EERSTE BLAD
■ail
IIli^llBk-lÜÜ©
m HSP wiüsb^I
iÊ^ÊËÊÈsÊÈÈÊÊÈk
ZATERDAG
31 MAART 1928
DWAALLICHTEN.
iMJIWMp
€P^ÜiüMI
Prijs per kwartaal f 1,
Losse nummers 0,07s
ADVERTENTIÉN
van 16 regels 1,20
Elke regel meer 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f I,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels, elke regel meer 15 cent.
FEUILLETON.
E. WERNER
VERTALING VAN HERMINA.
(Geautoriseerde uitgave van D. BOLLE.)
52)
„Ja, maar hij is nu op eeri andere persoon over
gegaan, die ook in het stuk voorkomt, doch maar
in een enkel tooneel optreedt."
„Heeft Rojanow dan veranderingen gemaakt,
sedert hij 't op Furstenstein heeft voorgelezen?"
„Geen veranderingen van belang. Het stuk is
hetgelfde gebleven, behalve die naamsverwisseling
en dat korte optreden van Ada; maar ik verzeker
u, Hoogheid, het tooneel, dat Hartmut er nog heeft
ingelascht, is het fraaiste, wat hij ooit tgeschreven
heeft."
„Ja, gij vindt natuurlijk alles mooi, wat uit de
pen van je vriend vloeit," zeide de prinses; maar
de welwillende glimlach, waarmede zij den jongen
vorst liet heengaan, bewees, dat zij vrij wel van
hetzelfde gevoelen was.
In een der voorste loges van den eersten rang
zag men ook den Pruisischen gezant met zijn ge
malin, die eerst een paar dagen geleden van zijne
reis was teruggekeerd. Zijne tegenwoordigheid te
dier plaatse was natuurlijk gedwongen; als 't van
hém had afgehangen, zou hij deze voorstelling
in geen geva hebben bijgewoond. Zijne betrekking
legde hem echter die verplichting op. De hertog
had over een deel van de loges beschikt en al de
vreemde diplomaten met hunne dames uitgenoo-
digd; 't was dus niet mogelijk thuis te blijven en
dit des te minder, daar mijnheer en mevrouw van
Walmoden straks nog mee bij het feestmaal op
het kasteel haaden aangezeten.
In het parket zat Willibald, die uit de aanwezig
heid van zijn oom ook voor zich het recht afleidde,
althuas het werk van den vriend zijner jeugd te
leeren kennen. Walmoden keurde dit wel is waar
niet goed, maar kon hem toch bezwaarlijk ver
bieden, wat hij zelf deed. Willy, die met veel moeite
nog een plaats had veroverd, dacht er niet aan,
dat in een treurspel ook een lid van het opera
gezelschap zou kunnen optreden; eerst nu, ter
wijl hij het programma openvouwde, en plotseling
op den naam van Marietta Volkmar stiet, begreep
hij, wie hij dien avond zou terugzien. Haastig
vouwde hij het programma weer dicht en stak 't in
zijn zak; op dat oogenblik berouwde 't hem half,
naar de komedie te zijn gegaan 1
Nu begon de voorstelling. Het gordijn werd op
gehaald, en de inleidende tooneelen werden vlug
afgespeeld, 't Was een soort van voorspel, dat de
toeschouwers eenigszins vertrouwd moest maken
met de zonderling phantastische wereld, die zij
werden binnengevoerd. Arivana, de overoude,
heilige offerplaats, was het prachtig en plechtig
tooneel van de handeling, en hierop verscheen
thans de hoofdfiguur van het stuk, de jonge pries
ter, die als dweepziek geloovige al het aardsche
en onheilige ver van zich werpt. In welsprekende
taal, in verheven verzen sprak hij de gelofte uit,
die hem voor tijd en eeuwigheid aan al het aardsche
ontrukte en met lichaam en ziel aan de godheid
verbond. De eed was afgelegd, de heilige vlam steeg
omhoog en het gordijn viel.
