1
EERSTE BLAD
De Doopbelofte en de Openbare School
ZATERDAG
2 NOVEMBER 1929
DOOR EENS ANDERS SCHELD.
oorkom^n f
Kloosterbalsem
Grossier: Firma A. L. VERBRUGGE, IHiddeltiarnis
i 1
Prijs per kwartaal f 1,
Losse nummers 0,076
ADVERTENTIËN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elke regel meer 15 cent.
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
12E JAARGANG.
N°. 1
W eek-revue.
Binnenland.
In de financieels wereld en ook te Amster
dam, waart nu reeds St.-Nicolaas rond, doch
voor de betrokkenen is het een geduchte
teleurstelling, want de anders zoo milde
man deelt niets anders uit dan zakjes zout.
Dit verschijnsel is tegenwoordig internatio
naal en alleen aan de beurs te New-York
is volgens ruwe schatting meer dan 5 mil
liard dollar vergokt, terwijl ook de verliezen
aan de Amsterdamsche beurs geleden in de
tientallen millioenen loopen.
Een Duitseher, eigenaar van een effekten-
kantoor te Amsterdam, welk kantoor half
October is gefailleerd, blijkt zijn verliezen
op de meest moderne methode in winst te
hebben omgezet. Aan dit kantoor moet ste
vig zjjn geknoeid en in totaal beloopen deze
knoeierijen ruim 1 millioen. Bedoelde Duit
seher is inmiddels tijdig vertrokken, de ge
plukte slachtoffers in zak en asch achter
latende.
Op de Zuiderzee heeft het deze week weer
eens geducht gespookt en een sleepboot met
drie schepen heeft het nabij Urk meer dan
hard te verantwoorden gehad. Een der sche
pen is hierbij zelfs gezonken en alleen dank
zij het kranige optreden van Urker visschers
is het te danken, dat hierbij geen menschen-
levens te betreuren vallen.
Onder zeer groote belangstelling is het
stoffelijk overschot van wijlen prof. P. J.
Blok, oud-hoogleeraar in de Vaderlandsche
Geschiedenis aan de Leidsche universiteit te
"Warmond begraven, In Professor Blok ver
liest ons land een bekend historicus, alge
meen geacht en bemind, wiens naam ook
ver buiten onze grenzen met eerbied werd
genoemd. Zelfs een beknopte opsomming
van het werk van dezen eenvoudigen ge
leerde is onmogelijk. Onder de talrijke bloem
stukken welke de lijkbaar dekten, was ook
een brans van H.M. de Koningin, een van
H.M. de Koningin Moeder en van het Ned.
Historische Instituut te Rome.
Te Den Haag heeft zich weer een liefdes'
drama afgespeeld, dat waarschijnlijk een
menschenleven zal kosten. In de Ripperda-
straat woonde een zekere J. v. D. met de
gescheiden vrouw van een Duitseher, ver
blijvende te Rotterdam. Deze Duitseher ver
voegde zich te Deu Haag aan het adres zijner
gescheiden vrouw en ontmoette hierbij J,
v. D., waardoor zijn jalouzie dermate werd
opgewekt, dat hij een mes trok en zijn
slachtoffer eenige diepe steken in den onder
buik toebracht. De dader is na het plegen
zijner daad gevlucht. De toestand van het
slachtoffer laat zich ernstig aanzien.
Tijdens een korfbalwedstrijd te Den Haag
heeft zich een tragisch ongeval afgespeeld.
Tijdens het spel zakte een speelster van een
Leidsche club ineen en pogingen om haar
weer bij te brengen mochten niet. baten;
het meisje had reeds den geest gegeven.
De geneesheer constateerde hartverlamming.
FEUILLETON.
W. HEIMBURG.
VERTALING VAN HERMINE.
Geautoriseerde uitgave van D. Bolle.)
24)
Op verlangen van mama presideerde ik bij dit
ontbijt. De dames waren nog niet verschenen,
mama lag met hoofdpijn te bed en mevrouw Selman
had haar thee beneden verzocht, daar zij gewoon
was een paar kopjes in bed te drinken. Ik was
onzacht uit mijn korten slaap opgeklopt. De nicht
was weg, mevrouw ziek of ik voor de ontbijt-
tafel wilde zorgen.
