8
ONZE EILANDEN VAN ZATERDAG 26 JULI 1924.
Zomertijd.
De Christelijke Boeren- en Tuindersbond in
Nederland, het Koninklijk Nederlandsch Land
bouw-Comité en de R.-K. Nederlandsche Boe
renbond hebben aan de Tijd-commissie in ant
woord op haar vragenlijst betreffende voor- en
nadeelen van den zomertijd, een uitvoerigcn
brief gezonden. Aan dien in het Algem. Nederl.
Landbouwblad opgenomen brief is het vol
geilde ontleend:
Het moge als meer dan voldoende bekend
geacht worden, dat de weerzin van de boeren-
en tuindersbevolking waarbij zich de overige
niet rechtstreeks zich met land- en tuinbouw
bezig houdende, plattelandsbevolking meeren-
deels heeft aangesloten tegen den zomertijd
buitengewoon groot is. Afgezien van de ge
wichtige bezwaren, die deze meebrengt voor
het huiselijk leven zoowel als voor het bedrijf,
spruit deze weerzin ook nog uit andere over
wegingen voort. De landelijke bevolking heeft
in den oorlogstijd den zomertijd aanvaard als
een tijdelijke maatregel, dien men noodig
achtte op economische gronden. En thans, nu
deze economische gronden geheel of althans
grootendeels niet meer gelden kunnen, meent
zij, dat het spot met de goede trouw, de wel
willendheid van de plattelandsbevolking te
exploiteeren, om hetgeen een noodmaatregel
was, te maken tot het normale.
De invoering van den zomertijd is een ge
welddaad tegen de natuur. De tijdregeling
moet uiteraard gegrond zijn tip den loop der
zon, en de indeeling in dag en nacht met de
overgangen morgen en avond, kan zich slechts
aansluiten bij het opgaan en ondergaan der
zon. De onnatuurlijkheid van den maatregel,
waarbij van deze elementaire waarheid wordt
afgeweken, stuit den boer en tuinder, wiens
gansche leven zoo nauw verbonden is met de
natuur, hevig tegen de borst. En hij is van
meening, dat de overheid bij de wettelijke
invoering van den zomertijd hare macht mis
bruikt voor een onnatuurlijken maatregel.
Een objectieve beoordeeling van de na
deelen, die het platteland ondervindt van den
zomertijd tegenover de van de 2ijde der stads
bewoners naar voren gebrachte voordeelen,
moet uitgaan van deze grondgedachte, dat
elke schade, welke aan de landbouwproductie
wordt toegebracht, niet alleen van nadeeligen
invloed is op de uitkomsten van het landbouw
bedrijf, doch ook het algemeen belang schaadt.
Waar nu de uitoefening van het landbouw
bedrijf ernstige nadeelen" van den zomertijd
ondervindt, wordt dus ook het algemeen be
lang geschaad, en zullen de door de stads
bewoners aangevoerde voordeelen van den
zomertijd daarvoor moeten wijken.
houder innden hooitijd het beste uur, n.l.
het laatste, en krijgt er voor in de plaats het
slechtste, n.l. het natte eerste morgenuur.
Wat betreft veehouders uit de onmiddellijke
nabijheid der steden, deze zijn genoodzaakt
hun melk, hetzij direct aan de consumenten,
hetzij eerst aan de melkinrichtingen op zomer
tijd af te leveren. Voor dezulken zijn de be
zwaren van den zomertijd wel het grootst,
omdat voor hen en hunne arbeiders de dag
abnormaal vroeg begint met het oog op de
tijdige aflevering van hun product.
Akkerbouw. Ook voor de akkerbouwers
geldt bovengenoemd groot bezwaar, n.l. het
verlies van liet allerbeste avonduur en daar
voor in de plaats het slechtste eerste morgen
uur.
In het begin van den zomertijd vallen de
werkzaamheden: zaaien, kunstmeststrooier
wieden, hakken, schoffelen, aardappelpoten
enz. Volgt een landbouwer op zijn bedrijf nu
den zomertijd, dan kunnen deze werkzaam
heden het eerste uur niet of zeer slecht ge
schieden, door de vochtigheid tengevolge van
dauw en nachtvorst.
Het hakken, schoffelen en wieden is het
eerste uur niet alleen zwaar werk voor de
arbeiders, maar bovendien nadeellg voor hun
gezondheid, omdat zij steeds doornatte voe-
een zeer groot bezwaar van den zomertijd voor I Het is gewenscht, dat er voor het geheele
dergelijke streken. Bovendien vermindert de i jaar eenzelfde tijdregeling gelde. Slechts dan
prestatie der landarbeiders gedurende de Iaat- bestaat de mogelijkheid dat het land- en tuin
ste uren aanmerkelijk. bouwbedrijf zich blijvend aan die nieuwe tijd-
Bezwaren voor het gezinsleven. School- regeling aanpast zonder al te grootc moeilijk-
kinderen, die gewoonlijk ten plattelande groote
afstanden, hetzij loopende, hetzij per fiets,
tram of trein hebben af te leggen om de school
te bereiken, moeten 's morgens een uur vroe
ger opstaan, wat niet des avonds ingehaald
kan worden, daar het praktisch niet mogelijk
is, de kinderen naar bed te sturen, als de zon
nog hoog aan den hemel staat. Het gevolg is,
dat de kinderen te weinig nachtrust krijgen,
wat in het bijzonder geldt voor de warme mid
zomeravonden. Dit is zeer nadeelig voor de
lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van
de kinderen. Daar komt voor katholieke kin
deren, die gewoon zijn voor schooltijd de H.