Van alle kanten klonken toejuichingen, waartoe
de hertog het eerste teeken gaf. 't Was te ver
wachten, dat een stuk, dat zoo van alle zijden ge
steund werd, een zeker succes zou behalen, ten
minste op dezen avond. Maar er mengde zich toch
nog iets anders in die bijvalsbetuigingen. De toe
schouwers gevoelden reeds dat 't een dichter was
die tot hen sprak, en indien zijne schepping al de
gunst van hefTiof niet had kunnen ontberen om
in het publiek te worden opgevoerd nu 't ééns
zoover was, kon zij die bescherming missen. Men
werd geboeid door die taal en die krachtige per
soonlijkheden, zoowel als door den inhoud van het
drama, dat zich reeds in de hoofdzaken verried,
en toen het gordijn weer werd opgehaald, heerschte
er een doodsche stilte in de zaal en drukte ieders
gelaat gespannen verwachting uit.
En nu ontwikkelde zich het treurspel op een
achtergrond, in gloed en kleuren gedoopt, evenals
zijn taal en gestalten. De overweldigende natuur
van Indië, de betooverende pracht van zijn tem
pels en paleizen, de menschen met hun wilden
haat en onstuimige liefde en onwrikbare geloofs
leer, dit alles was phantastisch en vreemd; maar
zooals die menschen gevoelden en handelden,
werden zij allen beheerscht door een macht, die
reeds eeuwen geleden dezelfde was als thans, die
die onder den warmen hemel der tropen evenzeer
wortelt als in de koude, noordelijke luchtstreek
de liefde in het menschenhart.
De inhoud was inderdaad vol gloed en vuur en-
predikte onbewimpeld het goed recht van den
hartstocht om alle scheidsmuren te doorbreken,
zich aan God noch zijn gebod te storen, zich door
gelofte noch eed te laten weerhouden om zijn doel
te bereiken; een recht, zooals Hartmut Rojanow
dit opvatte en uitoefende met zijn teugelloozen
wil, die zich aan geen wetten of plichten stoorde,
voor wien het eigen ik het hoogste gebod was.
Hoe die hartstocht ontstond, toenam in kracht
en eindelijk zegevierde, dit alles werd in wegslee-
pende bewoordingen en tooneelen beschreven, die
nu aan de reine wereld der idealen, dan aan het
slijk der aarde ontleend schenen te zijn. De dichter
had zijne personen niet zonder opzet in den sluier
der Oostersche legende gehuld; onder dien sluier
mocht hij zeggen en betoogen, wat men hem anders
bezwaarlijk had vergeven, en hij deed dit met een
vermetelheid, die gloeiende vonken in de ziel zijner
toehoorders wierp en hen onweerstaanbaar mee
sleepte. Reeds na het tweede bedrijf was het succes
van „Arivana" verzekerd.
Het stuk werd dan ook opgevoerd op zulk een
uitstekende wijs, als men zelden op het tooneel
te zien kreeg, en vooral de beide hoofdpersonen
speeldfen hunne rol met een vuur en opgewektheid,
die van oprechten ijver en geestdrift voor de kunst
getuigden, 't Was waar, de heldin heette niet meer
Ada. Deze naam was thans overgegaan op een an
der efiguur, die zich wonderlijk vreemd in die harts
tochtelijke omgeving bewoog, een dier geheim
zinnige wezens, waarmede de Indische sagen de
„sneeuwwoningen," der ijstoppen van het Himma-
laya-gebergte bevolken, koud en rein als de eeuwige
sneeuw, die daar boven schittert.
