A DE SALAMANDERA
M
mm
EERSTE BLAD
p
PREDIKBEURTEN.
a TT
IV
v DAMES
Gimborn's
Studie Waterverf
de beste
DONDERDAG
31 DECEMBER 1931
BPS
MIJN HAR DT'S
Bij den ingang van het Nieuwe Jaar.
De Jacht op het Rossige Paard.
met vVybert
Ingezonden Stukken
volle
lannen
jaren
igiers.
plan.
zou.
en we
1 zit.
at dit
ddoch
e kun
daar
plaats
sprake zjjn en het ongeloot in de plannen
van de directie zegevieren.
Immers wie heeft definitief geloof gehecht
aan de opheffing? Flakkee kan en zal niet
gelooven in die bedreiging, de lokaliteit moet
eerst zien, wil zy kunnen gelooven.
SOMMELSDIJK. Door het raadslid H. v.
Es alhier zjjn tot het College van Burge
meester en Wethouders de volgende vragen
gericht met verzoek deze voor 1 Januari
a.s. te willen beantwoorden:
1. Is het juist dat Burgemeester en Wet
houders van meening zfjn, dat de be
staande reehtstreeksclie verbinding van
het verkeer van den Oostdp naar den
Langeweg en omgekeerd, wat het voet
gangersverkeer betreft behoorlijk kan
plaats hebben van en op een trap en het
overige verkeer verscheidene Meters kan
worden omgelegd?
2. Zoo ja, dan verzoekt ondergeteekende U
de inwoners van Sommelsdjjk per bekend
making uit te noodigen eventueels be
zwaren tegen de sub 1 bedoelde verande
ring ten gemeentehuize op te geven voor
10 Januari 1932.
Vrijdag 25 December (le Kerstdag).
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK.
Middelharnis, vm. leeskerk en 's av. ds. v. d. Wal.
Sommelsdijk, 'sav. ds. van Asch.
Dirksland, vm. ds. Van der Wal en's av.leeskerk.
Herkingen, vm. en 's av. dhr. Overweel.
Melissant, nam. ds. Polhuijs.
Stellendam, vm. en 's av. dhr. Bouman.
Goedereede, vm. ds. Van Asch.
Ouddorp, vm. leeskerk en nam. ds. Van Ameide.
Nieuwe Tonge, vm. leeskerk en nam. ds Dekker.
Oude Tonge, vm. ds. Van Ameide en 's av. dhr.
Vetter.
Ooltgensplaat, vm. leeskerk en 'sav. ds. Dekker.
Langstraat, vm. dhr. Vetter.
Den Bommel, vm. ds. Dekker en 'sav. leeskerk.
Stad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhuijs en nam.
leeskerk.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 's av. ds. Zeilstra.
Melissant, vm. en 's av. leeskerk.
Stellendam, vm. en 'sav. leeskerk.
Ouddorp, vm. en nam. leeskerk.
Ooltgensplaat, vm. en 's av. ds. de Lange.
Den Bommel, vm. en 's av. ds. Schaafsma.
Stad aan 't Haringvliet, vm en nam. ds. De Graaff.
Zaterdag 26 December (2e Kerstdag).
IN BIJNA ALLE KEKKEN V.M. DIENST.
Zondag 27 December 1931.
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK.
Middelharnis, vm ds. Dekker en 's av.leeskerk.
Sommelsdijk, vm. leeskerk en'sav.ds. van Asch.
Dirksland, vm. leeskerk en 's av. ds. van der Wal.
Herkingen, vm. dhr. Overweel.
Melissant, vm. ds. van Ameide.
Stellendam, vm. en 's av dhr. Bouman.
Goedereede, nam. ds. Polhuijs.
Ouddorp, vm. leeskerk en nam. ds. van Ameide.
Nieuwe Tonge, vm.leeskerk en nam. ds. Dekker.
Oude Tonge, vm.ds.v. d. Wal, 'sav.geen dienst.
Ooltgensplaat, vm. ds. v. Asch en 's av. leeskerk,
Laügstraat, vm. dhr. Vetter.
