KOFFIE, THE
H.H. Landbouwers, Koopt
N.V. Handelmij.
Landarbeiders en Buq
Onj
Reclame Prijsvraag No
^•TIEN GULDEN BELOON
Wed. P. A. Diiermeijer, Donksche Laan 53,
Weet U wel, dat U met een klein b|
het bezit kunt komen van
EEN EIGEN HUIL
Inlichtingen te bekomen aan het ka
MIDDELHARN1S van N.V. Archite
Ingenieursbureau „SCHUITEMAKER'
hoofdkantoor te HAARLEM, Giers
Insulaire Hypotheekb
54/2 pCt. Pandbrievei
2
van 140 pond bestaat dus voor ruim 90 pond
uit water. Door de ademhaling, de huidver
damping, de urine verlaat iederen dag 2 L.
water 't lichaam, dat door en met de voeding
weer aangevuld moet worden. Zonder water
houdt 't leven eerder op dan zonder eten.
Zuiver drinkwater is daarom van groot belang.
3e. De voedingszouten als Kalium-, calcium-
ijzer-, zwavel-, natrium-, magnesiumzouten
enz. van 't zoutzuur en het phosphorzuur.
Met van deze zouten ontdaan voedsel gaat een
dier ook eerder dood dan wanneer het heele-
maal geen eten krijgt. 4e. De z.g. levensstoffen,
met een vreemd woord vitaminen genoemd.
De laatste jaren worden hierover een ontzag
lijk aantal onderzoekingen gedaan in Amerika.
De grond hiervoor gelegd in ons land door
Prof. Eijkman, is moeilijk voor een leek.
Daarom een enkel woord. In vele spijzen, laten
we zeggen, iets levends, een spoor van 't
leven als 't ware, dat door koken vernietigd
wordt. Om deze reden o.a. is de moedermelk
veel beter dan de gekookte koemelk, voor den
zuigeling. Veel beter dan deze laatste is de
melk van modelboerderijen, die ongekookt
gebruikt kan worden; maar verreweg boven
aan blijft staan de levende moedermelk. En
b.v. ook levertraan is rijk aan deze voor ons
onmisbare stoffen. 5e. dan de voedingsmid
delen, die in 't dagelijksch leven als voedsel
bestempeld worden; 't voedsel dan in engeren
zin. De voedende stoffen hierin aanwezig ver
deeld in 3 groote groepen: a. de eiwitlichamen,
b. de vetten, c. de zetmeelstoffen (b.v. stijfsel)
of de z.g. koolwaterstoffen. Deze laatste zijn
samengesteld uit koolstof (b.v. houtskool)
en de bestanddeelen van water (waterstof en
zuurstof). Hiertoe behooren de verschillende
suikers en het zetmeel der tarwe, aardappelen
enz. Vreemd en een beetje ongelooflijk voor
een leek, dat houtskool en wat water de bouw
stoffen zouden zijn voor deze voedende stof
fen, die 2/3 van onze voeding uitmaken en toch
wordt in de natuur dit wonderbaarlijke tot
stand gebracht.
De vetten bestaan uit dezelfde grondele
menten, maar dan anders gegroepeerd. De
eiwitlichamen, eveneens uit koolstof, water
stof en zuurstof, maar hier komt als kenmer
kends een nieuw element bij, n.l. de stikstof,
d.w.z. het bestanddeel der lucht, dat overblijft,
als de zuurstof er uitgehaald is en waarin
inensch of dier dan stikt. Nog vreemder en
toch waar, dat de toetreding" dezer stikstof
de vorming der voedende eiwitstoffen moge
lijk maakt. Deze eiwitstoffen vertoonen een
buitengewoon samengestelden, nog lang niet
volkomen doorgronden bouw.
In de gewone voedingsmiddelen zijn ge
woonlijk 2 of 3 der groote groepen van voe
dingsstoffen aanwezig, maar in zeer verschil
lende mate.
De dierlijke voedingsmiddelen (vleesch,
visch, gevogelte, eieren, melk, kaas, boter)
geven vooral de benoodigde eiwitlichamen en
vetten. De plantaardige (brood, aardappelen,
suiker, meelsoorten) vooral de noodige kool
waterstoffen. (Erwten en boonen bevatten
echter ook belangrijke hoeveelheden eiwit).