Mis bij te wonen of die catechismusles ont
vangen, nog bij, dat de zomertijd hen dwingt
óf vvel het uur van opstaan nog aanmerkelijk
te vervroegen óf wel de H. Mis of de catechis
musles te verzuimen. Daar het laatstgenoemde
hunne godsdienstige vorming ten zeerste be
moeilijkt en tegenhoudt, moet wel het uur van
opstaan nog meer worden vervroegd. Dat is
dan ook wel de voornaamste reden, waarom
de katholieke geestelijkheid ten plattelande
ten krijgen. Verder is dit soort werk in het j zoo hevig tegen den zomertijd gekant is.
eerste uur absoluut waardeloos. Het heeft Ook ae landbouwers en de landarbeiders
alleen resultaat, als het land goed droog is, krijgen veelal te weinig nachtrust, ook zij be-
want het onkruid sterft alleen door droogte geven zich veelal niet op zomertijd, maar op
en in de zon af. Voor aardappelpoten, kunst- zonnetijd ter ruste, terwijl degenen, die den
meststrooien, enz., kortom voor alle werk-zomertijd noodgedwongen handhaven, des
zaamheden is droogte een eerste vereischte,morgens zeer vroeg moeten opstaan,
terwijl door den zomertijd juist het beste uur! Een ander overwegend bezwaar is, dat geen
voor die werkzaamheden verloren gaat, tenzij overeenstemming meer bestaat tusschen de
men's avonds door laat werken, wat natuurlijk officieele schooltijden en den tijd, waarop ge
weer extra loon kost en voor den arbeider, werkt dient te worden, omdat de normale
vooral in streken, waar naast den landbouwer gang van het bedrijf niet kan worden ge-
ook industrie is, een onaangename ongelijk- wijzigd. Thans wordt de huishouding van ieder-
heid in de beëindiging van den werktijd mee- en boer en van iederen landarbeider ont-
brengt. wricht, omdat de kinderen op andere tijd-
Bovendien is ook de kwaliteit van het werk, stippen van school komen 0111 te gaan eten,
de prestatie van de arbeiders het eerste uur dan hun vader soms en ook hun moeder,
beslist minderwaardig; aan den eenen kant Wel is gebleken, dat zeer veel scholen den
door de natheid van het land en de gewassen zonnetijd handhaven, of z.g.n. halve tijd
en aan den anderen kant hebben de arbeiders een half uur later, waardoor aan vele bezwaren
last van koude en natte voeten en handen, eenigszins is tegemoet gekomen, maar er is
waardoor zij het werk minder goed verrichten, hierbij gebleken, dat juist van de zijde van
Na het wieden krijgt men in Juni denjhooi- het onderwijzend personeel ten plattelande
oogst en zoodra die is afgeloopen, komen ach- zoo weinig medewerking is getoond,om aan de
tereenvolgens de oogsten van verschillende
gewassen. Vooral in den oogsstijd wegen de
bezwaren tegen den zomertijd het zwaarst,
omdat dan zulke groote belangen op het spel
staan.
Ook in den oogsttijd is het natte eerste
morgenuur absoluut waardeloos, terwijl men
Het behoud van den zomertijd die daar-i bij invoering van den zomertijd op het bedrijf,
enboven in den weg staat aan hetgeen voor 1 het meest waardevolle uur, het laatste uur,
een rustigen en geordenden gang in de maat- verliest. De kwaliteit van hetgeen het eerste
schappij noodig is, n.l. de tijdunificatie, een Ul,r geoogst is, is ongetwijfeld minderwaardig,
tijdsaanwijzing"— wordt in dezen tijd, nu deHet werkprogram op de boerderij is aan de
economische omstandigheden, die er toe nood- j hand van een lange praktijk ingericht op de
zaakten, goeddeels zijn vervallen, aangezien
als een dnjven der stedelijke bevolking, waar
bij geen rekening wordt gehouden met de be
langen der boeren en tuinders. De landelijke
bevolking ziet in den strijd 0111 den zomertijd
meest economische exploitatie. Wijzigingen
of omzettingen brengen alles uit zijn verband,
waardoor noodzakelijk nadeel moet ontstaan.
