ZéhgQV-
L
Land- en Tuinbouw.
RADIO.
VERSLAGEN.
CARTER'S SS™ PILLS
ONZE EILANDEN VAN ZATERDAG 17 NOVEMBER 1928.
welke voor eenige dagen steeds grootere ver
woestingen meldden, "luiden nu gunstiger en
liet zier er naar uit, dat verder gevaar geweken
is. F.r is enorme schade aangericht. In totaal is
bijna 800 H.A. door de gloeiende lava over
stroomd, de oogst en alles verwoestend. De
financieele schade wordt geschat op ongeveer
170 milioen gulden. Mussolini heeft alle inza
melingen tot leniging der nood verboden, tot
dat de regeering heeft bepaald, in hoeverre de
staat deze schade zal vergoeden.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Uitvoer van uien naar de Vereenigde Staten.
De heer ir. Th. J. Mansholt, hoofd van den
buitenlandschen voorlichtingsdienst aan het
ministerie van binnenlandsche zaken en land
bouw, heeft aan de betrokken organisaties
medegedeeld dat de Amerikaansche autori
teiten de Nederlandsche uien, welke in de
Amerikaansche havens worden aangevoerd,
aan een strenge keuring onderwerpen. Eenige
dier partijen zijn, naar de Nederl. rijksland-
bouwconsulent te Washington bericht, in
lichten graad besmet bevonden met Eumerus
strigatus, een insect dat ook in sommige soor
ten bloembollen wel voorkomt. Mede op grond
hiervan heeft de Amerikaansche regeering den
invoer van narcissenbollen verboden; indien
derhalve zendingen uien in Amerika worden
ingevoerd, waarin dit insect voorkomt, zal
ernstig moeten worden rekening gehouden
met de waarschijnlijkheid dat ook de invoer
van Nederlandsche uien verboden wordt.
De heer Mansholt doet een dringend beroep
op de organisaties om bij verscheping van uien
naar Amerika er tegen te waken, dat geen
door de genoemde insect aangetaste uien ver
zonden worden. Door uitsluitend harde, gave.
goed schoongemaakte uien te zenden, kan de
kans dat daarin bij aankomst in Amerika
larven van Eumerus strigatus worden aange
troffen, tot een minimum gereduceerd, zoo al
niet geheel ondervangen worden.
Uit het rijk der kortegolven.
I.
In een onzer vorige artikelen hebben we
reeds enkele bijzonderheden medegedeeld over
„golven" in het algemeen. (Zie „Onze Eilanden
van 31 October j.l.). Zooals daaruit blijkt, ligt
het verschil tusschen korte en lange golven
in de kleinere en grootere golflengte, of in het
grootere en kleinere trillingsgetal. Dus hoe
grooier de jreguentie trillingsgetal), hoe
kleiner de golflengte. Vandaar dat men spreekt
van korte en lange golven. Waar ligt hier
echter de grens?
Vóór en tijdens de oorlogsjaren betitelde
men golven van 200500 meter met „korte
golven", in vergelijking met de lange golven
van 10.000 tot 20.000 meter, die voor transo-
ceanische communicatie werden gebruikt. Toen
het gebruik van golflengten beneden de 200
meter echter algemeener werd en het gebied
der lange golven meer en meer aan zijn lot
overgelaten, bleek het wenschelijk de golf
lengten van 15100 meter met „ultra-korte
golven" aan te duiden en dan, uit histroisch
oogpunt bekeken, den naam „kortegolf" voor
de golflengten tot 500 meter, te behouden.
Niettemin mocht de benaming „ultra-korte-
golf" zich niet in de algemeene goedkeuring
verheugen, want, hoewel er veel vóór is te
zeggen om haar te handhaven, is in den loop
des tijds gebleken, dat met „kortegolf" alle
golven beneden 200 meter worden bedoeld.