De groenten en 't fruit zijn vooral nuttig door
hun gehalte aan voedingszouten. Het is nu de
taak der spijsverteringsorganen (mond, maag,
darmen met hun bijbehoorende klieren, die
allerlei verterende sappen afscheiden) om uit
al die honderden voedingsmiddelen de voe
dende bestanddeelen als eiwit, vet of kool
hydraat af te scheiden. Dit is een ontzaglijk
werk en de knapste schiekundigen kunnen met
men door extra nieuwvorming van cellen;
dit heeft dus naar verhouding meer eiwit noo-
dig. De zetmeelstoffen (Kolwaterstoffen),
worden vooral gebruikt voor de spierwerking,
dus vooral voor de lichamelijke beweging en
arbeid. De vetten zijn door hun enorme ver-
brandingswaarde vooral geschikt voor het op
peil houden der lichaamswarmte, daarom
bestaat in de Poolstreken de voeding voor 't
grootste deel uit vet.
Hoeveel voedsel is nu noodig? Dit schom
melt tusschen wijde grenzen en is afhanke
lijk: le van 't lichaamsgewicht, waarbij 't
overdadige lichaamsvet als ongeveer buiten
de stofwisseling staande eigenlijk moet wor
den afgetrokken. Dit is te begrijpen door de
vroegere vergelijking: een zware auto heeft
meer benzine noodig dan een lichte, 2e den
leeftijd: een kind heeft naar verhouding meer
voedsel noodig wegens den groei en de buiten
gewone beweeglijkheid van hen. Op ouderen
leeftijd om dezelfde redenen minder noodig
dan op volle levenskracht. Hoe meer hoe zwaar
der de auto moet werken, des te meer benzine
heeft zij noodig. 3e de leefwijze: een zwaar
arbeidende persoon heeft meer voedsel noo
dig, vooral koolwaterstoffen; een rustend per
soon veel minder. Voor een uurtje wandelen
zijn reeds ongeveer 160 (nader te behandelen
caloriën) noodig. 4e Gestel: de eene persoon
schijnt meer voeding noodig te hebben dan de
andere; 't eene volk meer dan 't andere. 5e De
uitwendige omstandigheden: in den winter
en de koudere landen b.v. is meer vet noodig
dan in den zomer en de warme streken door
verschil van warmteafgave van 'r lichaam aan
de omgevende lucht. De voedingswaarde van
't voedsel nu uitgedrukt in verbrandings
waarden, d.w.z. in de wartme-eenheden (calo
riën), die bij verbranding ervan vrijkomen
Nu is 1 Gr. eiwit 4,1 Calorie, 1 gr. koolhy
draat is eveneens 4,1 cal., 1 gr. vet 9,3 cal.
Als leiddraad veelal wordt aangenomen
dat voor een volwassene, matig werkende per
soon dagelijks noodig zijn 40 caloriën per
Kg. lichaamsgewicht; dus voor iemand van
70 Kg. 3000 caloriën. Een zwaar werkende
van 't zelfde gewicht zal er 4000 noodig
hebben; houdt"hij volkomen rust dan 200.
Een kind heeft er wel 70 per Kg. lich. gewicht
noodig (wegens de sterke groei en de onophou
delijke beweeglijkheid). Deze voedingswaar
den, deze caloriën, verkrijgt 't lichaam nu
door de verschillende voedingsmiddelen. Door
zeer verschillende voedsels kan men deze voe
dingswaarden binnenkrijgen, maar alle 3
hoofdgroepen van voedingsstoffen moeten er
in vertegenwoordigd zijn. En als een soort
ideale voeding werd vroeger aangemerkt:
1,5 eiwit, 0.8 gram vet en 7 gram koolhydraat,
per Kg. lich. gewicht voor den volwassene.
Dus voor iemand van 70 Kg. 105 Kg. eiwit
ruim 400 cal.)56 vet ruim 500 cal.) en 4
490 koolhydraten ruim 2000 cal.) dus sa
men i 3000 Caloriën.
Met veel minder eiwit kan een volwassene
ook wel toekomen, maar liefst gaat men niet
beneden 1 gr. per Kg. lich. gewicht. Vet en
zetmeelstoffen (koolhydraat) kunnen elkaar
vervangen binnen ruime grenzen, volgens hun
verbrandingswaarden; waarbij dus 9 gr. kool
hydraat 4 gr. vet. Op 'tprojectiedoek werd
getoond de samenstelling en voedingswaarde
der meest gebruikelijke voedingsmiddelen en
maaltijden.