Afzet der producten en marktbezoek. Aan
gezien de meeste markten op zomertijd be-
in hoofdzaak een botsing tusschen het streven j ginnen, moeten de vrachtbooten, -schepen,
om de genoegens, die de zomertijd voor de I -wagens hun dienst daarnaar regelen en zijn
stadsbevolking meebrengt, te behouden en1 de landbouwers genoodzaakt willen zij hun
het pogen, om het platteland te bevrijden vanvee e_n producten op tijd ter markt krijgen,
de nadeelen en ongemakken, die de zomertijdte middernacht op te staan.
daar veroorzaakt En zij twijfelt er niet aan, I Welke bezwaren de zomertijd voor de vel-
dat daarbij recht en billijkheid aan hare zijde lingen meebrengt, moge o.m. blijken uit het-
staan. geen van de kersenveilingen kan worden mede-
Onze bezwaren tegen den zomertijd, zooals gedeeld. Deze veilingen worden gehouden op
deze sedert enkele jaren werd ingevoerd, be- zomertijd, met het oog op het vervoer per trein,
treffen zoowel het bedrijf als daarmee ver- De veilingen moeten vroeg op den middag
band houdend, het gezinsleven. De bezwaren beginnen, omdat ieder lid-aanvoerder een
berusten op de volgende gronden. beurt moet hebben en er na de veiling altijd
Veehouderij. De veehouders moeten, wan- nog een zeker gedeelte van het aangevoerde
neer zij hun werkzaamheden volgens de zomer- product per trein verladen moet worden. Door
tijd hebben geregeld, te middernacht opstaan den zomertijd, waar men zich dus aan houden
en zeer vroeg beginnen te melken. Staat het moet, worden er van de kersen, die na den
vee in den aanvang van den zomertijd nog op middag geplukt worden, bijna geen denzelfden
stal, dan kost hef meer aan verlichting. Is ^ag verkocht, komen dus eerst den volgenden
het vee in de weide, dan is het de eerste maand dag op de veiling en nog een dag later, dus
wegens de heerschende duisternis 's morgens twee dagen nadat ze geplukt zijn, in de steden
haast niet te vinden. Bovendien is het melken, of op de plaats van bestemming. Alleen die
door de lage temperatuur op dat uur van den j kersen, welke 's morgens geplukt worden,
dag, én voor de menschen én voor het vee 1 kunnen een dag daarna in de steden verkocht
nadeelig, nadeelig voor de gezondheid van worden; de kersen, die 's morgens worden ge
beide. I plukt, zijn echter meestal nat van den dauw.
De bestaande melktijden zijn nu eenmaalGoede sterke kersen krijgt men alleen door ze
gebaseerd op de meest economische melk-1 droog te plukken. Bijgevolg zijn de kersen, die
winning. Vaak geschiedt het melken doorm de steden verkocht worden, meestal minder-
jeugdig personeel (de kinderen van den boer) j waardig; men krijgt kersen, die te oud zijn
en aangezien het melken een arbeid is, die j °f kersen, die te nat geplukt zijn; dit komt
met zorg dient te worden geschieden, wordtnatuurlijk ten nadeele van de kwaliteit van de
een en ander tengevolge van den zomertijdvruchten en ten slotte ondervindt de fruitteler
op het bedrijf vaak half slapend verricht. Decr het nadeel van. Hetgeen van de kersen is
melkwinning moet dus ongetwijfeld lijden gezegd, geldt voor nagenoeg alle andere pro
onder ten eerste het zeer vroege uur, waarop ducten, die over de veilingen worden verkocht,
gemolken wordt, en ten tweede door de min-j W een landbouwer zelf de markt bezoeken,
der correcte manier, waarop het melken vaak en daarbij gebruik maken van een of ander
geschiedt. Hierdoor wordt dus zoowel nadeel 1 openbaar middel van vervoer, dan moet hij
aan de dieren als aan de melkproductie toe
gebracht, de koeien worden in bovengenoemde
gevallen niet goed uitgemolken, terwijl de
gewonnen melk "van mindere kwaliteit is.
Verder ondervinden de veehouders veel last
van den zomertijd in den hooitijd. Het hooien
tijdens het eerste uur 's morgens gaat niet of
zeer lastig, omdat het gras of het hooi dan nog
veel te nat is door den dauw. Is men genood
zaakt toch te hooien, dan wreekt het zich op
de kwalitiet van het hooi, terwijl het bovendien
zeer zwaar werk is. 's Avonds is het beëindi
gen van de werkzaamheden volgens zomertijd
zeer bezwaarlijk, aangezien juist het laatste
uur een der beste uren is, alles is dan even droog
terwijl bovendien het werk veel lichter is. B.ij
zeer veel veehouders doet zich het bezwaar
voor, dat 's avonds of beter 's middags ar
beiders uit het hooiland, waar zij op dien tijd
juist zoo broodnoodig zijn, het hooien moeten 1
beëindigen, om te gaan melken. Door de in-
voor dag en dauw opstaan, kan zijn morgen
werkzaamheden niet volbrengen en. is reeds
vertrokken voor zijn personeel er is.
