verkoopingen.
ZATERDAG
22 September 1928
Viji=en=twintig jaren Ambac
feuilleton.
ROSA MARINA
ONZE EILANDEN TAN WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1928.
SALOMON LIEBERMANN
GEARRESTEERD.
HELSINGFORS, 16 Sept. Salomon
Liebermann, wiens opsporing door de Hol-
landsche justitie is verzocht in verband met
de Veendammer-affaire, werd gisteren hier ter
stede gearresteerd.
Nader medlt Vaz Dias nog, dat Liebermanrl
het laatst te Riga was gezien en daarna was
verdwenen. Onder valschen naam heeft hij in
verschillende hotels vertoeft. Zaterdag nam
hij zijn intrek in een particuliere woning. Toen
de politie in den nacht van Zaterdag op Zondag
in zijn woning binnendrong, deed Liebermann
een poging zelfmoord te plegen. Deze poging
werd evenwel op het laatste moment verijdeld.
De gezondheidstoestand van Liebermann is ten
gevolge van het maandenlange vluchten en
heen en weer trekken van dien aard, dat hij
niet gehoord kan worden.
TRAGISCHE ZONDAG TE BERLIJN.
Vier personen gedood en een stervende.
BERLIJN, 16 Sept. Te Berlijn hebben
Zondag drie familiedrama's plaats gehad,
waarbij vier personen gedood zijn, terwijl er
bovendien een op sterven ligt.
In de vroege morgenuren kwam het in de
woning van den 47-jarigen museum-beambte
W. Engel tot een hoogloopenden twist over de
kinderachtige vraag, met wie de beide kin
deren, een dochter van vijftien en een zoontje
van acht jaar, hun Zondaguitstapje zouden
maken. Het huwelijksleven der ouders was om
verschillende redenen den laatsten tijd niet
bijzonder gelukkig. De ruzie van heden ont
aarde echter in een tragedie, doordat de zuster
van de vrouw, die op visite was, partij voor
haar zuster trok. Hierdoor ontstak de man in
een zoo hevige woede, dat hij een revolver
trok en in het wilde om zich heen schoot. Het
eerste schot trof zijn vrouw in het hoofd; zij
was onmiddellijk dood. De schoonzuster werd
door drie kogels getroffen, n.l. in de borst, de
buik en den rug. Haar toestand is hopeloos.
De vijftienjarige dochter snelde op haar vader
toe; deze vuurde in zijn blinde woede ook op
het meisje, doch miste haar. Zij liep daarop de
straat op en riep luidkeels om hulp. Toen een
politieagent met haar de ouderlijke woning
weer binnenging, vond hij slechts het achtjarig
zoontje ongedeerd. De jongen was uit angst
onder de sofa gekropen.
Het tweede drama speelde zich af in de voor
stad Hohenschonhausen. De bouwvakarbeider
Franj Willner kwam in den nacht dronken
thuis en zocht ruzie met zijn vrouw. In den
loop van de woordenwisseling nam hij een
bijl op, waarna de vrouw de vlucht nam in de
keuken. Willner trapte echter de deur van de
keuken in, waarna de vrouw uit het keuken
raam sprong en in den tuin van de woning
harer schoondochter terecht kwam. Ook hier
achtervolgde Willner haar. Met zijn bijl hakte
hij de deur der woning van zijn schoondochter
open. De schoonzoon vuurde evenwel met een
revolver eenige schoten op den woesteling af,
die dood ter aarde stortte.
Het derde voorval is nog niet ten volle op
gehelderd. De 57-jarige werkvrouw Vara
Kuhn woonde samen met haar achterlijken
47-jarigen broeder. Men heeft haar heden ver
moord in bed gevonden met wonden aan het
hoofd en blauwe plekken over het geheele
lichaam. Verondersteld wordt, dat de vrouw,
die vaak dronken thuis kwam, in een aanval
van woede door haar broer is vermoord.