Ik kan niet beschrijven, hoe eenzaam, hoe ver
laten ik mij op dezen morgen voelde, nu mijn oude
beschermengel niet bij de kachel neerhurkte om
voor haar „Anneliseke" het vuur aan te maken,
bij welks geknetter en geflikker 't zoo prettig was
nog een poosje in bed te liggen droomen en denken.
Het schijnsel van de vlammen weerspiegelde zich
dan iu papa's portret, zoodat zijn dierbaar gelaat
weer levend scheen te worden; de sneeuwvlokken
dwarrelden voor de vensters en geheele scharen
musschen, meezen en andere kleine vogels zaten
op het besneeuwde bioemenhekje, wachtende op
het voeder, dat ik voor hen zou strooien maar
eerst als de nicht mij gevoederd had, alsof ik ook
zoo'n hongerige piepmees was. Ze had altijd aller
Buitenland.
De regeeriugscrisis in Frankrijk is nog
altijd niet opgelost. Daladier, de voorzitter
der socialistische radicale partij, welke de
opdracht de vorming van een kabinet had
aanvaard en wiens aanvankelijke vorderingen
een welslagen deden verwachten, is door
een besluit van de Nationale Raad van de
socialistische party, waarbij in tegenstelling
met een besluit der socialistische Kamer
fractie, werd besloten niet op de uitnoodiging
van Daladier in te gaan. Yoor en tegenstan
ders over deelneming aan de regeering in
het roode kamp zijn over dit besluit sterk
verdeeld en vele socialistische afgevaardig
den betreuren de aangenomen houding,
waardoor Daladier gedwongen werd van de
vorming eener nieuwe regeering af te zien.
Welke toestand uit deze situatie geboren
zal worden, laat zich nog niet overzien. Was
Poincaré, die dezer dagen met goed gevolg
zijn tweede operatie heeft ondergaan in staat
actief aan de politiek deel te nemen, dan
was hij de aangewezen man om opnieuw
de leiding te hernemen, doch tot heden
heeft Marianne nog geen geschikt leider
gevonden, bekwaam en in staat haar op den
verderen weg te leiden.
Zoo gauw hebt U kou
gevat, lastig zijn de ge
volgen. Neem steeds een
paar Wybert-tabletten.
(Adv.)
De reeks van aanslagen op vorstelijke per
sonen is door den mislukten aanslag op den
Italiaanschen kroonprins Umberto te Brussel
weer met één vermeerderd. De weg van
vorstenkinderen is lang niet altijd een weg
langs rozen, vaak zelfs het tegendeel en
kroonprins Umberto te Brussel vertoevend in
verband met zijn verloving met prinses Marie
José, is daar ternauwernood aan den kogel
van een anti-fascistische landgenoot ontko
men. De dader, Italiaan van geboorte en te
Parijs rechten studeerende, werd na het
eerste schot reeds overmeesterd en door de
verontwaardigde toeschouwers op een ge
ducht pak slaag onthaald. De verontwaardi
ging te Brussel en niet minder in Italië,
over dit onverwachte gebeuren is groot. Een
der Italiaansche bladen, de Impero, vond
hierin aanleiding om Frankrijk, te Parijs
vertoeven talrijke Italiaansche uitgeweke
nen, heftige verwijten te doen. Het blad
vindt de controle op deze Italiaansche uit
gewekenen veel te slap en schreef o.a.: „Als
Parijs op dit punt geen waarborgen aan
Italis geeft, dan wenscht het oorlog.
Mussolini, natuurlijk eveneens veront
waardigd over deze aanslag op kroonprins
Umberto, heeft deze wel wat extra heftige
taal van de Impero gelukkig wat te onbe
kookt gevonden en deswege het blad voor
eenigen tijd geschorst. Als er gedreigd moet
worden, dan heeft Mussolini geen lesjes van
de Impero noodig, dan kan de duce het
alleen wel af.