Personeel. Behalve de reeds genoemde be
zwaren werkt het ter zijde stellen van den
zomertijd en dus het handhaven van den zonne
tijd op zeer veel plaatsen ten plattelande de
ontevredenheid der landarbeiders sterk in de
hand. Deze bezwaren bereikten ons vooral
uit streken, waar industrieën ten plattelande
zijn gevestigd. De industriearbciders hebben
ten eerste korter werkdagen dan de landar
beiders, bovendien werken zij volgens den
zomertijd, waardoor zij in staat worden ge
steld reeds vrij vroeg in den namiddag te gaan
wandelen of fietsen, terwijl de landarbeiders
dan nog ettelijke uren moeten werken. Dit
wekt de afgunst op en bevordert de ontevreden
heid onder de landarbeiders. Terwijl juist in
die streken landarbeiders toch al zoo lastig
zijn te krijgen, heeft dit tot gevolg, dat er nog i
voering van den zomertijd verliest de vee-1 meer in de industrie gaan werken. Dit is zeker
ernstige en rechtvaardige bezwaren van de
landbouwers tegemoet te komen. Het m.u.l.o.
en het middelbaar onderwijs handhaven overal
den zomertijd, zoodat in gezinnen, waarvan
kinderen dit onderwijs genieten, de bezwaren
geheel zijn blijven bestaan. Vooral in gezinnen
waarvan sommige kinderen de lagere school
bezoeken en anderen een inrichting van mid
delbaar onderwijs, is het gezinsleven absoluut
in verwarring gebracht.
In streken waar landbouw en industrie
naast elkaar worden beoefend, komt het zeer
veel voor, dat de leden van één huisgezin werk
zaam zijn deels in den landbouw deels in de
industrie. De eersten houden veelal den zonne
tijd, de laatsten soms den zomertijd, waardoor
in dergelijke gezinnen de regelmaat wordt ver
broken, wat ongezelligheid en uithuizigheid]
bevordert, terwijl de taak van de huisvrouw
door de noodzakelijkheid om op verschillende
tijden het eten te moeten bereiden of bewaren,
zeer wordt verzwaard.
Het eenige voordeel van den zomertijd is
misschien, dat er hier en daar in een enkel
boeren- of tuindersbedrijf en gedurende korten
tijd eenige lichtbesparing plaats vindt. Dit
voordeel is echter zoo uiterst gering, dat het
tegen de hierboven opgesomde bezwaren ten
eenenmale in het niet valt.
Onze bezwaren gelden in gelijke mate, on
verschillig over welk tijdvak tusschen 1 April
en 1 October de zomertijd wordt ingevoerd.
Het stellen van een korteren termijn zou wel
is waar kunnen leiden tot de gedeelteijke op
heffing van de bewaren voor bepaalde be-
drijfswerkzaamheden, zooals bijv. het mel
ken, dat het meest in de maanden April en
Mei en Augustus en September bemoeilijkt
wordt, maar de bezwaren kunnen nooit geheel
worden opgeheven. Den termijn van de in
voering van den zomertijd te verkorten b.v.
tot de maanden Juni, Juli en Augustus zou
geen enkel der bezwaren, aangevoerd ten aan
zien van den arbeid in den hooi- en oogsttijd,
kunnen wegnemen.
Een vervroeging van den wettelijken tijd,
gedurende het geheele jaar en met minder dan
een uur vermindert de bezwaren voor den land
en tuinbouw gedurende de zomermaanden
wel eenigermate doch de bezwaren geheel
opheffen kan zij niet, daar uitsluitend met
den loop der zon rekening moet worden ge
houden. Intusschen^zou een regeling, die voor
het geheele jaar geldt, voornamelijk het voor
deel hebben, dat de eenheid van tijdsaanwijzing
werd hersteld en dat land- en tuinbouwbedrijf
zich dan niet meer tweemaal in het jaar aan
het vervoegen onderscheidenlijk het verlaten
van het officieele uur zou hebben aan te passen.
Daarenboven zou de Nederlandsche tijd zich,
voor het geval hier de Midden-Europeesche
tijd werd ingevoerd, geheel aanpassen aan den
officieelen tijd van de naburige landen op het
continent, hetgeen aan het internationaal ver
keer ten aanzien van de spoorwegen en de
luchtvaart ten zeerste ten goede komt. Van
den anderen kant zal deze vervroeging gedu
rende het geheele jaar o.m. een grooter ver
bruik van kunstlicht in de land- en tuinbouw
bedrijven tengevolge hebben.
Invoering van den Midden-Europecschen I
tijd alleen gedurende de zomermaanden is te I
verkiezen boven den zomertijd, zooals deze
thans geldt. Maar dan zou de eenheid van tijds
aanwijzing gedurende het geheele jaar niet
worden hersteld en zou het voor het land- en
tuinbouwbedrijf noodzakelijk blijven, zich
tweemaal in het jaar aan de wijziging van den
officieelen tijd aan te passen.
lieden
Het ware het meest gewenscht, gedurende
het geheele jaar den z.g.n. Amsterdamschen
tijd te behouden, omdat deze o.i. het meest
den werkelijkcn zonnetijd voor Nederland
benadert.
Ingezonden Mededeeling.
OLDENKOTTS'
TABAK
NOG STEEDS
DE BESTE
VRAAGTOLDO
(licht en geurig)
HET VERTROUWEN IN DUITSCHLAND.
Dreyfus-ervaringen.
