Boerenleenbank
Leest „Ónze Eilanden"
PREDIKBEURTEN.
Middelharnis-Sommelsdijk
D. JOPPE Cz.teSommelsdijk
AAMBEIEN.
DE SALAMANDER JL
Gimborn's
Studie Waterverf
DE BESTE 1
WOENSDAG
8 FEBRUARI 1933
ZIGEUNERBLOED.
Een crisis uit de 19de eeuw.
URGERLIJKE STAND.
MIDDELHARNIS.
boren: Geertruida Catharina Maria, d.
A. J. Jansen en A. D. Kern,
erleden: K. Wolfert 93 jaar weduwe
T. Hoogmoed.
DIRKSLAND.
boren: Wouter z. v. Johannes Cornelia
per en Johanna Bakelaar.
STELLENDAM,
boren: Elisabeth d. v. A. Melissant en
link.
dertrouwd: P. Heerschap 26 jaar (Oud-
en C. C. van Dam 19 jaar.
NIEUWE TONGE.
trouwd: J. Hoogstraate 25 j. en S. Kop
al 21 j.
boren i Andries, z. v. J. W. Bruggeman
Jansen; Lenntje Jannetje, d. v. G.
r en A. D. de GeusMarinus Huibrecht,
Cor Dorst en M. S. Luchtenburg.
OUDE TONGE.
borenTheodora Johanna Cornelia, d. v.
us Pollemans en Cornelia EssenJohan
tiaan, z. v. Jan Cornells Hagens en
dje Ossewejjer; Geertrui Elisabeth, d. v.
dert Kievit en Jannetje Pulleman; Jo
ts Cornelis, z. v. Wilhelmus Johannes
oed en Huberdina van der Heiden,
erleden: Geertrui Elisabeth Kievit, oud
g; Aagje Hartog, oud 70 jr., echtgen.
rie van den Berg.
OOLTGENSPLAAT.
boren: Hubrecht, z. van Cornelis van
en Cornelia Kamp; Cornelis Petrus,
n Cornelis Leonardus Rommelse en
vica Tuns; Gerardus Maria Joannes, z.
Cornelis Hendrikus van Oorschot en
Cornelia Maria Bovée.
rouwd: Marius de Bakker, 25 j. en
Jannetje Troost, 24 j.
DEN BOMMEL,
oren: Wilhelmina Johanna, d. v. R.
ands en E. van Dravik;, Jacobus Auto-
z. v. M. Vervloet en W. van der
en; Abraham, z. v. J. Holleman en
roegindewei)Johannes, z. v. J. Hui-
tse en A. P. Broeders; Bastiaan, z. v.
kker en M. Jungerius.
ertrouwd: M. Wagemans, 26 j.,arbei-
e den Bommel en P. van Wtjk, 25 j.,
r beroep, wonende te den Bommel;
Smeets, 23 j., metselaar, wonende te
Bommel en P. Jochems, 21 j., zonder
p, wonende te den Bommel,
uwd: C. A. Prince, 22 j., sleepboot-
inist, wonende te Dordrecht en A. du
20 j., zonder beroep, wonende te den
el.
Zondag 5 Februari 1933.
DERLANDSCH HERVORMDE KERK.
lbarois, rm. ds. Verkerk (Doop) en 'sav.
Vetter.
elsdijk, vm. en 'sav. ds. van Asch.
and, vm. ds. v. d. Wal en'sav. dhr. Baart,
gen, vm. en 'sav. dhr. Overweel.
ant, vm. ds. Bouw en 'sav. leeskerk.
dam, vm. en 'sav. dhr. Bouman.
reede, vm. ds. van Ameide (Doop),
rp, vm. leeskerk en nam. ds. van Ameide.
e Tonge, vm.leeskerk en 'sav. ds. v. d- Wal.