Na deze theoretische bespreking nog enkele
praktische opmerkingen. Wat is 't doe 1 der voe
ding? Dit is de juiste toevoer van voedende
al de hulpmiddelen der hedendaagsche tech- s^°^,en ,aan,^e ceNen. Geen vetmesting. Over-
niek dit niet nadoen. Wat een werkzaamheden, maat schaadt, ook hier. Men kan zich ook dood
welke hulpmiddelen, welke scheikundige ken- ®£en> voorn- aan e,w,t (Paascheieren b.v.)
nis moeten niet aangewend worden in een Worden de cellen overstroomd met voedsel,
suikerfabriek, om de suiker uit de bieten af te ^a* ze n,e* verwerken kunnen, dan dit afge
scheiden. En wat een bescheiden, nietige taak zet, vooral ais vet. Dit tot zekere hoogte nut-
is dit dan nog vergeleken bij het scheikundige (voedsel-reserve in tijd van voedselnood)
werk, door de spijsverteringswerktuigen ver- maar overdadig afgezet vet is dood kapitaal,
talent in een zweetdoek m den grond geborgen.
Overmatig lichaamsgewicht door sterke vet-
ontwikkeling als voedselverspilling niet alleen,
maar ook als beslist schadelijk te beschouwen.
Wat als een normaal lich.gewicht te be
schouwen? Zooveel Kg., als men centimeters
richt. Al dat vet, dat eiwit, die koolhydraten,
worden niet alleen uit 't voedsel afgescheiden,
maar bovendien eerst ontleed in hun bestand
deelen en dan weer opnieuw opgebouwd,
't Rundervet, om maar iets te noemen, wordt
door de spijsveteringswerktuigen eerst afge
broken en dan wordt er menschelijk vet van boven 1 M. lang is. Een persoon van 1,70 M.
gemaakt. Zoo ook krijgen de lichaamscellen lengte, dus 70 Kg., netto gewicht met klee-
met 't bloed geen kippeneiwit toegevoerd, ren 10 pond erbij, dus 150 pond. Boven
maar dit wordt in den darm afgebroken en de 40 jaren liefst hier nog wat beneden. Op
opgebouwd tot menschelijk eiwit; ze krijgen die jaren door Levensverzekeringenmaatschap-
zoo ook geen plantaardig zetmeel toegevoegd, pijen candidaten met belangrijk overwicht
maar dit wordt veranderd in de lever in z.g. minder gewenscht.
dierlijk zetmeel en als druivensuiker aan 't Wanneer te weinig voedsel? Als 't lichaam
bloed afgegeven. Ons darmkanaal is dan ook te kort komt, om al zijn functies goed te ver
te vergelijken met een reusachtige scheikun- richten, dan ondervoeding. Gevaren hiervan:
dige fabriek, waar allerlei grondstoffen ver- bij kinderen achterblijven in lengtegroei (niet
werkt v/orden. Gewoonlijk meent men dat zoo zeer nog in dikte); bij volwassenen onvol-
ons voedsel voornamelijk verteerd wordt in doende werkkracht. Bij beiden onvoldoenden
de maag; dit is onjuist. In de maag ondergaan weerstand tegen allerlei, vooral besmettelijke
de eiwitten slechts een voorloopige vertering; ziekten en in 't bijzonder de tuberculose,
de vetten en koolwaterstoffen worden in de Bij te veel voedsel, dan overvoeding: ge-
maag in't geheel niet veranderd, de maag doet volgen hiervan vetzucht, jicht, suikerziekte,
hoogstens Vio van spijsvertering; deze bemoeilijkte en verzwaarde werking van 't
komt voor 't overgroote deel tot stand in de hart; daarvoor groote gevaren bij besmette-
darmen met hun bijbehoorende. klieren (al- Hjke ziekten met hooge koorts voor slechten
vleeschklier). De onbruikbare of onverteer- afloop.
bare resten van 't voedsel worden als drek- Bij personen voor aanleg voor deze ziekte
stoffen uit den darm verwijderd, zooals de dus vooral magere, schrale voeding noodig.
