I
Alle 3
Tandarts KROS
i
Sproeten
NUTSSPAARBANK
T arief wet
is op de Wet"
eiken Donderdag m 9 tot 2 m
THANS
ST00MB00TD1ENST
Dienstregeling
ZATERDAG
23 MEI 1925
DE BERENBURCHT.
MAN, VROUWen KIND
iehten.
ARDEN.
Ter veemarkt waren
te runderen. 346 vette
mmeren en 1415 var-
n 38 c\, 47J tot 50 c.,
stieren 39 c. 43 c.;
72£ c.85 tot 90 c.
1 25 tot 35 per stuk
sen was zeer ruim.
prijzen bleven vrijwel
:ek, voor enkele puik-
2 cent boven noteering
voer. De handel was
ingen bijna geen ver-
zeer ruim aangevoerd,
de prijzen waren met
ren weinig aangevoerd,
an de slechte noteering
e prijzen waren erg ge-
voer. De handel was
eongeveer op dezelfde
laren gingen iets boven
itenland werden var-
100 K-G. tot 39 cent.
Veemarkt. 436 vette
1.32. 2e srt. 1.05—
er K-G.; 130 melk- en
uk; 169 vette kalveren
).800.92 per K.G
1220 per stuk; 68
472 lammeren 22-
s Holl. Ie srt. 0.93—
verzeesche en Gelder
per K.G.; 41 paarden
EL EN OLIËN.
Binnenl. granen en
er markt, in alle soor-
e goede en beste soor-
t bleven. In de schot-
2 tot 14. Kwaliteit
t 18.
anderd, later lager ver-
ot 15.50.
50 tot 13.25.
Erwten, kleine groene lager, 12.50 tot 14.25.
Schokker erwten lager ƒ1 6 tot 21.
Bruine boonen onveranderd 10 tot 17, alles o
100 K.G. H
APELDOORN, 18 Mei. Eieren. Aanvoer 150.000
stuks, prijs ƒ67.30, middelmarkt ƒ6.80 de 100
stuks. Handel vlug.
Tl EL, 18 Mei. Boter. Aanvoer 30 K.G. boter,
prijs 1.70—2; voorts 40.000 eieren, prijs 5.50—
b.5Ü de 100 stuks.
ROTTERDAM, 18 Mei. Buitenlandsche Granen.
(Bericht van de makelaars Hagenbeek A Van der
Schalk). Stemming kalm.
Rogge, Zuid-Russische disponibel 15.25,
Western aangekomen 13.60, Zuid-Afrikaansche
disponibel 14.50, Laplata disponibel 14.85.
Gerst, Donau disponibel 257, idem aan
gekomen 283, Bahia Blanca disponibel 256,
48 pond Malting disponibel 260, idem stoomend
252—250.
Haver. Canada No. 2 disponibel 13.50, idem
stoomend 12.90, Canada No. 3 aangekomen en
stoomend 12.10, lichte Donau disponibel 11,
Laplata clipped disponibel 11.50, Canada feed
No. 2 aangekomen 11.75, 38 pond White Clip
ped stoomend 10.95.
Mais, per 2000 kol. Gele Laplata disponibel
263, idem aangekomen 258, idem stoomend
naar aankomst 254—243, Odessa disponibel
259, Australische disponibel 260, Donau Gal-
fox aangekomen ƒ248, idem stoomend 242 240,
witte Afdik. No. 2 disponibel ƒ262, witte Laplata
disponibel ƒ262.
In publieke veiling werden heden verkocht: ca.
120 tons witte gedroogde Servische mais B'S van
212.50 tot 215..50 per 2000 bn, plus I
veilingskosten.
ROTTERDAM, 18 Mei. Fijne zaden. (Boeren-
noteering). Koolzaad niet genoteerd. Blauw maan
zaad 44-18, karwijzaad ƒ3 033, geel mosterd
zaad ƒ3033, bruin niet genoteerd, alles per 100
K-G.
GROENTEN, FRUIT EN AARDAPPELEN.