Slechts in één tooneel, in de slotscène, trad zij
in de onstuimige handeling als een geest der ver
zoening, waarschuwend en vermanend op, en Egon
had gelijk: de woorden, die de dichter haar op de
lippen legde, waren wel de schoonsten van het ge-
heele werk. 't Was,-alsof te midden van een vuur-
spuwenden krater een helder licht uit den hemel
straalde; maar even schoon als dit tooneel, zoo
kort was 't ook. Als op geestenvleugelen verhief
zich de gestalte weer opwaarts naar de ijswoningen
waar zij te huis behoorde, en ginds in de diepte,
aan den in het maanlicht glinsterenden oever der
rivier, klonk het lied van het Hindoesche meisje
Marietta's liefelijke, omvangrijke stem en
onder deze verleidelijke, meesleepende tonen wer
den de waarschuwende woorden, die van boven
weerklonken, allengs gesmoord.
Het laatste bedrijf bracht het tragisch besluit:
het noodlottig eind van het schuldige paar, den
dood in de vlammen. Die dood was echter geen
boete, maar een triomf, een „schitterend, godde
lijk sterven", en in dien vuurgloed werd ook de
demonische leer van het onvqorwaardelijk recht
der liefde verheerlijkt.
Voor de laatste maal viel het gordijn, en de
bijvalsbetuigingen die van bedrijf tot bedrijf
waren toegenomen, gingen thans in daverende
toejuichingen over. Bij dergelijke feestvoorstellin-
gen placht het applaudissement gewoonlijk bin
nen zekere grenzen te blijven. Ditmaal overschreed
't deze in ruime mate. Het vuur van „Arivana"
was op de toeschouwers overgegaan; dit zag en
gevoelde men aan het gejuich, waarmede het
gansche publiek als uit éen mond den dichter op
de planken riep.
Wordt vervolgd.
EEN KANAAL DOOR FLAKKEE?
Met groote, en begrijpelijke verbazing heb
ben ook wij kennis genomen van de volgende
passages uit een adres van de Ned. Ver. van
sleepboot-eigenaren, afd. Rotterdam, in samen
werking met het hoofdbestuur van Schutte-
vaer verzonden aan zijn Excellentie den mi
nister van Waterstaat en afschrift aan de
Provinciale Staten van Zuid-Holland.
„Uwe Excellentie weet, dat men de ba
kens moet verzetten met het getij. Daarom
komen we ook met dit adres tot U, omdat
de bakens verzet moeten worden. Het Ver
drag met België, dat door de Tweede Kamer
werd verworpen heeft reeds meer dan vol
doende aangegeven, dat de verbinding
Maas met Schelde verre van subliem is. Wij
sléepboot-eigenaren en schippers onder
vinden dit dagelijks in de Zuïd-HoIIandsche
en Zeeuwsche wateren, hoe juist een en ander
werd ingezien door de Belgische regeering.
En het voorgestelde kanaal Willemstad-
Antwerpen had bij volmaking zeer zeker
de instemming van al onze leden verkregen.
„Nu de Tweede Kamer dit groote kanaal
plan zoo pertinent heeft afgewezen, méér,
naar onze vrijmoedige meening, omdat zij
niet van plan is zich de wet te laten voor
schrijven door eene buitenlandsche mogend
heid, dan om de schipperij onaangenaam
te zijn, komen wij, Holiandsche varens-
menschen tot Uwe Excellentie met onze
voorstelleninzake een verbeterde waterweg
Rotterdam naar Antwerpen.
„Wanneer wij de kaart voor ons hebben
dan zien we dat er zeer zeker een andere
weg bestaat om Rotterdam met Antwerpen
te verbinden. Wij zouden van het groote en
ruime Voornsche kanaal gebruik kunnen
maken, dan van Hellevoetsluis om de bank
Pampus naar het Havenhoofd van Dirks-
land, de Dirkslandsche haven in tot Dirks-
land, alwaar van deze gemeente een kanaal
gegraven zou kunnen worden naar Batten-
oord, om aldaar in de vaargeul te komen
naar Bruinisse.
„Wij veroorlooven ons om Uwe Excel
lentie er op te wijzen, dat hoe ingrijpend
de voorstellen voor Uwe Excellentie ook
mogen zijn, de uitvoering zeer toegejuicht
zal worden door allen, die ook maar het
minste belang hebben bij de betere verbin
ding Holland-België.
