EERSTE BLAD
STER-TABAK
ZATERDAG
1 MAART 1930
Week-revue.
FEUILLETON.
DOOR EENS ANDERS SCHULD.
PUROL
Uit de Historie van de Havens van
Somtnelsdijk en Middelharnis.
Prijs per kwartaal f 1»
Losse nummers 0,07°
ADVERTENTIËN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienitaanvragen
f 1,per plaataing tot een maximum
van 10 regela, elke regel meer 15 cent.
M3BC
EMflDEH
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
12E JAARGANG. - N°. 34
Binnenland.
Voor onze spoorwegen zette de week aller
ongelukkigst in met een ernstige treinbot
sing nabU Lage Zwaluwe, waarby de scbade
zich gelukkig alleen tot het materieels be
perkte. De ontsporing van een wagon op een
wissel te Dordrecht schijnt het toch reeds
drukke vervoer te Lage Zwaluwe te hebben
overvoerd en aan een misverstand tusschen
het bedienend personeel, een verkeerden wis
selstand heeft de ramp veroorzaakt, moet
deze ramp worden geweten. De schade is
vry aanzienlijk, daar een zestal wagons totaal
zyn vernield, terwijl negen andere wagons
vry ernstig zyn beschadigd. Het personeel
der op elkaar gereden kolentreinen, beide
bestemd voor Botterdam, is met den schrik
vrygekomen.
Een zeer zonderling bericht komt uit West-
maas, waarby byzonderheden worden ver
meld omtrent de vreemde gedragsiyn van
'n lid van den gemeenteraad aldaar, die hoewel
getrouwd en vader van eenige kinderen, het
nochthans met zijn geweten in overeenstem
ming kon brengen er nog een verloofde in
Den Haag op na te houden. DezeHaagsche
schoone kreeg argwaan en liet zulks biyken
doch om dezen argwaan te doen verdwenen,
nam deze Westmaassche Don Juan, gebruik
makende van zyn positie als lid der gemeen
teraad, van het gemeentehuis een formulier
van een overlydensacte weg en bezigde dit
als stuk van overtuiging, dat zyn lieve vrouw
was overleden. Ook dit is verkeerd uitge-
loopen, de Haagsche liet zich voor de tweede
maal niet foppen en het einde van dit drama
was een aanklacht by de politie, onder over
legging der vervalschteoverlydensacte,mits
gaders eenige brieven van de Westmaasschen
edelachtbare, die noch edel, noch achtbaar
handelde. Dat er volgens een bekend liedje
wel eens een gladde ring in een vestzak ver.
dwaalt, ia bekend, doch dat er zelfs een ver
valschte overlydensacte bygesleept moet
worden, is wel een heel droevig record.
Het op sensatie beluste publiek heeft deze
week ruimschoots gelegenheid gehad te ge
nieten van lugubere moordzaken. Voor de
Haagsche rechtbank stond' de vroegere
stationschef der E. D. S. te Emmen terecht,
als verdacht in de moordzaak op mevr. v.
Qdem en tegen wien levenslange gevangenis
straf werd geSischt, terwyi te Rotterdam
voor de derde maal de moordzaak Lans is
behandeld, waarby de vroegere procuratie
houder der firma 20 jaar tegen zich eischte.
Telkens is deze zaak opnieuw uitgesteld,
omdat de instructie onvoldoende was en
omdat de deskundigen het niet met elkaar
eens konden worden en ook nu by de derde
behandeling was er van overeenstemming
onder de deskundigen al heel weinig te be
speuren. Zoowel in de Haagsche moordzaak
als by de moordzaak Lans, biy ven verdach
ten tot het laatst hardnekkig ontkennen.
De beruchte moordzaak in den polder vaD
Blydorp, onder den rook van Rotterdam en
waarby de tienjarige Marietje van Os op
beestachtige wyze werd vermoord, is op het
W. HEIMBURG.
VERTALING VAN HERMINE.
(Geautoriseerde uitgave van D. Bolle.)