ROTTERDAM, 18 Mei. Heden waren de prijzen
der Aardappelen als volgt: Brielsche Eigen
heimers 4.25—5, Zeeuwsche blauwe 5.50—6.25,
Zeeuwsche eigenheimers 44.25, Zeeuwsche
bonte 5.50—6.25, bravo's 55.75, poters
1 -752.75, red star ƒ44.50, Malta's winter
16IS ct., malta's springs 2125 ct. p. K-G. Met
tamelijken aanvoer, kalme-draag.
Zeeuwsche Eieren 5.506.50. Overmaasche
eieren 5.506.50 per 100 stuks.
AMSTERDAM, 18 Mei. Aardappelmarkt. Prij
zen onveranderd. Aanvoer 2 ladingen of 1520 H.L.
el van Bestuur,
omtrent Minister
mer verklaarde
van Verzet tegen Protectie.
ZITDAG HOTEL MEIJER
MIDDELHARNIS,
5ns
j*** komen vroed
komen vroed
in het voorjaar.
j Koop tijdig een pot
Sprutol
-{- Voor de Vrouw. -|-
Vraagt onze. middelen ter
regeling van den bloedsomloop.
Falen nooit.
Inlichtingen gratis, ook per brief.
SANTÉ - Schiekade 165a -Rotterdam.
AKKER's
loosterbedseml
oorloopea, zonaebrand
Jelpija, operv KuLd
a irxsectervbeterv,
erzacht, zuivert
ere geneest
50ct.p.pot.
MIDDELHARNIS-ROTTERDAM v.v.
via VLAARDINGEN
s.s. „MIDDELHARNIS"
aanvangende 5 October 1924
van Middelharnis
op Maandag en Dinsdag
V. Middelharnis 4 30 vm A. Vlaard. 7.00 vm.*
A. Rotterdam 8.00 vm.
Overige dagen (beh Zon- en Feestd.)
V Middelharnis 6.30 vrrt.A. Vlaard 9 00vm
A. Rotterdam 10 00 vm A. Brielle 10.25 vm.§
van Rotterdam
op Maandag en Dinsdag
V. Rotterdam 2.15 nm V. Vlaard. 3.10 nm.
A. Middelharnis 5.30 nm.
Overige dagen (beh. Zon-en Feestd.)
Van 5 October t m 8 November
en vanal 4 Februari.
V. Rotterdam 3.15 nm. V.Vlaard.4.1Cnm. ff
V. Brielle 2.45 nm.§ A. Middelharnis 6 30 nm.
Van 9 November t/m 3 Februari
V. Rotterdam 2.15 nm. V. Vlaard. 3.10 nm.
A. Middelharnis 5.30 nm.
In aansluiting op den trein van 7.15 vm.
en 7.26 vm. van Vlaardingen.
In aansluiting op den trein van 914 vm.
van Vlaardingen.
t In aansluiting op den trein van 2.50 nm.
en 2 57 nm. te Vlaardingen.
ff In aansluiting op den trein van 3.34 nm.
en 3.55 nm. te Vlaardingen.
Reizigers voor de richting Brielle rcsp.
Middelharnis te Vlaardingen overstappen.
Alj Feestdagen rijn te beschouwen
Nieuwjaarsdag, 2e Paaschdag, Hemelvaartsdag.
2« Pinksterdag «n de balde Kerstdagen.
Prijs per kwartaal. f I.
Losse nummersf 0,07s
Advertentiën v. 1—6 regels f 1,20
Elke regel meer. f 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstuuubiedingen eu Dieustuttuvrageu
f 1,— per plaatsing tot eon maximum
vau 10 regels elke regel meer 15 eoiit.
Dit blad verschijnt iederen
Woensdag- en Zaterdagmorgen.
Het wordt uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
7Ê JAARGANG. - N°. 56
De Bakkersnachtarbeid.
In de Tweede Kamer is onlangs een
wetsontwerp in behandeling geweest, dat
de bedoeling had om enkele bepalingen
betreffende den arbeid in bakkerijen te
herzien, teneinde daardoor tegemoet te
komen aan bezwaren, welke van verschil
lende zijden uit de bedrijfswereld geopperd
waren, We meenen goed te doen, het een
en ander mede te deelen over dit onder
werp, dat zoozeer de belangstelling had
van de daarbij rechtstreeks betrokkenen
op het Haagsche Binnenhof is ten dage, dat
de Kamer over het ontwerp beraadslaagde
druk gepropageerd voor een geheele af
schaffing van den nachtarbeid en dat
tenslotte tengevolge van de al te groote
belangstelling in een positiegeraakte.dat
de Minister van verdere besprekingen
afzag en het wetsontwerp voorloopig terug
nam.