„Wij wijzen Uwe Excellentie allereerst
op"het groote voordeel, hoe voortaan het
allergevaarlijkste en lastige gedeelte van
de huidige vaart Rotterdam-Antwerpen, te
weten Bruinisse-Dordrecht wordt vermeden.
Dit traject heeft reeds menig onzer bange
uren bezorgd en- ook een niet gering deel
schip, lading en zelfs... het leven.
„Herhaaldelijk hebben we er bij Uwe
Excellentie op aangedrongen om in dit ge
bied een of meerdere groote vluchthavens
te doen aanleggen. Helaas, tot heden vruch
teloos. Hoe veel beter is het nu niet om in
plaats van deze vluchthavens voor die mil-
lioenen een kanaal te maken dwars door
het eiland Flakkee heen?
„Wij komen even in herhaling met de
opsomming van het voordeel van de snellere
verbinding. Het berust als plicht, als aller
grootste plicht dat de overheid zorge voor
de belangen van de bevolking. Wij wijzen
er op hoe groot de Rotterdarnsche belangen
zijn bij een snellere verbinding met België
te water. De groote concurrentie met Ant
werpen heeft onze kloeke Rotterdarnsche
kooplieden reeds menig slapeloos uurtje
bezorgd. De Belgische regeering doet alles
van haar kant om Antwerpen terug te bren
gen op de plaats die ze voor den oorlog
innam. Het aannemen van het ontwerp
tot het graven van een kanaal Antwerpen-
Luik wijst er reeds op dat 'het streven bij
deze mogendheid ernst is.
„De schepping van het „Flakkeesch ka
naal" zal daarom de mogelijkheid vormen
om goedkooper de vrachtgoederen van Rot
terdam naar Antwerpen te verschepen.
Want door de'mindere risico zullen de vracht
prijzen dalen, evenals de premie, die de ver
zekeringsmaatschappijen nu vragen.
„De aanneming van deze plannen zijn
niet alleen een noodzakelijkheid dus voor
de schipperij, maar tevens een zaak van
ernstig en wijs staatsmansbeleid.
„Als tweede voordeel van dit kanaalplan
willen wij, hoewel voor ons, varenslieden
niet van belang, noemen den grooten econo
mische vooruitgang die het betrokken dis
trict zal ondervinden van deze verbetering
te water. Op Voorne en Putten, evenals op
het eiland Flakkee zijn tijdens de oorlogs
jaren en de jaren hierop volgende, de pacht
prijzen van het land dusdanig omhoog ge
gaan, dat vele ernstigel andbouwers den
toestand niet al te rooskleurig inzien, wat
betreft de toekomst met den landbouw. Als
gevolg hiervan is al merkbaar het streven
om van land-, tuinbouwer te worden. Door
dit laatste is veel intensiever grondbewerking
mogelijk. De schepping van het nieuwe
kanaal zal de vervoergelegenheid in hooge
mate bevorderen, "waardoor de betrokken
streken nog tot veel grooteren bloei gebracht
zullen kunnen worden. Naast de landbou
wers zullen de visschers van dat eiland
evenzeer de voordeelen ondervinden van dit
nieuwe kanaal, omdat zij nu net zoo gauw
in Antwerpen en Brussel kunnen markten
met hun visch als in Rotterdam. Verruimde
markt brengt betere prijzen.
