Geeft U op als Abosmé.
ONZE EILANDEN VAN WOENSDAG 29 JUNI 1927.
3
Bloemkool le s. ƒ18,80 tot ƒ23,60 per 100 st.
2e a14,60 tot J 18,90 per 100 st.
3e s. 6,50 tot 11,90 p. lOOst.
Uitschot f 4,40 tot 5,60 per 100 st.
Komkommers 8,tot 16,40 p. 100 stuks.
Spitskool 7,80 per 100 stuks.
Snljboonen 1,10 per 100 stuks.
Perziken 4,90 tor 12,— per 100 stuks.
Peen J 5,50 tot 8,60 per 100 bos.
Salie 0,60 per bos.
Kropsla 0,90 tot f 3,10 per 100 krop.
Peulen ƒ38,- tot ƒ41,— per 100 k.g.
Doperwten 24,— tot - per 100 k.g.
Postelein 24,— per 100 k.g.
Spinazie 19,— tot per 100 k.g.
Tuinboonen 10,— per 100 Kg.
Tomaten ƒ32,- per 100 Kg.
Eigenheimers 4,70 per 100 k g.
Aardapp. (nieuw) 13, tot ƒ14,— p. 100 k.g.
Druiven 0 87 per pond
Aardbeien ƒ17,20 tot 20,— per 100 pond.
Komijnekaas 0,2S tot 0,31 per pond.
Boter J 0,94 tot ƒ1,— per pond.
SOMMELSDIJK. Beroepen naar de Ned.
Herv. kerk alhier ds. Ph. J. Vreugdenhil te
Gorinchem.
MELISSANT. Zaterdag moest P. Mierop
naar het ziekenhuis te Rotterdam worden
vervoerd, teneinde een operatie te ondergaaD.
Uitspraak inzake vrijstelling van den
dienstplicht, lichting 1928, wegens broeder-
dienst, aan de volgende personen.
Voorgoed vrijgesteld: Adrianus v. d. Hoek
en Abraham Tieleman.
Voorloopig vrijgesteld: Jacob Molenaar,
Cornelis Mijnders, Andries Schans en Baltem
Stolk.
Zondag zal in de Ned. Herv. kerk doops-
bediening worden gehouden. Aangifte Vrij
dagavond tusschen 7 8 uur (oude tijd) in
de consistorie.
L. v Oudenaren is opgeroepen tegen
4 Juli om ingelijfd te worden bij het Reg.
Huzaren te 's-Gravenhage; J. Tieleman tegen
19 Juli om ingelijfd te worden bij het Reg.
Jagers te 's-Gravenhage.
GOEDEREEDE. Uitslag verkooping van
33 perceelen tuin- en bouwland, ten verzoeke
van de familie Koeijers.
er Jz.
riaat
Juli
deel-
Akte
J. H.
hooi.
eren
elde,
door
ziek-
ang-
uit-
ndb.
dyk.
r de
men,
chte
inde-
men
er in
erst-
atst*
5.70.
4,50,
5,25,
tuks.
0 st.
st.
0 st.
0 st,
Koop
R.V.M
1 2
gem. 904 ingez.
d. M. Hoek 910
2
57
A. v. Wijk 230
3
43*
„Joh. Lodder 210
4
434
J. Hollaar 180
5
41
n
„Joh.Lodder210
6
45}
C. v. Erkelen„ 140
7
40}
A. v. Wyk 130
8
40}
P. Renaud 150
9
40}
P. Troost 150
10
46
dezelfde 120
11
46
dezelfde 120
12
46
P. Renaud 180
13
46
P, Troost „110
14
43}
„Joh. Lodder 210
15
43}
A. v. Wyk .200
16
43}
C. Markus 180
17
43}
„A.v.d Wende,, 220
18
42%
P. Renaud 210
19
42
A. v. Wijk 200
20
42%
H. de Vries 210
21 -
35%
A.v. Waarde,, 140
22
35%
M.v.Asperen„ 120
23
85
dezelfde 110
24
SO'/s
A, v. Wijk,, 110
25
54
„A.d.Eerzamen 270
26
44}
A.v.Waarde 200
27
44}
P. Rameys 270
28
44}
„L.Komtebedde 180
29
44}
M.v.Asperen„ 280
30
531/4
63>/4
T.TanisWz 240
81
Jb. Struik „210
32
53'/,
A. v. Wijk 190
33
53-/4
M.v.Asperen„ 220
k.g.
0 kg.
ond.
,55.
ks.
Door het bestuur der cichoreidrogerij
is dezer dagen een partij gedroogde wortelen
verkocht tegen 9,75 per 100 Kg.
- A.s. Vrijdagavond zal de brandspuit
worden beproefd om 8 uur.
