J KOOPT L
V
[RIEVEN
EERSTE BLAD
Predikbeurten.
Geeft U op als Abonné.
in, MIDDELHARNIS
sluier en lint enz.
'ootaardappelen
Ihelminatarwe
/O
POTHEEKBANI
UKZEE
"t weer.
\RNIS
V erkoopingen.
Op WOENSDAG 19 SEPTEMBER 1928
44.95.25 H.(V.(89 Gem.283 R.P.IB.)
BOUWLAND
b- 2.99.30 H.fl. (5 Gera. 297 R.P.IH.)
BOUWLAND
1,96.50 H.A. (4 Gem. 84 R.ïJ.)
BOUWLAND,
bij die firma's
die in dit blad
adverteeren
WOENSDAG
19 September 1928
10e jaargang. - n°. 90
Landbouw.
feuilleton.
ROSA MARINA
5>
Pluimveeteelt.
Bij Scheren
(sant, afslag,
één dab)
loebehoorend
SLUYS.
;R 1928, vei
lt 1928, 's av.
te Ouddorp,
huur aldaar,
0.5260 HA.
land aldaar,
gebruik bij
SLUYS.
[928, Veiling;
's avonds
[ïerberge van
5 50 H A.
[land, in den
(end aan J.
SLUYS
Draisma van
J Leeuwarden
ieboekje met
jen bekenden
jet genoegen
pen gelukkig
J kan worden
Iwèl vooruit;
jatne. Het
l.V. Draisma
Jparne zonder
Ik bij de ver-
Ttelü.
TREIN
koffer.
Iject Altona-
1 de stadions
(gevonden
l den Bergh-
(riek Dlmen-
heer Nord-
lit den trein
len van het
Jikmesje met
Bntengevolge
lentificeeren,
pken.
[gende steden
jm het spoor
Sen sneltrein
Jrdman, den
lek Delmen-
t Tot dusver
jsch geweest.
Woensdag
iplaats, waar
Donderdag
dat de heer
lO uur van
kokken met
den sneltrein die aldaar om 11.17 uur aan
komt en die onderweg slechts driemaal stopt,
n.l. te Harburg, Buchholz en Rotenburg. Het
schijnt, dat Nordman, terwijl hij sliep is aan
gevallen. Nordman is wel is waar een sterk man,
maar schijnt overvallen te zijn. Zijn aanvaller
heeft hem klaarblijkelijk niet in oen coupé
vermoord, doch alleen maar uit den trein
geworpen. Dit blijkt hieruit, dat het lijk geen
óf andere voorwerpen, draagt. Horloge, porte-
monnaie en portefeuille ontbraken, toen het
lijk werd gevonden. De bandiet heeft ook de
reistasch en het regenscherm van zijn slacht
offer meegenomen. De jas van Nordman werd
rechts, zijn hoed links van de rails in de nabij
heid van het station Rotenburg gevonden.
Nordman was 51 jaar oud. Hij was gehuwd
en vader van vijf kinderen, waarvan het
jongste vijf jaar is.
Gemelo wordt nog dat in de nabijheid van de
plaa.s waar het lijk van Nordman werd ge
vonden, is een strooien hoed ontdekt, die ver
moedelijk aan den aanrander heeft toebehoord.
Deze hoed was gekocht te Rotterdam.
Zondag 16 September 1928.
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK.
diddelbarnis, vm. dhr. Kanmijer en 's av. ds.
v. d. Zee.
Sommelsdgk, vni. ds. Van Ameide en 's av.
dhr. Kaumjjer
Dirksiand, vm. ds. Luteijn en 'sav. ds. Van
der Wal.
Herkingen, vm. en 'sav. dhr. Van Ieperen.
Melissant, nm, ds. Van Ameide.
Stellendam, vm. en 'sav. dhr. Bonman.
Goedereede, 'sav. ds. Polhujjs.
Ouddorp, vm. leeskerk en nm. ds. Polhuijs.
Nieuwe Tonge, vm. leeskerk en nm. dhr. Van
Ieperen.
Oude Tonge, vm.ds. Van der Wal,'s av.leeskerk.
Ooltgensplaat, vm. leeskerk en 's av. ds. Van
Ameide.