Tonge. vm. leeskerk en 's av. ds. Verkerk,
nsplaat, vm. leeskerk en 'sav. ds. Bouw.
raat, vm. dhr. Vetter,
ommel, vm. leeskerk en nam. ds.Polhugs.
an 't Haringvliet, vm. ds. Polhuijs en
leeskerk.
GEREFORMEERDE KERK.
harnis, vm. en 'sav. ds. Zeilstra.
nsplaat, vm. en 'sav. ds.Westerhuqsuit
evoetsluis.
ommel, vm. en 's av. ds. Schaafsma.
't Haringvliet, vm. en 's av. ds. de Graaff
GEREFORMEERDE GEMEENTEN,
harnis, vm., nm. en 'sav. dhr. Honkoop
otterdam,
rp, vm. en 'sav. ds. de Blois.
CHR. GEREFORMEERDE KERK.
harnis, vm. en 'sav. ds. Laman.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE,
rp, vm. ds. Foppema.
De bank leent gelden aan leden
tegen 4.5 's jaars. Zij neemt
gelden op tegen 3.36 's jaars, ook
van niet-leden.
Voorschotten kunnen dagelijks aan
gevraagd worden bij een der leden
van het Bestuur.
Gelegenheid tot inbrengen en
terugbetaling van gelden eiken Maan
dagavond en Vrijdagavond van 68
uur ten huize van den kassier
RADICALE GENEZING
detaardneliliJgste Aambeien
kunt U genezen binnen enkele weken.
Kipstraat 59, R'dam
Prijs per kwartaal
Losse nummers
f 1-
0,07=
1,20
0,20
ADVERTENTIËN
van 16 regels
Elke regel meer
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elke regel meer 15 cent.
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
15E JAARGANG. - N°. 27
GEDWONGEN INKRIMPING VAN
VARKENSSTAPEL.
Ook het i'okmateriaal getroffen?
Veel, telkens opduikende, critiek op de
Ned. Varkenscentrale is noch opbouwend,
noch zakelijk, schrijft de medewerker van
de Varkenskroniek in „De Veldbode".
Het komt me voor, dat die betreffende de
benoeming van een vooraanstaand bacon-
zouter tot directeur op zichzelf ongemoti
veerd is. Algemeen werd toch beweerd, dat
deze als vérziend vak- en zakenman in de
harde practljk zpn sporen verdiend heeft.
Alleen zou men wenschen, dat op ver
schillend gebied nu spoedig van dit zaken
talent de vruchten geplukt konden worden.
Herhaaldelijk is er bjjv, op gewezen, hoe
gewenscht propaganda van het gebruik van
eerste kwaliteit vleeseh van jonge varkens
(bijv. van bacon) voor het binnenland zou
z0n.
Hoeveel propaganda vermag voor 'n nieuw
idee, heeft de N. T. P., die een merkwaar
dig vruchtbaar contact met de pers onder
houdt, weer eens te meer bewezen in het
geval der speenvarkens.
Beter gezegd: de afval-of uitschot-biggen,
want waar de marktbiggen plm. 8 doen
(ongenummerde, niet te ver van de grens,
10), krijgt de Centrale natuurlijk voor
2 niet veel bijzonders.
De toenemende vraag doet zien, wat een
reclame-campagne kan doen. In dit geval
wordt deze niet ondersteund door kwaliteit,
anders zou ze het begin kunnen zijn voor
een nieuw, winstbrengend gebruik. Als men
nu eens goed marktbiggen opkocht en voor
kostenden prijs beschikbaar stelde?
De Centrale wil volgens courantenbericht
dragende zeugen gaan opkoopen. Zou't doel
niet bevorderd worden door de gemeste
guste zeugen wat beter te betalen? Om
streeks half December leverde ik er 4 aan
een slager af in mijn gemeente, die kans
kreeg ze denzelfden dag aan de Centrale te
leveren. Evenwel bleek hij er na een week
20 bfj verspeeld te hebben; de Centrale
bleek niet den minsten toeslag te betalen,
betaalde integendeel minder uit dan de plaat
selijke afnemers, die zich dit natuurlijk voor
gezegd houden en het den boeren laten
merken.