57)
Daarop ontwaakte ik eensklaps uit een diepen
slaap; 't was alsof een hand mij liefkozend over
het gelaat streek; een kille huivering voer mij door
de leden! Het volgend oogenblik stond ik over
eind, snelde naar de deur en trad over den drem
pel.
't Was hier binnen doodstil; de kaarsen op de
kandelaars flikkerden in den wind; die door het
open venster binnenkwam. Een geweldige angst
maakte zich van mij meester en ik durfde geen stap
verder gaan. Vóór mama's bed knielde een man,
het aangezicht in de deken verborgen, de handen
wanhopig in het haar geslagen; en mama heel stil,
het hoofd zoo vreemd achterover gezonken, de
oogen half geopend, en och, zoo'n strakke, wan
hopige uitdrukking in haar wezenstrekken! De
man stond op en liep mij voorbij, zonder mij te zien
geloof ik. Langzaam naderde ik het bed.
„Mama!" zeide ik zacht. „Mama, slaapt ge?"
Ja, zij sliep.
Zonder een traan te vergieten, zonder de han
den te vouwen, zonder eigenlijk te weten, wat ik
deed, ging ik met waggelende schreden naar be-
doode punt gekomen. De rechtbank heeft de
voorloopige hechtenis tegen Willen Visser,
verdachte van dezen moord, niet verder ver
lengd. Gezien de vele moeiten en den ernst
van het feit, valt het te betreuren dat er in
dit lugubere drama tot heden zoo weinig
succes is bereikt.
De lange ry van ingestelde commissies
groeit nog voortdurend aan, al merkt de
buitenstander dan ook weinig van al deze
door de regeering benoemde commissies. De
resultaten worden neergelegd in lijvige rap
porten, door weinigen gelezen en daarmede
is de zaak vaak afgeloopen. Nu ook in ons
land het koopen op de pof steeds grootere
afmetingen aanneemt, heeft de minister vaü
Justitie een commissie van onderzoek inge
steld om te komen tot een wettelijke rege
ling van het afbetalingssysteem.
Zoo gauw hebt U kou
gevat, lastig zijn de ge
volgen. Neem steeds een
paar Wybert-tabletten.
(Adv.)
De Fransche regeeringscrisis, op snelle en
onverwachte wijze opgelost door de vorming
van het kabinet Chautemps, een linksch
burgerlijk minderheidskabinet, welk kabinet
mocht rekenen op de welwillende medewer
king der socialisten, is op nog snellere wyze
geduikeld, door by haar eerste optreden voor
de Kamer te duikelen over een door de
radicalen ingediende motie van vertrouwen,
waarby het kabinet Chautemps, waarvan
eventjes 12 ministers tot de radicalen be
hoorden, reeds 4 dagen na de geboorte een
ontydig einde vond. Er waren niet minder
dan drie tellingen noodig om dit resultaat
te constateeren en by de derde telling bleek
dan dat de regeering met 277 tegen 292
stemmen in de minderheid was gebleven.
Na de mededeeling van dit resultaat ver
lieten de leden der regeering de zaal en een
half uur later bood Chautemps aan den pre
sident Doumergue het ontslag van het kabi
net aan. Erg veel plezier hebben de radicalen
van dit vierdaagsche ministerie niet gehad
en een record is deze levensduur van dit het
gevallen ministerie Chautemps is het even
min. Herriot is in dit opzicht nog altyd
ongeslagen kampioen, want deze fabriceerde
in 1926 een kabinet dat slechts twee dagen
oud werd.
De groote vraag is nu maar wie nu aan
bod zal komen. Er is een beetje haast bij.
er zyn belangryke internationale conferen
ties gaande, zoodat alleen om deze redenen
een spoedige oplossing der crisis gewenscht is.