Den Bommel, vm. leeskerk en nm. dhr. O verweel.
Stad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhujjs en nm,
leeskerk,
PROTESTANTENBOND.
Sommelsdijk (Langeweg), 's avonds 7 uur ds.
C. Brinkerink (Kerstpreek) uit Oostvoorne.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 's av. ds. Zeilstra.
Melissant. vm. en 's av. leeskerk.
Stellendam, vm. en 's av. leeskerk.
Ouddorp, vm. en nam. leeskerk.
Ooltgensplaat, vm. en 'sav. ds. de Laüge.
Den Bommel, vm. en 's av. ds Schaafsma.
Stad a. 't Haringvliet, vm. en'sav. ds de Graaff.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Middelharnis, vm. en 'sav. leeskerk.
Dirksland, vm. en 's av. leeskerk.
Herkingen, vm., nm. en 'sav. leeskerk.
Ouddorp, vm- en nm. leeskerk.
CHR. GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 's av. dhr. Laman uit
Apeldoorn.
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Ouddorp, vra. ds. Foppema.
op te letten,
dres voor
;aretten,
oïj,
tdrog ten prooi.
g nfipisaM
•pj90A3Sjin
naSujjpjsaq
Vraagt onze pillen en druppels ter rege
ling v. d. bloedsomloop, door H.H. Doc
toren aanbevolen, beslist onschadelijk
voor de gezondheid. Alleen bij ona
Is succes verzekerd.
Vraagt ons boekje met talrijke af
beeldingen met duidelijke en vol
ledige inlichtingen in blanco ge
sloten Convert met 25 cents insluiten
aan postzegels.
Wacht U voor misleiding
of teleursteliing.
Koopt In zaken waar U zeker van
kan zijn vakkundig en succesvol
geholpen te worden, en niet door min
derwaardige namaak op dc lange
baan geschoven te worden. WIJ zijn
vanouds bekend het soliedste
adres. Let daar vooral op.
3 Kipstraat 59. Rotterdam
Vraagt gratis Inlichtingen of prijscourant.
Prijs per kwartaal
Losse nummers
ADVERTENTIEN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20.
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elite regel meer 15 cent.
Uit
1
ii
H
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
14E JAARGANG. - N°. 16
VAN KEBSTW1S TOT NIEUWJAAR.
December is de maand van het scheidende
jaar. De maand) van de levenswarmte en van
den levens-weemoed; de maand van bet
innige sterbende gezinslevende maand van
de vergankelijkheid, van het afscheid. Zoodra
de St. Nicolaas-viering voorby is, beginnen
hulst en mistletoe op het naderende Kerst
feest te wijzen. En allengs komen wij in
die wondere stemming, welke de Kerststem
ming is. Kerststemming, die op haarbeurt
weer een overgang vormt naar de bespiege
ling van den Oudejaarsavond.
December neigt ten einde; wy staan weer
op de grens. Het oude jaar is weer gewor
den: herinnering. Blijde of droeve. Blyde en
droeve. En het nieuwe is: verwachting.
Een gunstig jaar was 1931 zeker niet,
want er is nood op de wereld. Nood in al
lerlei vorm en van allerlei aard. 1931 zal
blijven het jaar van een der grootste eco
nomische crises, die de wereld ooit hebben
geteisterd.
Inderdaad, somber is deze tyd, zeer som
ber. Onze nijverheid, die zoo gaarne zou
willen, onze handel, die steeds zooveel ver
mocht, onze energieke land-en tuinbouwers,
onze pittige Indische cultuurmenschen, zij
allen worstelen tegen den loodzwaren druk
van de benauwende wereldcrisis Beeds heeft
de werkloosheid schrikbarende afmetingsn
aangenomen; de werkers met hoofd en hand
staan voor onafwendbare loonsverlagingen;
de koopkracht van de massa vermindert
zienderoogen, zeer ten nadeele van onzen
wakkeren middenstand. En de politici heb
ben de toekomst zelden zoo donker ingezien
als tegenwoordig.