Het is nagenoeg tien jaar geleden dat de
wereldoorlog losbrak, het is vijf jaren geleden
dat de wapenstilstand met Duitschland eindig
de door den vrede van Versailles en thans komt
te Londen eene conferentie bijeen 0111 te be
proeven een werkelijken vredestoestand op het
Europeesche vasteland, bepaaldelijk met
Duitschland, te scheppen. De vrede van Ver
sailles toch is wel door Duitschland geteekend,
maar nooit aanvaard en bij de naleving der
daarin aan Duitschland opgelegde verplichtin
gen, heeft men steeds van die zijde elke denk
bare uitvlucht, kunstgreep, chicane en onwil
ontmoet. Frankrijk en België, die het nauwst
betrokken zijn bij de naleving dier verplich
tingen, hebben dan ook tegenover Duitsch
land een weinig vriendschappelijken toon aan
geslagen.
Engeland was dubbelzinnig, keek om zoo te
zeggen, den anderen kant uit, uitsluitend naar 1
zijn eigen belang en de Ver. Staten -hebben l 0
om redenen van binnenlandsche politiek, het a^s vijand van de waarheid en totaal onbe-
XxXwmii..._:.L.x X1 _xx_ Ironrl mot hot-rroon lUorLoi;,'!. «ooJo
goed had gezien en ik de amnestiewet van een
te eng standpunt had bekeken. Het tweede
proces Dreyfus was reeds in kalmer atmosfeer,
zijne vrijlating ontmoette nagenoeg geen ver
zet, generaal Mercier werd wel senator maar
had toch zijn rol uitgespeeld en, in aanmerking
genomen de hevigheid van de beroering, die
tal van huisgezinnen had verdeeld, en het ge
heele Fransche volk had gesplitst in twee
elkaar verfoeiende partijen, keerde de kalmte
aan beide zijden in ongelooflijk korten tijd
terug en was na weinige jaren alleen dit goede
overgebleven dat Dreyfus' onschuld niet ern
stig meer betwist werd en hij zelf zijn plaats
in het leger weer innam, dat'de kliek, die de
generale straf beheerschte, haar macht had
ingeboet, dat de Fransche officieren zich bui
ten daadwerkelijke politiek hielden en dat in
uren des gevaars, in 1914, het Fransche volk
als één aangeengeslotcn eenheid den schok
van den vijand weerstond en de democratie
redde van het grootste gevaar dat haar ooit had
bedreigd.
E11 toch waren noch Mercier, noch zijn hel
pers en geestverwanten eenigszins veranderd,
betrouwbaarder, waarheidslievender, en ruinier
van blik geworden. Zij hadden alleen de macht
verloren 0111 kwaad te doen en waren zich
daarvan bewust, omdat zij geen vat meer
hadden op de groote menigte, hetgeen wellicht
wel het geval zou zijn geweest, als zij voor
hun wandaden waren gestraft en zich als mar
telaren hadden kunnen voordoen.
Geheel op dezelfde wijze is het vertrouwen
in Duitschland en zijn toelating tot den Vol
kenbond te beschouwen. Nadat de oonog ge
toond heeft, dat ook aan het Duitsche militai
risme met succes weerstand kon worden ge
boden, heeft de Ruhrbezetting en de misluk
king der politiek van lijdelijk verzet, gevolgd
door een zonder voorbeeld in de geschiedenis
zijn faillissement van een staat, wiens betaal
middel afdaalt tot een billioenste zijner waar
de vóór den oorlog, en aan het Duitsche volk,
en aan de andere volken bewezen, dat al der
gelijke kunstgrepen, knoeierijen, mooie theo
rieën, enz., geen stand kunnen houden tegen
iemand, die zich niet laat bedotten. De Prui
sische Junker, de almachtige in het Kerizerijk
van Wilhelm J1 is als militarist zonder herse
nen, als egoïst zonder menschelijk medegevoel,
tractaat van Versailles ontwricht en ten slotte
geweigerd.
Thans komen alle betrokken mogendheden
bij elkaar met het doel om middelen te bera
men tot het ten uitvoer leggen van het plan
der deskundigen van de Commissie-Dawes,
welk plan zij, evenals Duitschland, als grond
slag hebben aanvaard, om na onderling de
beste middelen ter uitvoering te hebben be
sproken, Duitschland ook ter conferentie te
vragen en in gemeen overleg dus in geheel
andere verhouding dan tot dusver de daar
voor noodige maatregelen vast te stellen.
Hoofdzaak is dat Duitschland eene leening
geplaatst .krijgt van ongever een half milliard
gulden en eene tijdelijke opschorting van het
grootste deel der jaarlijksche afbetaling op
haar schadevergoedingsschuld, twee maatre
gelen die tastbaar direct alleen voor Duitsch
land van nut zijn.