Waarom de Krassin het zoeken over Z.W. wind. Vandaar dat men voor de proef- 8 of 9 uur moest werken. En wat kreeg hij dan
veertien dagen zal opgeven. vluchten geen bepaalde dagen kan vaststellen.1 nog te eten? Brood met een beetje boter er op,
Omtrent het besluit tot terugkeer van de Gelukkig zijn in Friedrichshafen de Z.W. meestal vet met siroop, soms een stukje spek
PAPPiïrt V» r. nfl A f. I)nu IA .lf.pt f\n nn.ll 1.V1+ Ar..* W lïlflpn (\\f lIV. f. f.p f*+ 11 li rl -11 1
fabrieken in Baden en Turingen gas leveren,1 hij een paar dagen ziek, welnu, dan kon hij
wat misschien het vertrek iets bespoedigen zal. j maar voor goed thuis blijven. Ziek worden
Het gebrek aan gas is ook de reden, dat de reis bestond voor den werkman niet, en dat mocht
om de wereld is opgegeven, want daarvoorhij ook niet. Werd hij te oud om te werken,
had al in het laatst van Juni een groote hoeveel-1 welnu, dan kon hij thuis blijven. Indien vroeger
lieid gas naar Japan verscheept moeten worden
Krassin heeft de Prawda van Oensjlicht, den,winden overheerschend. (maar niet altijd) meestal een bokking"of een
voorzitter van het comité tot hulpverleening' .Gr. Eckener herhaalde nog eens, dat liet haring, pap, aardappelen met aardappelen er
aan de Italia, het volgende vernomen: uitstel der proeftochten alleen een gevolg is bij, en dan maar weer brood met pap. Ik heb
In verband met de verdere werkzaamheden va" de moeilijkheden bij het vervaardigen van een slagersknecht gekend, die verdiende
van de Krassin is er in sowjetkringen onge-1 het gas voor de motoren. Van de vier ovens der 3 gulden in de week met 3 pond vet, en daar
rustheid ontstaan over het lot van onze expe- i gasfabriek werken er maar twee. Daarom doet moest hij een vrouw met twee kinderen van
ditie en twijfel aan de doeltreffendheid van j IT,en de eerste vaarten met benzine als brand- onderhouden. Onze jeugd gelooft zooiets niet
voortzetting van haar arbeid. De bevestiging stof. Voor de tocht naar Amerika zijn 25.000 a eens meer. Nauwelijks was het eten naar bin-
van de berichten over het omkomen van 1 30.000 kub. M. gas vereischt, terwijl men nog 1 nen, of de boer kwam al eens zien of ze al klaar
Amundsen, de ernstige twijfel of de groep- j slechts over 7000 kub. M. beschikt. Het zalwaren, en dan weer aan het werk. Het eten
Alessandrini nog in leven is (als zij al niet ten daarom wel half October worden voor men duurde hem te lang. In 't hooi, in krotten of
tijde van de ramp is omgekomen) en bovendien vertrekken kan. Intusschen zullen ook twee vuile keten moesten zij huizen en slapen. Was
de merkbare achteruitgang van de omstandig- D-J -
heden, waaronder de arbeid in het Poolgebied
verricht moet worden, hebben de onrust nog
versterkt, temeer nu ook de Citta di Milano en
de Braganza de nasporingen gestaakt hebben
en uit het Poolgebied terugkeeren. Het comité
besloot het antwoord te bevestigen, dat prof.
Samoilowitsj aan Romagna, den kapitein van
de Citta di Milano gegeven heeft: „De sowjet-
expeditie zal binnen de grenzen van de be
staande mogelijkheden van de uitrusting van
de expeditie en de weersgesteldheid de naspo
ringen in de nog niet onderzochte streken
voortzetten. De directe taak van de sow-
jet-expeditie schijnt een uitgebreid onderzoek
van de groep der Zeven eilanden tot het
Victoria-eiland en, zoo mogelijk, verder naar
het oosten."
Tengevolge van het feit, dat de kolenvoorraad
van de Krassin beperkt is en de weersgesteld
heid de mogelijkheid van werken steeds meer
Iaat verminderen, heeft het comité slechts in
de aangegeven gebieden aangeboden naar de
groep-Alessandrini te zoeken. Gezien den
toestand van het ijs zijn deze nasporingen
slechts tot het eind van September mogelijk.
Aldus zal Tsjoeknofski in de overblijvende
anderhalve week of twee weken nog over de
niet onderzochte streken vliegen. In het geval
dat deze nasporingen zonder succes blijven zal
de Krassin de terugreis aanvaarden. Op
den terugweg naar St Petersburg zal de Krassin
zoo mogelijk de streek van het Edge-eiland af
onderzoeken.
iemand 6 7 gulden per week verdiende, nou,
dat was al heel wat, en een meisje dat zoo
iemand trouwde maakte wel fortuin, hoor!
Geen wonder dus, dat de vrouwen en kinderen
mee moesten werken om er te komtn, maar dat
het huishouden en het gezinsleven sterk daar-
Rusland en het Bolsjewisme
v.
~-Nu we zoo een en ander over Rusland heb-j onder leden, is zeer begrijpelijk, 't Was een-
DE POOLEXPEDITIE VAN NOBILE.
De opsporingsvaartuigen van Spits
bergen vertrokken.
Overeenkomstig het reeds eerder aangekon
digde voornemen, is de Citta di Milano, het
hulpschip van de expeditie Nobile, dat op
Spitsbergen gebleven was voor het verdere
opsporen van de vermisten van de Italia,
Zaterdag uit de Koningsbaai vertrokken om
via Noorwegen thuis te varen.
Thans zijn alle hulpschepen, op de Krassin.
na, uit de Spitsbergsche wateren vertrokken.
Voor het eerst sinds Maart was Zondag de
Koningsbaai zonder vreemde schepen en vlieg
tuigen.
Naar men weet, blijft de Krassin nog tot 1
October de wateren tusschen Spitsbergen en
Frans Jozefsland afzoeken. Dan valt de sluier
van de Poolmacht over het drama van de
Italia, waarvan het slot wellicht nimmer
in al zijn verschrikkingen zal worden opgelost.
Een lezing van dr. Behounek.