OUDDORP. De afgeloopen week hebben
de garnalenvisschers van 50—300 kilo gar
nalen gevangen bestemd voor de pellerij.
In de weervisscherljen werden 15 zalmen
gevangen.
De cichoreidrogerij de Onverwacht heeft
een scheepslading gedroogde wortelen ver
kocht.
- A.s. Vrijdagavond zal er gelegenheid
i tot aangifte van de H. Doop voor de
Ned. Herv. Kerk.
- Deze week zullen voor de Ned. Herv.
Gem. geen catechisatiën worden gehouden.
NIEUWE TONGË. De rekening van het
Ponds van Sutherland ligt in de consistorie
kamer der Ned. Herv. kerk alhier ter inzage
op Woensdag des vm. van 10.30-11.30.
- Tot opzichter bij den bouw van het
nieuwe Raadhuis is benoemd de heer I. J.
van den Broek, timmerman alhier.
- Vrydag 24 Juni 1.1. werd de laatste les
gegeven van de bier gehouden cursus in
kraamvrouwenverzorging en zuigelingen-
bescherming. Tegen 'teind hiervan kwam
als Voorzitter van 't Groene Kruis, Dr. Van
Gelder, om tegenwoordig te zijn bij een
soort examen. Er zou nl. op zijn verzoek
een aantal vragen gesteld worden aan de
deelneemsters, om bewijs te geven, dat zij
met goed gevolg deze lessen hadden bijge
woond, waarbij door hem 10 prijzen waren
uitgeloofd, in den vorm van een „Handlei
ding by de verzorging van den Zuigeling"
aan de deelneemsters, die de beste ant
woorden gaven, 't Bleek, dat het onderwy's
met veel vrucht gevolgd was, zoodat de
prysverdeeling niet gemakkeiyk was. Som
mige prtjswinsters waren zoo edelmoedig
dit te vergemakkelijken door hun prijsje aan
jpinder fortuiniyke moeders of a.s. moeders
te schenken. Hierna hield de Voorzitter de
volgende toespraak:
Geachte Dames
Zoo is dan deze cursus weer ten einde
an evenals ik hem verleden week met en
kele woorden geopend heb, zoo wil ik hem
thans daarmee ook sluiten.
'tls zeker een eigenaardige leergang ge
weest; niet alleen door 'tovergroot aantal
deelneemsters voor zoo'n kleine gemeente
als Nieuwe Tonge, maar ook door de deel
name daaraan door verpleegsters en bakers,
terwijl zelfs 't gilde der vroedvrouwen ver
tegenwoordigd was. Vogels van diverse
pluimage dps.
De belangstelling was dus wel buitenge
woon en deze uitte zich ook in een zeer
aandachtig gehoor. Als woordvoerdster bezit
Juffrouw HattiDk dan ook wel byzonder
talent en ze behoeft dan ook heelemaal niet
weer, wat 't volk noemt, „van den tongriem
gesneden te worden," zoodat 't haar wel toe
vertrouwd is, zoo'n cursus te geven. We
kunnen dus wel zeggen, dat de cursus goed
In 't begin dacht ik: hoe zal het gaan?
Zal men uit instinktmatige vrees voor zoo
iets nieuws hier er wel aan willen? Deze
vrees al spoedig weggenomen, toen bleek,
dat bijna allen, die uitgenoodigd waren,
gaarne er deel aan zouden nemen. Over die
persoonlijke uitnoodiging 't volgende:
Het Hoofdbestuur der Zuid-Hollandsche
Vereeniging heeft liefst leergangen van op
zijn minst 20 en op zijn meest 50 deel
neemsters. Daarom heb ik maar een lystje
van namen opgemaakt, tot we bij de 50 en
nog wat daarboven waren, omdat sommigen
allicht bedanken zouden of verhinderd zijn
Toen maar een streep er onder gezet. Dit
was voor anderen, die ook wel graag er dee[
aan genomen zouden hebben wellicht een
teleurstelling, maar daar was niets aan te
doen. Reeds was 't aantal eigenlijk wat te
groot, toen 't bleek, dat bijna alle opgeschre-
venen, gaarne de uitnoodiging aannamen,
maar die moesten toen allen wel toegelaten
worden. Waren alle jonge moeders en meisjes
boven de 18 jaren uitgenoodigd, dan was
't aantal zóó groot geworden, dat men stellig
een deel er van zou moeten afwijzen en dat
gaat moeilijk, als ze eerst gevraagd zijn, om
te komen. Daarom is bovengenoemde weg
Mocht 't volgende jaar weer een leergang
gegeven worden, dan komen die anderen
natuurlijk 't eerst aan 't bod. Men heeft
gevraagd, waarom ook zooveel jonge meisjes
uitgenoodigd Wel men moet bij 't jonge
geslacht beginnen, als men nieuwe denk
beelden op dit gebied wil verbreiden. By
de gemengde samenstelling van het gehoor
was 't wel te begrijpen, dat sommige ge
deelten van den leergang meer van belang
waren voor 't eene gedeelte en andere weer
voor een ander gedeelte der toehoorsters
De meening, dat sommige gedeelten echter
ongeschikt zouden zyn, om met volwassen
meisjes te behandelen, kan voor zoover dit
de meening is van achtenswaardige, maar op
dit gebied meer ouderwetsch aanvoelende
menschen, geëerbiedigd worden, maar daar
mee is ze dan ook voldoende gewaardeerd
Want deze meening, dat men hierover niet
op gepaste manier zou mogen spreken, wordt
door opvoedkundigen van gezag en allerlei
richtingen als verouderd en onjuist, ja zelfs
als gevaarlijk beschouwd. Door gepaste, maar
toch vrye en franke bespreking komt men
tegenover deze dingen-veel natuurlijker te
staan en juist die verheimelijking werkt
ongunstig, omdat de mensch over 't algemeen
juist geneigd is, tot wat als verboden en
geheimzinning wordt voorgesteld. Alles, wat
hier dus op bescheiden wijze besproken is,
kan ook uit zuiver opvoedkundig oogpunt
beschouwd, niet anders dan heilzaam werken.
