ND
(NIS Tel. 71
[zen.
orteiolfstations
VIS
Handen.
Pruimtabak
WOENSDAG
14 September 1927
Landbouw en Veeteelt.
feuilleton.
DOKTER DANNZ EN ZIJN VROUW.
BINNENLAND
■M*t v.
opende stry
von Inca. En
l vergelding
un wegnaar
[rekken zij de
3 sparend op
Insche regee-
}end met
tegen verzet
.duurde het
i, tot het be-
itand der In-
keeren naar
ÏESLAGEN.
ton.
fld wordt, is
ia, by Seoel
zijn hierbij
Jorden gered,
[ïeden gebor-
aingshaven
jur zou het'
chip Banana
Konings-
doorvaart-
kwam het
[hip Fortuna
de Zuide-
IJog voordat
ening was,
bakboord,
egen de ge-
ging er nog
iet den bak-
itstgenoemd
troffen. Een
rd afgerukt,
digd en een
reeg slechts
jkerkluis aan
lit het roer
hoog water
jl er zoo goed
m van Kra-
ïaar Pernis.
kreeg het
op de voi-
Irug moeten
ourg kwam,
|con de reis
de Nassau-
tise te doen
zijn er niet
Herkingen, vm. en 'sav. dhr. v. Ieperen.
Melissant, vm. ds. Baarslag.
Stellendam, vm. en 'sav. dhr. Bouroan.
Goedereede, nm. ds. Baarslag uit Melissant.
Ouddorp, vm. leeskerk en nm. ds. Oudsten uit
Middelharnis.
Nieuwe Tonge, vm. leeskerk en nm. dhr. Van
leperen uit Herkingen.
Oude Tonge, 'sav. ds. Bax.
Ooltgensplaat, vm. ds. Bax uit Oude Tonge en
's av. leeskerk.
Langstraat, vm. en 'sav. dhr. Vetter.
Den Bommel, vm. ds. Van der Zee.
Stad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhuijs en nm
leeskerk.
Hellevoetsluis, vm. en 's av. ds. Timmer.
Nieuw-Helvoet, vm. ds. Priester.
Nieuwenhoorn, geen dienst.
Rockanje, 'sav. ds. Stolk van Vierpolders.
Oostvoorne, vm. ds. Brinkerink.
Vierpolders, vm. ds. Stolk.
Abbenbroek, nm. ds. Romijn van Heenvliet.
PROTESTANTENBOND.
Sommelsdyk, (Langeweg) vm. 10 uur,ds. J.L. M.
Zillinger Molenaar van R\jp en Graft.
Brielle (Kerkstraat) vm. ds. Poortman.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 'sav. ds. Van Velzen.
Stellendam, geen opgaaf.
Ouddorp, vm. en nm. ds. Diemer.
Ooltgensplaat, vm. en 'sav. ds. de Lange.
Den Bommel, vm. en 'sav. ds. Schaafsma.
Stad a.'t Haringvliet, vm. en 'sav. ds. De GraafF.
Hellevoetsluis, 'sav. ds. Westerhuijs.
Nieuw-Helvoet, vm. ds. Westerhuijs.
OUD GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Stad aan't Haringvliet, vm.,nm. en 'sav. leeskerk.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Dirkslaud, vm. en 'sav. ds. De Blois.
Herkingen, vm. en 's av. leeskerk.
DOOPSGEZINDE KERK.
Ouddorp, geen opgaaf.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Verkrijgbaar bij alle Boekhandelaren
1927.
KERK.
Oudsten.
fen Bommel,
ds. Polhuijs
De groote vliegtochten.
De Sir John. Carling ook vermist.
Er bestaat groote vrees, dat de Sir John
Carling, die Engeland reeds bereikt had moe
ten hebben, het lot van de St. Raphael en
de Old Glory heeft gedeeld.
Toch biyft kapitein Fonck by zyn voor
nemen ook nog dit najaar den overtocht te
wagen.
De Duitschers geven het voor dit jaar op.