Afgezien van deze aanslag, heeft Mussolini
hande heerlijkheden voor mij, versche eieren,
een stukje taart, lekkere metworst en wat niet
al, dat zij voor mij bewaarde. En de oude vrouw
zat zoo verheugd toe te kijken, als 't mij goed
smaakte. Zij had mij gekoesterd en verpleegd, tot
dat ik gezond was geworden en nu was ik hulpe
loos achtergebleven. Niemand had er aan gedacht
mijn kamer te verwarmen, niemand had mij een
kop thee of de gewarmde pantofeltjes gebracht.
O ja, zóó ging 't ook wel, maar ik leed kou en ik
leed honger, niet lichamelijk, doch geestelijk.
„Mag ik nu naar mama gaan?" vroeg ik aan mijn
stiefvader, daar ik meer dan genoeg had van de
blikken, waarmee mijnheer van Brankwitz mij
voortdurend vervolgde.
Wolmijer, die juist de courant las en onderwijl
allerlei politieke beschouwingen ten beste gaf,
waarin hij met groot vertoon beurtelings van Bis
marck, Windthorst, nationale gedachte en socia
lisme sprak, liet het reusachtige blad een oogenblik
zinken en zeide:
„Dat's goed. Laat mama je dan het menu van
heden middag voor mij meegeven."
Het menu het woord spijslijst klonk hém veel
te ordinair in de ooren was een hoofdzaak voor
hem bij alles wat hij dacht, sprak en deed. Tot nu
toe had de nicht 't opgemaakt en dan aan mama
voorgelegd, en mijn goed moedertje had altijd ja
gezegd, daar de nicht den fijnen smaak van mijn
heer Woimeijer beter kende dan zij. De nicht had
mij eens verteld, hoe die smaak zich allengs had
ontwikkeld. „Eerst was hij al blij, als wij Zondags
een Thuringer aardappelkoek en varkensvleesch
hadden, en toen kwamen er eiken dag gebraden
vleesch en eenden of duiven met sla op tafel; maar
toen we deftig werden, waren we eensklaps gesteld
andera alle aanleiding om behoorlijk in z'n
humeur te zjjn. De zevende verjaardag van
den opmarsch der fasciatischezwarthemden
naar Róme, ia aanleiding geworden tot groot-
ache demonstraties en Mussolini is hierbij
door zijn getrouwen op een onbeschrijfelijk
gejubel onthaald, zooals alleen geestdriftige
Italianen zulks kunnen doen. Staande op het
balcon van het Palazzo Venezia, heeft Mus
solini een soort wapenschouw gehouden en
zijn bewonderaars in extase gebracht met
een geestdriftige redevoering, waarvan wij
hier een en ander laten volgen.
„De legioenen van de militie vormen inder
daad een schitterend beeld van het Italiaan
sche volk, dat daar staat met de wapens in
de vuist, maar meer nog met de wapens in
het hart. Het facistische regime kan op bet
oogenblik elke moeilijkheid het hoofd bieden
en overwinnen en het is nutteloos lagen te
gen ter verstoring van de schitterende
harmonie, die het land vereenigt van den
Koning en den Kroonprins tot dennederig-
sten dorpsbewoner.
Zeven jaren zijn niet vergeefs voorbijge
gaan en tegenover dit geheel van kracht
en geest vermogen de laffe en huichelachtige
stemmen van eenige enkelingen, die wij ten
onrechte in de dagen van 1922 niet voor
onze vuurpeloton plaatsten, niets. Thans
na zeven jaar zijn wij jonger, sterker en
onverzettelijker dan toen wij begonnen. Van
daag worden er tienduizend openbare werken
ingewijd, die geen verkiezingswerken zijn,
maar strekken tot versterking van de kracht
der natie. De tyden zijn nog niet gemakkelijk,
omdat de geheele internationale toestand
nog tot moeilijkheden aanleiding geeft, maar
in tegenstelling met andere landen is Italië
gereed, omdat het een leger van burgers en
soldaten heeft gevormd, dat gereed staat
voor verdediging van de werken van vrede,
arbeid en tucht."