Onze correspondent te Praag schrijft:
In de grootste te Praag beschikbare zaal, die
dicht was gevuld, heeft dr. Behounek, terug
gekeerd nu ook van zijn huwelijksreis, zijn
eerste voordracht over de Poolexpeditie- i
Nobile gehouden. Van dezelfde plaats als
destijds Amundsen heeft hij zijn hoorders twee
uur lang toegesproken. Veel van de voordracht
ging verloren tengevolge van de slechte
acoustiek en van de gedemptheid waarmee dr.
Behounek sprak.
Ook in zijn voordracht, evenals in zijn artike
len in de pers, neemt dr. Behounek het op voor
Nobile hetgeen aan de omstandigheid niets
veranderde, dat toen Nobiles foto op het doek
verscheen, deze met vijandige stilte werd
begroet, terwijl Tsjoeknowski en Lundborgh
werden toegejuicht, en bij het projecteeren van
het beeld van prof. Samoilowitsj, den leider
van de Krassin-expeditie, een ware storm van
geestdrift losbrak. Een huiverende spanning
kwam in de zaal toen dr. Behounek van Zappi
en Mariano vertelde, die hij niet spaarde: hoe
zij Malmgren in het ijsgraf hadden gelegd, en,
en, na weggegaan te zijn, op eenigen afstand
stil hielden, en wachtend omkeken, of Malm
gren zich toch nog niet weer zou oprichten en
medegaan.
De lichtbeelden waren natuurlijk het sen
sationeelste van de voordracht.
In de Vereenigde Staten.
Wolff verneemt uit Rockfort, dat het aantal
dooden tengevolge van den orkaan daar Zater
dagmorgen op ten minste 75 geschat werd en
het aantal gewonden op twee maal zooveel.
Men vermoedde, dat er nog een groot aantal
slachtoffers onder de ruïnes van fabrieken en
andere groote gebouwen begraven lagen.
De tornado bereikte de stad zeer plotseling
laat in den middag. De eenige waarschuwing
was, dat de lucht snel zeer duister werd. Op
den met ontzettend geweld voorbij vliegenden
wervelstorm volgde een wolkbreuk, die den
algemeenen chaos nog vergrootte. Diep in den
nacht waren honderden menschen bezig slacht
offers onder de puinhoopen uit te halen.
Zooals gemeld, heeft ook Zuid Dakota hevig
geleden. De grootste schade is, naar de New
Yprk Herald meldt, in deze streken te be
treuren door het vernielen van den oogst.
De storm in Zuid Dakota is klaarblijkelijk
bij Yankton begonnen en ging daarna naar het
Noord-Oosten. Davis, een kleine plaats bij
Yankton is het ergst getroffen.
De storm in den staat Nebraska begon even
ten Zuiden van Sioux City, maar draaide om
deze stad heen en ging naar Dakota City.
Er komen in deze gebieden elk jaar in den
herfst tornado's voor, maar nog nooit hebben
zij zooveel menschenlevens gekost. Bovendien
gaan zij meestal over veel kleinere afstanden.
NEW YORK, 15 September. (Reuter.) De
orkaan, die Donderdag den West-Indischen
archipel heeft getroffen, vervolgt zijn weg door
de Caraïbische Zee, terwijl het aantal slacht
offers voortdurend blijft stijgen.
Berichten van de eilanden beneden den
wind melden dat er ernstige schade is en dat de
verbindingen verbroken zijn. Het zal waar
schijnlijk verscheidene dagen duren voor de
totale schade kan worden vastgesteld, maar het
is reeds bekend, dat deze in de millioenen
loopt.
Alleen te Rockford in Illinois is de schade een
millioen dollar.
ben vernomen, zijn we ook beter in staat om voudig een dierlijk leven, een mensch onwaar
ons een denkbeeld van dat land te vormen, en dig. Dat nu die menschen tevreden schenen,
1-. 1 ti t-ixi.i I I Qnr III'QI Aoaraon ia '4* -ÏAA /v/*n A l* o A A
kunnen we de hedendaagsche toestanden
d.w.z. de revolutie en vervolgens het Bols
jewisme eens van nabij gaan bezien.
De revolutie.
De revolutie in Rusland is niet zoo eens-
niet daaraan dat ze 't zoo goed haddenj
o, neen. Ze waren dom en werden dom ge
houden; ze hadden geen tijd om na te denker);
er was geen organisatie, en vooral de slaafsche
vrees speelde een hoofdrol. Zoo waren de toe-
klaps uitgebroken, maar is het werk van meer, standen voor ongeveer 50 jaren, niet alleen in
dan 50 jaren. In den beginne bestond zij j Rusland, maar bijna overal. In 't eene land
slechts uit geheime organisaties; de volks-werkte de werkman zich vlugger naar boven
massa wilde er niet veel mee te doen hebben, dan in 't andere land. Deels hield de godsdienst
De hoofdpersonen, liever gezegd, de aanhan- de menschen nog een beetje in bedwang, deels
gers van de revolutie waren intellectueelen. het imperialisme. Bij ons heeft het héél, héél
De agitatie was vooral gericht tegen het abso-lang geduurd» vooraleer de oogen goed werden
Iutisme, niet om het volk vrij te maken, maar J geopend. Toen ik 20 jaar oud was, werd een
om het te bevrijden van het absolute regee- j socialist met den vinger nagewezen en be-
ringssysteem. Omstreeks 1890 kreeg dezeschouwd, als e^n zéér slecht mensch, vooral
actie een vasteren vorm, vooral de werkende j door het rapalje, dat thans om zoo te zeggen
klasse sloot zich meer en meer aan, en de zelf tot het socialisme is gaan behooren.