En tbcb zullen de Kerstlichtjes weer ont
stoken worden, tbch zullen wij weer in de
Kerststemming zijn. Het Kerstfeest is nu
eenmaal het feest van de „groote blijdschap
die al den Volke wezen zal", waarop alle
verschillen wegvallen, een ieder afziet van
zichzelf en zijn eigenbelang en staart op het
ideaal Kertavond is de avond van herinne
ring en verbeeldinghet sprookje van schoon
heid en dichterlijkheid In aller hart heerscht
de blijdschap der innige genegenheid, in aller
gemoed de verteedering en de blijdschap
van het familieleven. Het is de avond van
vrede in eigen huis, die menigmaal zoo
gansch verschilt van de atmosfeer in den
dageljjkschen werkkring.
Is er du3 geen reden om het afgeloopen
jaar „armen vol blijde bloemen" na te dra
gen, toch is er reden voor optimisme. Zij,
die gelooven, haasten niet. Achter al dat
woelen en worstelen van de wereld zit toch
de wil, om te komen tot opgang, tot rust
en vrede. De menschheid is bezig, zich langs
afgronden en hooge rotswanden den weg te
banen naar den top van den berg. In den
nood leeren wij beseffen, dat de vooruitgang
slechts gediend wordt door wat ons bindt,
en niet door wat ons scheidt; dat in den
waren vrede met name geen plaats is voor
den klassenstrijd. In deze dagen naderen wij
den geest van onderling vertrouwen, die
allen doet doordringen van de waarheid, dat
het belang van den een niet altijd de be
dreiging van den ander vormt; dat zoovele
FEUILLETON.
belungen tenslotte parallel loopen. Ziedaar
het „Vrede op Aarde" dat reeds oertyds
ruischte door de ceders van den Libanon!
Wanneer de klokken hetouds jaar uitluiden
dan zijn wy ook vervuld van gedachten over
ons eigen leven. Wat bracht het ons?Licht?
Schaduw? Bloemen langs den weg?Rouw?
Wie ouder wordt, leert het leven kennen in
ztjn afwisselende verschijnselen. Zwaar en
moeilijk vaak; een kruis met rozen. Maar:
rozen dan toch, en troost van den arbeid.
Want arbeid is het grootste geluk, dat de
Schepper aan zyn schepselen gaf.
Iu het leven blijft staande degene, die aan
de kim de stijgende lichtlijnen ziet .Alleen hjj,
die de Kerststemming van vrede en berusting
blijvend in bet hart houdt, ziet aan de kim
den lichtglans van een betere toekomst
gloren. Voor hem zal dan het nieuwe jaar
tot een zegen zijnl
Op de grens staan we. Het oude jaar is
weer: herinnering. Het nieuwe nog enkel:
verwachting. Moge het ieder veel goeds
brengen, en moge het bovenal onze worste
lende wereld iets naderbij voeren tot den
bergtop, waar de witte, zuivere sneeuw
ligt, in het witte, zuivere licht: de vrede!
Zenuw-Tabletten 75 ct
Laxeer-Tabletten 60 ct
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct
Bij Apoth. en Drogisten
(Adv).
Achter ons verdooft het licht van het
Kerstfeest en voor ons ligt weer een nieuw
jaar. Wat achter ons ligt, kennen wjj en
velen zullen zich opgelucht voelen, dat dit
jaar van moeite en leed achter den rug is
en nog slechts in de herinnering bestaat.
Het volgend jaar ligt echter in een schemerig
duister; zelfs het begin van onzen weg door
den nieuwen tijdkring kunnen wij slechts
vaag onderscheiden en wij kunnen nog in
het .geheel niet zien, waar wij ons over een
jaar zullen bevinden. Wij begroeten elkaar
wederkeerig met gelukwenschenwat zal
daarvan verwezenlijkt worden? Zeker niet
alles, doch wij nemen ons voor, althans van
onzen kant te doen, wat wjj kunnen. Ons
lot ligt zeker niet geheel en al, maar toch
voor een niet onbelangrijk deel in onze hand
en wanneer wij er het onze toe bijdragen,
zal het lot ons ook niet geheel en al in den
steek laten.