Dit is slechts een greep uit zijn redevoe
ring en de rest is gesneden volgens een
zelfde snit, evenals zijn speciale boodschap
aan de zwarthemden van heel Italië. Zoo
langzamerhand hebben we dit Italiaansche
vuurwerk leeren kennen, dat de massa in
Italië zoo graag bewonderd. Andere tijden
brengen andere zeden en de Romeinen die
voor een paar duizend jaar werden zoet
gehouden met brood en spelen, vinden nu
afwisseling in opwindende en tot zekere
hoogte bedwelmende redevoeringen van den
duce, die vriend en tegenstanders naarzijn
pijpen laat dansen.
In tegenstelling met Mussolini, tracht
Primo de Rivera, den Spaanschen dictator,
zijn onderdanen met minder knellende band
jes onder de slof te houden, doch ondanks
dit, mogelijk ook juist daardoor, gelukken
deze pogingen niet al te best. De ontevre
denheid in intellectueele en in de kringen
der vakbeweging is vrij groot. Primo de
INGEZONDEN MEDEDEELING.
DRAlSlflA-vAN'VALKEITBURG'S-
A •iLEVERTRAAk
"■LEEUWARDEN-
op fricasseeën en pasteien en oestersauzen. Nu, dat
heb ik toen ook maar geleerd, omdat ik nu toch
zoo'n zeker kooktalent had. Annelise."
Aldus had de nicht mij in haar wonderlijk
Duitsch verteld.
Ik vond mama in een donkere kamer, waar 't naar
valeriaandroppels rook, kermend van de hoofd
pijn. De nieuwe keukenmeid, die in allerijl was aan
gesteld, stond met een lei vóór haar. 't Scheen een
onaangenaam, snibbig mensch, en mama was ziek
en in het geheel niet gewoon om menu's te beden
ken. Zij had zich nooit in die kunst geoefend, want
in onze zeer eenvoudige omstandigheden waren wij
zelfs bij een zoogenaamd souper de grenzen van
een gebraden haas of kip of gebakken karpers niet
te buiten gegaan.
„Verlangt mevrouw soms eerst kreeftensoep?
En dan filet la Jardinière of patrijzen met zuur
kool in Champagne?"
„Ja, dat's goed," steunde mama.
„Maar dan, mevrouw?"
„Och, ik weet 't wezenlijk niet!" klaagde zij.
„Moet er dan nog meer zijn?" vroeg ik. „Kook
en geef maar wat ge wilt! Mama is ziek. Spreek
daarover maar" met mijnheer en ga toch heen,
alsjeblieft!"
'.Misschien een vischmayonnaise, voor het
vleesch?" vroeg zij, nog bij de deur staande. „Mijn
hemel, tot wie moet ik mij dan wenden?"
„Vraagt 't aan mijnheer! Ga toch!" riep ik
knorrig, en eindelijk ging ze heen.
„O, mijn hoofd! Mijn hoofd!" steunde mama. Zij
nam haar zakdoek van het gloeiend gelaat en zag
mij met roode, dik gezwollen oogen aan. „Annelise,
mijn lieve Annelise, 't spijt mij zoo voor je dat
de nicht weg is, weet ge
Rivera, die bekend staat als een zeer galant
heer voor dames, deze overigens pryzens-
waardige eigenschap komt in Spanje in wat
al te ruime mate voor, kan ook tegenover
zijn politieke tegenstanders poeslief zijn. Het
proces tegen Sanchez Guerra, den geeste
lijken vader van den in Januari mislukten
opstand der Spaansche artillerieregimenten
heeft ten minste een ongewoon en door
niemand verwacht slot gehad, de vrijspraak
van Sanchez Guerra terwijl eenige onder
geschikte medewerkers van hem tot ge
vangenisstraf varieerende van eenige maan
den tot 2 jaar werden veroordeeld. Deze vrij
spraak heeft groote verbazing gewekt en
velen vragen zich af waaraan deze uiterst
clemente houding aan geweten moet worden,
aan kracht der Spaansche dictatuur, dan wel
aan zwakte.