Toch zou het o.i. de voorkeur verdienen, indien
men golflengten beneden 60 meter b.v. met
ultra-kortegolf aanduidde. Het ligt er natuur
lijk aan, welke meening men is toegedaan ten
opzichte van den grens van 200 meter.
Velen, die zich in den laatsten tijd speciaal
voor radio interesseeren en die over de wonder
lijke resultaten der kortegolven lezen of hooren,
vragen zich af, waarom het zoo lang geduurd
heeft, aleer men met de bijzondere eigenschap
pen dier golven op de hoogte was. Het is wel
de moeite waard om eens nader op die vraag
in te gaan, want zij is lang niet zoo opper
vlakkig als men zou meenen.
De eerste draadlooze proeven met korte
golven werden gedaan door Heinrich Hertz,
en wel op golflengten van ongeveer 3 meter.
Volgens de moderne opvatting zouden we dus
moeten spreken van ultra-kortegoiven. Ge
makshalve zullen we in ons artikel echter
alleen onderscheid maken tusschen korte (tot
200 M.) en lange golven. Na Hertz bevond
Marconi dat men veel betrouwbaardere com
municatie over grootere afstanden kon ver
krijgen, bij het gebruik van grootere golf
lengten. Theoretisch en practisch kwam men
nu echter ook tot de conclusie, dat, hoe korter
de golflengte, des te vlugger de golven werden
geabsorbeerd en des te meer in intensiteit
afnamen, als zij zich langs de aarde voort
plantten. Prof. Lenneck leidde b.v. uit experi
menten af, dat, indien hij de golflengte van
30 op 3000 meter bracht, de reikwijdte van
den zender honderd maal vergroot werd. Te
dien tijde veronderstelde men nog steeds, dat
de golven zich alleen langs de aarde voort
plantten en had men nog niet aan de moge
lijkheid gedacht, dat golven, die door hoogere
luchtlagen hun weg nemen, na groote af
standen te hebben afgelegd, weer tot de aarde
zouden kunnen terugkeeren en aldus de
absorptie door de aarde was vermeden.
Radio-fantasie.
Hoewel radio thans door niemand meer als
een wonder wordt beschouwd, leidt zij bij
velen nog tot wilde fantasieën, die nochtans
den goeden ondergrond niet missen. De weten-
dat vooral voor kinderen
zuivere wol de beste winter»
dracht is. Een ziekte te
voorkómen is beter en goed-
kooper dan die te genezen.
Koopt daarom voor uw
jongen, een heerlijke win
terjas zooals ons nieuwste
model Oslo, die is van zuivere
wol, kwiek en chic gemaakt
en toch goedkoop voor
zulke kwaliteit door onze
kolossale inkoopen voor 28
eigenkleedingzaken tegelijk. A
Kreymborg is waarborg#®
Profiteert er van!
Winterjas „OSLO" voor
jongens
2.904.90 7.90 9.90H.90
13.90 16.90 tot 45-
Binnenweg 128 Beijerlandsche Laan 93 inriTTrDnAKT
Zwartjanstraat 62 Nieuwe Binnenweg 447 1 IJixvJJAJVl
schap schrijdt immers voort, brengt ons langs
paden, waarvan wij nimmer gedroomd hebben
waarlangs voor onze oogen wijde peispec-
tieven worden geopend, die den huidigen
mensch doen duizelen en hem doen afvragen
hoe het over honderd jaar op onze aarde
gesteld zal zijn.
Voor enkele jaren werd de wereld opge
schrikt door sensationeele persberichten over
den z.g. „dpodenden straal", die dood en ver
derf bracht, ongeacht afstand, plaats of tijd.
Doch even snel alf deze uitvinding in de pers
werd gelanceerd, <3ven spoedig verdween zij
daaruit en de mogelijkheid van den „onzicht
baar doodenden straal" leeft nu nog alleen
voort in het brein van deszelfs uitvinder. De
rust in der menschen gemoederen keerde
weder.