Maar genoeg hiervan, 'k Geloof wel, juffr
Hattink, dat u reden tot tevredenheid kunt
hebben over de hier gehouden leergang Ge
hebt een groot en belangstellend gehoor ge
had op den cursus en een gezellig en aan
genaam onderdak in onze keurig ingerichte
en fraai gelegen Diaconale Stichting, waar
van ik u een eigen opname als herinnerings
beeld hierbij aanbied.
Als leerares, die hart voor haar werk heeft,
zult u er echter ook groot belang in stellen,
of uw arbeid hier de gewenschte vruchten
zal dragen, waar 't tenslotte toch te doen is;
dat 't geleerde onthouden en in praktijk ge
bracht zal worden. Nu daartoe zullen ik en
onze Zuster onze krachten inspannen. Boven
dien is deze cursus ook een mooie voorberei
ding voor 'n binnenkort hier op te richten
Consultatiebureau voor Zuigelingen, waarvan
't nut ook door u voldoende besproken is
Zoodra de goedkeuring en erkenning hiervan
verkregen is van Gedeputeerde Staten, zooals
deze reeds verkregen is van het Hoofdbestuur
der Zuid-Hoïl. Vereenig. „Het Groene Kruis"
en haar Inspecteur voor de Zuigelingen
bescherming, kan dit in werking gesteld
worden. Van dit alles mag men goede ge
volgen verwachten voor moeder en kind
Ruim een halve eeuw geleden stierven nog
zeer vele moeders als slachtoffers der ge
vreesde kraamvrouwenkoorts. Gelukkig is
dit thans zeldzaam geworden, maar toch is
het nog niet zoo zeldzaam geworden, dat
kraamvrouwen min of meer ernstig ziek
werden Tot de middelen, die daartegen aan
gewend worden, behoort ook deze leergang,
daar ze de toekomstige moeders leeren, hoe
ze zich in dezen gedragen moetenwat nuttig
of schadeiyk is voor hen zelf en hun kind.
Den groei en de gezondheid dwingen kunnen
wy niet. Maar evenals de landbouwer zegen
op zijn werk mag verwachten, als hij alles
doet aan zyn land en gewassen, wat nuttig
daarvoor is, daarbij dankbaar gebruik makend
van 't geen de landbouwwetenschap hem
leert, zoo mogen ook wij hopen op goeden
uitslag op dit gebied, waar 't gaat om de
gezondheid van de a.s. moeder en't jeugdige
kind. Door deze uitslag zou dan de daaraan
bestede moeite rijkelyk beloond zijn
Ten slotte wil ik juffr. Hattink bedanken
uit naam van het bestuur van onze Groene
Kruis-afdeeling en zeker ook uit Uw aller
naam voor de moeite, die zij zich gegeven
heeft, om deze cursus zoo goed te doen
slagen, 'k Wensch U ook op andere plaatsen
evenveel belangstelling en een even aange
name werkzaamheid toe en roep U uit ons
aller naam een hartelyk vaarwel en tot
weerziens toe.
Nadat juffrouw Hattink nog haar dank had
uitgesproken voor een en ander en daarbij
o.a. zeide, dat de blijvende waarde van haar
werk voor haar meer waarde had, dan een
geschenk der deelneemsters, werd deze cur
sus gesloten en behoorde daarmee weer tot
het verledene.