Men wil Broek en Schlee beletten over
den Grooten Oceaan te vliegen. Zij hebben
het tusschen Calcuta en Rangoon zwaar te
verantwoorden gehad.
net deurtjes,
Philips Luid-
f 175.
meter,
ïtie.
om na gebleken
';'gen vast salaris,
Jutomobielgebied
te reflecteeren
1 machine
jinders
ertouw
Iharken
TEL. 224
Hoe U het
ook draait
„J. G." is
altijd voor-
deeiiger en
smakelijker,
dank zij de
groote omzet.
„Mikado" Closelrollen
200 gram. Alleen verhoop
G. MOOIWEER - MIDDELHARNIS.
Prijs per stuk 0,10,per 36 st.è/0,08J.
SPECIAAL ADRES IN:
Winkelzakken, Ansichtkaarten, Pak
papieren, Vetvrij, Zijdepapier, enz.
Kastranden f 3,00 per doos.
Beslist verkrijgbaar bij i P. Wlelhouwe»»
Middelharnis; N. J. Boer, SommelsdiJK,
Zaaljer-Teepe, DIrksland; C. de MoolJ,
Ouddorp; v. d. Maden, Oude Tonge,
W. Bout, Brielle; A. v. d. Heuvel, Heiie
voetsluls.
Prijs per kwartaal. f l,~
Losse nummersf 0,07B
Advertentiën v. 1—6 regels f 1,20
Elke regel meer. f 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels elke regel meer 15 cent.
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
9E JAARGANG. - N°. 88
HOOI BEREIDEN ZONDER ZON.
Kunstmest en weidebouw.
Een nieuwe platenpasteur.
LEEUWARDEN, 10 Sept. - Het is ondoen
lijk om al het tentoongestelde behoorlijk recht
te laten wedervaren, absoluut noodzakelijk is
het hier en daar een greep te doen.
Heden willen wij daarom de aandacht ves
tigen op een methode van hooi bereiden
zonder zon en zonder broei, welke door het
Prov. Electriciteitsbedrijf in Friesland wordt
gedemonstreerd. Hierbij gaat men uit van
vroegtijdig gemaaid gras, dat in enkele dagen
op het land winddroog is geworden. Dit
product wordt opgestapeld om groote houten
kokers, waardoor met behulp van een ven
tilator lucht door de massa kau worden ge
perst. Men moet bij het opstapelen alleen
zorgen dat de dikte van de laag horizontaal
en verticaal in de koker afgemeten niet
grooter wordt dan 2.5 M.). Eerst laat men
de temperatuur oploopen tot pl.m. 55 gr. C.
Daarna zet men den ventilator open en wordt
het ventileeren zoo lang voortgezet tot.deze
zelfde plaats tot pl m. 40 gr. C. is afge
koeld. In het begin moet minstens 8 uur per
dag lucht door den stapel worden geperst.
Dit wordt zoo lang voortgezet tot het product
volkomen droog is geworden,-waarvoor 4 k 5
weken worden gerekend. Op die manier ver
krijgt men uitstekend hooi, en wat in natte
zomers vooral veel waarde heeft wordt men
veel onafhankelijker van het weer. Wij hoor
den reeds, dat een Duitsch professor tegen
deze methode, waarby men de werking van
de zon uitschakelt, aanvoerde, dat het hooi
op deze wyze bereid, geen vitamine G. zou
bevatten. Dit is mogelijk, doch of normaal
bereid hooi na eenige maanden nog veel
vitaminen zal bevatten is eveneens een vraag.
Bovendien wordt naar het ons wil voor
komen wel wat al te veel aandacht aan de
„vitaminenkwestie" geschonken.
Kunstmeststoffen.
De propaganda-bureau der kunstmestfabri-
kanten komen hier goed voor den dag. Het
paviljoen van het Kali-syndicaat noemen wij
reeds bij onze bespreking van de tentoonstel-
lieg in Almelo.