menigte werd langzaam maar zeker met den
geest van het socialisme (geen bolsjewisme)
bekend gemaakt en daarvan doordrongen. In
1905 had bijna een algeheele omwenteling
plaats ten gunste van de arbeidende klasse, en
zoo men wil, van het socialisme. De regee
ring kon nog juist bijtijds den opstand, d.w.z.
de revolutie onderdrukken.
De inwendige toestanden hebben we reeds
voldoende Ieeren kennen, en we hebben ook
gezien, dat deze niet zoo heel slecht waren als
men wel zou hebben vermoed. De geest naar
vrijheid, van revolutie, van zelfbestuur en
medezeggingsschap beheerschte en beheerscht
nog alle landen en alle volken.
Vroeger begrepen deze soort van menschen
niet wat het socialisme was en nu ook nog niet.
Dezè soort van socialisten werken niet voor het
algemeen belang, maar tot hun eigen voordeel.
Ze hebben kans gezien, uit het socialisme
persoonlijk voordeel te trekken, en zijn daarom
ook maar tot deze organisatie overgegaan. De
godsdienst heeft nog het langst eenigen invloed
tegen het socialisme kunnen uitoefenen, totdat
de vrees of bangmakerij voor dingen die mis
schien heelemaal niet bestaan, zoo langzaam
uit het volk verdween, en vee' bijgeloof aan
abstracte dingen plaats maakte voor een
gezond materialisme. Thans zien we naast het
zuivere socialisme, het zoogenaamde Chr.
Zelfs in het Vaticaan te Rome kwamen in socialisme. Dit laatste is noch koud, noch
191819 de pauslijke soldaten, de lijfwacht j warm; noch rauw, noch gekookt, 't Is slechts
en de honderden paleis-employés tot opstand een middel, om den godsdienst of het kerk
en verzet; en daar zou met het toch het aller-genootschap een beetje samen te houden. Het
minst verwachten. In geestelijke zoowel als! Chr. socialisme wil het lot van den werkman
in wereldlijke of maatschappelijke kringen, j helpen verbeteren, maar altijd zoo, dat de kerk
EEN TELEURGESTELD SCHATGRAVER.
Een schooljongen vond bij het graven in een
tuin bij Muswell Hill, Cranleigh, eenige weken
geleden een urn met 652 zilveren Romeinsche
munten dagteekenend uit de eerste eeuw na
Christus. Hij maakte zijn vondst wat luid
ruchtig bekend met het gevolg, dat de fiscus,
op grond van de oude bepalingen nopens
gevonden schatten, de urn met inhoud kwam
opeischen. De munten zijn nu door den rechter
tot eigendom van de Kroon verklaard en tot
„Z. Majesteits beschikking gesteld" zooals de
wettelijke 'term luidt. De arme schatgraver
heeft er niet eentje mogen behouden!
DE GRAF ZEPPELIN.
Gereed om de bouwloods te verlaten.
Naar Wolff uit Friedrichshafen meldt is de
Graf Zeppelin thans voor zijn proeftochten
gereed. Dr. Eckener heeft verklaard, dat hij
gaarne vandaag reeds een proeftocht zou
willen ondernemen, daar het weer op het
oogenblik bijzonder gunstig is. Of zulks moge
lijk zal zijn, hangt er alleen maar van af of het
mogelijk zal zijn het schip buiten te brengen.