„slakken" uit een scheikundige fabriek. Dg Bij te magere personen vooral die met aanleg
3 groepen voedingsstoffen zijn alle noodie voor tuberculose ruime voeding noodig; vooral
voor de verschillende lichaamsdeelen. De vetten (boter, olienootjes, levertraan en ei-
eiwitstoffen zijn vooral noodig voor den op- witten (vleesch, melk, eieren) moeten in hun
bouw en 't op peil houden der weefsels. Jm- voeding ruim aanwezig zijn. Een zeer verbreid
mers, de cellen bestaan uit een soort eiwit- wanbegrip omtrent de voeding is dit, dat men
klompje en telkens sterven er hiervan af. allerlei soorten lichaamszwakte meent te kun-
De gemiddelde levensduur der cellen is nen overwinnen door maar zooveel mogelijk
slechts ongeveer 6 weken en van de ongekende voedsel in zijn maag te stoppen. Dit nu is
billioerten cellen van ons lichaam vallen er glad verkeerd. Vele patiënten, vooral die dikke
door den dood voortdurend uit, evenals dit zenuwlijders en vooral lijderessen, zouden zich
in de gewone maatschappij gaat met de af- veel minder zwak voelen, als ze eens ophielden
zonderlijke individuen. Voortdurend worden met zich al maar vol te proppen met voedsel,
dc uitgevallen cellen vervangen door nieuw- en dan liefst nog met z.g. versterkende voed-
gevormde, die ontstaan uit de volwassen cel- seis. Ik kom hier ter verduidelijking weer terug
fen. Bij 't jonge groeiende kind moeten de op onze auto-vergelijking. Of een mensch
weefsels bovendien steeds in omvang toene- zwak of sterk is van nature, hangt voorname-
lijk af van zijn „gestel" evenals een auto sterk
of zwak in de reparatie is, al naar haar bouw
en maaksel is. Evenmin als men nu een 2e of
3e rangs auto sterker kan maken door over
matige toevoer van benzine, evenmin gelukt
dit bij zulke patiënten door overmatige voe
ding. Juist omgekeerd, een auto kan men vaak
tot grooter krachtsontwikkeling brengen door
de overmatige toevoer van benzine te vermin
deren, het mindere benzinegebruik veroorzaakt
dan betere verbranding en meer kracht. Zoo
ook bij zulke patiënten: weg met al dat over
matige voedsel, dat toch niet in de cellen om
gezet en verbrand kan worden en dat maar aan
leiding kan geven tot vervetting van allerlei
organen. Minder voedsel en meer werk, waar
door het matige voedsel verteerd kan worden
en den overlast van het vele lichaamsvet mis
schien nog weggenomen. Het nuttigen van
het voedsel is de eerste stap in de voeding en
de vertering in 't spijsverteringskanaal, de
tweede, maar deze zijn slechts de noodzakelijke
werkzaamheden voor den derden stap, waarop
het aankomt, n.l. de omzetting, het verbruik
der voedende bestanddeelen in de cellen. Mis
sen deze dit vermogen dan heeft ons lichaam
geen baat van de voeding, dan gaat de energie,
die in 't voedsel ligt opgesloten, ongebruikt
't lichaam weer uit. Dit is gedeeltelijk 't geval
bij suikerziekte, waar bij lichte gevallen de
koolwaterstoffen slechts gedeeltelijk worden
omgezet door de cellen en in verder gevorderdé
gevallen ook de vetten en eiwitten gedeelte
lijk onverbruikt blijven. Vroeger liet men deze
patiënten weinig suiker en zoetigheid en zeer
veel vet en eiwit gebruiken, om die zetmeel
stoffen te vervangen. Maar ook hier is geble
ken, dat de overdadige voeding de patiënten
slechts achteruit bracht en zwakker maakte.
Wat schrale voedsel en dan alleen, wat ze ver
bruiken kunnen, is thans veroorloofd en met
veel beter resultaten. Maar ook hier zijn vele
leeken maar moeilijk te overtuigen van de na-
deelen van het vele voedsel, tot hun eigen
schade. Ook ten opzichte van versterkende
middelen een verkeerd begrip. Dit zijn meer
geconcentreerde voedingsmiddelen, maar geen
toovermiddelen. Dezelfde voedingswaarde even
goed te krijgen door schralen kost, maaf hier
van natuurlijk grooter hoeveelheden te nemen.
Voor zieken dit of vaak niet gewenscht, maar
voor een gezonde spijsvertering vaak juist wel.
Of men zijn loon uitbetaald krijgt in enkel
guldenstukken of pasmunt, doet aan de grootte
niets af. Voor den een is dit,.voor den anderen
dat gewenschter. Zoo ook hier.
Overdreven voorstelling ook van de voe
dingswaarde van eieren en b.v. biefstuk, tegen
over die van aardappelen en varkensvleesch.
Dit laatste is veel voedzamer dan biefstuk.
Bouillon vaak aangeprezen als versterkings
middel, maar de voedingswaarde ongeveer
niets, zelfs minder dan b.v. van sla. 100 gr.
spek heeft een voedingswaarde van 746, 100 g.
biefstuk 105, 1 ons vet varkensvleesch
405, 1 ei 80; 1 maat melk 340 caloriën. In
spek zit dus 7 maal méér voeding dan in bief
stuk en in varkensvleesch 4 maal, 1 maat melk
bezit meer voeding dan 4 eieren. 1 ons gepelde
olienootjes 6551! in 100 gr. levertraan
900!voedingseenheden. Ook wijn wordt vaak
nog aangeboden als krachtmiddel. Nu heeft
de alkohol een hooge verbrandingswater n.l.