De inkrimping van dragende zeugen houdt
een gevaar in, niet alleen omdat het goed
is wat materiaal in reserve te hebben, voor
de ondermelk en aardappelen, waarvan het
a.s. voorjaar er massale hoeveelheden zal
brengen, maar vooral, als men ook de stam-
boekfokkeryen hierin ernstig zou gaan be
trekken.
In Gelderland bijv. zjjn volgens de laatste
inventarisatie 54.773 fokzeugen en 1889 fok-
beeren, terwijl in het Geld. V. S. dat als
een der best aangeschrevene óök aan de
andere provincies fokmateriaal levert, in
1931 (laatste stamboekverslag) in totaal
slechts 282 zeugen en 113 beeren werden
ingeschreven. De bonaflde-stamboekfokkers
doen o a. steeds nuttig werk, wat betreft
het op peil houden van den varkeusstapel,
doordat zij alleen de beste zeugen aanhouden,
FEUILLETON.
CH. GARVICE
Uit het Engelsch door
HENRI VAN DE WEG.
Oeaut. Uitgave van de N.V. Uitgeverij P. D. Bolle.
17)
Raymond wilde de dichtst bijstaande tent bin
nengaan, toen een kleine bruine hand het linnen
ter zijde duwde en Maya verscheen.
Een oogenblik staarde lord Raymond haar ver
baasd aan. Naar aanleiding van hetgeen Denville
nem had verteld, verwachtte hij een onbeschaafd
meisje te zullen zien, maar de intense schoonheid
van deze zigeunerin overweldigde hem en het
buurde lang, voor zijn gewone brutaliteit hem weer
dienste stond.
..Ik dacht, dat jelui allemaal weg waren," zeide
"'J, de oogen nog steeds gevestigd op haar gelaat.
Het meisje keek hem zwijgend aan.
„Waar zijn de anderen?" vroeg hij botweg.
..Die zijn aan het werk," antwoordde zij gere
serveerd.
ho^om een excuus te vinden voor hun stelen,'
Dc donkere oogen van het meisje flitsten, doch
ZIJ bcheerschte zich volkomen.
..Zij zijn aan het hooien."
Lord Raymond lachte onaangenaam.
„En ze hebben jou, de beste van het heele stel-
maar hun getal fokzeugen dan ook in slechte
tijden, zoo eenigszins mogeiyk, trachten door
te houden. Maar behalve dat ze dus regu-
leerend werken, wat de beste fokstammen
betreft, vormen de verschillende generaties
fokvarkens, die op een goed fokbedryf aan
wezig zijn, als het ware een „ketting-zonder
einde", waaruit men liefst geen schakels
moet wegnemen. Al heeft uitbreiding der
stamboekfokkerij misschien bezwaren
inkrimping heeft er zeker nog grootere.
In Denemarken gaat men de inkrimping
van den varkensstapel óók regelen, maar
besteedt men de uiterste zorg aan het op
getal houden en het perfectionneeren der
fokstations.
Bevordering der rationeele fokkerij en dus
ook van het stamboekwezen kan het best
geschieden door uitbetaling der slachtvar-
kens naar kwaliteit. Hoe de Centrale uit
betaalt, blijft, voor alle leveranciers die ik
sprak, volkomen duister. Uitsluitend naar
de dikte van het spek? Maar op welke plaats
wordt dio dikte gemeten, waarom wordt de
gevonden maat niet vermeld en hoe dik
wenscht men het spek by een varken van
180 en bijv. een van 280 pond?
Voorlichting op ieder uitbetalingsbriefje
zou een hand met do leden geven en het
vertrouwen, dat noodig is om een zóó diep
ingrijpende wet te doen slagen.