Men laat het hier niet bij. Niet alleen, dat
men te zamen komt om Duitschland behulp
zaam te zijn om zijn faillieten boedel weder
op de been te helpen, maar men doet dit ook
onder het motto: wij moeten vertrouwen in
Duitschland stellen. Toch kan ik niet aan
nemen, dat een der staatslieden, welke thans
te Londen bijeen zijn, werkelijk dat vertrouwen
in Duitschland stelt en niet, evenals ik, over
tuigd is, dat het geprussifieerde Duitschland
geen vertrouwen verdient. En toch begrijp
ik niet alleen volkomen dezen omkeer in de
houding tegen den gemeenschappelijken vijand
en gemeenschappelijken wanbetaler, maar vind
ik het den aangewezen weg om eindelijk tot
het herstel van Europa te kunnen komen. Ik
doe dit op grond van eene ervaring, een kwart
eeuw geleden opgedaan.
Wij waren toen in Frankrijk midden in den
heftigen strijd der Dreyfusaffaire, maar de
valschheid van het telegram van Henry was
reeds bewezen en hij zelf had door zelfmoord
zich onttrokken aan de gerechte straf zooveel
twist en zooveel ongeluk over z'n land te
hebben gebracht. De Dreyfusards zagen de zon
der gerechtigheid boven de kimmen komen en
de vervolgingen, achteruitzettingen en disci
plinaire straffen, waaraan zij twee jaar lang
waren blootgesteld, ophouden. Toen kwam er
een voorstel tot amnestie voor alle daden,
geschriften en maatregelen, in verband met
de Dreyfuszaak genomen, onverschillig van
welke zijde. Alleen Dreyfus zelf, die nog op
nieuw berecht moest worden, was hiervan uit
gesloten. Ik hoor nog den toen reeds bejaarden
Ribot, zijne hand op de borst slaande, terwijl
hij deze amnestie verdedigde, welke schrome
lijke daden van willekeur, machtsmisbruik,
valschheid in geschrifte zou uitwisschcn, uit
roepen: „Ik ben een oud republikein! Ik ben
een eerlijk man! een onpartijdig vriend van
het recht!" en zoodoende het wetsvoorstel er
door slepen.
Overtuigd van de volkomen onschuld van
Dreyfus en van de schandelijke handelingen
met allerlei persoonlijke bedoelingen gepleegd
0111 hem toch als schuldig aan landverraad te
doen blijven, ergerde ik mij aan deze amnes
tie, welke, indien zij ook Zóla verloste van de
.onbillijke veroordceling, wegens zijn heldhaf
tig optreden voor de waarheid, tevens generaal
Mercier vrijuit liet gaan, niettegenstaande hij
als minister van Oorlog, tijdens het eerste
Dreyfusproces dc veroordeeling had afgeperst,
langs volkomen onwettige wegen.
De ervaring heeft mij geleerd, dat Ribot
kend met hetgeen werkelijk goede trouw is,
dezelfde gebleven. Het thans levend geslacht
is niet meer te verbeteren en het zet zijn ge-
blaasblaak voort, ondanks alles wat in het laat
ste tiental jaren is voorgevallen. Maar het
heeft zijne macht om kwaad te doen grooten
deels verloren. De groote staatsmachines door
Bismarck zoo bijzonder knap opgebouwd uit
de elementen van Frederik II is Uit elkaar ge
slagen, gedeeltelijk verloren geraakt, voor het
overige verwoest en niet meer in elkaar pas
send, en heeft geen bekwamen hersteller ge
vonden als Schamhorst en Hardenberg na den
slag bij Jena, waren, en was ook wellicht we
gens zijne grootte niet meer te repareeren.
Het gezag der grootindustrie en groote ban
ken, van de menschen, die door nijverheid of
handel reusachtige ondernemingen'wisten tot
stand te brengen, is heengegaan door de eco
nomische toestanden, die in het laatste jaar
in Duitschland hebben geheerscht en thans
het geheele rijk aan den rand van den econo-
mischen afgrond hebben gebracht, waaruit
het niet meer te redden zal zijn, indien de
leening door het plan Dawes voorgesteld,
met de daaraan verbonden controle door
vreemdelingen en zakelijke waarborgen, niet
tot stand mocht komen.
Het is nu het psychologisch moment om,
door de opheffing der Ruhrbezetting, het
eenig 1) middel weg te nemen, dat dit alles in
schijn nog bij elkaar houdt, als martelaren
van Fransch imperialisme. Neem dit" strijd
middel weg, verwijder de gelegenheid tot óp-
wekking der hartstochten en gij zult zien hoe
weinig Duitschland nog in staat is kwaad
te doen. Van uit dit standpunt zou ik het kun
nen begrijpen, dat men het Duitsche rijk, dat
zich nog altijd als een groote mogendheid be
schouwt, een vasten zetel geeft in den Raad
van den Volkenbond. Wettelijke aanspraak
heeft het daarop niet, nu China, dat veel groo
ter in grondgebied, veel talrijker in bevolking,
veel hooger staat in werkelijke beschaving,
geen vasten zetel in dien Raad heeft. Men moet
alles doen om Duitschland elk propaganda
middel te ontnemen, eiken schijn zelfs van
martelaarschap te vermijden.