7,3, die daarin 't vet nabij komt, maar alko
hol is nu eenmaal een tweesnijdend zwaard,
waarvan ook voor geneeskundige doeleinden
steeds minder gebruik gemaakt wordt.
Met een paar opmerkingen wordt ook 't ve
getarisme besproken. In de Noordpoolstreken
is dit onmogelijk voor de inwoners, omdat
daar niet veel anders te krijgen is als vleesch,
visch en levertraan. In de tropen leven de in
woners voornamelijk van rijst, en wat visch,
zoodat daar de voeding al aardig in de vege
tarische richting gaat.
In onze gematige streken is gemengde voe
ding de geschiktste. Men kan echter wel zeg
gen, dat de voeding in de gegoede standen veel
te weelderig is en ook met te veel dierlijk voed
sel, met alle bovengenoemde nadeelen der
overvoeding. Van de daardoor veroorzaakte
ziekten heeft de arbeidersbevolking weinig te
lijden. De rijkdom heeft niet alleen zekere
zedelijke maar ook zijne lichamelijke gevaren
o.a. geestelijke en lichamelijke opgeblazen
heid. De voeding van de arbeidersbevolking,
die een behoorlijk loon verdient, waarvan na
tuurlijk geen deel besteed mag en kan worden
voor alkohol of weeldeuiigaven, is m.i. nog de
beste.
Ten slotte werd nog voor hen, die zich uit
een praktisch oogpunt van het dagelijksch
leven wat meer op de hoogte willen stellen
van een goede voeding, aanbevolen het werkje:
„Goede en goedkoope voeding", uitgegeven
door den Volksbond tegen Drankmisbruik k
25 ets. Een werkelijk heel aardig en nuttig
boekje, waarin o.a. de voedingswaarde van
de meest gebruikelijke, eenvoudige voedings
middelen en maaltijden aangegeven is. Ten
slotte werden nog een reeks lantaarnplaatjes
vertoond over de hygiëne der voeding.
Verslag van de vergadering van den Raad
der Gemeente Stellendam, op Woensdag
12 Maart, des namiddags half drie.
Voorzitter Burgemeester Charbon, aanwezig
alle leden.
De voorzitter opende de vergadering door
voorlezing van het gebedsformulier, waarna
de notulen der vorige vergadering werden voor
gelezen en onveranderd goedgekeurd.
1. Ingekomen Stukken:
a. Proces-verbaal van de kasopname bij
den gemeente-ontvanger op 10 Maart, waaruit
bleek, dat een bedrag van 11980,19 in kas
was.
b. Een schrijven van de Gemeente Wer
kendam, waarin werd verzocht adhaesic te
willen betuigen aan een besluit van dien raad
om bij de regeering aan te dringen om dc kos
ten van het M. O. wederom voor rekening
der Regeering te krijgen.
B. en W. stelden voor, aan dit verzoek te
voldoen, daar dit mede lag in den geest van
den raad. Hiertoe werd daarna met algemeene
stemmen besloten.
c. Een missive van Ged. Staten waarin
werd medegedeeld de regeling der jaarwedden
voor de gemeente-ontvangers. Voor Stellen
dam zal dit voor het jaar 1924 op f800
komen. Voorzitter zegt dat over 1923 nog
hetzelfde zal moeten worden betaald als in
1922, zoodat zulks voor en op de Begrooting
voor 1923 ƒ500 te laag is geraamd, omdat B.
en W. toen wel van oordeel waren dat die
nieuwe regeling reeds zou ingaan 1922.
d. Een verzoek van den heer C. Gebuijs,
om ontheffing van zijn aanslag in de honden
belasting.
e. Een eensluidend verzoek van D. Human,
Voorzitter zegt volgens de verordening eigen
lijk geen ontheffing kan worden verleend,
dus stelde voor afwijzend te beschikken. Hier
toe werd besloten.
2. Subsidieverleening aan de Bewaar
school.
Voorzitter deed mededeeling dat van de
vereeniging tot sctihting en instandhouding
eener Chr. Bewaarschool een verzoek was
ingekomen om subsidie te willen verleenen.
Uit de memorie van Toelichting bleek het
volgende:
dat de totaal-kosten van exploitatie veilig
op f 1500,gerekend kunnen worden, dat het
gebouw van de Ned. Herv. Kerk geheel gratis
voor dat doel zal worden afgestaan, dat zij
thans aanvankelijk een 100 leerlingen hebben,
dat zij zich voorgesteld hebben om voor school
geld 10 cent per week per kind te heffen, waar
door dan een derde van de totaalkosten wor
den bestreden, dat zij verder thans een zoo
groot aantal leden en begunstigers heeft dat
de vast te stellen contributie ook een derde
van de totaalkosten dekken, zoodat zij den
raad der gemeente verzoeken ook 10 cent per
kind per week te willen bijdragen in den vorm
van subsidie.