Onze stamboekfokkery bloeit minder dan
in Denemarken, doordat hier nooit naar
slachtkwaliteit werd gewaardeerd, doordat
men fokdieren te veel alleen „op vorm",
wat ontaardt in „op tentoonstellingsvorm",
placht te keuren, maar vooral omdat veel
veranderen in iedere fokkerij uit den booze
is en men hier nogal eens op verschillende
gedachten hinkt.
GEBLINDEERDE WIELEN VOOR
BOERENWAGENS.
Ervaringen op de Groningsche klei.
De heer H. K. Meijer te Kommerzfll deelt
over het gebruik van geblindeerde wielen
voor boerenwagens het volgende mee aan
het „Groninger Landbouwblad":
„Voor 4 jaar liet ik van een boerenwagen
met breede wielen deze laatste blindeeren
met stort, ten einde te ontkomen aan het
vol geraken met klei. Aanvankelijk hielp
het, mede door minder adhaesie tusschen
klei en stort. Toen echter het stort ouder
werd en stroef en vuil, wou het wel bakken.
We hadden toen den samenhang tusschen
klei en klei en de zaak liep weer vol en vast.
Voor het rijden van het land op den ver
harden weg heeft het blindeeren het voor
deel, dat de wagen gemakkeiyk valt te reini
gen.
Er dient om gedacht te worden, dat het
stort verzonken tegen de velg gelegd en goed
vastgezet wordt om loswerken in diepe spo
ren te voorkomen.
Als nadeel kan genoemd worden, dat het
helpen aanzetten aan 't rad bij een zware
vracht vrijwel onmogelijk geworden is;ook
is het niet handig bij 't smeren.
Door my is ook geprobeerd door radschoon
makers de zaak rollende te houden. In de
moeiiykste gevallen helpt dit wel, doch zoo
dra de toestand beter wordt, geeft't bezwa
ren, daar te veel vuil om de messen loopt
en deze massa remmend werkt.
Als derde middel probeerde ik nog de
wagens, die van en naar het land gaan, ge-
letje maar thuis gelaten?"
„Misschien wilt u vertellen, wat u wenscht?"
zeide het meisje waardig, „dan zal ik iemand roepen
om u van dienst te zijn."
„Jij kunt mij even goed helpen. Je weet waar
schijnlijk wel, wie van je eerlijke metgezellen van
nacht in het bosch struikroover heeft gespeeld?"
Maya maakte een beweging van schrik, wat iord
Raymond niet ontging.
„Je weet er blijkbaar alles van," zeide hij met
een sluwe uitdrukking in de oogen. „Misschien heb
je mijn horloge en ketting ai in ontvangst genomen?
De kleine handen van de zigeunerin balden zich.
„Verzin maar op je gemak een uitvlucht," ging-
de man voort, terwijl hij een sigaret opstak. „Zigeu
ners zeggen nooit de waarheid voor niets. Ik zal
je een pond geven, als je mij den naam noemt van
den man, die mij van nacht heeft beroofd."
De zigeunerin keek hem verachtelijk aan.
„Dan maak ik er vijf pond van," hernam hij, in
de meening, dat zijn aanbieding tc laag was.
Het meisje lachte en lord Raymond kwam een
paar stappen dichter bij haar.
„Weiger je?" vroeg hij verbaasd.
„Ik weet het niet," was het kalme antwoord.
Raymond werd van zijn stuk gebracht. Het leek
onmogelijk deze prachtige oogen van een leugen te
verdenken.
„Je wilt toch niet zeggen, dat geen van je
mcnschen vannacht in het bosch is geweest?"
riep hij dreigend.
„Dat zeg ik niet. Een van ons was er."
„Och kom, wat jc zegt!" hoonde hij. „Je durft
wel, dat moet ik zeggen. Maar zijn naam mag ik
zeker niet weten."