Verslag van het behandelde in de
openbare vergadering van den Raad der
gemeente Nieuwe Tonge, op Vrydag
24 Juni 1927, namiddag 4 uur.
Aanwezig alle leden.
Voorzitter de Edel Achtb. heer R. Sterk.
De Voorzitter opent de vergadering met
gebed. Spreker zegt dat de notulen der vorige
vergadering niet kunnen worden gelezen. Ze
staan wel in 't klad, maar om ze in het
boek in te schrijven was geen gelegenheid.
Een der raadsleden vraagt of het zoo druk
was.
De Voorzitter: Ja met het verhuizen we
gens de a.s. verbouwing is het zeer verward.
De notulen worden aangehouden tot een
volgende vergadering.
Ingekomen stukken.
a. Bericht van de heeren G. van der Kroon,
L.NelisseLz., J.C Nieuwenhuijzen, K.Prince,
A. Visbeen, T. Holleman Cz. en J. van Vliet,
dat zij hun benoeming tot lid van den Raad
dezer gemeente aannemen.
b. Bericht van den Inspect, der Dir. Bel.,
dat de opbrengst der Gemeentelijke Inkom
stenbelasting vermoedelijk 7700 zal bedra
gen, en de opcenten op de Ryks Inkomsten
belasting 5500.
c. De Rekening van het Vleeschkeuriogs-
bedryf. De ontvangsten zijn in totaal ƒ4404,50
Aan keurloon is in deze gemeente ontvangen
807,50. In totaal is een winst gemaakt
van 798.45, waarvan de gemeente ontvangt
146,38.
Deze rekening benevens eenige wijzigingen
worden goedgekeurd.
(1. Raadsbesluit tot huurbepaling van de
woning van den geneesheer hetwelk door
Ged. Staten is goedgekeurd.
e. Bericht dat F. Sterk de benoeming tot
pl.verv. lid van het 2e stembureau aanneemt.
f. Het door Gëd. Staten met eeüige op
merkingen terug gezonden raadsbesluit tot
het openen van een Rek courant bij de Bank
van Nederl. Gemeenten. Een concept raads
besluit was daarby gevoegd.
Zonder hoofdelijke stemming wordt, beslo
ten aan de opmerkingen tegemoet te komen
en werd -het concept-raadsbesluit goedge-
g. Bedrijfsoverzicht der gasfabriek, waar
uit blijkt dat een winst is gemaakt van
48,—.
h. De goedgekeurde rekening dezer ge
meente, dienst 1925.
Financieele regelingen.
Met algemeene stemmen wordt besloten
tot af- en overschrijving en toevoeging van
enkele posten aan de begrooting dienst 1927.
Aanbesteding bouw nieuw raadhuis.
Voor de bespreking over de aanbesteding
van den bouw van het nieuwe raadhuis,
wordt in geheime zitting overgegaan.
Na heropening verlangt niemand meer het
woord en wordt de vergadering gesloten.
P. M.
VERKOOPINGEN leeggekomen perken worden licht omge-
*crx^vvr,,'va1-1 spit, zoo noodig iets gemest en weer beplant
Op DONDERDAG 30 JUNI 1927, des voor- j met planten van de wachtbedden, mogen
middags 10 uur (oude tijd), openbare ver-we eens ouderwetsche en daarom gesmade,
kooping en verhuring van Hooigras te maar toch zoo mooie Fuchsia's aanbevelen?
Ooltgensplaat, in Hotel Moelker, van on-\yje daarmee een perkje dicht bij huis of een
geveer 80 Gemeten Hooiland om eenmaal strookje langs een pad beplant, zal zich daar-
te hooien in het nieuw bekade Noordpol- 'over niet beklagen. Den geheelen nazomer, tot
dersche Gors en het Hooigras van den dyk begint te vriezen, zijn de planten overladen
van den Weipolder in vier perceelen; de - met gracieus neerhangende „belletjes",
kade van den Weipolder in 4 perceelen, J >t ls nu een geschikte tijd om van heesters
waarvan drie met buiten veld; en de schen-1 stekken, ook rozen en de bovengenoemde
keikade ten verzoeke van de Adm. van Fuchsia's. Een eenvoudige wijze van rozen-
het Weipoldersche Gors, en Vrouwe D. stekken is, circa 20 c.M. lange stekken te nemen
C. Goedkoop te Den Haag. jVan scheuten, welke gebloeid hebben en die
Op WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1927, ten vlak ondereen knoop worden afgesneden. Deze
verzoeke van den heer Johannis Pollemans stekken zetten we in een fleschje met water,
te Oude Tonge. Openbare Vrijwillige Ver
kooping van Twee Paarden, wagens, ploe
gen, eggen, sleep, rolblokken, stroosny der,
mestladders, hooituig, peetuig en hetgeen
verder ten verkoop zal worden aangebo-
boden.