Daarna deed de voorzitter mededeeling van
een ingekomen stuk van dezelfde strekking
als het voorgaande, van dé Vereeniging tot
stichting en in standhouding van de Bijz.
school.
Voorzitter zegt, naar aanleiding van de
beide ingekomen requesten, niet meer getwij- i
feld behoeft te worden aan de begeerte der
gemeente naar bewaarschool-onderwijs. Dit
zijn B. en W. dan ook redenen geweest dat zij
thans den Raad voorstellen om de gevraagde
subsidies te verleenen. Echter stellen B. en W.
daarvoor enkele eischen. Zij verlangen dat
eventueel aan beide scholen een gediplo
meerde kracht werkzaam zij, dac de be
sturen jaarlijksch rekening en verantwoording
doen en zij den leeftijdsgrens bepalen op
3£ jaar.
"De heer Holleman zegt in principe wel voor
bewaarschoolonderwijs te zijn, doch in dit
geval zich toch te moeten verzetten tegen de
voorstellen van B. en W. De politieke verhou
ding in den Raad is vorig jaar gewijzigd, ver
schillende malen is getracht mij van meening
te doen veranderen op dit gebied, doch ik heb
me in deze niet verloochend en heb gestand
gehouden wat ik voor veie jaren heb gekozen.
Dit heeft mij den iaatsten tijd vrienden, klan
ten en ja zelfs mijn wethouderszetel gekost
en niemand zal er zich over verwonderen dat
ik het zeer op prijs zou stellen als er openbaar
bewaarschoolonderwijs kwam. Het heeft me
dan nu ook eenigzins verwonderd dat de voor
zitter geen drie verzoeken in behandeling heeft
gebracht. Destijds is er van de Oudercommissie
der Openbare school een verzoek ingekomen
om tot stichting van een bewaarschool over
te gaan. Toen was de raad met B. en W. van
oordeel dat de kosten te hoog zouden loopen
en nu is er bij B. en W. ineens wel geld voor
twee scholen aanwezig. Gezien de houding van
B. en W. in deze stel ik dan ook voor om het
derde verzoek thans maar gelijktijdig te be
handelen.
Voorzitter: U maakt hiervan een politieke
kwestie, toen destijds dat verzoek is ingekomen
van de door u genoemde oudercommissie,
was het een geheel andere zaak, nu is alles
klaar, zij hebben een gebouw en met ge
ringe kosten van de gemeente is de Gemeente
gebaat.
Ik meen te mogen zeggen dat de gemeente
gelukkig kan worden geacht, dat zij tegen een
zoo lage subsidie in het bezit kan komen van
de school.
Vogelaar: Het heeft me alle bewondering
afgedwongen de houding in deze van B. en W.
Toen die twee eerste requesten daarover in
kwamen, waren B. en W. er tegen. U zei, mijn
heer de Voorzitter dat het niet noodig was en
die stichting van twee scholen onzin zou zijn.
Toen zei U te zullen trachten die twee partijen
bijeen te krijgen om dan tot een gezamelijke
stichting te komen. Nimmer mocht ik iets
meer van die samenwerking vernemen, en nu,
plots is het wel goed bij B. en W. dat er twee
scholen komen en is er nu wel geld en is de
stichting ineens zoo erg noodig dat niet langer
gewacht kan worden. Mijnheer de voorzitter,
als we zoo doorgaan, dan gaan we ten gronde,
we zitten nu reeds aan den rand van den af
grond en kunnen, als wc eenmaal beginnen
met subsidie verleenen net aan den gang blij
ven. Geven we het den een dan hebben wij niet
het recht het weer een ander te weigeren. Hier
had gemakkelijk een bewaarschool gesticht
kunnen worden zonder dat zij de gemeente
behoefdep aan te spreken. Docli hier geldt het
meer een principieele kwestie, de eene bur
ger wordt tegen den anderen opgestookt.
Voorzitter: Groot is het verschil tusschen
toen en nu, zooals ik daar even zeide, ik kan
me niet begrijpen, waarom u tegen die stich
ting bezwaar heeft. Ik mag toch ook gerust
aannemen dat U van Uw kant voor Chr.
onderwijs is. En gezien de toelatingsleeftijd
voor het lager onderwijs is het toch zeer ge
wenscht dat er een bewaarschool komt.