Ditmaal willen wy wat nader ingaan op de
expositie van de luchtstikstoffabrikanten Be
halve het mooie paviljoen, waarin aanschou-
weiyk wordt voorgesteld wat met 1 K.G. stik
stof is te bereiken, n.l. een opbrengstverraeer-
dering van 100 K G. aardappelen, 40 K.G hooi-
20 L. melk, 20 K.G graan, pl.m. 30 K G.stroo,
250 K G. voederbieten. Tegen' een zwarten
achtergrond worden bovengenoemde produc
ten den bezoekers getoond.
Een gelukkig idee is het geweest, om rond
om het paviljoen voor enkele maanden stik-
stofbemestingproefvelden aan te leggen. Die
zijn nu juist zoover, dat duidelijk de bedoeling
van den proefnemer blijkt. In dit geval was
dat natuurlijk, om duidelyk te doen uitko
men de rentabiliteit van stikstofbemesting
van grasland, en speciaal van zwavelzure
ammoniak (met 20J pCt. stikstof) en ureum
(met 46 pCt. stikstof), twee van de vier pro
ducten van de I. G. Farbenindustrie A G.
Natuurlijk is in de proefveldjes de noodige
variatie gebracht. Zoo werd o.a. het resultaat
van een sterke stikstofbemesting van wei-
W. HEIMBURG
VERTALING VAN HERMINA.
Geautoriseerde uitgave van D. BOLLE.)
J
57)
Tante Bertha? Ja, als Tante Bertha eens kwam I
Op een vriendelijke, hartelijke uitnoodiging!
Maar welke reden zou Mariene opgeven voor haar
eensklaps zoo dringend verzoek?
Zij zat aan de schrijftafel en hield de pen in de
band, niet wetende hoe zij den brief aan tante
Bertha zou beginnen. In dien langen, moeilijken
tijd waren ze ook eenigszins van elkander ver
vreemd. Mariene was eigenlijk in het diepst van
haar hart altijd nog boos op de vroeger zoo vergode
tante. Doch dit zou zich wel vinden. Als ze nu
"laar wilde komen!
Op haar vlugge manier; in het vurig verlangen
een steun en beschermster bij zich te hebben, stelde
z'j een telegram op, waarin zij de oude dame
dringend verzocht, eenige weken bij haar te komen
togeeren.
Toen het telegram verzonden was, begaven haar
a'le hoop en moed, dat haar wensch zou vervuld
gorden. Robert zou zijn moeder immers niet
Runnen missen. En het moederlooze kindl Na
tuurlijk zou er een weigerend antwoord komen I
Neerslachtig zat ze in haar boudoir. Ze had zich
"toe gedacht, wie haar zou kunnen helpen, en
land met „grazende koetjes" gedemonstreerd.
De bemesting maakte het nl. mogelijk op
dezelfde oppervlakte 5 in plaats van 3 koeien
te weiden. Dat zijn voorbeelden, welke tot
de boeren „spreken".
Het is goed gezien de leiding van derge
lijke bureaux aan landbouwingenieurs op te
dragen. Men voorkomt daardoor een te sterke
eenzydige voorlichting. Zoo valt hier op een
grafische voorstelling van de verhoogde bo
dem-opbrengst door kunstmest, betere be
werking, enz. verkregen, waarin duidelijk
naar voren komt, dat de akkerbouwgewassen
tot nu toe veel meer hebben geprofiteerd
van den vooruitgang der landbouwweten
schap dan het weiland. Voor den Frieschen
weideboer dus een aansporing, om meer aan
dacht aan het weiland te schenken.
Chilisalpeter ontbreekt al evenmin, zij het
met een inzending welke minder de alge-
meene aandacht trekt. Mooi zijn hier een
drietal symbolische schilderyen, voorstellen
de een calicheveld, de aankomst der schepen
met chilisalpeter te Rotterdam en het resul
taat van een bemesting met dien kunstmest,
Veel interesse wordt hier getoond voor het
nieuwe product volgens de methode Guggen
heim gefabriceerd. De afwijkende kleur (het
is nl. een wit zout) maakt echter, dat het,
ondanks het iets hoogere stikstofgehalte,
door de boeren eenigszins wordt gewan
trouwd. Bij informatie bleek ons, dat reeds
verschillende ladingen zijn aangevoerd, doch
dat, om bovengenoemde reden, de afzet met
moeilijkheden gepaard gaat.