„Zoo Uwe Ecxellentie ziet bestaat er dus
voor Flakkee dan dezelfde mogelijkheid
als voor het Westland, is de laatste de tuin
civielen prijs aan Uwe Excellentie af te
staan. De sluizen aan'die haven zullen even
zeer belangrijk moeten worden vergroot. Dit
zijn echter technische vraagstukken, voor
en door h.h. ingenieurs uit te maken en niet
door Holiandsche varenslieden
We zullen maar over het verdere gedeelte
van het adres heenstappen. Wij kunnen ons
niet onttrekken aan een zekere charme die
er van dit plan uitgaat. Wij, Flakkeeënaars
voelen ons af en toe toch nog iets als een
Napoleon op St. Helena, soms toch wel wat
afgescheiden van de groote wereld. Door de
schepping van dit kanaal, waarvan als gevolg
b.v. dat de Zeeuwsche beurtschepen en vaste
passagiersdiensten met de groote sleepsche-
pen mede van dit kanaal gebruik zullen maken,
komen wij meer en meer uit onze isolatie...
Wat héél wat voor heeft.
En hoewel het nog een heele tijd zal duren
voor een versierde boot vol bonte vlaggen en
hooggehoede autoriteiten een zijden lintje
zal doorvaren, onder fanfares van alle muziek
corpsen van ons eiland, als symbool van de
opening van dit kanaal en de plaatsing van
ons eiland tot een der gewichtigste streken
van ons eigen land, zal toch een ieder met
spanning mee gaan leven of dit kanaal wordt
aangenomen en gemaakt of afgewezen en ge
stopt in de groote prullemand, waarin al
zooveel schitterende plannen zijn verzeild
geraaktgestrand op de klippen der bureau
cratie.
Nader vernemen we echter nog, dat a.s.
Zondag de minister met een aantal autori
teiten op ons eiland zal komen om de diverse
gemeenten en streken in oogenschouw te
nemen en om zelf al vast een oordeel te vor
men naar de mogelijkheid.
J. B.
van Londen, de eerste kan het van Antwer
pen en Brussel worden.
„Spreken we tot slot even over de tech
nische uitvoering van het werk, dan begin
nen we met het Voornsche kanaal. Dit ver
keert in prima toestand. Anders staat dit
helaas met de Dirkslandsche haven. Deze
toch zal belangrijk moeten worden ver
breed en uitgediept. Ze behoort in eigendom
aan den polder, die echter wel zoo ruim van
opvatting zal zijn om deze groote schade
post, die het nu voor haar is, tegen zeer
Week-revae.
Buitenland.
Het ontwapeningscomite te Genève heeft
de verdere besprekingen gesloten en een re
solutie aangenomen, waarin wordt bepaald,
dat de nieuwe zitting zoo mogelijk voor de
bijeenkomst van den Volkenbondsraad zal
worden gehouden. In dezen zin ligt het ge-
heele drama opgesloten. De zooveelste acte
van het groote werelddrama is geweest en
we kunnen constateeren, dat, het geenszins
een succes is geweest. Het wantrouwen onder
de staten is zoo groot, dat er van een voor
uitgang op dit gebied eenvoudig geen sprake
kan zijn. Dat de voorstellen der Russen
wtrdnii verworpen is logisch. Onlogisch is
het, dat den Russen de gelegenheid werd ge
geven, hun humbugreclame de wereld in te
slingeren en dat de vertegenwoordigers der
andere staten, hier zooveel woorden over
hebben vuil gemaakt. De Russen zyn de
eenigen, welke met voldoening op deze
comedie kunnen terugzien Ze hebben hun
rol uitstekend gespeeld. Het Russische voor
stel zou bij aanvaarding heel Europa aan
hen hebben overgeleverd. Dit voorstel be
oogde alleen het houden van een militaire
politiemacht welker sterkte zou worden be
paald, door de lsngte der landsgrenzen en
het aantal inwoners. De Russen zouden dus
verreweg het sterkste leger hebben en zouden
dankbaar van deze gelegenheid hebben ge
profiteerd, door in den kortst mogelijken tijd
hun slag te slaan. Het vraagstuk der ont
wapening is ontzaglijk moeilyk op te lossen.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
U behoeft Uw wasch*
goed niet hard te wrij
ven. Dat is niet noodig
met Sunlight Zeep, de
zuiverste en doelmatig
ste zeep die er bestaat.