Heeft het eigenlijk wel zin, de jaarswisse
ling als een feest te vieren? De laatste dag
van het oude jaar en de eerste van het nieuwe
zijn toch in den grond der zaak dagen als
alle andere? Wij zullen na Nieuwjaar ons
werk weer voortzetten, waar wij in het oude
jaar hadden afgebroken. Er ligt slechts een
rustdag tusschen, doch dien hebben wij elke
week al en bovendien komen wy er misschien
in het geheel niet toe, op Nieuwjaarsdag uit
te rusten, zooals wij graag zouden willen.
Ook bij de jaarswisselingstaat het leven niet
stil. Wij deelen slechts met onzen kalender
den tijd in vakjes; wij zien de grenzen slechts,
zoolang wij dit kunstmatig hulpmiddel hand
haven. De stroom van den tijd kent geen
2ANE GREY
Naar het Amerikaansch door
HENRI VAN DE WEG
Geautuitgave van de N. V. Uitgeverij P. D. Bolle)
30)
„En nou vooruit!" beval Ben. ..Nevada, neem
twee man mee en ga naar links. Hou mij in het
oog. Ik neem Hall mee en nog een man. Wij zullen
de rivier oversteken. Modoc, jij blijft hier, totdat
wij op onze plaatsen zijn aangekomen. Dan ga
je er op los. Wij zullen Red langzaam omsingelen;
zoodra het beest het op een loopen zet, glijden z'n
pooten uit op het ijs. Dat zal hem den moed ont
nemen voor de rest gaat het gemakkelijk genoeg."
Nevada reed weg met twee mannen, terwijl Ben,
na Hall en een van diens mannen bij zich te hebben
geroepen, de rivier overstak. Het ijs kraakte, maar
hield. Eenmaal aan dc overzijde, gaf Ben zijn
paard de sporen en galoppeerde hij langs den
westelijken oever van het meer, zorgend, dat de
wilde paarden hem niet konden zien. Zoodra hij
ver genoeg gevorderd was, reed hij op het meer toe.
Weldra zag hij Nevada aan de overzijde in het
gezicht komen cn een blik ter zijde overtuigde
hem, dat Modoc en diens mannen bij den oorsprong
van 'de rivier hun tocht aanvingen.
California Red, die zich een mijl ver op het ijs
had gewaagd, kwam in de richting van Ben. Hij
draafde rustig, doch met eiken stap gleed hij uit,
Zijn rossige manen woeien op in den wind. De
zes paarden waren een heel eind achter. Toen het
paard Ben zag, hinnikte het luid, en keerde zich
om. Een val was het eerste resultaat. Het dier
probeerde op te staan, maar zijn gladde hoeven
konden hem niet houden en het viel opnieuw.
„Arme stakker!" schreeuwde Ben. „Het is geen
eerlijke partij, maar ik heb je ik heb je 1"
De andere wilde paarden keerden zich om en
lieten den hengst alleen. Het dier slaagde er in
overeind te komen en wendde zich nu in de rich
ting van zijn troep. Maar galoppecren durfde het
niet meer. Bij eiken tred gleden z'n pooten onder
hem weg. Ben hoorde zijn helpers schreeuwen. Zij
joegen hun paarden langs den zandigen oever in
de richting van het ijs. Een van de andere wilde
paarden gleed uit en weldra nog een. Het was den
dieren bijna onmogelijk overeind te komen. Telkens
vielen zij.
Intusschen reed Ben naar het meer, zoo snel als
zijn paard maar kon. Hall's zware stem klonk boven
alles uit; het genot van de jacht maakte zich mees
ter van den bandiet.
Ben breekte het ijs. De scherp gezette hoeven
van zijn paard trapten aanvankelijk het ijs stuk,
maar coen hij verder kwam, hield het. Ben hield
zijn dier in om te wachten tot de mannen zich zou
den hebben verspreid. Nevada was nu al een heel
eind op het ijs en had den westelijken doorgang
voor de paarden afgesloten.
Weldra vormden de achterste ruiters eeti halven
cirkel, terwijl het open wak in het midden van het
meer den kring sloot.