Door deze nieuwe methode is het mogeiyk
caliche met een laag salpetergehalte (10—12)
pCt.) te verwerken. Hoe de bereiding precies
geschiedt was nog niet aan den ons inlich-
tenden landbouwingenieur bekend. Men is
daar nog wat geheim mee.
Zuivelwerktuigen.
De zuiveljaarbeurs is ditmaal te Leeuwar
den gehouden. "Het is dus onnoodig te zeg
gen, dat wij nog nooit een zoo volledig stel
werktuigen voor de zuivelbereiding, voor de
reiniging van benoodigdheden en voor de ver
pakking der producten op een landbouwten
toonstelling by elkaar hebben gezien. Verder
waren er natuurlijk stands betreffende melk-
contröle, weegwerktuigen, apparaten voor
melkonderzoek, glaswerk enz.
Oyer de juiste methode van pasteuriseeren
is nog steeds niet het laatste woord gezegd.
Dit komt wel duidelyk uit in de groote ver
scheidenheid van pasteuriseertoestellen, wel
ke de tentoonstelling ons laat zien. De firma
W. Mertens te Amersfoort demonstreert er
een platenpasteur van de Aluminimum Plant
and Vessel Comp. te Londen, ingericht voor
kaasmelk met een uurcapaciteit van 8000 L.
Voordeelen van deze nieuwe vinding zijn, dat
de melk niet door stoom, doch door warm
water wordt verwarmd, dat de verhitting
geschiedt zonder dat lucht toe kan treden
terwijl door de wijze van behandeling schuim-
vorming wordt voorkomen.
Verder vermelden wij de verschillende
kaasmachines, waaruit blijkt, dat de indu
strialisatie van de kaasbereiding steeds ver
der voortgang maakt. De karnkneders
dit tenslotte werden evenals de verschil
lende centrifuges in steeds forschere modellen
gebouwd, zoodat groote kwantiteiten room
tegeiyk kunnen worden verwerkt, hetgeen
aan de uniformiteit van het product ten
goede komt.
was daarbij tot de verrassende en tevens droevige
ontdekking gekomen, dat behalve tante Bertha
niemand genoeg betrekking op haar had, om haar
dit offer te brengen. Ja, als ze haar moeder nog
had gehad! Met deze zou ze van het begin af alles
wat haar hinderde hebben kunnen bespreken.
Deze had haar kunnen raden en helpen, en zeker
zou er veel niet zijn gebeurd of zich anders ont
wikkeld hebben!
Haar vader? Hij had nu andere plichten, en
zelfs als hij niets te doen had gehad, zou hij geen
begrip hebben van wat cr in haar gemoed omging
en haar in dit geval dreef.
En verder? Wien had ze dan nog meer?
Niemand!
Ze had wel een paar jaren in het stille huis van
de twee oude zusters te Lausanne gewoond. Maar
deze waren altijd boos op iiaar gebleven na het
blauwtje, dat zij indertijd den jongen dominéé
had laten loopen En toch, ze waren oud en
zwak en konden haar niet helpen.
Zij sprong op en liep het vertrek radeloos op
en neer. En telkens zwierven haar gedachten her
en derwaarts, een hart zoekend, tot haar hulp
bereid en telkens keerden ze onverrichterzake
terug.
Niemand behalve dien eenen!
Zooals te verwachten was, had tante Bertha een
weigerend antwoord gezonden. Mariene werd bleek
en zwak in den eerstvolgenden tijd. Zij bleef thuis
en liet de kinderen bij het mooie najaarsweer
alleen wandelen.
Ze zocht afleiding in haar werk. Met een helden
moed, waarover zij zichzelve verbaasde, begon zij,
door de tweede meid geholpen, de kamer van haar
man op te ruimen en deze tegen zijn terugkomst
ONTSMETTING DER ZAAIZADEN,
Voorzichtigheid gewenscht.
