we grondwet had gebracht, het eerste meerderheidskabinet in Spanje; de vorige regeeiingen beschikten in de corles slechts over een minderheid. De felle oppositie is dan ook enkel te verklaren door de vrees, dat met het toevallen van een deel der macht aan de Kalhulieke Volkspartij, gel:id door G 1 Robles, het bestaan van de republiek in gevaar zou kunnen komen en een aantal maatregelen tegen de Katholieke Kerk in Spanje en tegen derzelver in vloed, zou kunnen worden opgeheven. In Spanje zijn de Marxisten feller antï-cle- ricaal dan bv in midden- of Noord- Europa. De opstandige beweging, zooals die Zaterdag j.l. losbrak, was dan ook ge richt tegen een mogelijk herstel der mo narchie en tegen een verzoening met het Vaticaan. Het was de strijd, zooals de socialistische leider dezer dagen aankon digde, welke zou loopen over de beslis sing: de H- Stoel of de roode vaan- Zouden de opstandelingen den strijd heb ben gewonnen, men kan er verzekerd van wezen, dat dan ook de socialistische (communistische) Spaansche republiek ge vestigd zou zijn en een bloedige kerk vervolging ware ui [gebroken. Het heeft er Zaterdag en Zondag even den schijn van gehad, dat de opstande lingen een kans op de overwinning had den. In de zuidelijke provincie Asturië wa ren ze een oogenblik zelfs meester van het terrein en ook in de noordelijke Bas- kische provincies en in het oostelijke Ca- (elonië beheerschten ze vrijwel den toe stand. Het leger schijnt geaarzeld te heb ben, maar greep tenslotte in, ten gunste van de regeering en toen was het pleit spoedig beslecht, in Catelonië was de vol strekte Catelaansehe onafhankelijkheid uit geroepen en daar werd ook een Spaan sche tegen.regeering onder leiding van ex- premier Azana gevormd, maar toen de militaire macht ingreep, ware de Cate laansehe regeering en de Spaansche tegen-' regeering met heel haar ge wapen den aan hang sp.cedig gevangen genomen. De regeering-Lerroux vertelt, dat, liet land zeer verheugd is over het misluk ken van den opstand en dat van alle kanten de verzoeken komen om een na tionale feestdag in te stellen ter herden king van de onderdrukking der Catelaan sehe separistische rovolte» Er blijken in tusschen honderden dooden te zijn gevallen bij de uitvoering der maat regelen tot onderdrukking van den op stand. Een paar Fransche torpedobooten wil den een vriendschapsbezoek afieggen in de haven van Smyrna. De Turken heb ben deze haven echter voor oologssche- pen gesloten verklaard en zij openden het vuur vanaf de kustforten. De Franschen, door zooveel vriendelijkheid bewogen ge raakt, vuurden terug met hun scheeps- kanonnen. Er schijnt niemand geraakt te zijn, maar natuurlijk is men over en weer verontwaardigd en zijn we verrijkt met een. nieuw internationaal geschil, hetwelk intusscben reeds „vriendschappelijk gere geld" is. Mussolini heeft in een rede het einde van het kapitalisme aangekondigd en het begin van de eeuw van den arbeid. lu Duitschland voelt men zich minder prettig voor wat de vooruitzichten van den a.s- winter betreffen. De bevolking vreest voedselschaarschte en begint te hamsteren. BINNENLAND. In de nachtschuit. Een duur spoorlijntje.. De K- L. M- 15 iaar. Verkeers ongevallen. Met het overgaan van den zomertijd in den normalen zonnetijd, gemakshalve „wintertijd" genaamd, zijn we in de nachtschuit terecht gekomen. Als we thans 's avonds om 6 uur het lamplicht ontsteken, weten we, dat de zomer voor bij is en dat we ons op het lief en vele leed van den winter hebben in te stellen. Deze kondigt zich ook op an dere wijzieu aan; met stormen b v-, waar aan dezer dagen nog een Belgisch schip met acht opvarenden bij onze N-Holland- sche kust ten onder gingf met onweer en hagelbuien, ook welke op, de tuinde rijen van Heemskerk onder Beverwijk, een schade-ramp veroorzaakten; 011 door nattigheid tenslotte, welke ons verkoud heid, griep, koorts en rheumatiek be- zOI"gi» p'us de verplichting 0111 abdijsiroop, hoestballetjes en, aspcrieu te slikken., En tegenover al die ongemakken staan alleen de geneugten Van speculaas, melk. choco! de, en straks van boterletters en warme punch. Dat ze onzen lezers wél mogen bekomen De menschen uit Boskoop en Wad- diugsveen zijn uit hun isolement verlost D.w.z.: ze zijn nu aan een spoorlijntje komen te wonen, 't welk Goude en Al phen verbindt. Het heele traject