Notaris AKKERMAN.
Op Woensdag 29 Juni a.s's nam. 6J uur
te Den Bommel; op Donderdag 30 Juni
a.s., 's nam. 6| uur te Sommelsdijk; op
Donderdag 30 Juni 1927, 's nam. 8 uur
te Middelharnis en op Vrjjdag 1 Juli a.s.
's nam. 6£ uur te Herkingen openbare ver
kooping van TIMMERHOUT.
Deurwaarder GROENENDIJK.
Gemengd nieuws.
OUDE TONGE. De Burgemeester brengt
ter algemeene kennis dat een openbare raads
vergadering is belegd tegen Woensdag 29
Juni a.s. des vm. 10| uur.
- De nieuwbenoemde raadsleden hebben
allen hun benoeming aangenomen.
S EILINGSBERICHT
van Yrydag 24 Juni 1927
der Coöp.Tuinbouw- en Veilingsvereeniging
„Oostvoorne".
Kropsla 1,20 tot 2,40 per 100 krop.
Postelein 0,08 tot 0,14 per k.g.
Spinazie 0,17 per k.g.
Aardappelen 8,10 tot 14,— per 100 k.g.
Poters ƒ6,— tot 10,— per 100 k g.
Kruisbessen (onr.) ƒ6,- tot 12,—p. 100k.g.
Blauwe druiven 1,28 tot 1,46 per k.g.
Boonen (groote) J 6,— tot 10,— p. 100 k.g
Boonen dubb. stam f 70,- tot 78,— per
100 k.g.
Boonen stamsnlj 43,— tot 65,— p. 100 k.g.
Boonen stoksnij 58,— tot ƒ74,—p. 100 k g.
Tomaten A f 0,42 tot 0,51 per k.g.
AA 0,46 per k.g.
B 0,34 tot f 0,46 per k g.
C f 0,31 tot 0,42 per k.g.
CG 0,22 tot 0,26 per k.g.
bonken 0,29 tot 0,33 per k g.
Komkommers (w.) t 8,- tot 13,- per
100 k.g.
Peen 6,— tot f 17,— per 100 bos.
Kroten 2,30 tot 2,40 per 100 bos.
Bloemkool I f 8,- tot ƒ15,- per 100. st.
Bloemkool II ƒ4,- tot 7,— per 100 st.
Sjalotten 1,70 tot 2,20 per 100 bos.
Rhabarber f 3,70 tot 5,- per 100 bos.
Doperwten 0,19 tót 0,22 per k.g.
Peulen 0,26 tot 0,35 per k.g.
Ripeieréii (netto) ƒ5,10 tot 5,40 per lOOst.
Eendeieren 8,50 per 100 st;
Aanvoer 82 350 stuks.
Een aap.
Onlangs ontvluchtte tijdens het verblijf van
het circus Amar te Haarlem een aap uit deze
inrichting. Zondagmorgen werd deze aap
door een agent gevonden op het grasveld
aan de Zaanenlaan in Noord-Haarlem. De
aap had gedurende zijn verblijf in de vrye
natuur zoo weinig de circusgewoonten ver
leerd, dat hij voor den man in uniform het
saluut maakte. Hij ging gewillig mee en
werd voorloopig in het dierenasyl Fauna
onder dak gebracht.
noodlottige dambreuk in saksen.
Twee dorpen onder de modder.
Bij de staatsbruinkolenmijn Böhlen heeft
een dambreuk plaats gehad, welke tot cata-
strophale gevolgen heeft geleid. In ongeveer
twintig minuten tijds werd over een uitge
strektheid van verscheidene K.M. de geheele
streek door een modderlaag van een tot drie
meter dikte bedekt. In de plaatsjes Lippendorf
en Spahndorf staan de huizen met de daken
boven een zwarte modderbrij. De moddervloed
heeft van de meeste woningen de huisdeuren
ingedrukt en het meubilair vernield. De be
woners moesten zoo overhaast vluchten, dat
zij nog slechts tijd hadden om het kostbaarste
hunner bezittingen mee te nemen naar den
zolder. Behalve de politie is ook de brandweer
van het geheele district gealarmeerd. Hon
derden vrachtauto's met balken en planken
zijn naar het gebied van de overstrooming
onderweg.
Helaas valt er ook een menschenleven te
betreuren. Te Lippendorf is een tweejarig
meisje, dat door de moeder in de armen werd
gedragen, plotseling door den moddervloed
overstelpt en gestikt. Het gelukte slechts de
levensgeesten der moeder weer op te wekken.
miLlionnair door zijn vroe-
geren vijand.
De 31-jarige typograaf Manthe te Berlijn
is plotseling millionnair geworden.