De bakkersarbeid ondervindt alreeds
jaren lang de belangstelling van de Sociale
Wetgeving. In de Arbeidswet zijn omtrent
dezen arbeid de noodige bepalingen en
voorschriften vastgelegd. Bevrediging over
de geheele linie gaf deze reglementeering
natuurlijk niet. Daartoe liep de omvang der
diverse bedrijven te zeer uiteen. Voor de
groote broodfabrieken immers gelden ge
heel andere wenschen dan voor de middel
matige bakkerijen, waar met zes of meer
man, en voor de kleinere bedrijven, waar
met ten hoogste vijf man gewerkt wordt.
Terwijl er dan nog de liliput-bedrijven zijn
van den alléén werkenden patroon.
In 1922 is de Arbeidswetten behoeve van
het grootbedrijf der bakkerijen herzien.
Men kreeg toen het algemeene vervoer-
verbod van versch brood tot negen uur
voormiddag en het verkoopverbod tot tien
uur. Het grootbedrijf kon toen weder weer
stand bieden aan de concurrentie der kleine
ondernemingen. Maar er kwam ontevreden
heid onder de kleinere bedrijven (tot vijf
man), die zich achtergesteld vonden bij de
middelmatige bedrijven (Zes man en meer).
Deze middelmatige bedrijven mochten om
vijf uur 's morgens beginnen en mochten
één op de zes man van drie tot vijf uur
vóórarbeid laten verrichten. De kleinere
bedrijven mochten pas om zes uur (op het
platteland is deze vrijheid ruimer) begin
nen. Laatstgenoemden' ijverden nu ook
voor het aanvangsuur: vijf.
In 1924 kwam een voor-ontwerp, dat het
aanvangsuur algemeen op vijf uur stelde;
in het laatst aanhangige ontwerp was dit
denkbeeld gehandhaafd.
Een tweede deel van het ontwerp hield
zich bezig met den patroonsarbeid. Het
eerste ontwerp liet den patroonsarbeid
geheel vrij. Maar daartegen kwam sterk
verzet, voornamelijk gegrond op concur-
rentiebezwaren en centrale moeilijkheden
Men vreesde o.a., dat de patroons er méér
toe zouden overgaan intern personeel aan
te nemen, om aldus beter in de gelegen
heid te zijn de verbodsbepalingen te ont
duiken.
Het tweede ontwerp ging daarom den
patroonsarbeid aan banden leggen. Waarbij
men in een onderscheiding trad tusschen
gewone bakkerijen, banketbakkerijen en
gemengde ondernemingen. Nu werd het
eerst recht ingewikkeld. Want er bleven
natuurlijk nog tal van voorstanders van de
absolute vrijheid voor een patroon om
vroeg met zijn arbeid te beginnen. En
waar nu zoovele en zoo uiteenloopende
ondernemingen in de wettelijke regeling
werden betrokken, kan het niet uitblijven,
of van alle kanten kwam men met plannen
en voorstellen. Zooveel hoofden, zooveel
zinnen.
Een paar dagen heeft de Kam^r zich
met het onderwerp bezig gehouden. Er
kwamen amendementen, sub-amendemen
ten, en een motie. En het einde was, dat
de minister verzocht om de verdere be
raadslaging over zijn ontwerp op te schor
ten. De directe oorzaak van dit verzoek
was de aanneming door de Kamer van
een amendement, dat gesteund werd door
een deel van 's ministers partijgenooten,
maar dat niet de instemming kon ver
werven van minister Aalberse.
Te eeniger tijd kan men nu opnieuw
beginnen. Tenzij men er de voorkeur aan
geeft, om vooreerst den tegenwoordigen
toestand te handhaven, opdat de uitwer
king daarvan op de ondernemingen eens
kan blijken over een langer tijdvak dan
men nu, sinds de laatste wijziging der wet
in 1922, kan overzien. Specht.
Ingezonden Mededeeling.