California Red wendde zich om, omdat de door
gang, waar Nevada zich vertoonde, smal werd.
grenzen en geen stilstand en wy dry ven or
onverbiddelijk op voort, doch niet als een
willoos stuk wrakhout, maar als denkende
menschên, die zich in meerdere of mindere
mate bewust zyn van dat tydperk der wereld
geschiedenis, dat zy mede belevenDatstukje
van de wereldgeschiedenis is voor ons heider
verlicht en zoowel het verleden als de toe
komst zijn duister, doch dat verleden en die
toekomst moeten ook ons met hoop en werk
kracht bezielen.
Hoe ingewikkelder het arbeidsveld van den
modernen mensch wordt, hoe minder invloed
dag en nacht, zomer en winter erop hebben,
doch de behoefte aan een groot, alles regelend
rythme blijft bestaan. Het is een behoefte,
die uit het diepste van ons wezen voorkomt,
zooals wij moeten waken en slapen, zooals
wij op gezette tyden moeten eten en drinken.
Wij moeten ook periodiek nadenken over
ons leven en ons werk. Juist omdat wy niet
als een willoos stuk wrakhout op den stroom
van den tijd meedreven, omdat wy allen
een doel nastreven, een ver doel of een nabij,
omdat wy onze wilskracht bezitten, die wij
gebruiken om ons doel te bereikeD, daarom
hebben wij temidden van alle rustelooze
bedrijvigheid rustpoozen noodig, de rust
dagen aan het begin der weken en ook de
rustdagen aan het begin van de jaren. Vooral
de laatste stellen ons in de gelegenheid om
na te denken over ons doel en over de wijze,
waarop wy dit denken te bereiken, over de
punten, waarop wij onze energie moeten
richten om met de ons gegeven krachten
zooveel mogelijk te bereiken. Als er geen
jaren waren ingesteld door de natuur, zouden
wij ze zelf moeten invoeren om ons werk
met overleg te kunnen verdeelen en op het
doel en de doelmatigheid ervan acht te slaan.
Dat is de grootste beteekenis van Oud en
Nieuw vieren: de menschheid vindt daar
haar groote, algemeene tij dsindeeling, waarop
niet slechts het werk der afzonderiyke men-
schen, doch het werk der geheele menschheid
is ingesteld. Er komt een oogenblik van rust
temidden van de rusteloos draaiende machi
nes. Dit oogenblik hebben wy noodig om
ons te bezinnen over datgene, wat wy gedaan
hebben en over datgene, wat wy nog willen
doen. De herinneringen uit het verleden zijn
meer dan beelden, die langzaam verbleeken
Zij leeren en waarschuwen ons en zyn daarom
goede kameraden, ook in het nieuwe jaar.
Uit het verleden willen wij vasthouden, wat
blijvende waarde heeft, waarde voor de toe
komst of zelfs waarde voor de eeuwigheid.
Dan verliezen wy dat gevoel van angstige
onzekerheid; dan gaan wij niet met gevaar
lijke illusies het nieuwe jaar tegemoet. Hoe
duidelijker wy ons den reeds afgelegden weg
voor den geest stellen, hoe duideiyker wij
ook inzien, waar wy thans staan en daaruit
kunnen wy onze gevolgtrekkingen maken
voor de toekomst. Dit rekenschap geven aan
zichzelf is een ernstige zaak. Laten wy het
nieuwe jaar tegemoetgaan, vervuld van dezen
ernst, die de jaarswisselingen maakt tot
gewyde rustpunten in het vergankelijke
leven. Dan zal in dezen veelbewogen tijd ook
deze Nieuwjaarsdag zijn bijzondere beteeke
nis behouden.
(Nadruk verboden.)
Hier begint het
Voorkom! Gorgel droog
Zoodra hij zich naar het westen keerde, maakte
Modoc troepje wat meer ruimte om de andere
wilde paarden doör te laten. De dieren renden,
gleden uit, vielen, maar wisten hun vrijheid te
behouden. De hengst bevond zich nu met slechts
twee wilde paarden op het ijs. Het dier was enorm
in het nadeel gekomen. Zijn wildheid, zijn wonder
lijke snelheid, hadden geen nut. De ruiters sloten
hem in. Nevada reed voort, tot hij kwam tusschen
Red en het open water. Nog een van de wilde
paarden ontsnapte.