Langstraat, vin. en nm. dhr. Vetter.
Oen Bommel, vm. ds. Van der Zee en 's av
leeskerk
Stad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhuijs (doop)
en nm. leeskerk.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 's av. ds. Schuurman uit
Den Haag.
Stellendam, vm. en 's av. dhr. Snoei uitTinte.
Ouddorp, vm. en nm. ds. Diemer.
Ooltgensplaat, vm. en 'sav. leeskerk.
Den Bommel, vm. en nm. ds. Schaafsma,
Stad aan 't Haringvliet, vm. en 's av. ds. De
Graaft'.
Hellevoetsluis, 's av. ds. Westerhuijs.
Nieuw-Helvoet, vm. ds. Westerhuijs.
OUD-GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Stad aan 't Haringvliet, vm.,nm.en'sav.leeskerk
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Middelharnis, vm. en 'sav. leeskerk.
Dirksiand, vm. en 's av. ds. De Blois.
Herkingen, vm. en 'sav. leeskerk.
Ouddorp. vm. en 'sav. leeskerk.
groen gerooide
arantJe,
1 door Ei. M. v. L.
J. M. Jacobs,
3DELHARNIS.
eerst eens een
toestel. U kunt
nord te hebben,
ckelijker zal zijn.
5EVELEND,
JELHARNIS.
Opgericht
1768
RING, Wet-
xzekeringen.
lappijen
namiddags half drie uur (z.t) te
OOLTGENSPLAAT, in
Hotel MOELKER, Afslag van
te OOLTGENSPLAAT, en
te DEN BOMMEL.
Meerendeels nog voor 3 jaren ver
huurd.
Behoorende tot de nalatenschap
van Wijlen Mej. P. M. VAN WEEL
te 's-Gravenhage.
Op Vrijdagen 28 September en
5 October 1928 s avonds 7 uur(z t.)
te MELISSANT, ter herberge van Van
der Werff, veiling en afslag van
in den Gabriëllinapolder. Dadelijk
te aanvaarden. Toebehoorend aan
J. MIJNDERS Jotz. 2-1
Notaris VAN DER SLUYS.
Prijs per kwartaal f 1,
Losse nummers 0,07'
ADVERTENTIËN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elke regel meer 15 cent.
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
18 UITBREIDING DER KEURING TAN
AARDAPPELEN GEWENSCHT?
De meer of mindere belangstelling van de
zijde der telers voor aangifte van de keurin
gen te velde is uit den aard der zaak voor
een groot gedeelte afhankelijk van de vraag
naar te velde goedgekeurde producten.
Het is algemeen bekend dat van alle te
velde goedgekeurde landbouwproducten ge
woonlijk de vraag naar pootaardappelen bet
grootst is. Dit is in de eerste plaats een ge
volg van de groote hoeveelheid pootgoed,
welke per H.A. noodig is, doch de groote
achteruitgang, waaraan de aardappelen ten
gevolge van ziekten onderhevig zón, speelt
hier eveneens een belangrijke rol.
De groote vraag naar te velde goedgekeurde
pootaardappelen heeft tot gevolg gehad, dat
in sommige provincies gemeenschappelijke
verkoopbureaux werden opgericht. De erva
ring heeft geleerd, dat deze verkoopinrich
tingen in bloei toenamen, indien het hoofd
product, hetwelk kon worden verhandeld,
bestond uit te velde goedgekeurde pootaard
appelen. Verkoop van te velde goedgekeurde
zaaigranen of peulvruchten over een verkoop
bureau werkt in 't algemeen, in verband met
het groote aanbod, minder gunstig.
De groote vraag naar pootgoed, is hoofd-
zakelijk een gevolg van den afzet naar het
buitenland.
In 't algemeen werden in 't buitenland
geen hooge eischen gesteld aan de kwaliteit
der consumptieaardappelen. Onze Holland-
sche Eigenheimers waren in 't algemeen te
goed voor het buitenland om tegen loonenden
prijs als pootgoed te kunnen worden ver
kocht. De laatste jaren is dit echter ver
anderd. Het Buitenland gaat hooger eischen
stellen, het gevolg hiervan is, dat de vraag
naar goede geelvleezige consumptieaardappe
len toeneemt. De resultaten, welke in het
buitenland zijn behaald met ods goedgekeurd
pootgoed, waren van dien aard, dat meerdere
groote aankooporganisaties in verschillende
landen in en buiten Europa de laatste jaren
groote partijen pootgoed in Nederland aan
kochten. De vraag naar goedgekeurde poot
aardappelen is de laatste jaren grooter dan
het aanbod.