„Tazoni, mijn broer was het," vertelde het
regeld door eenige metera lengte water te
laten Ioopeu, zoodat de modder er afspoelt.
Dit hielp 't beste, doch 't viel niet mee het
bad vol water te houden.
Iemand uit Appingedam deelt aan het blad
mede, dat hy uitstekende resultaten heeft
verkregen met het veranderen van een melk
wagen van een gewone tot een op lucht
banden.
De wagen trok vóór deze verandering zeer
zwaar. Voor een vracht van plm. 1000 K.G.
waren wegens de slechte wegen, die gepas
seerd moesten worden, twee paardjes noodig.
Thans, nu de wagen van luchtbanden is
voorzien, kan één het werk doen.
Op de Jan .-vergadering van Excelsior sprak
den heer M. B. Smits, 't Hoofd der Lag.
Landb. School te Sommelsdijk, over een
crisis uit 't begin der 19de eeuw.
De tijd voor Napoleon, was de tijd, waarin
de moderne industrie zich ontwikkelde. In
die jaren verdwenen de gilden om plaatste
maken voor de fabrieken.
Vóór de fabrieken er waren, maakte een
kleermaker van wol een pak en als 'tpak
klaar was, was hij koopman en ging er op
uit om 'tpak te verkoopen.
De industrie bracht daarin groote verande
ringen. De fabriek is de plaats waar 't werk
gespecialiseerd werd, er waren vaste spin
ners, wevers en kleermakers; door de vaar
digheid die de arbeiders kregen en de in
voering van machines werd 't mogelijk de
producten tegen een lageren prijs aan de
markt te brengen.
De fabrikant was meer handelaar dan pro
ducent. De eerste fabrieken ontstonden in
Engeland en Nederland, omdat daar de
grootste handelaars woonden.
Doordat de fabrikant veel meer kon ver
dienen dan de vakman uit den gildentyd, was
de opkomst van de industrie ook de op
komst van 't grootkapitaal.
In dien tijd was 'tniet gemakkelijk een
kapitaal rentegevend te beieggen. De staats-,
leeningen waren nog gering en de industrie
was nog niet zoo ontwikkeld dat daar groote
kapitalen belegd konden worden want de
fabrieken waren nog zoo klein, dat ze met
een familie-kapitaaltje gemakkelijk gedreven
konden worden.
Daarom werd grond de geldbelegging; door
de groote vraag die er naar land ontstond,
werd 't zeer duur. 't Gevolg daarvan was een
zeer lage rente, in vele gevallen maar 2%.
Daardoor werd grondbezit een teeken van
grootheid, van rykdom, want iemand met
klein kapitaal kon niet van lage rente leven.
Doordat er steeds meer fabrieken kwamen,
waar een hooger loon voor de arbeiders te
verdienen was, dan in den landbouw, trok
ken er steeds meer arbeiders naar de fabrieks
steden. Hierdoor ontstond er een groot tekort
aan landbouwarboiders, vooral in Groningen
en Zeeland, 't Gevolg daarvan was dat er in
Groningen veel weiland werd aangelegd, om
dat men dan met minder arbeidskrachten
af kon.
De Fransche tijd was voor ons laud in
vele opzichten geiyk aan den wereldoorlog
van 1914. Een groot gedeelte van Europa
was in oorlog, doch ook toen bleef de oorlog
buiten onze grenzen.
De invoer werd belemmerd door de En-
meisje onmiddellijk. „Hij loerde op een strooper
met toestemming van lord Dartworth."
„Krulhaar heeft-iegrijze oogen, hè en zoo
sterk ais een os!"
Het meisje was op het punt hem tegen te spre
ken, maar voor zij daartoe de gelegenheid iiad,
ging hij voort:
„Meer behoef ik niet te weten; ik ga weer weg,
maar natuurlijk niet voor ik jou goeden dag heb
gezegd," voegde hij er aan toe, toen hij iets van
blijdschap zag in haar oogen. „Hier heb jc vijf
pond, zooals ik je beloofde. Wat zeg je nou?"