Helaas, thans worden we weer opgeschrikt
door een dergelijke uitvinding: het „radio
kanon", berustende op het principe .•concen
treering van radio-golven, die met groote
energie worden uitgezonden en dan de eigen
schappen van de hierboven vermelden doo
denden straal bezitten,
Evenals lichtgolven kunnen we radio-gol
ven concentreeren. Practisch komen we
echter voor de moeilijkheid te staan, dat de
golflengte der laatsten veel grooter is dan
die van lichtgolven, zoodat we instrumenten
van zéér groote afmetingen zouden moeten
gebruiken. We zullen dus van het denkbeeld
moeten uitgaan, dat we radio-golven met een
golflengte van b.v. 10 cM. te onzer beschik
king hebben, die we evenals lichtgolven door
middel van een reflector concentreeren. De
energie, die in de radio-golven ligt opgesloten,
wordt door deze concentratie eveneens ver
groot. Weten we deze tot een paar duizend
Watt te brengen, dan zou daardoor de lucht
geïoniseerd worden en derhalve een goede
geleider inplaats van een isoleerende laag. Zij
is dan het beste te vergeleken met een koper
draad zonder gewicht en zonder vaste polen,
zoodat we deze door de radiogolvenbundel
gevormde „koperdraad" in elke gewenschte
richting kunnen brengen, en door middel van
een omvormer, waaraan de reflectoren van
twee zulke stralen zijn verbonden, een stroom
daarin opwekken. De bundel geïoniseerde
lucht, waarlangs deze stroom gaat en waaraan
we een hooge spanning moeten trachten te
geven om ons doel te bereiken, komt nu
overeen met een draad onder hoogspanning,
die dus levensgevaarlijk is om aan te raken.
Dat nu is juist het fatale punt: elk leven,
dat binnen deze straal komt, wordt gedood.
Met reflectoren op draaibare standaards kan
men dus het hemelruim afzoeken en alle
levende wezens daarin, die met de straal in
aanraking komen, worden vernietigd. Hier
mede zou de „doodende straal" werkelijkheid
zyn geworden,,., ware het niet, dat men
tot op heden nog geen radio-golven van 10 cM
met de noodige energie in kilowatts heeft
kunnen ver wezelijken, wegens de beperkingen
die de vacuumbuizen ons daartoe stellen.
Maar wie weet, wat de toekomst ons nog
brengt. Amateurs experimenteeren thans
reeds op golflengten van 75 cM. met succes
en van 75 tot 10 cM. is wellicht slechts één
Verslag van de vergadering van den Raad
der Gemeente Nieuwe Tonge, op Dins
dag 13 November, des namiddags
2 uur.
Voorzitter Burgemeester Sterk. Alle leden
tegenwoordig.
De Voorzitter opende de vergadering met
gebed, waarna de notulen der vorige vergade
ring werden voorgelezen en na een opmerking
van den Heer Holleman over een paar storende
stelfouten goedgekeurd.
Ingekomen stukken.
Een verzoek van de districts-arbeidsbeurs
om een bijdrage. B. en W. stelden voor dit
verzoek voor kennisgeving aan te nemen,
waartoe werd besloten.
Ee.n verzoek om adhaesie te betuigen aan
een besluit van den Raad van Arnemuiden
over het terugvorderen van schoolgeld.
B. en W. stelden voor, hierop niet in te gaan,
daar het voor deze gemeente van geen nut is
en als algemeene stelregel is besloten geen
adhaesie aan al die verschillende besluiten
meer te verleenen.
HOLLEMAN meende dat indien er wel voor
deel voor andere gemeenten uit zou kunnen
voortvloeien, wel de sanctie daaraan te ver
leenen was. Het stuk eveneens voor kennis
geving aangenomen.
Procesverbaal van de kasopname bij den
gemeente-ontvanger, waaruit bleek dat in kas
was een bedrag van 336,72i overeenkomstig
stig boeken en bescheiden.