De bouwloods is voor de groote afmetingen van
het nieuwe luchtschip eigenlijk te klein. Men
heeft aan den bovenkant slechts 65 c.M. speel
ruimte en aan de zijkanten niet veel meer. Het
plein voor de loods is in zijn hoofdrichting
slechts een paar honderd meter lang en aan
alle kanten van huizen omgeven, zoodat het
alleen mogelijk is het luchtschip naar buiten
te brengen als het windstil is, of bij zwakke
overal was en is nog deze geest van vrijheid
en het hartstochtelijk streven naar betere
toestanden. Geen wonder dus, dat in Rusland,
dat weliswaar door goed en nauwkeurig be
waakte grenzen van de overige landen was
afgesloten, deze geest binnendrong. In het
hemelsche rijk, in China, kwam deze geest tot
uiting. Overal hier en elders was de kloof
tusschen de bezittende en de niet bezittende
klasse te groot, en bijgevolg moesten en moeten
deze kloven overbrugd worden. De werkman
er mede gediend is, terwijl de eigenlijke socia
listen de kastanjes uit het vuur moeten halen,
en de anderen de vracht deelen. Engeland
geeft ons op het gebied van socialisme
en ze bereiken er niets door. De menschen
zullen van zelf wel daér komen te staan, waar
ze het liefst staan. Door de geestelijke en maat
schappelijke ontwikkeling zullen de oogen wel
vanzelf open gaan voor alles wat voor 's men
schen bestaan goed of niet goed is. In den
strijd om het bestaan, moet de mensch altijd
faire middelen aanwenden, en een ieder in zijn
wezen laten. Door spot, schelden, verdacht
maken, beleedigen of persoonlijk te worden,
toonen we juist onze onmacht om ons beginsel
staande te houden. De strijd om het bestaan of
voor de verbetering van alle maatschappelijke
toestanden, moet zakelijk en correct geschieden
en in de meeste gevallen is het beter, een af
wachtende houding aan te nemen. Als geeste
lijke behoort men de zuivere ggeestelijke be
langen te behartingen zonder zich om het
maatschappelijke te bekommeren; als gemeen
teraadslid of in het parlement of waar het gaat
om de tijdelijke belangen van den mensch,
daar moet al het andere wegvallen, en heeft
zich alleen de vraag voor te leggen: wat is nu
goed en nuttig voor het tijdelijk belang,
zonder rekening te houden metzijngodsdienstig
beginsel. In Engbeland gaat het heel anders toe.
Men is daar zakelijk en correct. Iedereen is en
moet georganiseerd zijn. Een werkgever wil
niemand in zijn dienst hebben als hij niet
georganiseerd is. De eerste vraag is altijd: zijt
ge gorganiseerd Indien niet, welnu, dan heeft
hij geen werk. In alle bedrijven, in alle bran
ches, op alle bureaux, kortom overal is organi
satie. In ons land mogen de werkgevers zich
gerust organiseeren, daar zegt niemand iets
van, maar de werkman mag dat niet. Hetzelfde
recht wat een werkgever heeft, heeft een werk
man toch ook! Als de werkgever zich wil
verzekeren, waarom zou een werkman dat ook
niet mogen doen? Dat er nu in ons land
zoowel als elders door het socialisme grove
fouten gemaakt zijn, is begrijpelijk. De haat
tegen de bezittende klasse groeide met den dag,
de leiders werden niet begrepen, enz. en zoo
ontstonden er excessen, die j\iet meer goed te
praten maar ten zeerste af te keuren zijn.
Maar daarom was en is het socialisme nog niet
goddeloos. In Rusland vooral was het met
geweld neergedrukte-volk evenals een ketting
hond, die een ieder die tot hem komt, al is het
ook met de beste bedoelingen, als een pijniger
of vijand beschouwt. Door geheel verkeerde
middelen toe te passen geloofde men de be
vrijding te kunnen bespoedigen, door een soort
van anarchie, en dat was juist verkeerd. In
Engeland heeft men nooit van plannen ge
hoord om alles omver te werpen, en men
bereikt toch zijn doel. In sommige landen zoo
als in China, Portugal, Oostenrijk, Duitsch-
land enz. was het beslist noodig om met alle
oude tradities te breken, en er bleef geen ander
middel over, dan een republikeinsch systeem
in te voeren. In België, Spanje, Italië, en niet
te vergeten in ons dierbaar Nedérlandje zou
een omverwerping van den bestaanden regee-
ringsvorm beslist verkeerd werken. We weten
maar al te goed uit de geschiedenis, wat een re
publiek bij ons wil zeggen, en aan wien eh waar
door wij zijn geworden wat we thans zijn.
't Zal misschien maar aan weinigen bekend
zijn, en ik zeg dit maar even ter loops, wat in
betere voorbeelden. Godsdienstige richtingen dien gevreesden nacht, kort na den oorlog,
staan daar buiten alles, en het socialisme vormttoen eenige heethoofden meenden de republiek
daar een vast aaneengesloten front. In denuit te moeten roepen, wat op het oude raad-
beginne zijn hier door het socialisme te vele j huis te Rotterdam gezucht en geleden werd
en te grove fouten begaan, en heeft het zich door Haar, die Haar volk en land zoo lief heeft.