is 17 K-M- lang en heeft 71/2 milliocn gulden gekost, omdat 'u druk van millioenen ku bieke meiers zand den veengrond heeft moeten wegpersen, op welken geen spoor baan te bouwen was- Jaren lang is aan het dure lijntje gewerkt en nu het er is, weet iedereen zich overtuigd, dat er thans - als gevolg voornamelijk van de cri sisomstandigheden en het zich ontwikke lend motor-snelverkeer op den weg geen behoefte meer aan is! Met „ecnige plechtigheid" hebben de Spoorwegen dit zorgenkind Zaterdag j.l. ten doop gehouden. Beter zijn de perspectieven, welke zi:ft voor de K-L-M. openen. De/e moderne onderneming vierde Zondag j.l. haar 15- jarig bestaan, welke feestelijkheid ge paard ging van een vlootschouw en van geestdriftige toespraken. Daarbij werd in het bijzonder de bekwame directeur, de heer Pies man, gehuldigd. Het wordt haast veiliger om in de lucht te verkeeren dan met beide boenen op den beganen grond te blijven. Het aantal verkeersongelukken op den weg blijft onrustbarend wassen- Vooral nu het najaar haar intrede heeft gedaan en de gevallen bladeren zich met regenwater mengen, sneeft menige wielrijder, motor bestuurder of automobilist. Een onbe waakte overweg bij Voorburg eischte Zondag het leven van een motorrijder en zijn duo-zitster. In de buurt van Gudijk, N.-Holland, reeds in den nacht van Zater dag op Zondag een autobus rnet 22 Am- sterdamsche hengelaars te water. De bus werd geheel vernield; de natte hengelaars konden worden gered, doch eenigen had den verwondingen bekomen- De bekende schilder Isaac Israëls is Zondag aan de gevolgen van een aan. rijding door een auto overleden. Voorbereidingswerk. - Belasting op de doode hand, - Instelling verkeersfonds. Onderwijl de regeering nog steeds weel! nieuwe departementale begrootingen in dient, zijn de commissies uit de Kamer ijverig in de weer om de Algemeene Staatsbegrooting aan een onderzoek te on derwerpen, opdat straks de parlementaire debatten langs wegen van orde en ken- nisse kunnen worden geleid. De EERSTE KAMER heeft zich' intus- schen bezig gehouden met de afdoening van enkele ontwerpen, welke dezen zo mer in de Tweede Kamer werden be handeld. Zij aanvaardde het ontwerp tot heffing van belasting op goederen in de doode hand, met 30IS stemmen. De rechter zijde was ter zake verdeeld. O m. de heer VAN LANSCHOT (R.K-) hield een na drukkelijk betoog, dat alles, wat voor den openbaren eeredienst was bestemd, van belasting behoorde te worden vrijgesteld. De heer v. d. HOEVEN (C.H.) meende, dat hetgeen hier van de kerken, welke in het algemeen arm waren, wordt ge vraagd, door de armste lidmaten zal moe ten worden opgebracht- De heeren Al EN DELS en DE ZEEUW (S.D.) 'hebben het ontwerp krachtig ver dedigd. De heer JANSSEN (R.1Q legde nadruk op het tijdelijk karakter van het ontwerp, hetwelk tenslotte, naar we hier boven aangaven, met meerderheid van stemmen werd aanvaard. Vóór stemden; geheel de linkerzijde, plus 5 katholieken, 4 anti's en de voorzitter. De instelling van een VERKEERS FONDS is z- h- s. aangenomen, nadat verschillende leden hun spijt hadden be tuigd over de opheffing van het wegen fonds. Te weten, dat de wegenfondsbelas ting voor verbetering van wegen werd bestemd, maakte het betalen dier belas ting tot een betrekkelijk aangename plicht Uit de verhoogde belasting voor het verkeersfonds zullen o. m- tekorten van de Spoorwegen worden gedekt en dat vonden vele heeren onjuist. Minister Kalff beeft den nadruk g<legd op het feit, dat heel het verkeer als een geheel moet worden beschouwd. Van dat ver keer bereidt hij een co-ordinatie voor. De minister herinnerde er aan, hoe de Spoorwegen waren gebonden aan tarie ven, aan tninimum-loonen voor het per soneel, aan een 8-urigen werkdag en so ciale voorzieningen, terwijl al zulke ver plichtingen h«t motorbedrijf der particu liere ondernemers nkt drukten; door wc te dwingen om fcn de Spoorwegtekorter* bij te dragen, werden meer gelijke kan sen geschapen. Niet alle leden vonden deze argumen ten even overtuigend. Ze vroegen, of de Spoorwegen bij de oprichting dan óók hadden moeten bijdragen in vergoeding van de schade, welke aan trekschuit en postkoets werden toegebracht. Verschillende heeren hebben aangedron gen op bespoediging van de wegenver- betering.

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1934 | | pagina 6