Het is een uitermate sympathiek gebaar
zijn tegenstanders door goedheid te ontwa
penen, doch in deze wereld van wolven, de
uitdrukking is van Mussolini, die voor der
gelijke vergrepen de broekjes anders laat
strekken, heeft het in den regel juist een
andere uitwerking, dan wordt verwacht.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
zijn pijnlijk en duren lang omdat de huid
vernield is. Akker's Kloosterbalsem er op
verdrijft dadelijk de pijn. doet de blaren
verdwijnen en ge houdt geen litteekens.
„Geen goud
zoo goed"
in. »i rwT»r>irf in.-
Woldemaras, de gewezen dictator in LI
tauen, die voor eenige weken werd gedwon
gen het regeeringskussen te verlaten en die
nadien neiging vertoonde opnieuw per mili
taire verrassing op het kussen te gaan zitten
welke poging tijdig werd ontdekt, zoodat er
zelfs geen eigenlijk begin van uitvoering kon
komen en die deswege met zijn vrienden
het voorrecht van speciale waakzaamheid der
politie geniet, krijgt tot overmaat van ramp
ook nog een beschuldiging van verspilling
van staatsgelden op zijn dak.
Hij wordt er van beschuldigd, kort voor
zijn heengaan uit een fonds dat ter beschik
king van den premier staat, groote bedragen
te hebben geput, zonder hiervan rekening en
verantwoording te hebben gedaan. Deze gel
den zouden dan verdwenen moeten zijn in
de partijkas van zijn organisatie genaamd
„De IJzeren Man". Voor den ex-dictator kan
dit verklappen der Litausche keukengehei
men nog onaangename gevolgen hebben.
Ook de Russen ondervinden wat het zeg
gen wil indien er uit de keuken wordt ge
klikt. Bessedofski, de ex-Sovjet-gezantschaps-
raad te Parijs, zet in de Matin te Parijs zijn
onthullingen tegen Moskou voort, zulks tot
groote voldoening der talrijke Russische uit
gewekenen, voormalige hofkringen, welke
altijd nog de hoop koesteren eenmaal den
ouden toestand te kunnen herstellen en de
gehate communisten te kunnen verdrijven.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
verdi'errt
bfllykerwys
DE NOBELPQU!
'tMoet dus feh
byzonders wezjen'
Toch maar
IQ of- iS ets. per '/e. om.
Bessedofski, die natuurlijk heel vaak achter
de schermen heeft gekeken, komt met allerlei
compromiteerende onthullingen aandragen
en zelfs Stalin, de machtigste man in Rus
land, ontkomt niet aan de modder die Besse
dofski in 't rond laat spatten. Van Stalin
vertelt Bessedofski, dat deze moderne poten
taat de huwelijksbanden met zijn vrouw wat
al te knellend vond en dat hij gaarne met
een jongere vrouw opnieuw een huwelijk
wenschte aan te gaan. Tijd om naar den
Burgerlijken Stand te gaan ontbrak den
machtige en dus stuurde hij een jon gen met
een haastig geschreven briefje en na een
kwartier kwam deze met de verlangde echt
scheiding terug. In hoeverre dit nu in het
nadeel van het communisme is, zullen we
in het midden laten, daarover zijn de mee
ningen te sterk verdeeld, doch wij weten
zeker ;dat in Parijs de advocaten, die zich
naarstig met de echtscheidingssport onledig
houden, er van zitten te likkebaarden. In een
week zouden ze millionnair worden.
„Moedertje, tob daarover maar niet; 't gaat ook
zóó, 't moet gaan, en ik heb u immers!"
„Ja, en de gezellige omgang zal je wat afleiding
geven, niet waar, kindlief? Ge hebt tot nu toe zoo'n
sombere, treurige jeugd gehad."
„Ik?" vroeg ik verwonderd, 't Scheen mij toe,
dat deze nu eerst somber en treurig was geworden,
dat ze vroeger enkel hemelsblauw en zonneschijn
was geweest.