Het gevolg hiervan is, dat bij de verkoop
organisaties de laatste jaren reeds vóór dat
met het oogsten wordt begonnen, de te ver
wachten opbrengst aan pootgoed is uitver
kocht.
Het is wel van veel belang eens na te gaan
of er in de.naaste toekomst uitbreiding der
deelname mogelijk en gewenscht is.
Volgens de „Verslagen en mededeelingen"
van de Directie van den Landbouw worden
in de Provincie Zuid-Holland iaarlijks ge
middeld 12000 H.A. consumptieaardappelen
verbouwd, waarvan 9000 H A. op de Eilan
den. In Noord-Holland bedraagt de met aard
appelen beteelde oppervlakte 7000 H.A.
Er worden by de Hollandsche Maatschappij
van Landbouw voor keuring te velde aan
gegeven in de Prov. Zuid-Holland jaarlijks
500-800 H.A., waarvan 75-85% wordt
goedgekeurd en 15 20000 H L. onder plombe
en met Certificaat afgeleverd.
DOOR
MELATI VAN JAVA.
Alles zag er binnen uit in overeenstemming met
buiten; een heldere met looper belegden gang,
glimmende deuren en muren. Links het spreek
kamertje van den dokter, tevens apotheek, rechts
de huis-, studeer-, ontvang- en eetkamer; alles
even regelmatig en stijf gemeubeld, helder en
glimmend.
„Hoor eens jongen!" zeide de dokter gul, „als
je een atelier noodig mocht hebben, spreek er dan
met de juffrouw over. Ze heeft zeker wel een
kamertje op zolder, waar jij je kunt opschieten."
„Dank u wel oom! Een atelier heb ik niet
noodig; de open lucht is het beste, het eenige
atelier."
„Ook ai goed! Die vind ik hier naar hartelust.
Kijk eens aan! Dat is nu mijn kijkje in de wereld
der poëzie!"
Hij wierp het raam tegenover die, welke op de
straat uitkwamen wijd open en Frank staarde over
een aardappelveld en een breed stuk strand, op
de thans in vollen zonneglans tintelende zee.
„Dat is mijn'poëzie, mijn kunst, mijn comedie,
mijn concert, mijn schilderijententoonstelling, alles
wat je verlangt!"
„Ik maak u mijn compliment, oom Théol U
In de Provincie Noord-Holland is de aan
gifte voor keuring bfj de H. M. v. L. hoog
stens 4 h 5 van het totaal aantal H.A.
hetwelk jaarlijks wordt verbouwd.
Wanneer wfj aannemen, dat per H A. on
geveer 20 H.L. pootgoed wordt gebruikt, dan
is yoor de beide provincies jaarlijks ongeveer
420.000 H.L. noodig. Indien veldgewas wordt
gebruikt, waarvan de opbrengst op 400 H.L.
per H.A. wordt berekend, dan zouden alleen
ter voorziening van deze provincies ruim
1000 H.A. goedgekeurde aardappelen noodig
zijn. Gewoonlijk worden echter potermaat
gebruikt, waarvan 80H L. per H.A. wordt
geoogst. By gebruik van deze maat zou dus
de opbrengst van 5000 H.A. noodig zijn.
Ofschoon wij direct op den voorgrond wil
len stellen, dat men wellicht nooit, althans
niet binnen afzienbaren tyd, zoover zal ko
men, dat uitsluitend te velde goedgekeurd
pootgoed wordt gebruikt, mogen wy toch
wel aannemen, dat nog velen, wanneer zij
eenmaal overtuigd zijn van de voordeelen,
welke goed zaaizaad en pootgoed opleveren,
met de oude sleur, gewone marktwaar te
koopen, zullen breken.