MIDDELHARNISSOMMELSDIJK
KANTOORVOORSTRAAT 5, MIDDELHARNIS
I Is het U bekend dat door de Nutsspaarbank
spaarfewsjes worden uitgegeven welke
op gemakkelijke voorwaarden gratis in bruik
leen worden afgestaan? Zoo niet, vraag dan
ten Kantore der Spaarbank inlichtingen ter ver
krijging van een spaarbusje voorUwe kinderen.
SPAART bij de NUTSSPAARBANK voor
Uwe jaarlijks terugkeerende betalingen, als;
Belastingen, Pachten, Huren, Hypotheekrente,
Aflossingen op geldleeningen, etc. etc.
RENTEVERGOEDING
voor alle Spaargelden 3,6
De veilige belegging verzekert den Inleggers
een prompte terugbetaling der spaargelden.
Strikte geheimhouding.
- Volkomen zekerheid -
Het Kantoor der Bank is geopend alle werk
dagen van v.m. 9 tot nam. 4 uur. Voorts eiken
Maandag en Donderdag nam. van 6 tot 7 uur.
FEUILLETON.
COCUSOPLA«LT
LmOOOeriPlCJSTeR. Qj
mpgPLftMo-.cn rABgiiwt AT"
~BETER T74
OOEDKOOPER S
DAM I
GOJTEMl AM05C MC PRCPAPATen -
9>K CEMT PfcR DOOSJC
AC/ OVEOAl VERKRUOQAAR
M.VAM G»(M BORN-DOOPN'
DOOR
NATALY VON ESCHSTRUTH.
(Geautoriseerde uitgave van D. BOLLE.)
7)
Toen vatte ze smeekend zijn handen, en haar
blauwe oogen zagen angstig in zijn schoon en
zorgeloos gelaat.
„Frederik Karei..." fluisterde ze, „ach, laten
we van hier gaan!"
Hij lachte luidkeels en kuste haar: „Ik geloof,
dat je beangst bent, dat ik me hier bankroet
speel!" schertste hij. „Wees onbezorgd, mijn lief
zottinnetje! Een paar duizend franken maken
nog geen gat in dc beurs, en eens moet ik toch
weer winnen!"
Hij won echter niet, maar verloor ook onop
houdelijk in de volgende dagen. Het belangrijk
bedrag, dat zijn bankier hem had overgemaakt,
smolt weg als sneeuw voor de zon. De jonge graaf
lachte steeds door, maar het was een eenigszins
gedwongen zenuwachtige lach.
„Frederik Karei... we moeten van hier weg!"
smeekte Mcta andermaal, en nu biggelden een
paar dikke tranen langs haar wangen en bevoch
tigden zijne hand.
Hij schrikte.
„Als ge beveelt, dan dadelijk maar, mijn licve-
lingl Je zult toch niet gelooven, dat dc speel-
duivel meer macht over me heeft dan deze zoete
Land- en Tuinbouw.
MIJNHARDT's
Staal-Tabietien .90"
Maag-Tabletien75
Zenuw-Tabletfen .75"
Laxeer-Tableiten .60"
Hoofdpijn-Tableüen 60
Bij Apoth. en Drogisten
engel, die ik als een wachter heb gezet aan de
poort van mijn geluk."
En hij schelde zijn kamerdienaar en deelde
dezen mede, dat ze met den sneltrein in den voor
middag zouden vertrekken. Zoo onbeschrijfelijk
gelukkig als in dit uur, was Meta nooit meer.
Neen, haar man was geen speler, althans geen
verblind hartstochtelijk speler, die voor woorden
en beden niet meer ontvankelijk was. Zij kon
hem met zekerheid vertrouwen en deze zeker
heid stelde haar gerust, schonk haar de paradijs
vreugde weder.
De eerstvolgende jaren bracht het jonge paar.
door, te midden van den roes der geestvreugde
en van groot leven, in de vaderlandsche residentie.
Graaf van Hoogenstijn hield er een prachtige hof
houding op na en maakte goede sier. En daar
hij nooit in zijn leven ernaar had gevraagd: „Kan
ik mij dit of dat veroorloven?" zoo bekommerde
hij zich ook nu er niet om, maar was zeer ver
baasd, toen zijn rentmeester hein op zekeren dag
meedeelde, niet in staat te zijn nog meer gelden
te verschaffen, daar de beschikbare inkomsten
reeds aan het adres van den graaf verzonden
waren.