Daarbij is. er nog een ander stoffelijk be
lang verbonden aan het slagen van het plan-
Dawes. Dc groote bankiers in de Ver. Staten
en Engeland zullen voor die leening van 40
millioen moeten zorgen. Ik kan toch niet aan
nemen, dat het groote publiek, de kleine be
legger, zich zal wagen aan dit fonds 11a de
ervaring, die de houders van obligaties der
Duitsche oorlogsleeningen hebben opgedaan,
daarvoor is die ervaring nog van te jongen
datum.
Nu zal het zijne goede uitwerking hebben,
als de Amerikaansche en de Engelsche finan-
cieele wereld onmiddellijk belang hebben bij
een behoorlijk finantieel beheer van Duitsch'
land. Frankrijk blijft nog wel de grootste
schuldeischer voor de vergoeding der in dat
land aangerichte schade, maar daar is nevens
de zorg voor het geld, toch nog de zorg voor
de nationale veiligheid in de eerste plaats van
invloed. De geldschieters der nieuwe leening
zijn alleen bij dc financiën geïnteresseerd en zij
begrijpen, dót als Duitschland een nieuwen
oorlog mocht beginnen of door niet nakoming
zijner verplichtingen, voortvloeiende uit het
tractaat van Versailles, dat ongeschonden van
kracht blijft, dwangmaatregelen, al zijn deze
ook van zuiver cconomischen aard, mocht uit
lokken, hen blootstelt aan het gevaar, het ge
leende geld voorgoed te verliezen.
Het zal de taak wezen der Londensche con
ferentie de naleving van het tractaat van Ver
sailles en de voorwaarden der nieuwe leening
zoodanig aan elkaar te verbinden, dat Duitsch
land geen hoop kan koesteren tusschen zijne
schuldeischers verdeeldheid te stichten. Het
vervullen van deze taak is geenszins eene on
mogelijkheid en als zoodoende de positie van
Duitschland wordt geregeld, mag men werke
lijk verwachten, dat in geheel Europa een
rustiger periode zal komen, zoodat eindelijk
men zal kunnen beproeven de algemeene wel
vaart te herstellen van het groot verlies door de
onproductieve uorlogsuitgaven en na-oorlogs-
iiitgaven geleden.
Mr. H. LOUIS ISRAELS
BIJ H
met
I. Het onderwerp dat Mr. Israels behandelt
leidt er toe in dit verband niet Opper-Silezië te
noemen. De wrok daarover is echter, gelijk
den bekwamen schrijver zelf bekend is, in
Duitschland wellicht nog grooter dan die over
de tijdelijke bezetting van de Roer, en zeker
een zeer groote hinderpaal op den weg naar
den Volkenbond. Red.
(Tel.)
TIEN JAREN OORLOGSPOLITIEK.
1914 I Augustus 1924.
Charleroi tl
Parijs op. I
dc regeerinjj
Joffre en IR
ten, den vil
slag aan dl
Duitschlaml
merkelijk u|
voort tot al
onverwacht]
overwonneiT
welk klein L
naam heeft I
opgeworpeil
het Westell
zich grootcI
de inval deL
hijna geheel
sen in Oost!
eerst tot
reeds jaren I
plaatselijke I
sein voor g<l
Duitsche w|
de Russen
zelfs Premyl
zij, evenals
Mackensen c
zijn zegevie|
dracht van I
rijksche soil
Poolsche vrï
De jaren I
worstelde 0 J
vermeerdert!
cfe Triple Al
1 de irredentaI
na Bulgarije
verschillend)!
het resultaaM
reeds tevoreB
Oostenrijk M
machten vol
Roemenië iil
het succes I
werd het bl
of stoot geil
veldtocht, dl
nam en het Ia
gedeelte na il
waar dan tl
de looi
JeptembeB
Engelsch-Frl
de pogingen!
stuit. In I9lfl
geweldigen afl
en heldhafitl
van den ooi
leger-afdeelitB
maar het mol
ook al vielen M
entegen drol
Somme aan|N
in hun handtfl
Inmiddels
tal fronten ul
1 schepen had
[forceeren om 'jH
de poging wl
nellen-expedi;
zou kosten. H
De periode van vijftig jaren, die 1864 van
1914 scheidt en tegelijk" daaraan verbindt,
is zeker een uiterst belangrijke. In een halve
eeuw tijds werden z.g. historische belangen-
vraagstukken opgelost; de politeke landkaart
van Europa veranderd door de opkomst van
Duitschland, en door de vorming van de
Triple Alliantie eenerzijds, de Triple Entente
anderzijds geheel nieuw georiënteerd. Maar
van hoeveel grooter beteekenis is niet, zoo
wel relatief als absoluut, de periode van slechts
een tiental jaren, die thans achter ons ligt.