Meerdere deelname aan de keuringen te
velde is dus reeds uit een oogpunt van voor
ziening in eigen behoefte in onze beide
provincies, reeds gewenscht. Hieraan moet
echter worden toegevoegd, dat de vraag naar
het goedgekeurde pootgoed eerst zoodanig
moet toenemen, dat met de uitbreiding der
keuring de afzet eenigszins verzekerd is.
Wi) hebben hierboven reeds medegedeeld,
dat de laatste jaren de vraag naar goedge
keurde pootaardappelen belangrijk grooter is
dan het aanbod. Dit houdt echter verband
met den grooten afzet naar bet Buitenland.
Afgezien dus van de meerdere te ver
wachten belangstelling van de zijde der aard
appelverbouwers in onze beide provincies, is
de toestand dus reeds van dien aard, dat
meerdere deelname aan de keuring gewenscht
en aanbevelenswaardig is.
In de Prov. Friesland worden jaarlijks on
geveer 14.000 HA. consumptieaardappelen
geteeld, waarvan i 9000 HA. in de klei-
bouwstreek.
In deze provincie worden dus ongeveer
een gelijk aantal H.A. aardappelen verbouwd
als in Zuid-Holland, terwijl de oppervlakte
der pootgoed voortbrengen de streken voor
beide provincies eveneens weinig verschillen.
Door de Friesche Maatschappij van Land
bouw worden jaarlijks ongeveer 2000 k 2200
H.A. aardappelen te velde gekeurd, waarvan
door de Z. P. C. jaarlijks .meer dan 100 000
H.L. voor pootgoed wordt verkocht.
In deze provincie is dus de deelname aan
de keuring belangrijk grooter dan in onze
provincies, terwijl de afzet naar het buiten
land naar evenredigheid is.
Het meerendeel der vanwege de Friesche
My. van Landbouw te velde goedgekeurde
aardappelen vindt zyn weg naar het Buiten
land. Zonder twyfel mogen wy aannemen,
dat deze afzet, zoo niet geheel, dan toch
zeker voor een groot deel is te danken aan
de goed georganiseerde verkooporganisatie,
de „Z. P. C." Zonder verkooporganisatie ie
afzet der goedgekeurde producten op groote
schaal naar het Buitenland vrijwel uitge
sloten.
Op de Zuid-Hollandsche Eilanden is sedert
de oprichting der Coöperatieve Hollandsche
Telersvereenieing de afzet van de vanwege
de H. M. v. L. te velde goedgekeurd zaai-
heeft een goede keuze, de loge laat wat te wenschen
over, maar het stuk en zijn mise en scène vind
ik subliem."
Het was inderdaad een prachtig zeestuk, de
thans zoo kalme, licht kabbelende, in duizend-
voudigen weerglans fonkelende, zacht deinende
golven, waarover de lichten als kleine sterren hup
pelden en trildénjnu eéns in de diepte verdwijnend,
dan even trippeód b'pven op de punt der witte,
vlokkige kammen, schalks stoeiend met kleuren
en schaduwen; in de verte een witte pluim, aan
een stoomboot ontsnapt, en twee, drie zeilen van
visscherspinken, 'ich loom wiegelend onder de
zachte liefkoc van het briesje.
De lijst oi stuk vormde het raam, dat
geheel met L0Qjnrank was omslingerd.
„Zie van.hie stoort de voorgrond niet;
't is de zee en i ;f dan de zee, wat je voor
je hebt!" spfa k(er en Frank zette zich
peinzend neer, kantoorstoel van zijn oom,
die zich juist o, lek bevond.
„Ja, 'tis mooi, Knap!" verzekerde de artist;
„toch prefereer ik een andere stemming van dan
die van het oogènblik. Grijze golven, zware luch
ten! Woeste jacht! Niet zoo sufferig, niet zoo net!"
„Kan je ook krijgen, als je maar geduld hebt.
Zie je., dan doen wij zóó!"
En met zijn krachtige handen schoof de dokter
een groote glasruit van terzijde voor het raam.
„Zoo nu is er een glas voor het schilderij, en
dan hindert het niet, of het winter of zomer, nacht
of morgen is!"
„Oom!" riep Frank na een oogènblik zwijgens,
„mag ik haar eens hier brengen?"