niet altijd van de juiste en rechtmatige mid
delen bediend, waardoor het in miscrediet
kwam tot het bewustzijn, dat ook hij een recht kwam. Dat alles is ten zeerste af te keuren
van bestaan haddat ook hij van het leven kon geweest en is nog af te keuren. Men geloofde in
genieten, en dat hij niet slechts op de wereld den beginne met een soort van anarchie te
was, om anderen te dienen en tot slaaf te zijn. doen te hebben, en dit vooroordeel heeft het
Afgezien nu, dat de werkman in Rusland socialisme aan zichzelf te wijten. Wij, in Hol-
wel zijn brood kon verdienen en hem eigenlijk 'and waren (en zijn) nog niet rijp voor zulke
op dat gebied niets ontbrak, zoo was toch van ideale socialistische toestanden; in Engeland
den anderen kant bezien, zijn toestand niet waren en zijn ze er beter achter. Daar wordt
erg rooskleurig. Werken en zwoegen van vroeg niets omver geworpen maar men werkt rustic
tot laat, zonder te weten waarvoor hij op de en kalm, en men gaat vast aaneengesloten op
wereld was; steeds van anderen afhankelijk het beoogde doel af. Niemand wordt daar lastig
7\in- <TPPn rprhtpn hp7»+tpnrlp 7f\{\rta+ hf»t nmiillan nin+c «inrAt ..a^'iMA j-j;X
zijn; geen rechten bezittende, zoodat het gevallen, niets wordt vernield, geen godsdienst
scheen als een straf dat hij niet tot de bezit- of geestelijke personen worden daar beleedigd
tende klasse behoorde; miskend, ja, vaak of bespot. Maar in de vele gevallen zijn de
veracht, dat waren toestanden, die bij de geestelijken zelf schuld daaraan dat ze beiee-
voordurende ontwikkeling van den mensche- digd of wel bespot worden. Zij moesten zich
lijken geest toch niet konden blijven duren, niet met het socialisme, met politiek of maat-
Eenmaal moest dan toch alles tot uitbarsting schappelijke toestanden inlaren. Zij hebben
komen, dat ging niet anders. En nu kan men hun handen al voi genoeg, om voor liet gees-
zeggen wat men wil, en dat geldt ook hier bij telijk welzijn der gemeente te zorgen en hun
ons, de werkman was vroeger tevredener, en herderlijk ambt naar behooren uit te oefenen,
had alles wat hij noodig had om te leven, enz. Zij zien in het socialisme een gróót gevaar voor
dat is allemaal wel waar; maar een paard, een hun kerk en voor hun zaak, en daar kan wel
os en een ezel hadden en hebben deze dingen iets van waar zijn. De een zoekt het waarneem-
ook. In vele gevallen werden deze dieren met bare en materialisme, terwijl de ander zich
meer zorg behandeld dan een werkman. Een verdiept in het abstracte en geestelijke Die
boer heeft soms meer zorg voor zijn paard dan twee beginsels staan lijnrecht tegenover elkaar,
voor zijn knecht. Zij beiden, trekdier en werk- en wij menschen zijn nu eenmaal zoo, wij voelen
man, zij waren toch immers van hun geboorte altijd meer voor het waarneembare en voor het
afaan gedoemd, om voor een karig loon zwaar zekere wat wij tijdens ons leven kunnen
en veel werk te verrichten, en hun rug te bereiken, dan voor iets, wat we niet zien of
krommen voor de zweepslagen van hun werk- waarvan wij het bestaan niet eens met zeker-
gever, tevens te kruipen voor het absolutisme, beid kunnen aanvaarden, maar eenvoudig
Dat de te strak gespannen boog vroeg of laat gelooven moeten. Dat is nu eenmaal zoo. En
zou springen kon iedereen, die een beetje kijk wat gaan sommige geestelijken nu doen? Ze
op de maatschappelijke toestanden van dien beginnen het socialisme en het materialisme
tijd had, zien en voorspellen. te bestrijden, en daarvoor hebben zij geen an-
In Rusland nu, werden de arbeiders (zooals, dere middelen dan bangmakerij, persoonlijke
trouwens overal liet geval is) door de industrie aangrepen, en alles in een verkeerd licht
uitgebuit. Een fabriekswet bestond slechts in plaatsen. En als ze dan nog voor het socialisme
naam, en de rechten van den werkman werden werken, dan hebben ze altijd bijbedoelingen n I.
door niets en niemand beschermd. Zéér lage ailes in het belang voor hun kerk. Soms worden
loonen en overmatig lang en hard werken was ze wei eens, door omstandigheden gedwongen,
zijn deel. De hygiënische toestanden waren zich in den strijd te werpen, omdat anders het
allertreurigst. Vrouwen en kinderen moesten gevaar groot is, dat hun kerken leegloopen.
hard meewerken. Het lage loon dwong den Dus een verdedigings-aangreep zou men dat
arbeider zijn gezin op te offeren, en deze om- kunnen noemen. Ze doen soms zooais kleine
standigheid bood het kapitalisme nieuwe moge- kefferhondjes die voortdurend blaffen zonder
lijkheden van uitbuiting. Vergelijken wij de iets uit te richten, en dan is het zeer begrijpe-
toestanden van vroeger hier bij ons maar eens. lijk, dat ze hier of daar een tik krijgen, of van
Wij ouden van dagen weten toch nog zéér goed, den anderen kant een steentje naar het hoofd
dat wanneer een boerenknecht 30 heeie guldens komt gevlogen. In de meeste gevallen echter
in de maand verdiende, mei kost en inwoning, grijpen de socialisten aan, en dat moesten ze
hij daarvoor van des morgens 4 tot 's avonds niet doen; dat verwekt toch maar kwaad bloed
Wat daar, in dien bangen nacht gezucht werd
en gebeden, weet God alleen, Hij antwoordt
niet. Stellig en zeker kunnen we aannemen, dat
■toen het gebed van den stervenden Zwijger
werd herhaald: „Mijn God, ontferm U over
mij, en over mijn arm volk." Maar, men had
zich toch deerlijk vergist. Trouw schaarde het
Nederlandsche volk zich om Oranje's troon,
en menig stil en vroom gebed van hem of haar,
die dieper in de zaak waren ingewijd, zal wel
ten hemel zijn gestegen: o, Heere, bewaar ons
land voor de omwenteling; bescherm ons
[geliefd Vorstenhuis! Persoonlijk hebben we
allen onze fouten en gebreken; ook vorsten
kinderen zijn Adam's kinderen. Dit neemt
echter niet weg, dat ons Oranjehuis, zoo zicht
baar door God geleid en beschermd, ons land
zegenrijk heeft bestuurd. Terwijl ik dit schrijf,
vait mij een heel oud lied weer in, uit lang ver
vlogen dagen, toen Wilhelmina nog Wilhel-
mientje heette:
Wat hebben wij U toch lief gehad,
Gij Prinsen van Oranje!