Van de Gezondheidscommissie was een
schrijven ingekomen met enkele opmerkingen
over de vastgestelde bouwverordening. Beslo
ten werd aan deze opmerkingen tegemoet te
komen.
De goedkeuring van Ged. Staten over de
wijziging van het Reglement van het Algemeen
Armbestuur.
Een verzoek van Janson om zijn aanslag
in de hondenbelasting zoo te wijzigen, dat hij
in de 2e klasse inplaats van- in de le klasse
komt.
VOORZITTER zeide dit onderzocht te heb
ben en stelde voor dit verzoek toe te staan.
Een verzoek van Voorwinde om een half
jaar ontheffing van zijn aanslag in de Honden
belasting. Werd toegestaan.
Vaststelling gemeente-begrooting.
KROON vroeg of er nog niet een stuk was
ingekomen van de bewoners van den Molendijk.
VOORZITTER zeide dit stuk liever in ge
sloten vergadering te willen behandelen.
VAN NIEUWENHUIJZE zeide gehoord te
hebben dat het stuk Molendijk niet in de pro
vinciale weg zal worden opgenomen, wat niet
in overeenstemming is met de toezegging die
destijds is gedaan.
VOORZITTER: De provincie komt niet met
haar wegennet binnen de kommen der ge
meenten. Destijds zijn in overleg met de pro
vinciale ambtenaren de palen voor de maxi
mum snelheid geplaatst en de provincie neemt
als kom aan wat binnen die palen is. Zoo zal
ook de Burg. Overdorp- en Wentinkstraat geen
provinciale weg worden. De Provincie stelde
zich tot taak de wegen voor het snelverkeer
te verbeteren en binnen de kom der gemeente
wordt niet snel meer gereden.
PRINCE zeide, dat indien hij geweten had
dat dit zoo zou loopen, hij nimmer voor de
overgave van die wegen had gestemd. De heer
Warnaer heeft ons met mooie praatjes en
beloften overgehaald.
HOLLEMAN zeide dat hij destijds voor
waardelijk had willen overgeven, doch daar
voor voelde de meerderheid van den Raad niet
veel, was dit gebeurd, dan hadden wij nu nog
eenig recht van spreken.
VOORZITTER: De gemeente heeft haar
wegen overgegeven, doch de provincie heeft
ze officieel nog niet aanvaard. Dit zal eerst
daags afkomen en eerst dan weten we wat de
provincie neemt. Het is toch billijk dat de
provincie slechts die wegen overneemt die zij
voor verbetering van het verkeer noodig acht.
In deze moeten we ter wille van het snel
verkeer iets overstappen. Ook zal de Burg.
Overdorp- en Wentinkstraat geen ƒ600,per
K.M. kosten, hetgeen wij aan de provincie
moeten betalen, zoodat er ook geen finantieel
nadeel aan verbonden is.
PRINCE stelde voor, nu zoo wordt gehan
deld, dat het besluit wordt ingetrokken, dat
genomen is betreffende de overgave. Er is nog
niets geaccepteerd, dus we kunnen nog terug
en dan komt de Provincie zelf wei, want ze
hebben het toch noodig en dan kunnen wij de
voorwaarden beter stellen.
VISBEEN vroeg of de gemeente dan maar
te accepteeren heeft wat de provincie voor
stelt of neemt.
HOLLEMAN: We behoeven niets meer te
accepteeren; er is reeds door ons geaccepteerd
en om de provincie nu uit haar hoekje te halen
doen we het beste het genomen besluit te ver
nietigen, dan komen zij vanzelf wel naar hier.
VOORZITTER vond het beter hierover eerst
te correspondeeren, opdat de gemeente precies
weet wat de provincie wel overneemt.
KROON merkte op dat bij de provincie,
betreffende het onderhoud, de Burg. Overdorp-
en Wentinkstraat wel tot de kom behoort en
voor de maximumsnelheid niet. Dit is toch
wel eenigszins vreemd.