Zuiverheidswaarborg
F IO.OOO.
saoi-23
In de eerste plaats moet het heerschendo
wantrouwen worden weggenomen. Zonder
vertrouwen is aan internationale ontwape
ning niet te denken. Dit is de basis, waar
alles op moet berusten en waarop moet
worden verder gebouwd.
Hoe het met dit wantrouwen is gesteld,
bewijzen ons de beoordeelingen over het
nieuwe Engelsche voorste], betreffende het
bouwen van kleinere slagschepen. De En-
gelschen stellen voor, de tonnage der slag
schepen terug te brengen van maximum
35000 tot 32000 ton. Dit voorstel zou een
aanmerkelijke besparing beteekenen, indien
dit kans van slagen zou hebben. Deze voor
stellen zijn voorgelegd aan Amerika, Japan,
Italië en Frankrijk. Volgens de verschillende
perscommentaren op dit Engelsche voorstel,
is het zeer waarschijnlijk dat deze poging
een doodgeboren kindje is. De aangevoerde
bezwaren zijn niet eender, doch één ding
zijn ze allen gelijk n.l.wantrouwen. Tus-
schen iederen regel critiekjis dit vertrouwen
te voelen. Ze zien er niets anders in, dan
een handige Engelsche zet, welke zich op
goedkoope manier, de hegemonie ter zee
wenscht te verzekeren. Wij blijven dus maar
doordraaien in den gevaarlijken cirkel en de
krankzinnige wedloop der bewapening duurt
ongebreideld voort. Niettemin is iedere staat
overtuigd, dat de schuld bij de anderen liet.
De pot verwijt den ketel, dat hy zwart ziet.
Er is eenige vooruitgang te besoeuren in
de betrekkingen tusschen Italië en Frankrijk.
Verschillende factoren hebben hiertoe het
hunne bijgedragen. Italië heeft deelgenomen
aan de vier mogendhedenconferentie, die
bijeengekomen is om wijzingen in het statuut
van Tanger te onderzoeken. De nieuwe
de Beaumarchais, heeft
besprekingen met Mussolinie
wtlke den politieken hemel merk
baar hebben opgeklaard. De herziening van
de Fransch-Italiaansche handelsovereenkom
sten van 1923 en '26 was de eerste schrede
op den weg naar een betere verstandhouding.
De beraadslagingen over Tunis en Libië
hebben tot op heden een gunstig verloop en
hoewel hierin nog lang geen overeenstem
ming is bereikt, scheppen de vriendschap
pelijke besprekingen de mogelijkheid voor
een beter begrijpen en waardeering.
De paus heeft in een redevoering zich
eenigszins gekeerd tegen het facisme. Mus
solinie heeft in deze redevoering twee on
aangename dingen moeten ervaren. De duce
is gewend, dat hij alleen het evangelie ver
kondigt en heeft zich bovendien gevleid met
de gedachte, dat hp er in zou slagen de
Romeinsche kwestie op te lossen.
Op beide punten is Mussolinie teleurge
steld. Zijn grootste teleurstelling zal waar
schijnlijk wel zijD, dat zijn bekend recept
van groote woorden hem hier niet kan helpen.
De Pauselijke rede, welke in zeer elegante
bewoordingen een geduchte douche voor
Mussolinie beteekent, becritiseerde het facis
me. Mussolinie heeft steeds de suprematie
van het staatsbelang vooropgesteld en tracht
dit standpunt consequent door te voeren.
Dit beginsel is in strijd met de wysbegeerte
der Katholieke Kerk, die de rechten van het
individu tegenover het wereldlijk gezag hoog
houdt. Vader Mussolinie is buitengewoon
gevoelig voor critiek en heeft zich gehaast
het verspreiden dezer rede in Italë te ver
bieden. Dit maakt de verstandhouding met
het Vaticaan niet beter en schuift de op-
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Ir„t. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
10E JAARGANG. - N°. 43