Voor de Londensche vlootconferentie be-
teekent dit een gedwongen verlenging van
de vacantieweek. Men begint zich te Londen
zichtbaar te vervelen, de Amerikanen od
Japanners krygen heimwee, zouden ook graag
eens overwippen naar hun vaderland, indien
neden. De dienstboden stonden in de gang en
zagen mij medelijdend aan. Olga Selman kwam
mij met ontsteld gelaat tegemoet, maar ik keerde
haar den rug toe. Robert stond bij het venster
inmijn kleine zitkamer; hij keerde zich om en
breidde zwijgend de armen uit, alsof hij wilde zeg
gen: „Kom hier, ik wil alles voor je zijn, vader,
moeder, huis en hof, alles „Mama is dood!"
zeide ik en liep hem voorbij. Hij liet de armen zin
ken en zag mij bedroefd na.
Ik nam een doek, sloeg dien huiverend om en
zette mij in den leunstoel bij de kachel. In mijn
binnenste was alles verstijfd en dood. Zoo zaten
wij in de koude kamer, op dien winteravond, hij
en ik. „Mama is dood, ik dank je voor je medelijden
nu behoeft gij niemand meer te ontzien. Vaar
wel!" had ik tot hem moeten zeggen; maar 't was
mij onmogelijk een woord uit te brengen.
Eindelijk kwam de nicht met bleek, ingevallen
gelaat.
Toen zij mij zag, keerde zij zich om en wischte
zich de tranen uit de oogen. „God heeft je veel
ontnomen. Annelise!" Daarop wenkte zij haar
neef om haar te volgen en zacht betraden beiden
het aangrenzend vertrek. Ik hoorde hen fluisteren
en de nicht van tijd tot tijd snikken. En op eens
sprong ik op en liep de kamer uit; ik wilde weg,
weg uit het huis van dien afschuwelijken man.
Werktuiglijk trok in den doek dichter om de
schouders en betrad de kille, reeds in schemering
gehulde gang. Juist sloeg de klok zes.
En hier stond de freule, en toen zij mij zag, hulde
zij mij in de plooien van haar wijden mantel. „Mijn
arm kind," zeide zij, „nu behoort ge thuis bij mij.
Kom, wij willen nog eens naar je moeder gaan, en
dan gaat gij voor goed met mij mede."
de afstand dit toelieten. In deze atmosfeer
van verveling doken hardnekkige geruchten
op over het mislukken der conferentie en
dat men reeds druk bezig was uit te zien
naar oen passende begrafenis.
Onder de vrienden van Baldwin, de En-
gelsche conservatieven, heerscht in ieder
geval een minder opgewekte stemming, om
dat de pogingen van Lord Beverbrook, by-
gestaan door Lord Rother, mitsgaders een
groot aantal conservatieve kiezers zyn over
gegaan tot het oprichten van een nieuwe
politieke party, de Vereenigde Ryksparty.
Hoe meer deze nieuwe party groeit, des te
grooter de ongerustheid onder de conser
vatieven van Baldwin, terwyi de Labour-
regeering naar aanleiding van deze scheuring
wel een weinig leedvermaak zal koesteren.
De conservatieven zyn hun machtige tegen
standers, doch door deze scheuring zullen
dezen zich nog wel eens extra bedenken
alvorens een eventueele regeeringscrisis uit
te lokken, hetgeen verkiezingen tot gevolg
zou hebben. By dit laatste zou dan wel eens
kunnen biyken dat de Vereenigde Rijksparty
over veel meer aanhang onder de conserva
tieven zou kunnen ^beschikken, dan Baldwin
en zyn vrienden wel willen toegeven.
Terwyi men in Frankryk in lange artikelen
de huidige politieke constellatie van het
land een critiek onderwerpt en ach en wee
roept om een kabinetsformateur, bekwaam
en in staat om een hechter ministerie te
fabriceeren, men te Londen alle moeite doet
de conferentie zoo voordeelig mogelijk voor
te stellen, maakte Schöber, de Oostenrij ksche
bondskanselier een uitstapje naar Rome en
daarna naar Berlyn. Italië heeft Oostenrijk
op de Haagsche conferentie zoo braaf ge
holpen, dat dit werkelijk wel een bezoek
waard was en Mussolini heeft zijn uiterste
best gedaan om Schöber een harteiyke ont
vangst te bereiden, in welke poging hij vol
komen geslaagd mag heeten. Dit bezoek aan
Rome is bezegeld met het sluiten van een
vriendschaps- en arbitragevercy-ag, waarvan
als een indirect uitvloeisel de Duitsch spre
kende Zuid-tirolers, die zich verzet hadden
tegen de pogingen van Mussolini om hen
in den korsten tyd volkomen te veritaliani-
seeren en die deswege zooveel jaren staats-
logies kregen, amnestie is verleend.