„Wat? de duivel zal het halen! We hebben het
nieuwe kwartaal nauwelijks begonnen," zei Frede
rik Karei verbaasd; op zijn sigaret kauwend en
de handen in den zak van zijn smoker gestoken.
„Vroeger was het heel wat meer!"
„Uw Hooggeboren vergeet, dat het kapitaal
zeer is verminderd: de sommen, die naar Monte
Carlo zijn gezonden, de eereschuld aan den heer
van X. de bedragen, die naar Wiesbaden
afgingen.
„Sakkerloot 1 Is dat zoo in de papieren geloopen?
BERICHTEN VAN
DEN PLANTENZIEKTENKUNDIGEN
DIENST.
Amerikaansche kruisbessenmeeldauw.
Aangezien liet nu het juiste tijdstip zal zijn,
om de kruisbessenstruiken met aloalische
Bourgondische pap tegen den Amerikaanschen
kruisbessenmeeldauw te behandelen raadt dc
Plantenziektenkundigen Dienst met klem alle
kruisbessentelers aan thans hun kruisbessen-
struiken met dit middel te bespuiten.
Onze waarnemingen der laatste jaren heb
ben aangetoond, dat na de bespuiting, op het
juiste tijdstip uitgevoerd, de bessen practisch
vrij van meeldauw blijven. Het is noodzakelijk
zooveel mogelijk de bessen te bespuiten.
Vooral die van de onderste takken. De
sproei vloeistof wordt bereid uit K.G. koper
sulfaat en H K.G. sodex (watervrije soda) op
100 L. water.
De beide stoffen worden afzonderlijk opge
lost, liefst in warm water. De oplossingen wor
den koud bij elkander gevoegd.
Alleen houten of geëmailleerd vaatwerk kan
voor de bereiding der pap gebruikt worden.
De Plantenziektenkundigen Dienst te Wage-
ningen en de op verschillende plaatsen ge
vestigde ambtenaren van dien Dienst geven
gaarne alle jfewenschte inlichtingen.
ONS PLUIMVEE.
ICuikenvoeders.
Evenals de volwassen hoenders gedijen kui
kens het best, wanneer hun voedsel uit velerlei
soort bestaat, en dan zoowel dierlijke als plant
aardige deelen bevat. Waar de diertjes met een
kloek kunnen rondloopen op begroeid terrein,
zullen ze al spoedig veel zelf vinden. Maar in
't vroege voorjaar of bij groote koppels op be
perkte terreinen is er niet genoeg te vinden.
Misschien wel van groen, maar niet van insec
ten, enz. Daarom gebruikt men tegenwoordig
naast kuikenzaad nog het zoogenaamde opfok-
voer, iets zooals het ochtendvoer voor de
grootere hoenders. Maar 't wordt anders
samengesteld en dat moet ook wel, daar bij
kuikens ook sterk-op de beendergroei gewerkt
moet worden. U begrijpt, dat opfokvoer ook
lichter verteerbaar moet zijn. De meeste
coöperaties en de goede handelaren brengen
goede soorten in den handel, meest een merk
voor den leeftijd tot 4 a 6 weken en een ander
merk voor die van 6 tot 12 weken. De kuiken-
zaadmengsels zijn ook voor verschillende leef
tijd verschillend samengesteld. De meeste be
staan uit boekweitgrutten, tarwepuntjes, ge
broken rijst, gebroken mais, lijnzaad, hennep,
havermout en gort ls uw getal kuikens maar
heel klein dan zou u kunnen volstaan met boek
weitgrutten, gebroken rijst en na 1 a 2 weken
wat havermout. Voor opfokvoer neemt u aan
het ochtendvoer, vermengd met zeer fijn ge
maakt hard gekookt ei; 1 ei voor 10 20
kuikens. Voor een kleine toom zal door 't ge
bruik van rauw ei uw zelfgemaakt opfokvoer
te kleverig worden, 't Is hier ook: hoe drooger
het meelvoer gegeven wordt, hoe beter het be
valt. Maar vergeet dan het drinken niet. Een
zeer groote fout bij hoenders fokken en houden
is de slechte verzorging met drinken. Goed
schoon water is toch zoo duur niet. Zeer goed
is ook karnemelk, vooral die waarvan het water
geregeld afgegoten wordt. Maar geef er niet
meer van tegelijk dan in korten tijd gebruikt
wordt. En zeer fijngesneden zacht gras, jonge
spinazie-, brandnetel- of weegbreeblaadjes
moeten in ruime hoeveelheid verstrekt wor
den. Nooit geen handenvol lang gras voor kip
pen of kuikens. Dat geeft maar aanleiding tot
kropziekten. Een onmisbaar ding bij 't kuiken-
fokken is de zonneschijn, vooral de directe
zonneschijn, dus niet de zon, die eerst door glas
naar binnen schijnt. Die geeft wel warmte,
maar niet voldoende levenskracht, 't Schijnt
dat de zonnestralen in het kuikenlichaam hel
pen bij 't vormen der edelstoffen, de zooge
naamde vitaminen. Dat zijn zelfs voor de
professors nog onbekende grootbeden.Ze
komen voor, dat weet men wel, in levertraan
gist, vischmeel, melk, eidooier, jonge groene
plantendeelen, kiemende zaadkorrels, enz.