Wat is er tegen Spanje
Ai niet een bloed gespat!
Maar, het zal ons nooit berouwen,
Gij, Edelen van Nassauwen!
Gezond socialisme en monarchie gaan heel
goed samen, zie maar eens in Engeland; maar
anarchie en communisme zijn gezworen vij
anden, die in hun ouderlingen strijd, elkaar en
alles ten verderve richten. En dat dat waar is,
zullen we in een volgend nummer in Rusland
zien.
(Wordt vervolgd). Dr. v. O.
Op WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1928, des
namiddags half drie uur (z.t.) te Ooltgens-
plaat, in Hotel Moelker, afslag van Bouw
land te Ooltgensplaat en Den Bommel.
Meerendeels nog voor 8 jaren verhuurd.
Behoorende tot de nalatenschap van
Wijlen Mej. P. M. van Weel te's-Graven-
hage. Notaris VAN DER SLÜYS.
Op DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1928,
's avonds half acht uur (z tter herberge
van Van der Werf, te Melissant, afslag,
vanTwee Woningen (onder één dak)
aldaar aan de Voorstraat, toebehoorend
aan Ding. Soldaat c.s.
Notaris VAN DER SLUYS.
Prijs per kwartaal f 1,—
Losse nummers 0,075
ADVERTENTIËN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elke regel meer 15 cent.
Vijf-en-twintig jaren Ambachtsschool.
Feest, bloemen en gasten in het groote
gebouw, opgeruimde gezichten, hernieuwde
kennismakingen en het ophalen van oude
herinneringen.
Feest en feestvreugde.
En daar is reden voor te over. Vijf-en-twintig
jaar is het geleden dat deze school gesticht
werd en telkèn jare blijkt te duidelijker dat zij
gewaardeerd wordt om het volkskind de ele
mentaire kennis bij te brengen van een vak;
zij blijkt zelfs zoo te bevallen in den smaak
dat in de laatste jaren de uitbreiding steeds
noodiger en noodiger werd.
En met de viering van het vijf-en-twintig
jarig bestaan gaat mee de opening van het
nieuwe gedeelte, want, zooals de heer Van As
het uitdrukte, ook in de volgende vijf-en-
twintig jaren moeten we paraat zijn om ons
onderwijs op peil te houden.
Dinsdagmiddag was het en kwart over twee
moest de klok nog slaan toen de heer Van As
om stilte verzocht en uiting moest geven van
zijn groote vreugde over dezen blijden dag.
Bloemen werden aangeboden aan de dames
Tiemens en Deijs namens het bestuur, in
verband met het jubileum hunner echtgenooten
Toen het tijdstip naderde van het vijf-en-
twintigjarig bestaan van onze Ambachtsschool
toen meenden wij dat wij dezen dag niet onop
gemerkt moeten en mochten laten voorbij
gaan. Vooral niet nu de uitbouw haast klaar
is, wat een bewijs vormt dat onze Ambachts
school paraat wil zijn voor wat zij wil. Daarom
herdenken wij dezen dag zoo feestelijk.
Spijt het ons dat zijn Excellentie de Minister
van Onderwijs (wegens de derde Dinsdag in
September) afwezig is, missen wij nood de
inspecteur-generaal, prijzen we ons gelukkig
dat we inspecteur Grootehaar hier aanwezig
zien, speciaal een woord van welkom aan
onzen eersten voorzitter oud-Burgemeester
Mijs en een aantal van bestuurders van mede-
vereenigingen, die blijk geven van hun belang
stelling.
Het zal voor U allen duidelijk zijn wat dezen
dag beteekent.
Wij kunnen geen gedenkboek uitgeven,
zooals groote vereenigingen dat kunnen doen.
Daarom zal ik mondeling de revue laten
passeeren van wat er gebeurd is.
Voor 25 jaar was er geen teekenschool, en
men was verplicht om elders deze nuttige
kennis voor ambachtslieden te verwerven, wat
niet altijd op volledigheid aanspraak kon
maken. In 1902 kwam er echter een lichtstraal.