Nu de weersgesteldheid gedurende de
maand Augustus de kwaliteit van vele par
tyen zaaizaad zeer heeft doen verminderen,
is de kans zeer groot dat bij gebruik van
kopervitriool als ontsmettingsmiddel voor
de zaaizaden de kiemkracht wordt benadeeld.
Voor die partyen, welke voor het slechte
weer hebben geleden raadt daarom de Planten-
ziektenkundigen Dienst het gebruik van dit
middel af. Ook zal bij aanwending van Ger-
misan en Uspulun universal (vroeger Tillan-
tin in een sterkte van 100 gr. op 3 L. water
bij sommige partyen kiembeschadiging nog
niet geheel zijn buitengesloten. Vandaar dat
voor dit jaar de volgende voorschriften ter
ontsmetting worden gegeven.
De partijen, welke droog zijn ingehaald en
niet uitgeloopen zijn geweest kunnen op de
gewone wyze worden ontsmet. Tegen steen-
brand en fusarium in tarwe omscheppen met
kopervitriool 200 gram opgelost in 2J L. water
of met Germisan of Uspulun universal 100 gr.
opgelost in 3 L. water per H.L. tarwe, om
scheppen met Germisan of Uspulun universal.
50 Gr. opgelost in 3 L. water werkt ook zeer
goed doch is niet altijd geheel afdoende. Tegen
strepenziekte, steenbrand en Fusarium in
grest omscheppen met 100 gram Germisan
opgelost in 3 L. water per H.L. gerst.
De partyen welke hebben geleden worden
niet onsmet met kopervitriool. Tarwe wordt
omgeschept met een oplossing van 50 gram
Germisan of Uspulun universal op 3 L. water
per H.L. Ter ontsmetting van gerst gebruikt
men 50 gram Germisan op 3 L. water per H.L.
Bij de bestryding van den stuifbrand, welke
alleen kan geschieden door behandeling met
warm water, moet ook in zeer hooge mate met
de kwaliteit van het graan rekening worden
gehouden.
Graan, dat uitgeloopen is geweest, of niet
goed droog binnen is gekomen, verdraagt de
warmwaterbehandeling gewooniy k niet meer.
Aangeraden wordt om, indien men tot toepas
sing van de warmwaterbehandeling wil over
gaan, vooraf van iedere partye een monstertje1
te ontsmetten en hiervan de kiemkracht te be- j
palen. De ontsmetting met warm water ge
schiedt door de tarwe of de grest 1^ uur in
water te weeken, daarna 4| uur buiten water
na te weeken, om ze ten slotte gedurende 10
minuten in warm water onder te dompelen.
Voor tarwe moet de temperatuur bedragen
53 gr. C., voor grest 51-52 gr. 0.
Wat de pompoen vertelde.
Door een fruitkweeker te Naaldwyk werd
dezer dagen op de veiling een groote, plat-
ronde pompoen aangevoerd, welke 77 pond
woog. De vrucht was voorzien van de vol
gende inscriptie:
„Wie uwer heeft er ooit aanschouwd
Zoo'n groote bol van zuiver goud.
Zorgt Kees of Boef of Achtsterib,
Dat je dit koopje niet ontglipt 1"
De drie met name genoemde kooplieden
zagen dit koopje zich echter toch ontglippen.
SCHURFT OF POKKEN OP AARD
APPELEN.
Dezer dagen was ik in correspondentie
met den Plantenziektenkundigen Dienst te
Wageningen, over het optreden in verschil
lende gronden van' Schurft of Pokken.
Er was n.l. by een Landbouwer beweerd
dat op een stuk land waar altyd pokkerige
Eigenheimers groeiden, de[Roode Star gerust
verbouwd kan worden als niet vatbaar voor
deze kwaal.
Dit is toch niet het geval daar de Roode
Star wel degelijk vatbaar is, hoewel iets
minder dan andere soorten.
Op land waar schurft sterk optreedt kan
de Roode Star ook zeer pokkig worden.
Wanneer er nu Landbouwers zijn die een
perceel hebben daar zy van weten dat pokken
voorkomen bij de teelt van Aardappelen, ver
dient het aanbeveling eens een proef te
nemen met het groen onderploegen van
rogge of tarwe.