Eenzijdige voeding, zooals mijn oude buurman
vroeger deed: geweekt tarwebrood en een paar
handenvol mais, brengt geen kuiken groot,
zelfs niet op groot terrein. Buurman kreeg ook
zelden wat groot, maar weet dit aan vergeven,
aan tooverderij, enz.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
hebben 's zomers last van het schrijnen der huid.
Dit kan gemakkelijk verholpen worden door 's mor
gens en 's avonds de roode plekken goed te was-
schen en er daarna Kloosterbalsem op te doen.
Akker's Kloosterbalsem is een prachtmiddel bij
ontvellingen, ontstekingen, uitslag, doorloopen,
zonnebrand, doorzitten en zadelpijn. Overal ver
krijgbaar in groote 50 ets. potten.
verwonderde zich de jonge man doodkalm, „dat
is heel fataal. Maar ik moet op dit oogenblik toch
noodzakelijk wat hebben! Te beginnen met dit
kwartaal, kunnen we het veel zuiniger aanleggen.
Maar juist nu heb ik zooveel bij te spijkeren...
wat tc beginnen, oudje?"
De rentmeester haalde eenigszins bezorgd de
schouders op.
„Een moeliijke kwestie, heer graaf..."
„Gekheid! Zoudt ge dc schaapjes weer niet
eens kunnen scheren? We zullen een vuurtje
in den stal aanleggen!"
De rentmeester lachte. „Dan zouden we ze het
vel moeten afstroopen!"
„Of zoudt ge geen bosch laten vellen?"
„Er is in de laatste jaren al zooveel omgehakt,
heer graaf, dat er nu niets meer weg mag! Hoog
stens nog de beukenstammen om Hoogenstijn
die zouden een sommetje kunnen opleveren.
Frederik Karei streek met de hand door zijn
weelderig haar.
„Mijne vrouw heeft een passie voor het oude
Berennest en het prachtig hoogwoudzc wil
er iederen zomer een paar weken slijten... dus
alles wegkappen mag niet..."
„Dc houtvester zou het ook volstrekt niet toe
staan, lieer graaf."
„Wat die toestaan kan en wil, is me tamelijk
onverschillig! Zie het zóó aan te leggen, dat dc
sterkste en mooiste boomen staan blijven. Be
grepen? om liet bosch wat te lichten!"
„Tot uw orders, heer graafl"
Een jaar verliep, en in de huizinge van den
graaf van Hoogenstijn klonk vóór en na fluit
en vioolmuziek, rolden op een afstand in het
Beenzwakke, kromme teenen, bleekzucht,
diarrhee, enz. kunnen ontstaan door gebrek
aan vitaminen.'Ook door te warm of koud te
broeden, door gladden of kouden bodem, zelfs
door inteelt. Maar geeft u een gepast meel-
mengsel en kuikenzaadmengsel met voldoende
groen, dan schuilt daar de fout al vast niet,
als de opfok niet naar wensch gaat. Omdat de
meeste lezers niet op 't mengert der voeders
ingericht zijn, zal ik maar geen getallen noe
men, maar raad ik u aan goede voedersoorten,
als bovenbedoeld, van een solied adres te be
trekken.