Het Departement tot Nut van 't Algemeen
had een commissie benoemd tot het onder
zoeken naar de mogelijkheid om een dergelijke
inrichting hier te krijgen. Maar toen alles zoo
mooi leek, bleek het echter dat het financieel
niet voor elkander kon komen. En deze des-
illussie was speciaal voor den spreker een
groote teleurstelling. Maar bij de pakken neer
zitten bleef men riet, inspecteur de Groot was
voor het plan gevonden en op het eiland was
er ook iemand die het groote belang hiervan
zag, de toenmalige burgemeester van Middel-
harnis zag verder, deze steunde met al zijn
invloed.
Toen begonnen de voorbereidende werk
zaamheden om het idee Ambachtsschool te
propagandeeren op ons eiland. De heeren
trokken naar Den Haag, naar de Ambachts
school en vonden er den heer Boersma als
DOOR
MELATI VAN JAVA.
directeur die syinpathi
en naar Middelharnis
te houden en meteen m
voor deze inrichting v
Natuurlijk was er
zulke menschen zijn
idealen tegenwerken,
contramine zijn vond
ook toen. Maar de heer
niet van zijn stuk te[
bestuur van de Maa
't algemeen schonk
departement zegde j
steun van den heer P
2.000,zorgde.
Spreker brengt naa
vóór- en geschiedenis
Mijs warme hulde voor
hem hiervoor verricht.
Toen de school er w
punt het benoemen va
Als eerste directeur
benoemd, die voor
eveneens onze waardee
Zijn opvolger de heer
voor zijn werk waar
gekregen.
Over onze leeraren
't minst ook maar te kl
hun werk allen, zonder
op een wijze die de voll
van het bestuur.
Twee van hen zijn no
der school als leeraren
Tiemens en Deijs. Twee
onderwijs met eere wo
jaren hebt ge de sym
gehad van het bestuu
dezen dag, in de hoop
er van gebruik moogt n
namens het Ambacht
herinneringen aan den d
beide heeren van den h
horloge ontvangen met
Naast 25-jaar leeraar
bestuursleden. De heer
en Spreker zelf. De hee
een belangrijk aandeel
moeten wij slechts in da
herinnering gedenken.
vaders plaats in het best
gesteund door den he
heeren Schoonejongen
nen wij slechts met w
Zooals alle vereenig
hebben, zoo is ook de
gespaard gebleven hierv
oorlog, bij de hoogconju
het was begrijpelijk, k
door hooge landbouwl
die er anders mogelijk
In 1917 was wel het c
het aantal leerlingen to
ingaande bezuinigingen
heel leelijk uitgezien of
verdwenen.
Maar in de na-oorlog
slag snel vergeten, het 1
gestadig. Weldra zijn er
dan begint de tijd te k
breiding gedacht moet v
en ander nog duren. De
onvriendelijk stokje vooi
eindelijk de goedkeuring
jaar worden de bouwj
6)
Een vriendelijk lachje bracht haar dorre lippen
in beweging toen zij met een zalvend: „Als je
belieft mijnheer van Haeren," hem een glas in
schonk en toen aanbood. Op haar meester wierp
zij een minachtenden blik en naar buiten gaande,
mompelde zij
„De jongelui zijn tegenwoordig wijzer dan de
oude."
„Nu vind ik haar ook typisch; heel het karakter
van haar rol."
„Omdat zij je een pluimpje geeft," schertste de
dokter en bracht zijn kelkje aan de lippen.
Duinwijk was in de laatste jaren met geweld tot
badplaats gepromoveerd; een ondernemend spe
culant had een maatschappij tot exploitatie van
het Badhuis weten te vormen. De aandeelen waren
grootendeels geplaatst; er was een Kurhaus ge
bouwd, men had zich wat koetsjes en badstoelen
aangeschaft; op het strand stond een muziek
koepel. In de couranten waren aanprijzende adver-
tentiën en reclames verschenen om het kalme,
rustige, fraaie strand in de gunst van zieken en
gezonden aan te bevelen,
aan een Duitschen prins ej
was aangeboden, mits hij
wijk wilde logeeren; maatl
alle couranten de ronde
tegengesproken, kwam dejj^
het aanleggen van de stoor®
het maar niet tot een nrl
De eerste maatschappij I
sinds lang geliquideerd en p
in haar plaats. Deze hack
willen aanpakken, maar I
manier niet de rechte en
bleef kwijnen.
Men had gaarne van
medewerking gehad en mei
dat, wanneer hij er zich I
zaak een heel ander verlofl
er echter niet toe te bewel
rendste aanbiedingen van I
de hand.
Hij verkoos geen baddt
er zieken, dan konden zij
ze behandelen, onverschill
of in het dorp logeerden
aan dë maatschappij dat
Een jonge dokter kreeg
echter weldra bleek niets
In het dorp, dat behalve (1
de pastoor, de dominé, dia
ris geheel door arme vl
was dokter Adrichem hoe
dat hij rijk was, maar voi);
eigen familie verdiepte zie
over de redenen, die hem 1
zich nu twaalf jaar gelee