Manthe heeft een bewogen leven achter zich.
Als jongen van 17 jaar nam hij dienst als
oorlogsvrijwilliger; hij werd toen tot vlieger
opgeleid. In 1916 werd hij neergeschoten, waar
door hij in Fransche krijgsgevangenschap ge
raakte. Te Marseille kreeg hij in hevigen
graad malaria; zijn verpleger was een Ameri
kaan, Norton genaamd, onder wiens bevelen
Manthe tijdens het transport der gevangenen
had gestaan. Kort daarop sloten de beide
jongelieden vriendschap met elkaar.
Na het einde van den oorlog keerde elk naar
zijn land terug. Norton, die onlangs is gestor
ven, bezat in Argentinië twee groote farms.
Hij heeft deze aan zijn bevrienden vijand,,"
nagelaten, benevens een bedrag van een half
millioen dollar.
Voor huis en hof.
In den bloementuin.
De langste dag is al weer voorbij en nog
hebben we niet veel van den zomer bemerkt.
Door regen en koude, maar vooral door stor
men heeft de cultuur zeer geleden en is het
aanzien van den tuin sterk geschaad. Toch
kunnen we, als het weer nu een beetje gaat
meewerken, nog een paar maanden van een
schoone bloemenweelde genieten, doch dan
is het zaak om nu een beetje te gaan opruimen.
Neergeslagen planten worden wat aangeaard
en hoog groeiende soorten van steunstokken
voorzien. Door regen en wind hebben we
weinig gehakt en geschoffeld, waarom het
thans hoog tijd wordt om het onkruid, dat
welig is opgeschoten te gaan wieden, daar dit
anders de overhand krijgt en alle voedings
stoffen aan het cultuurgewas onttrekt.
We moeten nu zelfs al aan het volgend jaar
gaan denken. De vroegstbloeiende zomer
bloemen, welke zoo goed als uitgebloeid zijn,
worden verwijderd, nadat we vooraf van elke
soort voldoende rijp zaad hebben gewonnen,
dat in doosjes of zakjes op een droge, luchtige
plaats wordt bewaard. We vergeten vooral
niet direct den naam bij elke soort te voegen,
wat ons later veel gezoek en verwarring be
spaart.
van Juno, het symbool der reinheid en waar
digheid.
Uit den Bijbel weten we, dat niet alleen
Christus zich van de Lelie als zinnebeeld
bediende, maar ook uit de oud-testamentische
geschiedenis van het Joodsche volk blijkt
telkens, dat de Lelie tot sieraad der altaren
diende en deze bloem als model genomen werd
voor de kapiteelen der zuilen van den tempel
te Jeruzalem.
Wel heeft de vereering van deze plant later
een ander karakter aangenomen, maar nog
steeds wordt ze beschouwd als het zinnebeeld
voor reinheid, kuischheid en maagdelijk schoon
Met juistheid is het niet te bepalen, wanneer
de cultuur dezer plant in Europa is begonnen,
maar zeker is het, dat ze in de achtste eeuw in
waarna ze spoedig worteltjes krijgen, waarmee 1 ons werelddeel gekweekt werd. Later schijnt
we ze in stekpotjes uitplanten en in het najaar J ze weer voor een tijd verdwenen te zijn, wat
binnenhalen om ze voosrtvrij te laten over-1 bij cultuurplanten dikwijls voorkomt of dat
winteren. men haar alleen binnen de kloostermuren
Rozen en vele heesters laten zich ook ver-kon zien. Het waren toch de monniken, die
menigvuldigen door „afleggen". Een tak wordtzich in Europa allereerst met het kweeken van
daartoe naar beneden gebogen, zoo, dat hij planten bezig hielden, 't zij voor voedsel,
met een onder den top gelegen gedeelte dengeneeskundig gebruik of voor 't genot, dat ze
grond raakt. Op deze plaats maakt men in den i schonken.