HISTORISCHE PROCESSEN.
VI.
Voltaire als verdediger van Jean Calles (1762).
De geschiedenis van Frankrijk op den over
gang van de negentiende naar de twintigste
eeuw wordt gekenmerkt door den geweldigen
schok, dien het land, politiek, moreel, juri
disch onderging tengevolge van de z.n.
Dreyfus-zaak. Een uiterst eenvoudige kwestie:
een kapitein, geplaatst bij de afdeeling inlich
tingen van het Ministerie van Oorlog, die werd
beschuldigd stukken, de veiligheid van het
land betreffende, aan een andere Mogendheid
te hebben uitgeleverd; die door den krijgsraad
schuldig werd bevonden en levenslang ver
bannen naar een eiland onder het Fransche
Guijana, Duivelseiland geheeten. Een zaak,
waarvan het de vraag is of zij, zoo men ter
stond na het opvatten ervan, de justitieele
INGEZONDEN MEDEDEELING.
TGU.
Puoo<
7de Puddcna A J P
y<yuc-uu>o iW*
PUOOMOrABB.cn A.J.PCLAn-GBOH,,.
O PONII.CCN
A.J. P.'* AMANDELTJES - PUL Ü.'ÜG
r-tFT m>f-n#oiNESAu?-
vertrek van den huisheer de goudstukken op de
speeltafel. Frederik Karei amuseerde zich, reisde,
rookte, speelde en was altijd een attent en ridder
lijk echtgenoot, al kwamen ook de voortdurend
verbleekende wangen en de vermoeide, berustende
uitdrukking in het gelaat zijner vrouw meer en
meer duidelijk te voorschijn.
Meta's vader was onverwacht aan een hart
verlamming overleden, en gedurende het rouw
jaar, waarin men toch niet welstandshalve het
seizoen kon meemaken, ondernam graaf van
Hoogenstijn, in gezelschap zijner gemalin, een
reis om de wereld.
„Je hebt toch een heel aardig kapitaaltje van
papa geërfd, lieve 1" zei Frederik Karei op zijn
luchtige vroolijke manier, „nu zou je me eigenlijk
een pleizier kunnen doen. Op het oogenblik valt
het me moeilijk om geld los te krijgen, jc weet,
dat dit bij grondbezit altijd voeten in de aarde
heeft. Daarom zou het me zeer aangenaam zijn,
als je een beetje over de brug kwaamt, om de
reiskosten tc bestrijden! Ja? Wil je? Je zoudt
het beste vrouwtje ter wereld zijn!"
Hij kuste haar wangen en handen, en ze lachte
niet haar kalm vermoeid lachje, leunde tegen
hem aan en knikte: „Noem zooveel ge wilt! Wat
doe ik niet het geld? Het doet me zoo'n innig
genoegen, dat wc gedurende de reis weer eindelijk
eens ons zeiven kunnen toebehooren!"
En hij nam geld zooveel hij maar wilde,
want de reiskosten waren niet gering.
Ach, hoe had Meta erop gehoopt, dat ze het
rouwjaar liaars vaders stil en beliagclijk in de
stille eenzaamheid van Hoogenstijn zouden door
brengen, eindelijk, eindelijk weer eens gelukkig
te zijn, zooals in den aanvang van hunnen echtl
dwaling had willen erkennen, die erin school,
wel ooit de oogen van geheel Europa, ja
van geheel de wereld zou hebben getrokken.
Juist omdat men de gevraagde, noodzakelijke
geachte revisie weigerde; juist omdat men
tegen alle bewijzen in, de schuld van Dreyfus
bleef volhouden, is de openbare meening
wakker geworden en heeft zich verzet. Ten
gevolge van het feit, dat degenen, die onge
twijfeld aanvankelijk tot Dreyfus' veroor
deeling hebben medegewerkt, een begrijpelijke
maar uiteraard meer voorkomende fout niet
wilden erkennen, werd de Dreyfus-zaak een
aangelegenheid, die geheel Frankrijk tot in
de grondvesten schokte, en zelfs op meer dan
één oogenblik het bestaan van de Republiek
in gevaar bracht. Wij hebben gemeend, en
velen onzer meenen ongetwijfeld nog, dat de
Dreyfus-zaak in haar verschijning als zoo
danig een eenig karakter heeft, en wij hebben
allen vergeten, dat iets meer dan een eeuw te
voren, een gelijke zaak, ook van Franschen
oorsprong, de aandacht van geheel Europa
reeds had tot zich getrokken, voorzoover het
met de gebrekkige nieuwsverbreiding van dien
tijd mogelijk was.