In dit schijnbaar korte tijdvak voor de
eeuwigheid nauwelijks medetellend is de
politiek niet slechts van Europa, maar van
geheel de wereld omvergeworpendroomen van
eeuwen achtereen als die betreffende de onaf
hankelijkheid van Polen en Bohemen, betref
fende de stichting van een groot Servisch rijk
zijn plotseling, als automatisch in verwezen
lijking geraakt. I11 deze tienjarige periode vor
men 1914 en 1918 de culminatiepunten. In
1914 werd de storm ontketend; de politiek-
economische vloedgolf, die zich vanaf 1918
over de wereld heeft verspreid, is van de ont
ketening van dien storm van menschelijke
hartstochten het begrijpelijk gevolg. Het zijn
niet vier jaren oorlogspolitiek, die wij beleefd
hebben, maar het zijn er reeds tien; het zullen
er zoo straks wellicht meer zijn. Want al werd
formeel door den vrede van Versailles de oor
log beëindigd, de oorlogsgeest waart nog over
geheel de wereld rond, zoowel politiek als
economisch. Het gaat ermede als met den leer
ling van den toovenaar, die wel de formule
kende om het water in overmatigen aandrang
te doen stroomen, doch vergeefs zocht naar
de woorden om den stroom te stuiten, toen
deze hem te machtig werd!
Het uitbreken, plotseling, onverwacht toch
nog na deze jaren van voorbereiding, van den
grooten oorlog op 1 Augustus 1914, had twee
oorzaken: een nabije en een verwijderde. De
nabije lag in den moordaanslag te Serajewo;
de verwijderde in de ontwikkeling, die de zou kosten,
Europeesche politiek heeft gevonden, nadat bleek, werd
Duitschland aan het einde van den Zuid- Van Grieken!
Afrikaanschen oorlog de door Engeland aan-Voor geheel
geboden toenadering weigerde, en Frankrijk Nadat& Duits
erin slaagde om Engeland, dat genoeg had van 1 verwachten
zijn splendid isolation, in den kring van hetEngeland te
tweevoudig Russisch-Fransch verbond te trek-1 binding met I.
ken. De „voorbeeldige" bestraffing, <ioor de poogden de L
Oostenrijksche politiek noodzakelijk geachtJ— -•?-»-
tegenover den moordaanslag te Serajewo. was
rechtstreeks tegen Servië, indirect tegen Rus
land gericht, welks invloed op den Balkan
ten koste van Oostenrijk, in Perzië ten koste
van Engeland zienderoogen toenam. Niet te
Berlijn, maar te Weenen heeft men met den
oorlogsfakkel gezwaaid en den bondgenoot,
die vóór alles loyaal wilde zijn, medegesleept.
Rusland speelde de nevenpartij in dit dubbel-,
zinnig spel; reeds den dag nadat Oostenrijk |iet Heilige L;
zijn opzienbarend ultimatum tot Servië had Grootvorst N
gericht, riep de Russische minister van bui- zijn comman
tenlandsche zaken de gezanten van Engeland
en Frankrijk tot zich]" en de eensgezindheid
dezer Triple Entente scheen voorloopig ver
zekerd. Tenzij de Duitsche diplomaten zich
bekwamer hadden getoond dan zij deden;
tenzij zij hun vrees voor Rusland hadden kun
nen overwinnen door hun vertrouwen op
Engeland te vestigen. Maar het staat his
torisch vast nog op den dag, dat Engeland j
met hernieuwde voorstellen van vriendschap- j
pelijke samenwerking bij Bethman Holweg'
kwam, zag deze slechts Rusland en het gevaar
van de Russische mobilisatie. Daardoor was
samenwerking met Engeland om het conflict
te localiseeren, gelijk toen nog had kunnen
geschieden, vanzelf uitgesloten. Daarbij kwam
de schending van Bclgic's onzijdigheid, uit
z.g. militaire overwegingen, welke Duitsch
land niet alleen een stuk prestige, maar ook
materieel groot nadeel heeft gebracht. In
den aanvang van Augustus was de strijd ont
ketend reeds enkele dagen daarna zou Duitsch
land, door de deelneming van Engeland aan
dien strijd, bemerken, dat het ging 0111 leven
of de wereldheerschappij. Het was geen oorlog,
gelijk wij er gekend hébben in de tientallen
jaren, die achter ons liggen, maar het werd
een strijd op leven en dood, waarin steeds meer
landen, willens of onwillens werden betrokken.
De aanvang van den oorlog bracht een over
weldigend Duitsch succes op het Westelijk
front. Na een korten, hcldhaftigen weerstand
der Belgen bij Luik, braken de Duitschcrs
door, wierpen de Franschen en Engclschen bij
op hun zijde
en zoodoende]
binnen te tre'L
slechts oppeil
Belgische ve
volg. Gebeur
speelden zich
traal geheete
kwamen weer
de oude; heg<
het Heilige L,
successen in
doordrongen.
Russische" leg'
een activiteit.;
rijksche leger!
twijfeld toe h<j I
achtereen de
aanbrachten \fl
stiptheid, waJ
beschikte.
Voort ging (H
het slechts zefl
en waar beid!
Jutland de ojtr
ging de strijcM(
Duitschland d
loren. In 191^
revolutie uit;l
een succes befl
gezien het Ril
zonderlijke bl
wilde begeven!
peet. In den al j
van Brest-Litl
regeering ges]
Duitschland 1
uit het Oosten!
rusten. Maar d I
een vijand biil 1
den aanvang 1 I
had met grool
leger als uit dy
door den onvJ
tenoorlog aan