Te Berlyn was de ontvangst van Schöber
niet minder harteiyk en ook hier heeft dit
bezoek resultaten gehad, althans Schöber is
hierovèr tevreden. Voor zyn vertrek uit Ber
lyn verklaarde hy tegenover een vertegen
woordiger van het Weensche oföcleele pers
bureau, dat de verwachtingen, die hy van
net bezoek had gehad, volkomen waren ver
vuld. Schöber en met hem deOostenrykers,
Kunnen over deze uitstapjes dus volkomen
content zyn en zyn dit dan ook volkomen,
doch een deel der Fransche pers is over deze
uitstapjes van Schöber naar Rome en Berlyn
minder content. Hier wordt het voorgesteld
of de Fransche belangen in Midden-Europa
(Joegoslavië) in gevaar komen, ondanks alle
geruststellende verklaringen van Weenen
dat men aldaar slechts de meeste vriend-
schappelyke bedoelingen heeft, ook tegen
over Frankryk. Om deze gunstige bedoelin
gen nog beter naar voren te brengen, moet
zelfs overwogen worden, dat Schöber ook
ian Parijs en Londen een bezoek zal bren
gen. Te Londen heeft men voor zoo'n bezoek
op 't oogenblik wel tyd, te Parijs is men
nog niet klaar met een nieuw ministerie en
zelfs als dit in elkaar is gezet, dan nog moet
worden afgewacht of het niet weer een vier
daagsche baby is.
Te Genève, waar de tarief-conferentie een
wanhopigen stryd voert, zonder veel kans
op ook maar het geringste succes, zoodat er
voorloopig van verlaging der tariefmuren
hoogstens in theorie sprake zal zyn, heeft
men zyn toevlucht moeten nemen tot de
instelling van twee subcommissies, waar
door in ieder geval een direct mislukken is
voorkomen, althans wat den schyn betreft.
Deze subcommissies worden nu bekogeld
met een berg papieren en reserves, zoodat
de kans op een uitweg uit den doolhof der
tariefkwesties er werkeiyk niet beter op is
geworden.
Afstappende van de Europeesche politieke
gebeurtenissen, de alarmeerende berichten
over plannen van Moskou om binnen korten
tyd een oorlog te ontketenen, de Roemenen
zouden als veiligheidsmaatregel reeds troe
pen concentreeren langs de Bessarabische
grenzen, verder latend voor wat ze zijn en
ze slechts aanvaardend met een stevige
korrel zout, vallen er in het buitenland eenige
ernstige ongelukken te noteeren.
Op het terrein van de Standard Oil te
Elisabeth (New-Jersey) heeft een ontploffing
plaats gehad, waardoor een tiental dooden
zyn te betreuren, terwyi een groot aantal
arbeiders min of meer ernstig is gewond.
Te Athene eischte eveneens een ontplof
fing negen dooden en dertien gewonden,
terwyl te New-York door het breken van
een kraan elf personen onder duizend ton
neerstortende steenkool werden bedolven en
gedood en bij een botsing tusschen twee
treinen en een auto, eveneens in Amerika,
20 dooden tot gevolg had, terwyl een kleine
honderd verwondingen opliepen.
En nu we toch zoo dicht in de buurt zyn
aangeland, moeten we tot slot nog een en
ander vermelden van een uitgebroken op
stand in de noordeiy'ke provincies der repu
bliek San Domingo. Daar zijn verkiezingen
op komst en men verwachtte dat de huidige
president zich opnieuw candidaat zou laten
stellen, hetgeen als de directe oorzaak van
dit verzet moet worden beschouwd. De re
bellen moeten zelfs aan de winnende hand
zyn en rukken reeds op de hoofdstad aan.