„Insluiten! Voorzichtig!" schreeuwde Ben, ter
wijl hij zijn lasso zwaaide.
Het volgende oogenblik handelden de jagers met
krankzinnige snelheid. De uitkomst stond vast.
De groote hengst sloeg op hol. Daar had Ben op
gewacht. Want nu Red op het spiegelgladde ijs
probeerde weg te rennen was zijn lot bezegeld.
Angstig hinnikte het dier, als protesteerde het
tegen den vlucht van zijn troep.
„Insluiten, Modoc 1" schreeuwde Ben. „Jij ook,
Nevada aan den anderen kant. Houdt hem in
den driehoek. En nou vooruit 1 Schreeuwen! Houdt
hem tegen als hij overeind komt!"
Het rossige paard waagde een laatste poging.
Schitterend was zijn sprong. Hij slaagde er nog in,
eenige sprongen te doen, hoewel zijn pooten tel
kens onder hem weg gleden. Recht op Ben kwam
hij af. Het schuim om zijn bek; zijn hoeven raakten
het ijs als pistoolschoten. Het leek een oogenblik,
of zijn woestheid hem in staat stelde zelfs het ijs
te overwinnen. Want hij vloog vooruit en zijn
snelheid nam toe.
Toen gleden zijn pooten weg en met een schreeuw
van angst viel het dier op zijn flank.
Toen hij nog een oogenblik voortgleed over het
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)
Geachte Redactie,
Mogen wy s.v.p. een plaatsje in uw ge
ëerd blad voor het volgende, waarvoor onzen
vriendelyken dank.
Zooals ondergeteekenden vernemen zal
men in het vervolg na de afgraving van het
Zandpad eerst een flinke trap moeten be
klimmen om van den Langeweg op den
Oostdijk te Sommelsdijk te kunnen komen.
Is men fietsrijder of vervoert men een hand
kar, kruiwagens of wat ook, dan moet men
eerst een omweg maken van 60 70 meter
om den Langeweg te kunnen bereiken. Is
het gemeentebestuur van Sommelsdijk zich
wel bewust wat een last dat zal veroorza
ken? O.i. niet. En hoe zal het staan met
de veiligheid van het verkeer na de ver
andering. 'tls het best dat het gemeente
bestuur van Sommelsdijk daar maar direct
een post voor eerste hulp bij ongelukken
vestigt; zijn de veranderingen bedoeld om de
bevolking van Sommelsdijk te prikkelen?
Zoo neen, wie is dan in staat de noodzake-
kheid' voor die veranderingen waaronder
misschien ook nog het laten zakken van een
gedeelte van den Oostdijk aan ondergeteeken
den te verklaren?
Sommelsdijksche en niet Middelharnissche
belangen moeten hier den doorslag geven.
Wordt nog met Sommelsdijksche belangen
gerekend? Indien niet, dan zal het hoog tijd
Uw dw. dr.
A. de MOOIJ,
J. KRUIDER,
Iz. ROETMAN,
G. CAMPHENS,
A. TROOST.
Sommelsdijk,
23 Dec. 1931.
Den WelEd. Heer P. DE VRIES.
Als antwoord op Uw ingezonden stuk in
't vorige nummer van „Onze Eilanden" ver
oorloof ik me op te merken, dat in de eerste
plaats in mijn schrijven ging over de onjuist
heid Uwer bewering, dat de zuigelingensterfte
te Nieuwe Tonge en Middelharnis 3 resp.
2 maal zoo hoog was als die in Rotterdam.