NIEUWENHUIJZE zou de borden voor de
maximumsnelheid maar willen verplaatsen,
zoodat het geheele gebied wat oorspronkelijk
zou worden overgenomen, buiten de kom valt,
als zij de palen tot kom rekenen.
HOLLEMAN meende dat dit voor den
Molendijk zeer bezwaarlijk zou zijn.
VOORZITTER stelde voor om aan het ver
zoek van de adressanten tegemoet te komen,
door die Molendijk met Goudalite te beleggen,
althans eerst prijs op te vragen.
NIEUWENHUIJZE vond dit zeer gevaarlijk
met die steile hellingen in den dijk.
PRINCE meende dat men met dit punt van
de wijs raakte en stelde voor, gezien de schan
delijke misleiding, die heeft plaats gehad, met
die overname van de wegen, dat besluit in
zijn geheel te vernietigen.
Daarna werd met algemeene stemmen be
sloten de wegen niet aan de provincie over te
dragen.
VAN NIEUWENHUIJZE zeide, dat hij
had medegewerkt om betere overeenkomst te
verkrijgen en niet om direct die wegen aan
de provincie te onttrekken.
Daarna kwam de gemeentebegrooting dienst
1929 ter tafel.
NELISSE vroeg waarom de kosten der
bouwpolitie 150,hooger waren geraamd.
VOORZITTER zeide daarover liever in be
sloten zitting te willen spreken.
NELISSE vroeg waarom ook de subsidie
voor het weeshuis hooger was.
VOORZITTER zeide dat er noodig vele
reparaties moesten geschieden.
NIEUWENHUIJZE meende dat de uitkee-
ringen door het algèmeen armbestuur zeer
gering zijn. Spreker zag gaarne dat die wer
den verhoogd. Hij besprak nog een paar be
paalde gevallen, die de voorzitter liever in
comité behandelde. Voorzitter meende dat er
echter nimmer geklaagd is dat de uitkeering
te weinig was.
VAN NIEUWENHUIJZE zeide dat een paar
oude menschen die hun leven lang hard hebben
gewerkt van ƒ4,bedeeling per week nauwe
lijks ook maar het hoogst noodzakelijke kun
nen koopen. Spreker vond het schande voor
een welvarende gemeente als deze. Ook de
kerkelijke armen is zeer matig met zijn bedee
ling, terwijl die een zoo geweldig kapitaal aan
eigendommen heeft.
NELISSE vroeg waarom een post presentie
geld voor leden van het stembureau was uit
getrokken.
VOORZITTER zeide dat nu er twee stem-
bureaux zijn, er niet voldoende mannetjes zijn
en er dus ook niet-raadsleden zitting zullen
nemen in het stembureau en die kunnen dat
toch niet voor niets doen.
VISBEEN meende dat dan ook de raads
leden daarop recht hebben, die zijn ook niet
verplicht een benoeming voor het stembureau
te laten welgevallen.
PRINCE meende dat wanneer men raadslid
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Het is zoo Gemakkelijk
een Goede Gezondheid
te Genieten.
Koop een fieschje van die kleine, versuikerde plant
aardige pillen. Ze worden verkocht in Yoode
kokertjes van 75 et, maar eisch vooral het merk:
CARTER'S KLEINE LEVER PILLEN.
Zij zijn gemakkelijk in te
nemen en doen de inge-
wanden pijnloos functio-
neeren. Constipatie bestaat
niet, wanneer ge Uw spijs
vertering in orde houdt.
Hoofdpijn, slechte spijs
vertering, Jast van gai en
een ongezonde gelaatskleur verdwijnen dan
spoedig. Probeer ze vanavond nog, U zult dan
heerlijk slapen en morgen frisch ontwaken.