„Wie?"
„Dat meisje waarmede ik getramd heb!"
zaad en pootgoed belangrijk toegenomen.
Ook hier is, in verband met de steeds toe
nemende büitenlandsche vraag, de laatste
jaren vóór dat met het oogsten wordt be
gonnen, de te verwachten voorraad pootgoed
geheel uitverkocht en moeten tal van orders
onuitgevoerd biyven, terwijl het aanknoopen
van nieuwe handelsrelaties geen voldoenden
voortgang kan vinden.
De toestand is op 't oogènblik zoo, dat de
vraag naar te velde goedgekeurd pootgoed
bet aanbod verre overtreft, terwyi, gezien de
gunstige resultaten, welke in verschillende
landen worden behaald, mag worden aan
genomen, dat de afzetmogeiytheden nog
belangryk kunnen worden vergroot.
Teneinde aan de vraag naar het Buiten
land te kunnen voldoen, is het noodig, dat
de aangiften voor de keuring belangryk wor
den vergroot en de verkoop zooveel mogeiyk
over een centraal verkoopbureau wordt uit
gevoerd.
Wy hebben hierboven een vergeiyking
gemaakt van onze beide provincies tegen
over Friesland, waarby blijkt, dat wy met
de aangifte voor de keuring en afzet van
goedgekeurd pootgoed ver bij deze provincie
achter zyn.
De Jervaring heeft ons de laatste jaren
geleerd, dat door wyziging van onze cultuur-
methoüe en goed uitgevoerde selectie onze
kleigronden uitstekend geschikt zyn voor
het kweeken van gezonde pootaardappelen
In Friesland worden vanwege de Fr. M.
v. L. jaariyks 2C00 of meer H.A. aardappelen
gekeurd, waarvan 100.000 H L. tegen een
prys, welke ver boven d- s consumptiepas
is, voor pootgoed werden verkocht.
Ook voor de Noord- en Zuid-Hollandsche
aardappel verbouwers is er op de wereldmarkt
nog voldoende ruimte om den afzet van
pootgoed tot 100.000 H.L. op te voeren.
Waarom zouden wij dan achterbiy ven Wy
hebben ons altyd op het standpunt gesteld,
de uitbreiding der aangifte voor de keuring
niet aan te moedigen, zoolang de vraag naar
goedgekeurd zaaizaad en pootgoed niet in
evenredigheid van het aanbod was, of finan-
tieel geen voordeel voor de deelnemers af
werpt.
Aan de hand van de ervaringen der laat
ste jarenen de toekomstige vooruitzichten
tneenen wij er echter thans bij onze aard
appelverbouwers sterk op te moeten aandrin
gen het as jaar al hun aardappelen, spe
ciaal Eigenheimers en Eerstelingenwelke
daarvoor in aanmerking komen voor keuring
bij de Hollandsche Maatschappij van Land
bouw aan te geven.
In een volgend artikel zullen wy trachten
aan te toonen, dat by de tegenwoordige te
volgen werkwijze het telen van gezond poot
goed met minder moeite en kosten gepaard
gaat, dan voor eenige jaren terug.
Klaaswaal, September 1928.
De Hoofd-Contr. v. Z -H.
G, A. van der Waal.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
géén Pijn en naschrijnen of stukgaan
der huid, indien men vóór het inzeepen
de baardoppervlakte Inwrijft met
Doos 30, Tube 80 ct. PUROL
Vragen, deze rubriek betreffendekunnen
door onze abonné"s worden gezonden aan
Dr. B. J. G. te Hennepe, Diergaarde
singel 96a Rotterdam. Postzegel van
7\ cent voor antwoord insluiten en
Blad vermelden.
Ziektebestrijding door oordeelkundig fokken.
Over sluipmoordenaars en geharnaste ridders.
Onder pluimvee komen zeer veel ziekten
voor, die soms besmettelijk zijn. soms niet.
Vooral de besmettelijke veroorzaken enorme
schade en tot de gevaarlijkste moeten gerekend
worden: pest, cholera, klein'sche ziekte,
tuberculose, diphiherie, pullorum en coccidi-
osis. In beschrijvingen over ziekten wordt veel
over bacteriën gepraat en het publiek komt
daardoor tot. een bacteriecrisus, die aan den
eenen kant, als zij tot reinheid en desinfectie
opwekt wel goed is, doch aan den anderen kant
vaak een heel voorname zaak doet vergeten.