Met een woesten ruk trok hij iict meisje naar
zich toe. Maya klemde de lippen op elkaar en
worstelde om aan de dreigende omarming te ont
komen; hij was echter sterker dan zij en slaagde
er bijna in zijn lippen op de hare te drukken, toen in
antwoord op haar hulpgeroep de verschrompelde
gestalte van de oude Martha te voorschijn kwam uit
de tent. Zoo onverwachts kwam zij en zoo afzichte
lijk was haar bijna vleeschloos gelaat en de woeste
uitdrukking van haar oogen, dat lord Raymond
terugdeinsde en het meisje losliet.
„Wat hebt u hier te maken?" riep zij heesch.
„Je moet mij de toekomst voorspellen," ant
woordde Raymond, eenigszins van streek.
Martha lachte grimmig.
„Ais u nog eens komt, moet u beter uw plaats
weten, jongmensch; een zigeunermeisje is niets
voor mcnschen van uw soort. Wou u de toekomst
weten? Ik zal u alles voorspellen... voor niets:
„Maak zoo veel mogelijk van wat u iiebt en hoop
niet te veel van.de toekomst die zal voor u zoo
iang niet duren. Droog uw hooi, want de zon blijft
niet schijnen I"
„Ik kan niet zeggen, dat ik cr vect van snap,"
gelachen en de uitvoer naar Engeland was
verboden door de Franschen.
De gevolgen daarvan waren dat de zuivel
producten, waarvan we van ouds export
hebben zeer in prys daalden. "Was de prys
van 100 pond kaas omstreeks 'tjaar 1800
32,in 1808 was die gedaald tot 6,—
per 100 pond kaas. Van graan hadden we
een belangryken invoer noodig, zoodat er
spoedig een groot tekort ontstond.
Even als in 1914 werd er weiland ge
huurd en met graan bezaaid, terwijl er door
de regeering maximum-pryzen werden ge
steld.
Voor de steden was de Pransche tyd veel
slechter dan voor 't platteland.
De levensmiddelen werden niet alleen duur,
doch Napoleon erkende maar l/j der Staats
schulden, zoodat ook de rente 2/s daalde.
Door genoemde oorzaken waren er vele grond
bezitters die niet van hun rente en pacht
konden leven. Daardoor waren ze gedwongen
hun land te verkoopen voor zeer lage prijzen,
want de landbouwers hadden nog niet veel
geld en hypotheekbanken waren er nog niet.
Hoe de oorlog op den tarweprys invloed
had biykt uit onderstaande cy'fers.
Van 1750—1785 gemiddeld perH.L. 5,55
1786-1803 6,90
1804-1812 9,86
1816-1817 „15,-
1819 8,-
1823 5,-
1845 16,—
Van 1750 tot 1803 ziet men gelijk als voor
1913 een loonenden prijs die gelijdeiyk aan
beter werd.
Van 1804 tot 1812 ziet men eenaanmer-
keiyke prijsverhooging als gevolg van den
oorlog.
De jaren 1816 en 1817 komen veel overeen
met 1920, ook toen waren de pry zen zeer
hoog, doch 5 jaar later in 1823 zat men diep
in de crisis.
Van Hoogendorp schreef over 1816; in
't geheele land heerst er rykdom en welvaart,
de meeste landbouwers zijn welgestelde
lieden.
Vijf jaar later schreef dezelfde schrijver;
alles is verloren, overal heerst er armoede,
bedelaars ziet men overal. Ja de armoede
was zoo hevig dat de maat der soldaten
moest worden verlaagd, omdat vele door ge
brek aan voedsel te klein bleven.