Het is n.l. gebleken, dat daar het onder
brengen van versch gras in groote hoeveel
heid de schurft minder optrad.
Wanneer de verbouwer nu spoedig rogge
of tarwe zaait, kau dit volgend voorjaar reeds
een flink gewas zijn geworden, het moet
dan even voor hat klaarmaken van het land
ondergeploegd worden.
Verder moet geen Chili of andere alcalische
meststof gebruikt worden, daar dit de schurft
in de hand werkt, dus zuur bemesten.
Wanneer er proeven genomen worden zal
ondergeteekende dit gaarne vernemen.
Controleur v/d Holl. Mij. van Landbouw.
G. v.-d. Heiden.
Sommelsdyk, Sept. '27.
bewoonbaar te maken.
Zij stofte met eigen hand de boeken en de hooge
kasten af, poetste het zware zilveren schrijf-
gamituur op de vierkante tafel, dat een dankbare
Russische patiënt hem vereerd had, en schikte
de plooien van de dikke overgordijnen, uit echt
Oostersche stof vervaardigd, ook het geschenk van
een herstelde dame uit het buitenland. Zij bracht
de pendule aan den gang, legde vuur aan in den
haar den wierp zich nu in een van de groote fau
teuils en staarde in de koesterende vlammen. Ze
dacht terug aan oude, zalige tijden tijden, toen
ze daar zoo innig gelukkig met Erik had gezeten,
niet onderstellende, dat 't ooit ooit zou kunnen
veranderen.
Zij streek langs haar vinger, waaraan de trouw
ring ontbrak, en vroeg zich af of Erik dien mee
genomen of hier ergens weggesloten zou hebben.
En nu overviel haar weer de angst voor den
eerstvolgenden tijd. Anders had ze haar heil, haar
redding in het bosch, in de natuur gezocht. Maar
thans! Ze kon 't bijna niet langer uithouden.
Twintigmaal daags op zijn minst passeerde de
schilder, de oogen naar haar hoekvenster opslaan
de. Dagelijks kwam er een bouquet van hem, dat
geregeld geweigerd zou zijn, als men ooit een bode
te zien had gekregen. Maar de kostelijke bloemen
lagen bij het aanbreken van den dag op de stoep,
terwijl het adres in de brievenbus was gestoken.
Mariene verbood, haar die ruikers te brengen.
Keuken- en werkmeid eigenden zich deze dus toe
en versierden haar kamers en de keuken prachtig
met orchideeën en tuberozen en viooltjes. De brief
jes wierp Mariene ongelezen in den brandenden
haard.
De dienstboden begonnen te meesmuilen en open-
NED. SCHIP BIJ MAASSLUIS GEZONKEN.
Aunvaring by Poortershaven.
Het s.s. „IJselmonde" door een Engelsch
schip lekgestooten. De bemanning sprong
overboord om zich zwemmende te redden.
Vier personen vermist.
ROTTERDAM, 10 Sept. Vannacht onge
veer twee uur heeft nabij Poortershaven een
ernstig scheepsongeval plaats gehad, waarbij
vier personen zijn verdronken. Om kwart over
twaalf vannacht was het s s. „IJselmonde"
van Gebr. van Uden met een lading cokes
uit de Waalhaven vertrokken, met bestem
ming naar Helsingfors en nauwelyks enkele
uren later was het vaartuig een hulpeloos
wrak, dat aangevaren en omgeslagen was.
De eerste berichten luidden zeer veront
rustend. Men sprak van negen dooden en vele
gewonden, doch gelukkig bleek het aantal
slachtoffers aanmerkeiyk minder. Reeds kort
na het ongeluk waren wy in de gelegenheid
een onderhoud te hebben met verschillende 1
leden van de bemanning, die ons een omstan
dig verhaal deden van het gebeurde.
Het eerst spraken wy den eersten stuurman
M. C. de Graaf. „Ik had wacht te kooi", aldus
de stuurman, „en werd tegen tweeën wakker
van een stoot op de fluit en eenige oogenblik-
ken later voelde ik een hevigen schok, terwijl
het schip sterk begon te hellen. Ik snelde
naar dek en zag, dat wij zinkende waren.