tak een insnijding, welke door een knoop moet j Van de bekende witte Lelie weet men, dat
loopen, en stekken daarin een plat steentje om zij in het midden der 16e eeuw is ingevoerd in
te beletten, dat het gleufje zich weer zal slui- Duitschland en van daar spoedig verspreid
ten. De bewuste knoop wordt nu met zandige werd. Dat deze Lelie de eeuwen door gehand-
aarde bedekt, nadat de tak met een haak- j haafd werd, heeft ze in hoofdzaak te danken
vormig stokje, een z.g. „mikje", is vastge- aan haar vele goede eigenschappén, als gehard-
stoken. De grond worpt nietig vochtig gehoude. heid tegen ons klimaat, het voortbrengen van
den. Den volgenden herfst worden deze af- mooie bloemen, terwijl bloemen en bladeren
leggers, welke"inmiddels flink beworteld zijn, 'als zeer geneeskrachtig werden beschouwd,
met een scherpe spade afgestoken en als Op Kamschatka moeten de bollen van som-
afzonderlijke planten op de bestemde plaats mige Leliesoorten het hoofdvoedsel der eilan-
uitgeplant. Het verdient aanbeveling om voor ders uitmakengekookt of in de asch gebraden
dit „afleggen" krachtig groeiende, éénjarige moeten ze niet onaangenaam smaken,
scheuten te nemen. 1 Behalve de witte Lelie, die de geschiedenis-
I Lelie bij uitnemendheid is, is er nog de popu-
In den moestuin. laire oranje-Lelie om van een zeer hoogen
Het liep ons dezen zomer met de cultuur ouderdom te gewagen. Dat is de Lelie, die in
van enkele groentengewassen niet erg mee door Groningen, Drenthe en Overijsel meer dan
gebrek aan warmte en een overvloedigen eenmaal verwilderd is aangetroffen,
regenval. Vooral de boonen toonden, dat het Men weet het' reeds, dat de Lelies behooren
voor haar geen uitgezocht weer was; vele tot de bolgewassen en hoewel daaronder veel
zaden waren verrot, vóór ze boven den grond stengellooze planten voorkomen, ontwikkelt
kwamen en die er nog boven kwamen, waren zich bij deze plant een stengel van soms
voor een deel „harteloos". Voor zoover noodig, 3 meter hoogte. Hij groeit statig en kaarsrecht
moesten we opnieuw zaaien. Voor den laten op, blijft onvertakt, doch verdeelt zich aan den
oogst kan ook nu nog een zaaisel van stok top veelal in zijdelingsche bloemstelen,
zoowel als van stamboonen in den grond Behoudens een enkele uitzondering komen
woeden gebracht.
Doperwten en peulen hadden hun weertje;
ze groeien, dat het een lust is, zoodat we moe
ten zorgen tijdig in te grijpen, vóór nevenstaan
de rijen in elkaar groeien.
Met het uitplanten van kool en andijvie
blijven we voortgaan, naar mate en plaats
vrij komt. Is de grond vochtig, dan behoeft
niet te worden aangegoten, maar bij droog,
warm weer is een begieting na het planten
noodzakelijk. Een flinke slok op een maal is
voldoende en beter dan een herhaalde toe
diening van een beetje water.
Met het zaaien van kropsla voor opvol
ging gaan we voort tot begin Augustus. Op
arm land treedt het doorschieten in veel
sterker mate op dan op land, dat voldoende
voorzien is van plantenvoedsel; zoo noodig
wordt kropslaland dus vooraf nog eens bemest.
Prei-planten worden nu van het zaadbed
genomen en uitgeplant op plaatsen, waar een
voorgewas is geoogst. Er moet diep worden
geplant, hetzij in geultjes of putjes, waardoor
de planten gedwongen worden zich te rekken,
teneinde niet alleen dikke, maar ook lange prei
te kunnen oogsten.
Bieten, witlof en schorseneer en moeten
worden gedund. De laatste hebben een ruimen
stand noodig en de planten, die teveel zijn,
gaan naar den composthoop, daar overplanten
voor dit gewas minder goed mogelijk is. Anders-
is het met witlof en bieten, die zich wel voor
overplanten leenen, mits we er naar streven
om de lange penwortels zoo weinig mogelijk te
beschadigen en er voor zorgen, dat ze recht
standig in het plantgat komen.
De Lelie.
Da eerste Leliën hebben haar schoone kelken
reeds ontplooid en met eerbied staren we naar
deze wonderschoone bloemen, eerbied om de
hoofsche statie, waarmee ze zich verheffen
eerbied ook om de geheimzinnige geschiede
nissen, die om deze bloem geweven zijn.
Heet de Roos de Koningin der Bloemen,
met niet minder recht is aan de Lelie den
koningstitel gegeven. De Fransche dichter
Boisjolin bezingt haar met de woorden:
Noble, fils du Soleil, le Lis majestueux
Vers l'astre paternel, dont il brave les feux,
Elève avec orgeuil sa tete souveraine,
II est roi des fleurs, dont la Rose est Ia reine.
De oude Grieken waren vast overtuigd van
haar goddelijke afkomst. Zoo decent als zulks
voor een familieblad als het onze past, zullen
we het verhaal der Grieken weergeven, een
verhaal, dat aantoont, hoe precies die Grieken
van de huiselijke verhoudingen van hun goden
en godinnen op de hoogte waren.
De godin Alkemene had het leven geschonken
aan Herkules, waarom zij de jalouzie vreesde
van Juno; ze verborg het kind in de struiken.