Rusland had zich tydens den oorlog op den
verbouw van graan toegelegd, en na den
oorlog trachtte het dat graan op de West-
Europe-'ohe markt te verkoopen. Doch de
meeste landen sloten hun grenzen of beperk
ten den invoer, zoodat Rusland zijn graan op
de Nederlandsche markt bracht, omdat daar
de invoer vrij was.
Nadat de crisis een heelen tyd geduurd had,
nadat er verschillende protestvergaderingen
waren belegd, kwam er in 1820 een invoer
recht op graan van 24,— per last. Dit
invoerrecht miste haar doel, doordat de
exporteurs van de importeerende landen van
hun regeering in den een of anderen vorm een
bedrag ontvingen dat gelijk stond met 't in
voerrecht dat ze betalen moesten.
Eerst in 1843 werd er een ander systeem
toegepast namelijk 't schaalrecht. In die
wet werd bepaald, dat't invoerrecht zooveel
zou bedragen, als de tarwe lager aangeboden
werd dan ƒ124,- per last. Bood 't buitenland
tarwe aan voor ƒ100,— per last dan bedroeg
't invoerrecht ƒ24-,— per last, werd de tarwe
antwoordde lord Raymond beleefd; hij had meer
haast om uit het kamp tc komen dan noodzakelijk
scheen.
Nauwelijks was hij weg, of Martha wendde zich
tot het meisje, dat nog steeds stond te beven en
vroeg haar, hoe zij zich zelf zoo kon vernederen
om met een vreemdeling te praten.
Verontwaardigd wees Maya het verwijt af en
vertelde haar, wat er gebeurd was. De oude vrouw
veranderde nu van taktick.
„Wat vroeg hij?" informeerde zij.
Maya vertelde het. Haar ongerustheid over
Tazoni verminderde niet, toen zij de sluwe uit
drukking zag in de oogen van de oude vrouw.
„Heb je hem verteld, dat Tazonni in het bosch
was?" vroeg zij verontwaardigd.
„Wat dacht je dan?" vroeg het meisje verbaasd.
„Hij zal Tazoni geen kwaad doen."
„Macht is altijd sterker dan recht," mompelde
de oude vrouw. „Als Tazoni hoort, dat hij jou
bclccdigd heeft, zal hij op een gelegenheid loeren
om den kerel af te ranselen. Wie anders dan de
zigeuners zouden cr de gevolgen van dragen?"
„Wees toch voorzichtig," hernam Maya, reeds
ontsteld bij de gedachte, dat Tazoni in moeilijk
heden kon komen. „Hij mag er niets van weten.
Je moet me beloven, dat je er over zult zwijgen."
„Zul-je dan voortaan wat voorzichtiger zijn en
in je tent blijven?" vroeg Martha.
„Ik zal liet doen," antwoordde het meisje, dat
weer terugviel in haar waardige houding.
Voldaan over dit antwoord, maar weigerend iets
uit te laten, van liet geen Tazoni wellicht boven
het hoofd hing, hinkte dc oude vrouw weg.
Inmiddels keerde lord Raymond terug naar dc
Hall in onaangename stemming.
aangeboden voor 80,- 't last dan bedroeg
't invoer 44,— per last. 't Buitenland was
dus niet meer in staat den binnenlandschen
prys beneden 124,— per last te drukken.
Hoe de schaalrechten gewerkt hebben is niet
te zeggen, want ze hebben niet gewerkt,
doordat de crisis in 1845 plotseling voorby
was.
De stoommachine was uitgevonden, de
industrie draaide weer en er was vraag naar
landbouwproducten.
P. L,
Secr.
NEDERLANDSCH FABRIKAAT.
Een ernstige waarschuwing!
Dank zy de volhardende propaganda, ook
van de Vereeniging „Nederlandsch Fabri
kaat", neemt de belangstelling voor de voort
brengselen van ons eigen land merkbaar toe I
De vreugde over dit gelukkige verschynsel
wordt echter zeer getemperd door het mis
bruik dat gemaakt wordt van de aanduiding
„Nederlandsch Fabrikaat".