Er kan n.l. geen besmettelijke ziekte zijn of er
moet naast de smetstof ook een daarvoor
gevoelig dier zijn. Dat is nu een der voornaam
ste punten in de bestrijding der ziekten, n.l.
de dieren ongevoelig maken of ongevoelige
dieren te fokken.
Zeer veel diersoorten zijn van nature onge
voelig voor menschencholera en de mensch is
ongevoelig voor kippencholera, althans tot
zekere grens. Een muis is erg gevoelig voor
miltvuur, een konijn minder en een rat heele-
maal niet. Een schildpad en een krokodil zijr
ongevoelig voor een der vergiftigste bacteriën,
n.l. die der kaaklem en zoo zijn er nog een
massa voorbeelden op te noemen
Hoe geweldig gevoelig aan den anderen kant
sommige dieren voor smetstoffen zijn kan
blijken uit de volgende proef Men kan kippen
binnen de 24 uur dooden door ze in te spuiten
met 0.000,000,000,000,01 kubieke centimeter
cholerabacillen-cultuur, terwijl duiven nog
sterven aan 0.000,000,000,000,000,000,01 (een
sectillioenste) kubieke centimeter. In 1 kubieke
centimeter zitten dus minstens sextillioen
bacteriën, d.w.z. met één druppeltje smetstof
kan men gemakkelijk alle kippen en duiven ter
wereld binnen 24 uur dooden aan cholera. Het
spreekt dus wel van zelf hoe ontzettend gevaar
lijk dergelijke smetstoffen zijn en hoe men door
onzichtbare hoeveelheden mest, bloed of ander
vocht van een ziek dier aan schoenen, handen
of kleeren mee te nemen, talrijke dieren be
smetten kan. Hierdoor is te verklaren hoe
sommige ziekten zooals cholera soms enorm
veel slachtoffers eischen en hoe als eenmaal
drinkwater of slooten te Volendam besmet zijn,
de zaak haast niet meer te redden is.
En toch zien we dat niet alle dieren aan een
besmettelijke ziekte sterven als zij besmet
worden. Heel duidelijk ziet men dit bij de
rattenverdelgingen, muizen etc. Deze berust
er op dat men ratten en muizen voert met
bacterie-culturen welke bij hen een soort
typhus veroorzaken. In een korten tijd breidt
zich deze ziekte onder de dieren uit en doet ze
sterven. En toch een jaar later zitten de
huizen, pakhuizen, stallen enz. weer vol en als
men dan hetzelfde middel toepast, helpt het
niet meer. Hoe komt dat nu?
Onder elke partij dieren zijn er eenige van
nature sterker dan de anderen en deze weer
staan de besmetting en blijven dus over. Nu
kunnen deze zich spoedig daarop vermenig
vuldigen en krijgt men dus al heel gauw een
„Waarom niet? 't Is waar, ik ben een oudvrijer
en jij een jong mensch, maar mijn juffrouw is
respectabel genoeg om als chaperon gastvrouw te
spelen."
Op het oogènblik kwam de huishoudster van
den dokter binnen, een vrouw tusschen de vijftig
en zestig jaar, met een klein gerimpeld gezichtje,
dat door een zwarte muts omlijst werd, en een
hoofd veel te klein voor haar lange, hoekige
gestalte.
„Juffrouw Bol, dat is mijn neef Frank van
Haeren! Gaan we spoedig eten?"
„Als het tijd is, dokter! Mijnheer van Haeren
wil u je eerst wat opkanppen? De kamer is klaar,
dan zal ik ze u wijzen."
„Met pleizier, juffrouw!"
„Nu juf, erger je maar niet," zeide de dokter.
„Mijn neef is een kunstenaar, dat weet je, en zulk
volk is altijd verbazend slordig en onregelmatig;
't plast met het water en laat alles slingeren."