Erg bloedig verloopt deze revolutie gelukkig
niet, het zou de aardigheid anders ook maar
bederven en dat is niet de bedoeling. De
halve republiek en de gewapende macht
hiervan is reeds door de rebellen veroverd
en dit alies is bereikt door hoogstens wat
builen en schrammen uit te deelen. Als men
de tieeren te Moskou eens uitnoodigde dez-
humane manier van revolutie-spelen eens
grondig te bestudeeren. Er zou veel voor te
zeggen zijn.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Er is een zeker aantal niet-
pijprookers, die meenen,
dat het te veel moeite is om
telkens een pijp te stoppen.
Laat hen het eens probee-
ren met
Dan zullen zij het stoppen
van een pijp niet langer
lastig vinden, maar het be
schouwen als voorberei
ding tot een heerlijk genot.
Ruwe Huid.
Ruwe Handen
Ruwe Lippen
(Adv.)
Anno 1800. Middelharnis en Somnielsdijk
zijn twee gemeenten die aan de rivier liggen.
Wij kunnen ons nu die toestand misschien
erg vreemd indenken, maar moeten het dan
ook niet zoo heel precies beschouwen alsof de
rivier vlak langs, zooals nu bevoorbeeld het
Haringvliet langs Stad en Den Bommel loopt,
deze gemeente vloeide.
Er is een groot gors, maar behalve de zomer
kaden in de Galgeweitjes, zijn er geen andere
beletselen voor het water om tot aan den West-
dijk en Oostdijk van de bovengenoemde ge
meenten te komen.
Ondanks de slechte tijden we zijn dan
in een heel ongunstigen tijd in't bizonder voor
Middelharnis, wier visscherschepen telkens
weer door de Engelschen worden prijsgemaakt
worden er plannen gemaakt om deze
gorzen in.te polderen. Maar daar zit heel wat
aan vast. Immers de haven van Sommelsdijk
loopt vanaf die gemeente, dwars door het
Gorsland naar dezelfde uitmonding in 't Ha
ringvliet als de Dirkslandsche Haven. Deze
haven zal moeten verdwijnen1).
Onder den drang van de toch niet tegen te
houden inpoldering, gaat de gemeente Som
melsdijk plannen maken voor een nieuwe
Op de trap ontmoette ik mevrouw Selman in
reiskostuum. Achter haar aan kwam Brankwitz
en naast dezen mijn stiefvader, bijna onkenbaar
geworden in dien éénen nacht: voorovergebogen,
schuw en angstig, en zóó grijs van haar en baard
als ik hem nog nooit had gezien. Hij wendde een
zwakke poging aan om even beleefd te zijn als
altijd. De freule wierp het hoofd in den nek en
lette in het minst niet op hem. Groote ontsteltenis
stond op zijn aangezicht te lezen; hij durfde ons
niet volgen.
Ik drukte nog eens een kus op mama's hand. De
freule kon schreien, wanhopig schreienmijn oogen
bleven droog. Wij kwamen de trap weer af, juist
toen het rijtuig met Olga's opgestapelde koffers
en doozen wegreed. Weer ontmoetten wij mijn
stiefvader en weer keek de freule den anderen kant
uit; hij bleef met gebalde vuisten staan en keek
ons na, maar deed geen moeite om mij terug te
houden.
„Ziezoo," zeide de freule, terwijl zij mij over den
drempel van haar woning meer droeg dan leidde,
„dit is nu je thuis, zoolang als ik leef al zal dit
ook geen eeuwigheid meer duren. Maar voorloopig
zijt ge hier toch geborgen, mijn arm gansje."
Het eerste wat ik deed was, mij aan de ouder-
wetsche schrijftafel te zetten en aan Robert te
schrijven: „Mama is dood, en mij behoeft gij nu
niet te ontzien. Ik dank je voor je medelijden, voor
je edelmoedige, opofferende gezindheid. Dat alles
heeft mij zoo verkwikt. Het beste wordt je toe-
gewenscht door Annelise."