Minerva echter, die met de afkomst van den
knaap bekend was, bracht Juno dien weg uit
en maakte haar op het krachtige, schoone
kind opmerkzaam, haar biddende om als
beschermvrouw der jonggeborene op te treden
en den smachtenden zuigeling te laven. Juno
deed dat op de natuurlijke wijze van alle
móeders, maar de knaap, weldra zijn vijandin
herkennende, misbruikte op valsche wijze de
tanden, die jonge Grieksche godjes al vroeg
schenen te bezitten, met het gevolg, dat uit de
veroorzaakte wonde rijkelijk het natuurlijke
voedsel wegspoot en langs den hemel afvloeide.
Zoo ontstond de Melkweg aan het uitspansel,
dien we des avonds nog bewonderen kunnen.
Maar enkele druppels vielen ook op de aarde
en uit deze ontsproot de witte Lelie»-de roos
de bladeren in vorm, zeer goed overeen; ze zijn
eenige malen langer dan breed, loopen in een
spitse punt uit en zijn veelal ongesteld. Ze
staan in de meeste gevallen verspreid aan den
stengel, soms, zooals bij de Krul-Lelie, vormen
ze kransen, die dan zeer sierlijk staan. En hoe
de bloem zelve is samengesteld? zeer eenvou
dig; plukt men ze uit elkaar, dan zal men
zien, dat alle kransen van bloeindeelen drie
tallig zijn, kelk, kroon, 2x3 meeldraden en
een stamper, die uit drie vruchtbladeren is
opgebouwd. Het vruchtbeginsel is boven-
standig, wat wil zeggen, dat de bloemdeelen
onder dit belangrijke lichaam zijn ingeplant.
Wanneer het vruchtbeginsel zich tot vrucht
ontwikkelt, wat in den regel het geval is, dan
groeit ze uit tot een driehokkige doosvrucht,
die bij het rijp worden hok-verbrekend open
springt. In elk hokje zijn keurig een aantal
vliezige zaden opgestapeld. Ze worden er
uitgeslingerd en kunnen aan nieuwe planten
het aanzijn geven.
Nog een koekoeksei.
In deze dagen, nu de koekoek zich zoo luid
laat hooren en zijn onheilbrengende eieren in de
nesten van andere vogels deponeert, is het
niet ongepast, van een ander „koekoeksei" te
gewagen, dat niet -door een vogel, maar door
een insect wordt gelegd. In zandige streken,
bij ons vooral in de duinen, leeft een groote
roofwesp, Bembex rostrata. Met haar krachtige
voorpooten, waaraan zich tal van stijve bor
stels bevinden, graaft zij in het zand een lang
zaam dalende gang met een verwijding aan het
einde. Is dit werk afgeloopen, dan komt ze naar
buiten, sluit de opening met zand, vliegt er
wat rondom heen, als om zich goed te orien-
teeren en verdwijnt. Na korter of langer tijd
keert ze terug, beladen met een vlieg. Nadat
ze vrij spoedig den gesloten ingang van haar
hol heeft gevonden, wordt deze opengemaakt.
De wesp kruipt de gang in, brengt de vlieg,
die zij door een angelsteek heeft bedwelmd in
de eindkamer en legt er een ei op. Dan verlaat
ze de gang weer, sluit die even zorgvuldig als
de eerste maal, maar keert na eenigen tijd weer
met buit terug. Dit spelletje wordt verschei
dene malen herhaald. JJit het ei der wesp
komt weldra een larve te voorschijn, die zich
aan de rondom liggende vliegen te goed doet.
Na ongeveer 14 dagen is ze volwassen, waarna
ze in een pop verandert. Dan gaat müe'der
Bembex een nieuwe gang voor een tweede
larve graven.
Zoo kalm en rustig, als hier beschreven is,
gaat het echter in dit wespenleven lang niet
altijd. Er zit een vijand op de loer, eveneens
een roofwesp, de fraaie, vuurroode goudwesp
uit de familie der Chrysiden. Zulk een Chrysis
maakt den ingang van de Bembexwoning niet
open, omdat zij de juiste plaats daarvan wel
niet kent. Maar als de Bembex met buit naar
binnen is gegaan, maakt de goudwesp van dit
onbewaakt oogenblik gebruik om ook in de
gang te sluipen en naast de Bembex-larve haar
„koekoeksei" te leggen, waaruit spoedig een
larve geboren wordt. Deze groeit sneller dan
de rechtmatige bewoonster. En nu ontbrandt
daar onder het zand een bittere strijd, waarin
gewoonlijk de goud wesp-larve de overwinning-
behaalt. De overwonnen Bembex-larven met
haar voorraad worden nu door den parasiet
smakelijk verorberd. Dit is dus een nog gruw
zamer geschiedenis dan die van den koekoek.