Het bleek, dat wy in aanvaring waren ge
weest met het Engelsche stoomschip „Eller-
dale", dat, zooals ik later hoorde, van Mon
treal kwam. Ik commandeerde dadelijk „de
boot over bakboord", doch wy zonken zoo
snel, dat er geen denken meer aan was. Het
grootste deel van de bemanning sprong over
boord en trachtte zich zwemmende te redden.
Ik zelf zwom in de richting van het eiland
Rozenburg en toen ik na een tijdje omkeek,
zag ik, dat de „IJselmonde" gekapseisd was.
Na een half uur zwemmen bereikte ik den
den eiken ochtend al vroeger en vroeger de huis
deur, in de hoop den aanbidder hunner meesteres
op het spoor te komen. Maar 't gelukte hen niet.
De gevolgtrekking lag echter voor de hand, dat
de heer, die zoo dikwijls bij mevrouw venster-
parade maakte, de gever moest zijn, dezelfde, dien
mevrouw hen had bevolen niet binnen te laten
en die zich toch bij zijn eerste bezoek als een oude
kennis had laten aandienen.
En de koetsier wist, dat die heer een schilder
was, een vreemde schilder, die het portret van
de prinses maakte, en die zeker op de mooie en
jonge mevrouw Dannz verliefd zou zijn geworden,
toen zij in Italië was.
Mariene leed onder de vrijwillige gevangenschap,
die zij zich had opgelegd. Ze verlangde zoo naar
het bosch, naar frissche lucht en beweging.
Op een goeden dag schelde zij het kamermeisje.
„Johanna, kunt ge soms te weten komen, wanneer
de prinses wordt uitgeschilderd?"
Johanna zeide, dat zij 't aan de vrouw van den
portier zou vragen.
't Duurde ook niet lang, eer zij terugkwam.
Vrouw Rhode had gezegd, dat dit heel verschillend
was. Gewoonlijk in den voormiddag, maar Hare
Hoogheid hield den tijd aan zich. Doorgaans kwam
mijnheer Romer geregeld om tien uur, maar dan
werd hij soms weer weggestuurd en voor later
besteld.
„Goed! Dankje, Johanna!"
Iets over tienen verliet Mariene den volgenden
dag het huis. Uit voorzorg door de achterdeur. Zij
sloeg een smal pad in, dat achter haar huis naar
het bosch voerde.
Drie-, viermaal kwam zij ongestoord weer thuis,
't Was stil en rustig op den weg, de frissche lucht
wal, waarna men mij in het stoomgemaal
van droge kleeren voorzag".
Wat de man aan 't roer vertelde»
De man aan het roer, die zich met den
loods op de brug bevond, vertelde ons daarna,
dat om tien minuten voor tweeën de „Eller-
dale" in zicht kwam. Wij gaven een stoot
o"p de fluit, aldus de roerganger. Aanvankelyk
hielden wy alle twee goeden wal, doch plot
seling zag ik de „Ellerdale" omzwenken en
recht op ons aankomen. De loods comman
deerde nog hard bakboordroer, maar het was
al te laat. De Engelschman trof ons aan bak
boord, ter hoogte van de machinekamer,
waar een groot gat onder de waterlyn ont
stond. Onmiddellyk begonnen wy te zinken
en in een oogwenk stond de machinekamer
vol water. Doordat de deklast cokes begon
te rollen, helde het schip sterk naar bakboord
en voor wij een boot konden stryken, sloegen
wij om, en geraakten aan den grond. De
sleepboot „Griekenland" van Piet Smit, die
in de nabijheid voor anker lag, maakte on
middellyk stoom en verleende assistentie.
Verschillenden onzer, die overboord gespron
gen waren, konden door de „Griekenland"
worden gered. Ook de „Ellerdale" zette on
middellijk een boot uit, welke eveneens een
man wist op te pikken.