„Erger dan u 't doet kan 't moeilijk, dokterl
Kijk, daar- ligt nu waarlijk uw hoed en daar uw
stok. Waarvoor heeft men toch standaards in den
gang staan? Ik heb er anders met mijnheer wel
op gerekend, want ik denk altijd zoo oom, zoo neef!
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en de
appel valt niet ver van den boom."
„Nu, juffrouw, 't zal wel meevallen, denk ik,"
zeide Frank.
Zoodra hij met menschen sprak die het niet
over de kunst konden hebben, klonk zijn stem
veel natuurlijker en eenvoudiger. De weg, dien
juffrouw Bol den logé van haar mijnheer liet
maken, ging langs een helder geschuurde trap met
drie op elkander liggende loopers bezet; de logeer
kamer was blijkbaar van de zolder afgeschoten en
geslacht muizen en ratten dat gewoon weg van
de geboorte af ongevoelig is. Spoedig ver
dwijnt deze ongevoeligheid weer in volgende
geslachten als zij niet voortdurend gesteund
worden door fokproeven in bepaalde richting,
wat natuurlijk bij ratten niet plaats vindt.
Toch hebben wij in deze ervaring de kern
van een bestrijdingsmethode van besmette
lijke ziekten waar ik al geruimen tijd de aan
dacht op gevestigd heb en die mijns inziens
zeer veel belooft voor de toekomst. Door het
doorfokken met z.g. ongevoelige exemplaren
heeft de landbouw bij granen verrassende
resultaten bereikt en graansoorten gekweekt
die ongevoelig zijn voor bepaalde schimmel
ziekten. Bij marmotten heeft men al opgemerkt
dat. als men met tegen een bepaalde ziekte
ingevoelige dieren doorfokte men dan in de
volgende geslachten ook ongevoelige dieren
kreeg en dat als men deze dieren kruiste met
gevoelige marmotten de ongevoeligheid zich
net precies overerfde als andere erfelijke
eigenschappen (kleuren, haarvorm enz. Dit
zelfde is nu bij proeyen met witte muizen en
Japansche muizen ook gebleken. We zijn dus
thans zoover dat we weten dat de ongevoelig
heid tegen bepaalde ziekten overerft. Dat nu is
een zeer belangrijk punt en in den laatsten tijd
heeft men bij pluimvee zeer belangrijke proe
ven in deze richting genomen.
Zelf huldig is al jaren lang dit foksysteem op
mijn proeffokstation te Volendam met de
eenden. Ik houd deze dieren onder betrekkelijk
ongunstige omstandigheden, 's winters betrek
kelijk guur en koud, vaak dik in de sneeuw,
nooit zwemwater, nooit groenvoer. Daardoor
heb ik thans een stam eenden gefokt, die er
als het ware tegen kunnen doordat wat er
niet tegen kon van zelf stierf. Ik voel er niets
voor om zwakkelingen kunstamtig in leven
te houden. Wat zwak is moet er uit en mag niet
voor de fokkerij gebruikt worden.
Dit zelfde principe heeft men nu en in nog
sterkere mate ook bij kuikens toegepast.
Men heef' een groote partij kuikens kunstmatig
besmet met pullorum. Natuurlijk stierf het
grootste aantal, doch eenige bleven goed
gezond. Deze waren dus van nature ongevoelig.
Van deze kuikens heeft men het volgende jaar
weer gefokt en toen men van deze dieren de
kuikens weer besmette naast gewone kuikens
toen zag men dat onder de z.g. ongevoelig
gefokte kuikens de ziekte veel en veel minder
heerschte dan onder gewone kuikens.
Men is thans bezig met een dergelijke proef
bij de z.g. Klein'sche ziekte, een soort typhus
der kippen die in ons land nog al schade ver
oorzaakt. De Klein'sche bacil is een zusje van
de pullorum bacil.
Men besmette op het proefstation in Iowa
220 kippen en daarvan stierven er 105 of 47.7%
Van de kippen die niet ziek werden is verder
gefokt en bleek dat de nakolomelingen beter
tegen de ziekte bestand waren dan gewone
kippen.
Ziehier dus een nieuwe richting in de fokkerij,
n.l. het uitzoeken en doorfokken van ongevoelige
dieren. Hoewel ik dag-in dag-uit mijn werk
vind in de smetstoffen, zie ik toch de toekomst
der bestrijding van besmettelijke ziekten niet
in het vacterien-vangen doch in verbetering
der yygiënische omstandigheden en het fokken
van weerstandbiedende dieren.