Bedenk, dat Carter's Kleine Lever Pillen volgens
doktersrecept zijn samengesteld en dus door
oud en jong kunnen worden gebruikt. Zij be
vatten geen giftige stoffen en doen de ingewan
den pijnloos functioneeren zonder onaangename
nawerking. Waarom zoudt ge U gekortwiekt
voeten - ge hebt recht op goede gezondheid! Let
°f' a J i'Caiïer's" krij'St: cisch bovenstaand
merk. Btj Apoth. en Drog., in roode kokertjes
van 75 ct. en f 2.25. 1
Import. Fa. B. Meinder
Den Hi
aag. 20
is, men ook ai de daaruit voortvloeiende werk
zaamheden heeft te verrichten en te accep
teeren. Besloten werd deze post te schrappen.
HOLLEMAN. vroeg waarom de post bij
drage in de kosten der R.H.B.S. zooveel hoo
ger was.
VOORZITTER zeide dat er electrisch licht
wat aangelegd en centrale verwarming, waar
van de kosten per leerling worden omgeslagen
en de gemeente in rekening worden gebracht.
De leden waren unaniem van oordeel dat
het toch ongehoord was, zooals er met het
geld wordt omgesprongen.
HOLLEMAN achtte het zeer noodzakelijk
dat een Gemeenteopzichter werd benoemd.
Wanneer we zien die huizen op den hoek
van den Lageweg, die alle uitzicht daar be
lemmeren en hoe thans ook de bocht gemaakt
is waar het brandspuithuis'staat, dan is het
zeer noodig dat een en ander gaat geschieden
onder deskundige leiding, ik zal er B. en W.
geen verwijt van maken, omdat zuiics door
leeken is toegestaan. Echter zullen alle leden
dat toch ook wel beamen.
NIEUWENHUIJZE vroeg of ook die rooilijn
van het huis van Bakker niet beter anders
vastgesteld had kunnen worden, waardoor het
verkeer nog beter gediend was.
VOORZITTER zeide dat die grond parti
culier eigendom was, dus dat dit niet ging
NIEUWENHUIJZE meende dat de ge
meente toch het recht heeft de rooilijn precies
aan te geven, anders zou iedereen maar raak
kunnen bouwen, zooals dat nu al gebeurt. De
post weet haast de menschen niet meer te
vinden, zoo eigenaardig wordt gewerkt met
bouwvergunningen. Spreker was van oordeel,
dat er bouwgelegenheid geschapen moet wor
den om een ordelijke indeeling van een ge
meente te verkrijgen. Zoo kan het niet langer.
HOLLEMAN was dit met Nieuwenhuijze
eens.
VOORZITTER zeide dat destijds reeds ge
tracht is het land achter de woning van Verol-
me te koopen en voor bouwterrein aan te
leggen. Daar was echter nog te veel huur aan;
nu over twee jaar komt dat land uit de pacht
en zou er getracht kunnen worden dat land
te koopen.
Daarna werd de gemeentebegrooting vast
gesteld.
Besloten werd dekkleeden te koopen voor de
paarden welke den lijkwagen trekken.
VOORZITTER zeide dat de paarden van
den koetsier er zeer lastig door zullen zijn,
volgens de mededeeling van den koetsier.
VAN NIEUWENHUIJZE achtte dat geen
bezwaar; wel moet men de paarden daar eerst
aan laten wennen, door ze enkele malen in te
spannen met die kleeden en dan zoo te laten
loopen, niet direct met die kleeden voor de
wagen als er een begrafenis moet plaats heb
ben.
De begrooting van het Vleeschkeuringsbe-
drijf werd eveneens vastgesteld.
Demping sloot noordelijken achterweg.
B. en W. stelden voor die demping te laten
geschieden. Kosten zijn begroot op circa
1100,—.
NIEUWENHUIJZE had bezwaar tegen ver
schillende bepalingen die Schilperoort gesteld
heeft. Eerstens zou moeten vervallen de da
tum waarop alles klaar moet zijn. Tweedens
kan volstaan worden met een hek van z.g.
harmonika-gaas.