Vogelaar: Over die toelating maak ik me
niet ongerust, dat zal het zevende leerjaar
wel achterna gaan. Wanneer het voorstel van
B. en W. eventueel wordt aangenomen, dan
géven we subsidie aan een zaak die geheel in
de duisternis en een besloten kring is opge
groeid. Dat dat troepje nu hier om subsidie
komt, blijkt wel een tekort aan inzicht te zijn
om een school te stichten, waarom zijn ze niet
naar het bestuur van de Bijz. school gekomen
die reeds zoovele jaren een school heeft be
stuurd, nu ze toch een Chr. School willen?
Hier had het evengoed zonder gemeente
subsidie kunnen gebeuren, evenals te Dintel-
oord en Willemstad.
Voorzitter: Ook op deze school is toch een
ieder toelaatbaar.
Vogelaar: Maar waarom komt dan niet eerst
het request van vorigen keer in behandeling,
op die toen op te richten school was toch ook
een ieder toelaatbaar. Neen, hier geldt het
alleen een kerkelijke strijd en anders niets.
Voorzitter: B. en W. kunnen hiervan niets
bespeuren.
Vogelaar: De vereeniging moest zich scha
men om voor zoo'n luttel bedrag naar de ge
meente te komen als ze zooveel leden en be
gunstigers hebben. Het is hier een doordrijven
van kerkelijke politiek. Alles is in beknopte
termen gedaan en klaargesmeed. Doch dit
initiatief moet niet van een kerk uitgaan.
Voorzitter: Maar de Vereeniging heet toch
Vereeniging tot stichting en instandhouding
van een Chr. Bewaarschool?
Vogelaar: Men kan het kindje doopen zooals
men wil, doch 't is zooals ik daareven heb
gezegd. Die subsidie-geverij loopt tot in het
oneindige.
Holleman stelde voor het oude adres in
stemming te brengen.
Voorzitter: Het is al zoo'n tijd geleden, dat
dit is ingekomen.
HollemanDat doet niets ter zake, er staat
geen tijd van verjaring op.
Voorzitter verklaarde zich tegen dat voor
stel.
Holleman: Laten we dan door stemming la
ten uitmaken of de raad voor openbaar Be
waarschoolonderwijs is. Koese ondersteunde
dit voorstel.
Voor openbaar onderwijs stemden de heeren
Roon, Holleman, Koese en Hoek.
Daarna bracht de voorzitter het voorstel
van B. en W. in stemming.
De heer Holleman vroeg daarvoor nog het
woord doch 't werd hem niet meer verleend
door den Voorzitter, hoewel hij aanvoerde dat
dit weer een nieuwe zaak was.
Dit voorstel werd met 3 tegen 3 stemmen ge
klopt. Voor stemden de heeren wethouders
Biemond en Roon en Vogelaar. Holleman
stemde blanco omdat hem het woord niet meer
werd verleend.
Voorzitter meende dat dit opnieuw in be
handeling kwam in de volgende vergadering,
omdat de stemmen staakten.
Holleman: Dus kunnen we achten dat dit
voorstel als verworpen is te beschouwen.
Voorzitter perplex, en zegt dat zulks niet
waar is.
Holleman: Dan moet U dat maar eens na
zien, 't is toch een voltallige vergadering.
Voorzitter draagt den secretaris op te onder
zoeken.
Daarna deed hij de mededeeling, dat de heer
Holleman gelijk had.
3. Vaststelling Kohier Hondenbelasting.
Voorzitter deed mededeeling dat er 67 hon
den in de le klasse en 30 in de 2e klasse zijn
aangeslagen met een totaal opbrengst van
255. Alzoo werd dit kohier vastgesteld op
dat bedrag.
4. Herziening schoolgeld verordening.
B. en W. stelden voor, nu de wet veranderd
is en dat geen reductie meer wordt gegeven
voor meerdere kinderen, doch dat de aanslag
voor schoolgeld naar het belastbaar inkomen
wordt berekend, de klassenindeeling als volgt
te maken:
500700 5 cent per leerling.
700—1000 10
1000—1200 15
1201—1500 20
1501—2000 25
2001—2500 30
2501—3000 35
3001—4000 40
4001—5000 45
5001 en meer 50 cent per leerling.
B. en W. hebben hiertoe aanleiding gevon
den in het voorstel van een half jaar geleden,
dat wel van dezelfde strekking was. Met deze
regeling komen we toch tot dezelfde heffing
als geraamd was.