Bij de hygiëne behoort ook zooveel mogelijk
vernietigen van smetstof, doch absoluut alle
smetstoffen vernietigen dat bereikt men nooit,
daar ze ons op veel te veel onbereikbare wegen
op het lijf vallen, (met voedsel, water, inge-
zag tot Frank's teleurstelling op de dorpstraat uit;
zij maakte toch een gezelligen en helderen indruk,
ondanks het hoogst eenvoudige meubilair.
Juffrouw Bol streek hier en daar met haar vinger
langs, om te zien óf er misschien nog ergens een
stofje was blijven liggen en zag toen met welge
vallen rond.
,,'t Is alles wat wij hebben, mijnheer l" verklaarde
zij. ,,'t Zal u wel wat simpeltjes voorkomen, maar
ziet u, de dokter is een eenzelvig mensch; hij
houdt om zoo te zeggen nooit logés, zelfs uwes Ma
niet en nu heb ik 't maar ingericht zoo goed en
zoo kwaad als het kon."
„Nu juffrouw Bol, ik vind 't keurig, zoo recht
inkeurig, en ik houd van keurigheidin mijn
slaapkamer."
„Mijnheer zal 't in Amsterdam wel anders ge
woon zijn," vervolgde de juffrouw, innerlijk gevleid
door de goedkeuring van haar gast, „daar zijn de
menschen zoo precies."
,,'t Kan niet halen bij u, juffrouw Bol."
Toen Frank een kwartier later bij zijn oom terug
kwam, zeide deze lachend:
„Wel neef, 'tzal niet lang meer duren of je
krijgt hier een naam van een echten Don Juan,
die de zielerust van alle Duinwijksche schoonen
komt verstoren. Eerst die twee reizigsters en nu
mijn eerzame huishoudster."
„Hoe zoo ,oom?"
„Je hebt haar conquête gemaakt! Geheel en al.
Ze kwam me hier een lofrede op je houden, van
belang. Wat een nette mijnheer is dat en zoo in
de puntjes, alles even fijn. Hij pakte zijn valies
uit en rangeerde alles zoo keurigjes op de wasch-
tafel, zijn borstels, zijn fleschjes zoo heel anders
dan u, die smijt het maar neer. Waar het terecht
komt, daar komt het terecht!"
„Zoo ziet u oom, wat een verschil er bestaan
kan tusschen principes en handelingen van een
mensch. Ik haat netheid met een hartgrondige haat
en ik ben in mijn privaat leven zoo ordelijk als
een kostschoolmeisje en u dweept er mee en is in
de practijk slordig en nonchalant!"
„Hoe bevalt je anders je kamer? 't Is geen
Amstelhotel, hè?"
„Typisch. Echt Duinwijksch! niéts mankeert er
aan dan de zee!"
„Die kan je hier naar hartelust genieten. Ver
beeld je, hoe je reeds hoog aangeschreven staat
bij mijn huisplaag, zij heeft de karafjes klaar gezet,
hoewel 't pas tien minuten vóór half twee is, alleen
om jou pleizier te doen. Wat voor indruk heeft
ze nu op jou gemaakt?"
„Volstrekt geen!"
„Des te beter, dan maak je ze mij niet afhandig.
Een bittertje, een cognacje, wat belief je?"
„Een glas water!"
„Maar je brengt mijn Bolletje het hoofd op hol.
De sympathie steelt haar hart. Ze is een teatótaler
moet je weten en het eenige bittertje, dat ik mij
voor het eten gun, ergert haar telkens als ik 't
neem. Juffrouw Bol, een glas water, voor mijn
heer!"
De dokter riep dit door de deur in den gang.
„Trientje, zal het brengen!" werd op hoogharti-
gen toon van uit de keuken geantwoordmaar na
haar meester dit lesje te hebben gegeven, scheen
juffrouw Bol besloten te hebben de daad niet bij
het woord te voegen en kwam zelf het heldere
water in een kristallen karaf op een blaadje binnen
brengen.
(Wordt vervolgd),