HOLLEMAN had bezwaar tegen het plaat
sen van de heining op de gedempte sloot.
VOORZITTER zeide dat zulks ook niet zal
gaan, die zal ongetwijfeld wegzakken.
HOLLEMAN vroeg of die uitgaaf van
1100,eigenlijk ook wel gewettigd zou zijn.
VOORZITTER meende dat er noodig ver
betering dient te komen, dat de kosten welis
waar niet meevallen, doch dan is men er ook
af. De voorwaarden die Schilperoort stelt,
moeten wat aannemelijker worden. Laten B.
en W. dit echter regelen. AIzoo werd besloten.
Daarna werd besloten tot den bouw van een
arrestantenhuis. De begrooting bedroeg
1941,50.
In de rondvraag vroeg Visbeen of het waar
was dat de aannemer van den schoolverbouw
belemmerd is in zijn werk.
VOORZITTER zeide dat zulks inmiddels
reeds is opgelost.
Daarna sluiting.
DE MERKWAARDIGE ONTVLUCHTING VAN
LAVALETTE ONDER HET REGIME
VAN DE RESTAURATIE.
De gevallen in de geschiedenis, waarin
vrouwen heldenmoed hébben tentoongespreid
om hun mannen te redden, zijn niet zeldzaam. I
Men behoeft nog niet onmiddellijk te denken
aan de vrouwen van Weinberg, die op de be- j
kende wijze bij de overgave der vesting hun
mannen, die aan de verdediging hadden deel- j
genomen, ontrukten aan den gewissen martel-1
dood, die in die dagen gebruik was, om zulks
te constateeren. Men kan zelfs denken aan een
figuur als Emma van Haarlem, een held
haftige edelvrouwe, gehuwd met een ridder,
die wijd en zijd slechts bekend stond om zijne
wreedheid en zijne gierigheid, maar die toch,
toen het belegerde kasteel tot de overgave
werd gedwongen,', van de belegeraars wist te
verkrijgen de toezegging, dat zij het kostbaar
ste wat zij bezat, met zich ter poorte uit mocht
dragen. De belegeraars konden niet verwach
ten, dat deze tengere vrouw het stuk zou be
staan om haar zwaren echtgenoot, op haar
schouders gezeten, weg te dragen, en toch deed
zij het, ai bezweek zij bijna onder den last. Het
gegeven woord werd in deze dagen van ridder
woord en riddereer gehouden, en de wreede-
ridder ontkwam op een wijze, die ongetwijfeld
paedagogisch weinig doeltreffend voor hem
kon heeten!
Maar er zijn andere gevallen van bevrijding,
die hoog of laag geplaatste gevangenen ver
kregen, dank zij de slimhied, dank zij het over
leg, dank zij menigmaal bovenal de koelbloe-
dfgheid van de vrouwen, die men maar zonder
meer de zwakke sekse heet. Wie denkt niet aar
de vrouw van Hugo de Groot, die eenzaam in
Loevestein achterbleef, terwijl dank zij de
door haar met zooveel zorg toegepaste list,
haar man zich in veiligheid kon stellen. Onder
de soortgelijke gevallen is er een, dat te weinig
bekend is, en toch bekendheid verdient. Het
betreft Lavalette, een der velen, die eerst
gedurende de revolutie, daarna tijdens het
Napoleontisch tijdperk in rang steeg. Lava-
lette slaagde erin de persoonlijke aandacht van
Bonaparte op zich te vestigenhij werd aide
de camp van den generaal. Later, toen het
keizerrijk werd geschapen, werd hij tot direc
teur-generaal van het postwezen benoemd, dat
hij met vaste hand bestuurde en op uitnemen
de wijze inrichtte. Lavalette behoorde tot de
warme bewonderaars van den keizer; geen
wonder, dat hij tot hem overliep nog voordat
hij in Parijs was aangekomen. Maar geen
wonder ook, dat de wraakgierige Foché, die
even sluw als slecht moet zijn geweest, hem als
een der eerste slachtoffers zette op de lijst, die
hij voor den teruggekeerden Lodewijk XVili
opmaakte. Reeds op 8 Juli 1815, dus niet veel
meer dan drie weken na den slag bij Water
loo, werd Lavalette gearresteerd, en bemerkte
hij, dat de verdenking op hem rustte, dat hij
in den terugkeer des keizers uit Elba een zeer
actieve rol had gespeeld. Eenige dagen later
werd hij naar de Conciergerie overgebracht en
20 November ter dood veroordeeld. Mevrouw
Lavalette deed een voetval voor den koning
teneinde het leven van haar man te redden:
Lodewijk XVIII, die nooit hei-nobele gebaar
wist te vinden, bleef onvermurwbaar. Had hij
gedacht daarmede deze schijnbaar wanhopige
vrouw het laatste middel tot redding van haai
man te hebben ontnomen, hij vergiste zich.