„Wees een beetje vroolijk, Annelise, een beetje
vriendelijk voor onze logees! Zult ge? Gij zijt
dikwijls zoo spottend en dat krenkt mij niet,
ik ken je wel beter, maar ge weet wel, wat ik
bedoel."
„Wees maar gerust, mamatje! Ik zal mijn best
doen om uwentwil. Ik zal ernstig kijken, evenals
onze naaister, die nooit den mond tot een lachje
plooit, en zal even lief en beminnelijk praten als
die dikke mevrouw Selman is 't dan goed?"
Mama streelde mij de wang en mompelde iets.
..Maar, mama, hebt ge van nacht dat spektakel
wel gehoord?" vroeg ik, haar strak aanziende.
„Hebt gij iets gehoord? barstte zij uit.
„Ja, iets; maar ik was zoo moe."
„Frederik stiet in het donker tegen een kast
ja, ja," zeide zij, maar zoo haperend, dat ik
genoeg wist. Lieve hemel, dacht ik, is 't al zoover
gekomen!
En op dit zelfde oogenblik werd de deur open
geworpen en riep de stem van den heer des huizes,
die afschuwelijke stem; „Bekommert niemand zich
dan om Olga Selman? Zij loopt van de eene kamer
naar de andere. Annelise, maakt je gereed om uit
rijden te gaan, ik moet naar het gemeentehuis.
Er is een uitnoodiging voor overmorgen gekomen
bij den postdirecteur en zijn vrouw het bruids
in.
In verband met de vorige twee citaten
meenen wij te moeten wijzen op artikel 26
van de Lager-Onderwyswet 1920, le en 2e
lid, waar staat:
Eerste Lid. „By de regeling der school
tijden wordt door het vrijgeven van uit
drukkelijk in de regeling genoemde uren
gezorgd, dat de schoolgaande kinderen in
de schoollokalen of elders godsdienston?
derwijs van de godsdienstleeraren kun
nen genieten. De voor het godsdienston
derwijs bestemde uren vallen binnen de
schooltijden en worden voor elke school
vastgesteld in overeenstemming met den
door de kerkelijke gemeente of de plaat
selijke kerk voor die school aangewezen
godsdienstleeraar, of met die kerkelijke
of plaatselijke kerk zelve, welke
geschenk van Lore van Tollen moet weggebracht
en de kaartjes daarbij geschreven worden Is
't je dan niet mogelijk, Helena, dat ge opstaat?
Ze zou 't straks beproeven en in elk geval zou
zij aan tafel komen, verklaarde zij, bij elke woord
haar arm hoofd vasthoudende^.
Ik verwijderde mij op haar'handdruk, om mij
voor den rijtoer gereed te maken. De Russische
break met den dwazen hoogen bol stond voor de
remise en de nieuwe harddraver werd daarvoor
gespannen. Ik bracht mij het hoofd met de vraag,
of ik achter op het knechtsbankje moest plaats
nemen of mevrouw Selman? Want dat mijnheer
van Brandwitz zou mennen, sprak van zlef.
Ik ging vervolgens in jacket en pelsmuts de trap
weer op om mevrouw Selman af te halen dat
oude lieve pelsmutsje, waarvoor een door papa
zelf geschoten marter zijn vel had geleverd en dat
aan den rand al wat kaal was geworden, maar niet
erg, en dat ik zoo graag ophad. Ik trof mevrouw
Selman in morgentoilet donkerrood velveteen
en met een echten Fez op het roodbruine haar,
in de Turksche tent een sigarette rookende aan.
„Goedenmorgen, kindlief!" riep zij mij toe.
„Goede hemel, ik ben zoo moe. Dit westenberg
heeft iets vreeselijk slaapwekkends chloraal
is er niets bij."
„Gaat ge niet mee uit rijden?" vroeg ik verwon
derd.
„Ja straks heb ik ja gezegd om van dien goe
den Woimeijer af te komen, met zijn eeuwige lof
liederen op de heerlijkheden, die de omstreken van
Westenberg aanbieden. Maar neen, ik dank je
ik blijf rustig thuis."
„Gaan wij dan ook niet?" vroeg ik.
(Wordt vervolgd)