Het biykt dat een groot aantal, op extra
winst beluste iandgenooten de juiste be
titeling biyve in de pen! zich niet ont
zien om verschillende buitenlandsche pro
ducten in Nederlandsche verpakkingen te ver
koopen, soms zelfs voorzien van opschriften
als: „Steunt de Nederlandsche IndustrieI"
en daardoor de koopers in den waan brengen
dat zij Nederlandsch Fabricaat koopenl
Zoo adverteerde zelfs een winkelier te
Deventer deze week voor Havermout met
de by'voeging „Nederlandsch Fabrikaat". Bij
onderzoek bleek dat echter buitenlandsche
Havermout te zijn, door een firma in Amster
dam in een Nederlandsche verpakking in den
handel gebrachtl Er zijn, helaas! nog meer
van deze voorbeelden!
Hiertegen past een ernstig woord van waar.
schuwing. HetNederlandsche Volk, eindelijk
zijn onverschilligheid of onwetendheid af
schuddend, heeft er recht op „Nederlandsch
Fabrikaat" vragend, ook „Nederlandsch Fa
brikaat" te ontvangen!
Tot op het tijdstip dat in deze zaak op
wetteiyke wijze zal zijn voorzien - de Ver
eeniging „Nederlandsch Fabrikaat" en de
belanghebbende fabrikanten moeten daarop
aansturen, anders wordt de propaganda voor
„Nederlandsch Fabrikaat" misbruikt moet
het koopend publiek zich wapenen tegen de
hier aangeduide beunhazerij. En dat kan
alleen als de kooper altijd eu uitsluitend naar
artikelen vraagt, voorzien van het merk:
„V.N.F.", het contr&lemerk van de Ver
eeniging „Nederlandsch Fabrikaat". Alleen
artikelen van dit merk voorzien zyn, ook in
gevallen van twijfel, als „Nederlandsch Fa
brikaat" te aanvaarden.
De Nederlandsche Pers, die al op velerlei
zeer te waardeeren wijze, de propaganda
voor „Nederlandsch Fabrikaat" steunde, zal
goed doen op den hierboven aangeduiden mis
stand de aandacht te vestigen.
W. M. HARTMAN,
Lid V.N.F.
Scheveningen, Januari 1933.
„In elk geval zal ik dat onbeschofte kind een
lesje geven," mompelde hij voor zich heen. ..Maar
het moet niet al tc gauw gebeurenbeter is het te
wachten, tot hij krijgt, wat hem toekomt. Ik zal
me niet voor een tweeden keer laten beetnemen.
Hij moet maar eens voelen wat het beteekent en
het meisje ook. Drommels nog toe, zij is anders de
moeite waard. Ze is veel te goed voor zoo'n
kraaiennest!"
Hij was bijna thuis, toen zijn aandacht plotseling
werd getrokken door iets wat voor zijn voet viel,
klaarblijkelijk met opzet in zijn richting geworpen.
Hij bleef staan, opnieuw verwachtend, dat men
naar hem zou gooien, doch er gebeurde niets, en
nadat hij een oogenblik om zich heen had staan
gluren, onderzocht hij nauwkeurig, wat men in
zijn richting kon hebben geworpen.
Nu ontdekte hij, dat aan den steen iets vastzat.
Een stukje papier was losgeraakt en lag onder de
heg. Hij raapte het op en las achterdochtig de
slecht geschreven woorden:
„Zeg den jood, dat hij over een paar weken
zijn geld krijgt, mits hij zijn mond houdt. Kom
mij opzoeken in het bosch, op dezelfde plaats,
vandaag over een week, op denzelfden tijd als
den vorigen keer."
Er volgde geen onderteekening, maar lord Ray-
mnnd begreep, dat de schrijver niemand anders
kon zijn dan dc struikroover, dien hij den vorigen
nacht had ontmoet.
(Wordt vervolgd).