Een vreeselijke tijd volgde. Ik lag een paar dagen
met koorts te bed, slechts half bewust van wat er
was voorgevallen. Ik gevoelde het verlies, dat mij
had getroffen, in al zijn grootte en omvang, wis t
dat ik niets meer op de wereld bezat en had toch
niet kunnen zeggen wat mij was overkomen. Ik
wilde mijn gedachten verzamelen, de spooksels
van mijn verbeelding afweren, die zich grijnzend
over mij heenbogen, maar voelde mij als verlamd.
Telkens hoorde ik de stem van mama en wilde dan
het bed uit naar haar toesnellen, maar werd vast
gehouden en bleef dan weer machteloos liggen. Het
eerst kwam ik tot bezinning door een diep, weer
galmend geluid, dat het open venster van mijn
kleine kamer binnendrong. Ik lag met open oogen
en verwonderde mij wat 't zou wezen. Och, 't wa
ren de klokken Wanneer had ik ze ook zoo
ernstig en zoo plechtig hooren luiden? Toen papa
begraven werd
„Mama!" mompelde ik en zonk machteloos ach
terover.
De oude Josephine, die bij het venster stond
keerde zich om en zag mij met haar roodgeweende
oogen verschrikt aan. „De freule is niet thuis,
freule hebt ge iets noodig? Wilt ge iets drinken?'
„Neen, dankje. Kunt gij op het kerkhof zien,
Josephine?"
„Ja wel," zeide zij, „maar—" liet zij er aarzelend
op 'volgen, „maar er is niets te zien."
„Ja, er is wel iets te zien Mama wordt be
graven."
„O, freule, houd u toch rustig," hernam zij
schielijk het venster sluitende, daar de stemmen
van het zingende kinderkoor nu duidelijk tot mij
doordrongen: „Zij zullen rustig slapen."
O, hoe gunde ik haar die rust nevens papa
Ze zouden haar immers wel naast papa begraven
hebben? Ik vouwde de handen en een vreedzame,,
een plechtige stemming kwam over mij, het zalig
gevoel van he.t liefste dat men bezit voor schande
en pijn behoed te zien, boven alle ellende ver
heven te weten.
't Was hier zoo rustig en kalm; boven de latafel
een groot staalgravure. Christus op de onstui
mige zee staande, reikt een zinkenden discipel de
hand; een antieke hangklok, op welker wijzerplaat
bij het slaan van het volle uur een figuur tevoor
schijn kwam, die mij altijd heimelijken angst had
aangejaagd en die ik eerst nu begreep de dood
met zijn zeis, die hij oplichtte bij elk uur dat hij
sloeg. „Eén van allen is het uwe," stond tusschen
de sierlijke krullen op de metalen plaat. De dood
had voor mij niets akeligs meer, hij scheen mij nu
het volle rechte slotakkoord toe van het harde,
verwarde muziekstuk, dat wij leven noemen, een
akkoord, waarin alle dissonnanten zoo zacht, zoo
verzoenend samensmelten vrede, rust, eeuwige
rust!
De freule kwam thuis en trad aan mijn bedzij
had een paar klimopbladeren meegebracht. De
lange, zwarte gestalte met de krippen sluier en het
betraande gelaat boog zich over mij heen. ,,Nu zijt
ge m ij n kind, Annelise. Wij blijven bij elkander;
ge zult zien, dat gaat best."
Ik kuste haar stil de hand.
Zij ging heen om hoed en mantel af te leggen,
en kwam toen terug en zette zich aan mijn bed.
Josephine bracht haar een kop warme koffie. Zij
zeide niets, maar zag mij slechts vorschend aan.
..Tante, ik ben heel wel, ik kan mij nu alles
herinneren," zeide ik eindelijk. „Zeg mij eens
mama ligt toch immers wel naast papa?"
(Wordt vervolgd).