Zij was grootgebracht te midden van de geva
ren der revolutie en te midden van de intriges
van het keizerlijk hof; zij zag uitkomst en raad,
waar geen ander die zag. Zij vertrouwde daar
bij, voorzoover dat mogelijk was, slechts op
zjchzelve en op haar dochter, en op een of twee
van de allerbeste vrienden, die zij wel in het
geheim moest nemen.
Hoe slaagde zij? Twee dagen voordat de
terechtstelling zou plaats hebben, kwam
Mevrouw Lavalette bij haar man. „Wij hebben
niets meer te hopen" zeide zij tegen hem; „wij
moeten dus eene poging wagen, hoe moeilijk
deze ook is. Ik mag hier twee uren bij je blijven;
om acht uur vertrek je uit de gevangenis, in
mijn kieeren gekleed en als gewoonlijk door
Mad.elle Dubourg een bloedverwante verge
zeld. Je zuit den draagstoel vinden voor de
gevangenis; deze brengt je naar de Ruc des St.
Pères, waar een vriend je" wacht met een cabri
olet en je naar een veilige plaats zal voeren."
Lavalette wilde tegenwerpingen maken, maar
zijn vrouw voorkwam deze. „Als je terecht
gesteld wordt, sterf ik toch. Men zal mij geen
overlast aandoen; mij hoogstens enkele dagen
gevangen houden, maar men zal mij moeten
laten gaan." Vergeefs trachtte Lavalette haar
te overtuigen, dat de in den regel talrijke ge
vangenbewaarders, die haar eiken avond om
gaven, wanneer zij de gevangenis verliet, de
uitvoering van het plan onmogelijk zouden
maken; zij bleef volhouden, terecht opmerkend
dat, waar hij toch veroordeeld was om terecht
gesteld te worden, hij niets meer had te ver
liezen en men het met hem niet erger kon
maken dan reeds was geschied.
„Goed", zeide Lavalette tenslotte, ik zal
doen wat je wilt. Maar de cabriolet is te ver
verwijderd van de gevangenis. De kans is
groot, dat men mijne ontsnapping bemerkt
kort nadat deze heeft plaats gehad. Wij hebben
bijkans een uur noodig om van hier met den
draagstoel te gaan naar de Rue des St. Pères;
dat is te gewaagd." Mevrouw Lavalette er
kende de juistheid der opmerking. Men had
nog een dag tijd; den volgenden avond zou
alles veranderd worden, mits Lavalette slechts
zijn woord wilde geven, dat hij dan ook gehoor
zaam zou zijn.
Den volgenden dag kwam Mevrouw Lava
lette des middags om vijf uur haar gewone
bezoek brengen. Dit maal was zij vergezeld
van baar dochter Josephine, en gekleed in een
costuum, dat liet zoo gemakkelijk mogelijk
maakte om het grooter figuur van haar man
daaronder te herbergen. „Precies om zeven uur
moet jf gekleed zijn," zeide zij tegen hem."
4