Deze onjuistheid handhaaf ik ook na lezing
van Uw schrijven nog. U spreekt van weinig
feitenmateriaal in myn stuk, maar dat was
toch juist voldoende voor de zaak waar 't om
ging en wat gaf U voor cijfermateriaal in
Uw rede, om Uw bewering te staven en wat
iu bovenstaand stuk? Uit myn cyfers bleek,
dat in de laatste 5-jarige periode die sterfte
te Nieuwe Touge en Middelharnis 3,5 was
geweest en te Rotterdam 4,5 Daarmeê
was Uw bewering volkomen onjuist gebleken.
Nu gaat U in Uw stuk cijfers geven betrek
king hebbende op vroegere perioden; dit
behoort dus tot de geschiedenis en valt dus
buiten 't punt in kwestie. Hadt U beweerd,
dat nog niet zoo heel lang geleden de zuige
lingensterfte hier in sommige perioden aan
zienlijk hooger was dan in Rotterdam, dan zou
niemand daarover gevallen zijn. Uw nieuwe
bewering, dat in 1926 en'27 de zuigelingen
sterfte in die Plakkeesche gemeenten toeval
lig een al te ongunstig beeld gaven ten op-
ijs, zijn pooten omhoog, schoot Ben's lasso door
de lucht. De lus sloot zich om de voorpooten van
Red en werd dichtgetrokken.
Hoe juichten de mannen! California Red was
in den lasso gevangen. Ben hield zijn paard in
De groote hengst probeerde overeind te komen
maar de lasso sloot zicli nauwer om zijn pooten
en belette elke poging. Hij kon niet opstaan. Toen
hij zijn prachtigen kop ophief, sloot de lasso van
den Indiaan zich om zijn nek.
De strijd was verloren.
Nevada galoppeerde naderbij, de lasso in de
hand, doodsbleek, maar met schitterende oogen.
Kameraad, hij heeft ons geruïneerd, maar hij is
het waard, zoo zeker als ik een zondaar ben!"
jubelde hij.
Ben keek, buiten zichzelf van verbazing, naar
het hijgende paard. California Red lag hulpeloos,
verslagen, van zijn onvergelijkelijke snelheid be
roofd.
„Zeg Ide!" schreeuwde Hall, terwijl hij Ben
op den schouder klopte, „ik ben blij, dat je dat
beest gevangen hebt. Je bent een kerel. Als ik tijd
had, zou je ik nog graag het een en ander vertellen.
Maar daarginds komen ruiters aan en daarom is
het beter, dat wij er tusschen uit trekken.
HOOFDSTUK XIV.
Dag na dag verliep, terwijl Ina op dc ranch van
Blaine hoopte op de terugkomst van haar vader.
Ze was bang, dat Setter eerder zou komen, terwijl
zij nog alleen was. Niet, dat zij bang voor hem was,
zichte van Rotterdam berust ook op een ver
gissing. In die jaren bedroeg ze n.l. voor
Middelharnis en Nieuwe Tonge 3,3 4,3
tegen 5 in Rotterdam; de eerste cyfers
zijn dus juist zeer gunstigI We zouden dus
de cyfers, die U geeft en die ik op 't oogenblik
wegens gebrek aan gegevens niet beoordeelen
kan, verder geheel onbesproken kunnen laten
als voor de zaak, waarover 't gaat niet ter
zake doende, maar 'k wil er toch wel op
wyzen, dat U toch eigenaardige en willekeu
rige grepen daarmee gedaan hebt. De gewone,
goede manier is de sterftecyfers te vergelij ken
door ze te geven telkens over een 5-jarig
tijdvak, zooals ik gedaan heb over 1926/30.
U hebt echter de jaren 1919 tot 1923 uit
gezocht, die zich zoowel hier als in Sommels-
dyk, Middelharnis en Oude Tonge hebben
gekenmerkt door een ongewoon hooge zuige
lingensterfte. In die jaren stierven in Nieuwe
Tonge 26 zuigelingen, maar de 2 daaraan
voorafgaande b.v. en de 2 daaraan volgende,
in welke 4 jaren slechts 7 zuigelingen hier
overleden, laat U wljselyk buiten beschou
wing, omdat dit niet in Uw kraam te pas
komt evenals het feit, dat volgens de gezond
heidscommissie cijfers, die loopen van 1915
1930, dus in al die 16 jaren 49 zuigelingen
gestorven zyn in Nieuwe Tonged.w.z.3per
jaar. Uw bewering, dat Nieuwe Tonge er
nog altijd 't slechtste afkomt, gaat dus alleen
op in die eigenaardige gekozen perioden.