De heer Holleman stelde voor die klassen
als volgt in te deelen:
Met een inkomen (belastbaar) van
500— 700 5 cent per leerling
701—1000 10
1001—2000 15
2001—3000 20
3001—4000 30
4001 en meer 45
Holleman was van meening dat het onder
wijs de zorg moet zijn gemeente en Vader Staat.
Vogelaar zegt dat de menschen hier veel te
laag zijn aangeslagen.
Holleman kent die gevallen ook.
Het voorstel van B. en W. kwam in stem
ming nadat Vogelaar enkele ophelderingen
had gevraagd, en werd aangenomen met 6
tegen 1 stem, die van den heer Holleman.
5. Vaststelling percentage heffing Plaat
selijke Inkomstenbelasting.
Voorzitter zegt dit gevoegelijk op hetzelfde
van verleden jaar gesteld kan worden, n.k 4J
Vogelaar feliciteerde het dagelijksch bestuur
met dit nog werkelijk mooie succes.
Vaststelling vergoeding in de kosten van echter zal die
Bijz- Onderwijs. Voorzitter ze
Voorzitter deelde mede dat zulks geschat is van de Bijz. Scl
op 361,42. en dat door de inning van school- dat daaraan nietl
geld door het bestuur zelve slechts 115,05 moeten slechts
uitgekeerd behoeft- te worden in contanten. Vogelaar: De
Vogelaar: Ik had nog wel gedacht dat hier- gedupeerd doord
bij een voorstel zou zijn van li. en W. Er be-1 niet hebben mo-J
staat een wettelijk:en een zedelijk recht en nu j Voorzitter
geloof ik dat die school volgens het zedelijk schooluren wordl
recht toch nog wel recht heeft op een groot ere j plomeerde damel
uitkeering. door de wet erker
Voorzitter zegt dat zulks berekend wordt als zoodanig ni
naar den kostprijs van liet Openbaar onder- Vogelaar: Da
wijs. 23 a 24 aanl
Vogelaar: Wat is de reden dat de Openbare er meer van diJ
dit jaar zoo goedkoop is geweest. Die oorzaak lk stel dan ookl
is deze, de raad dezer gemeente had besloten werkonderwijs lef
tot verbouwing over.te gaan van die school; Voorzitter: Dil
toen is er wat of niets meer aan gebeurt en dat niet worden goef
is mede een oorzaak tot goedkoop exploiteeren, liet beste hierovj
en hierdoor lijdt nu de Bijz. School gebrek, Staten.
Maak uit het woord „WEDERHUISHANDEL", zooveel
goede Hollandsche woorden, zooals deel, dans, lied
hoogstens 6 letters en zend deze met 37 cent postzeg
sloten vóór 25 Maart aan ons adres. Uitslag ontvai
omstreeks 9 April. Die de meeste goede woorden zen
TIEN GULDEN. De volgende een KOEKOEKKLOK-
Alle volgende inzenders een prijs naar keus. zooals t
HUIS, COLLIER, HOUTEN TABAKSPIJP, LEDEREN i
MONNAIE, VULPENHOUDER, ZELFDRUKKERIJ enz.
mogen de 200 eerste, dus vlugge inzenders, een 2den pi
lijst kiezen.
Prijswinners betalen later vracht enz. Onze prijzen zijn
De Heer Willem Nieuwboer te Leerdam, schreef:
„Ik heb het Wederhuisje aan huis en daarvoor nogn
hartelijken dank".
De Heer W. Haarbosch, Gem.-Veldwachter te Dongen,
„Wij hebben de Koekoekklok en het Theeblad in de t;
ontvangen en zijn er zeer over voldaan, tevens onzenj
zal de klokken zeer aanbevelen".
Mej. Marie Aantjes Jd. te Oud Alblas, schreef:
„lk heb het Koekoekklokje ontvangen, het gaat goecri
èn roepen. Hartelijk dank voor het cadeautje. Na Groetejj
De Heer Cyvat Lz.v., Serooskerke (Walcheren), schreeiff
„Mijn dank voor Uw prachtig Theeblad, dat door mijnT
afgehaald en bijzonder goed bevallen".
Zorg voor uw duidelijK adres. Op den brief postzegellj
en in den brief bij de Bon 37 cent postzegels (Geen Geld) tj
Deze Bon bijsluiten en
37 cent postzegels
Naam
Adres
Lezer van
.ONZE EILANDEN."
De Pandbrieven der
te Zierlkzec mogen in aanmerking komen voor een alleszins
goed rendecrende belegging. Zij behooren tot de Fondsen, ij
Rijksverzekeringsbank hare gelden mag beleggen. Aan Panc|
omloop voor ruim 11 Vs millioen gulden. Verkrijgbaar
100 pCt. bij Heeren Agenten en Correspondenten.