Er is zekere gelijkenis tusschen de zaak-
Dreyfus en de zaak van Jean Callas, door het
Parlement van Toulouse in bet jaar 1762
veroordeeld om te worden geradbraakt wegens
moord op zijn zoon. Overeenstemming ook in
zooverre, dat de zaak-CalIas, gelijk men haar
kan noemen, in wezen eenvoudig was als de
zaak-Dreyfus en slechts door de bijkomende
omstandigheden, door de hartstochtelijke be
strijding over en weer, tot iets omvangrijks
werd opgeblazen!
De familie Callas woonde te Toulouse in de
Rue des Filatiers. De vader, Jean Callas, was
linnenkoopman en zijn bedrijf behoorde tot de
meest voorspoedige van Toulouse, zoodat hij
dan ook algemeen als zeer welgesteld werG
gerekend. Hij had zes kinderen, van wie vier
zonen en twee dochters. Mare Antoine, des
tijds 29 jaar oud, was de oudste dezer vier;
Pierre, de tweede, die slechts een jaar met zijn
broeder verschilde; Louis, de derde, die 25 jaar
telde; en Donat, de vierde, die destijds 22
jaar telde. Op 13 October 1761 bevonden zich
in den huize Callas de vader, de moeder,
Pierre en de beide dochters, terwijl er als gast
vertoefde een jong advocaat, Lavallise, toe
vallig op zijn doorreis te Toulouse. Marc
Antoine, aldus luidden de verhalen, was als
gewoonlijk onmiddellijk na het eindigen van
den maaltijd opgestaan om zich naar zijn
gewoon café te begeven. Louis Callas ver
toefde reeds lang niet meer thuis. De familie
Callas was Protestant; slechts de gedienstige
in huis, een oude getrouwe, was Katholiek,
maar terecht is er de aandacht op gevestigd,
dat Voltaire dit later onjuist als een blijk van
verdraagzaamheid der Callas deed voorkomen,
wijl een koninklijke ordonnantie van 16S6 nog
van kracht was, die bediening door Katholieke
gedienstigen dwingend voorschreef. Louis
Callas was enkele jaren tevoren tot den Katho
lieken godsdienst overgegaan; dit had zijn
vader dermate vertoornd, dat hij hem allen
ïnstede daarvan begon weer een rusteloos zwer
ven, een voortdurend samenzijn met vreemde
menschen, in wier midden de knappe beminnelijke
graaf gaarne verkeerde.
Rijke Engelschen en Amerikanen stelden een
spelletje voor.en om de verveling van de een
tonige zeereis te verdrijven, speelde Frederik
Karei, dikwerf met geluk meestal met
aanzienlijk verlies.
En toen men na een jaar tijds thuis kwam,
deelde hij zijn bleeke vrouw zoo in 't voorbijgaan
mede, dat het gereis toch ontzettend duur was
geweest en een massa geld had gekostl Het ge-
erfde kapitaal was er nagenoeg mee heen gegaan
nu, zoo verbazend veel was het ook niet... en
daar er toch geen kinderen waren, om voor te
zorgen, kwam het er toch niet op aan waar het
bleef
Meta had, zonder een woord te spreken, stil
letjes op alles „ja" geknikt.
Neen, er waren geen kinderen, voor wie men
had moeten sparen en zorgen.'
Wat haar echtgenoot schouderophalend, met
lachend gezicht, als een wel noodlottig, maar niet
te veranderen feit beschouwde, dat knaagde sedert
jaren als een kanker aan haar hart. dat drukte
haar als een gruwelijk noodlot, als een centenaars-
last, waaronder zij vreugdeloos en troosteloos ge
bukt ging.
(Wordt vervolgd.)