Bovendien zou dit nog niet terzake dieneD,
waarom het gaat. Maar zoodoende geeft men
toch geen juist en objectief beeld van het
verleden en daarom moet't toch te doen zijn.
't Zelfde geldt van het ook weer eenigszins
eigenaardig gekozen tijdvak van 1919 tot
1928.
Als men de zuigelingensterfte objectief
in 't verledan wil vergelyken, dan zou men
dit moeten doen b.v. van 1915 t/m 1925
en dit tijdvak ook weer in 3-vijijange tijd
perken kunnen onderscheiden. Dit kan ik
op 't oogenblik echter niet, omdat ik van
Rotterdam slechts de cyfers over de laatste
5 jaren ontvangen heb, waarover het in de
ons bezig houdende kwestie ging, en de
cijfers van de gezondheidscommissie met de
Flakkeesche geboorten betreft, slechts loopen
van af 1922 tot 1931. 'kWil ook deze zaak
gaarne nader onderzoeken en hoop dan hier
over te zyner tijd te berichten. Tot zoover
dan het zakeljjke statistische gedeelte. En
nu dan over de z g. franje onzer beide stuk
ken. De franje van myn stuk was wel dege
lijk iu verband met den algemeenen gezond
heidstoestand om vast te stellen, hoe deze
is op 't oogenblik vergeleken met Rotterdam.
Of Uw verder betoog, dat de algemeene ge-
zondheidheidstoestand van ons eiland niet
goed is, vergeleken met die van Rotterdam,
overeind is blijven staan, zullen we nu maar
aan 't oordeel der lezers overlaten. U be
weerde, dat allerlei maatregelen noodig
waren, om de algemeene gezondheid hier
zoo goed te krijgenalsin Rotterdam,'en ik heb
DRAlSfrlA-vAM-VALKErtBURG'S-
A ■-! LEVERTRAM
(Adv.)
maar het zou de situatie al te moeilijk maken en
bovendien alles werd zoo verschrikkelijk onzeker.
Ze was er voor zich zelf niet van overtuigd, dat
ze in staat zou zijn aan Setter te ontkomen.
Zondags, tegen den middag, kwam Setter;
Marvie bracht Ina de tijding. Ze wapende zich
tegen het onvermijdelijke, hoewel het haar een
ramp scheen. Moeder en Marvie konden haar toch
ook beschermen en ze zou haar best doen, zooveel
mogelijk bij hen in de buurt te blijven.
Den volgenden morgen ging Ina naar het kan
toortje in de hut, zooals haar gewoonte geweest
was, sinds het vertrek van haar vader. Ze had het
werk verricht, dat hij haar, zij het ook met tegen
zin, had toegestaan cn wilde, wat er gebeurde, zich
dezen arbeid niet laten ontnemen. Trouwens, er
waren altijd cowboys in de nabijheid, zoodat het
kantoor misschien de veiligste schuilplaats was.
De lichte tent gaf in dat opzicht lang niet zooveel
zekerheid.
Ina zat voor de tafel van haar vader, de boeken
voor zich en een pen in de hand, toen Setter in de
deur verscheen.
„Dag schatjc!" begon hij onhebbelijk.
Ina keek niet op en gaf evenmin antwoord.
Setter lachte en iets in zijn lach ontnam Ina
bijna haar zelfbeheersching. Hij stapte dichter bij
cn ging naast haar op tafel zitten.
„Zou je mij niet eens gooien morgen wenschen?"
ging hij vroolijk voort.
„U niet," gaf zij ten antwoord, terwijl zij op
stond. schijnbaar volkomen rustig.
„Wat een scherp tongetje!" mompelde hij, ter
wijl hij haar brutaal aankeek. „Wat scheelt je van
morgen?"
(Wordt vervolgd.)