Kapitein Klontje, die met de „IJselmonde"
zijn eerste reis maakte, en de loods zyn in
den romp van het schip gebleven. Tot zoover
her verhaal van den roerganger^
Bij een eerste appèl ontbraken verschillende
leden van de bemanning. Zoo miste men o.a.
den eerste stuurman en den eerste machinist,
doch later bleek, dat deze zwemmende den
wal had kunnen bereiken. Verschillende leden
van de bemanning hadden het door het koude
water zoo te pakken gekregen, dat zy in het
ziekenhuis te Maassluis moesten worden op
genomen. Intusschen was men tot de ont
dekking gekomen, dat zich nog meer mannen
aan boord van het omgeslagen schip moesten
bevinden. De matroos G. Faber stak met
zyn hoofd door een patrijspoort en hing
verder met het geheele lichaam in het water.
Anderhalf uur heeft hy daar zoo gehangen,
voordat men er in slaagde hem te bevrijdeu.
Tenslotte gelukte dit, nadat men met behulp
van snijbranders een gat in het schip had
gebrand.
„Daar ben ik goed afgekomen", vertelde
de man ons later. „Wilt u gelooven, dat ik
geen cent meer voor myn leven gaf. Ik heb
in die paar uur meer meegemaakt dan in
myn heele leven."
Op zoek naar de vermisten.
Op het oogenblik is men bezig om op ver
schillende plaatsen gaten in den romp te
branden, om te trachten de vier menschen,
die nog vermist worden, n.l. twee matrozen,
een stoker en een donkeyman, naar buiten
te brengen. Men heeft weinig hoop, dat zy
nog in leven zyn.
Experts van Gebrs. van Uden stellen thans
ter plaatse een onderzoek in. Men hoopt het
schip, dat buiten de vaargeul en dus niet
gevaarlijk voor de scheepvaart ligt, nog te
kunnen omtrekken en daarna het gat te
kunnen dichten.
De „IJselmonde" meet 2200 ton dwt. en
is in 1918 gebouwd. Het schip was eerst
j ,1. Zondag van een lange reis teruggekomen.
De bemanning maakte, op een enkele uit
zondering na, de eerste reis.
De „Ellerdale", welke niet ernstig aan den
verkwikte haar en ze voelde zich, althans in dit
opzicht, wat gerustgesteld.
Ook thans sloeg zij weer den weg naar Gun-
thersfelde in. 't Was een sombere dag echt
najaarsweer. Donkere wolken hingen laag neer,
alsof er sneeuw zou komen. Maar zij vond 't toch
prettig om eens flink te loopen, en de vochtige
lucht met volle teugen inademend, ging zei a
verder en verder. Toen zij den berg naar den Bis-
marcktempel opklom en van daar het voetpad
langs naar Gunthersfelde, kon ze zoo goed als
zeker zijn niemand te ontmoeten, daar de wandel
paden van het Sanatorium zich niet in deze rich
ting uitstrekten. AI achter den tempel begon het
hertogelijk domein. Wel een uur was zij voort
gegaan, om toen eindelijk terug te keeren en den
weg, dien zij gekomen was, langzaam weer af te
dalen. De klok op het Sanatorium sloeg twaalf,
toen zij het roode, blikken dak van het Bismarck-
tempeltje weer in het oog kreeg, dat in de grauwe,
eentonige omgeving helder afstak tegen de groene
dennen en de donkergrijze lucht.
Ze moest vlak langs dit aan twee kanten ge
opend gebouwtje gaan. Toen zij wat dichterbij,
kwam, hoorde ze lachen en werd weldra twee
dames en een heer gewaar, die hier even zaten uit
te rusten van het klimmen. Tot haar schrik en
ontzetting herkende zij de prinses met een hof
dame en Albert Romer. Aan omkeeren was niet
te denken ze hadden haar al gezien. Zoo haastte
zij zich dus met een eerbiedige buiging haar weg
te vervolgen.
Maar de hofdame snelde haar op vorstelijk bevel
na, en goed- of kwaadschiks moest Mariene voldoen
aan het verlangen der prinses om kennis met haar
te maken. Wordt vervoiedy
