ABAK
>CT-S
JE*
SDE
is het die ze ook repareert
SAN1TAS
r
E, Middelharnis.
d. HOEK'S OCHIENDVOER,
Tandarts Regensburg,
28 November 1923
n°. 8.
/eldadigheids-Bazar te Wliüdelliarnis.
VINETA.
1923.
lijke Stand.
RKSLAND.
us, z. v. Jacob Zood en Cor-
Vink, 78 j. weduwe van
van 1 Oct. tot 15 Nov.
i, z. v. J. v. d. Sluis en E. Slui-
■ina. d- v YV. Assenbergen J.
Johannes, z. v B. Y'oogt en
z. v. H.. V'oogt en S fcl. ilan-
d Hoeven en G. Nuorder*
•n L. Noordermeer; Noor-
shoofd
Hoeven en G Noordermeer;
Noordermeer; Jb. de Vries en
T. maand October.
F. Mol en D. J. Bevaart
Snajjer en J. Be/einer.
L)«-kker30j en N deJongh
26 j en M Poldervaart 22 j.
d. Hoek 23 j. en II. P. Herre-
maand October,
d. v. B Vinekus en C v. d-
YV. Schejjgrond en YY'.Tuk-
Meter Overgaauw en Joosje
en Veldhuizen 72 jaar.
kbeurU-n.
25 November.
rt HERVORMDE KERK.
s. Kruijt Oogstcollecte.
ds. Van Montfrans.
■'an As.
Van As uit Dirksland.
(loots.
Stellendam, vin. en 'sav. dhr. Bouman.
Goedereede, vin. ds de Gids.
Uuddorp, gèeu dieust.
Nieuwe Touge, vui. leeskerk eu's av. ds. Krujjt.
Oude Tonge, nam. ds Kloots vau Melissant.
Ooltgeuspiuat, uam. ds. Polhujjs.
Den Bommel, voi ds, v. .Montfrans uit S.'djjk.
Stad aan 't Hariugvliet, viu.ds. Polhujjs.en's av.
leeskerk.
Hellevoetsluis, vm- en 'sav. ds. Timuier.
Nieuw-Helvoet, vm. ds. Priester.
Nieuweuhoorn, vui. ds. de Voogd v. d. Straateu.
Hockanje, 'sav. ds Witkop. (Geen doop).
In 't vervolg wordt by de avoudiliensteu geluid
om half vyf in plaats van om \ier uur.
Oost voor ue, 'sav. ds. Brinkerink wydiugsdienst.
Tin te. Kerkelijke Vereeuiging's av. ds Bartstra.
Vierpolders. vm. ds. Zwiep.
Zwartewaal. vin ds. Bartstra.
Heeuvliet, vin. ds. Romyn.
Abbenbroek, vm. ds. Wanrooy.
PROTEST ANTEN BOND.
Sommelsd'ük, (Langeweg) 's av. ds. Mahkink.
Brielle. vm. dhr. YY'. Noordhoff then! caud. uit
Leiden.
GEREFOKMEERDE KEHK.
Middelharnis, vm. en 'sav. ds. Akkerhuis uit
Maassluis.
Melissant, vm. en 'sav. leeskerk.
Stellendam, vm. en's av. ds. Boumauit Rysen-
burg.
Ouddorp. vm. en um. Ds. Y'an Velzen uit Mid
delharnis.
Ooltgensplaat. geen dienst.
Den Bommel, vm. en 'sav. ds. Sehaafsma.
Stad aan 't Haringvliet, vm. en nm ds. de Graaf.
Hellevoetsluis, vm. en 'sav. leeskerk.
Nieuw-Helvoet. vm. eu 'sav. leeskerk.
OUD-GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Melissant. vm eu 'sav. dhr. v. d. Lugt
Herkingen, vm.. en 'sav. leeskerk.
Stad aan 't Haringvliet, vm en 's av. leesk» rk.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Dirksland, vm. en 's av. leeskerk.
l!llll]!llllllllllIllllUll]||llUlllllll!lll!llllll!llllllllll!!lllllilllllllllll]l|^
)UWER
SOMMELSDIJK j
lagazijn,
E1L, COCUSARTIKELEN, I
■KENS VACHTEN, m
ERGORDIJNEN j
terartikelen,
agsten prijs,
reizigers bezoek.
ÏRON1NGEN
en Overflakkee
Een goede raad!
Voedert Uw Kippen met
dan komen ze spoedig aan den leg.
Verkrijgbaar bij: G. VERYVEIJ, Nieuwe
TongeJ. v. PROOIJEN, DirkslandWed.
M. v. SETERS, Stellendamv. d. SPAAN.
Melissant; H.BERK,Stad a.'t Haringvliet;
JOH. VAN NIMWEGEN, Sommelsdijk;
B. KOSTER en A. VISSER, Middelharnis
A. MUNTERS, Herkingen.
Solide Alnemers gevraagd.
l-aan van Meerdervoort 180, Den Haag.
TELL. 3943,
'al den eersten Woensdag van
iedere maand in het Hótel Zaaljer te
V1IDDELHARNIS te cousulteereu zijn
voor alle mondziekten en kunsttanden
nz. van 12 nnr tot hall vier.
Onze lens is goedkoop en goed!
Voor Wooninrichtingen:
Matten, Kleeden, Zeilen, Bed-artl-
kelen, Meubelen, Reparatlën, enz.
CAIÏ1PFENS - Zandpad - middelharnis.
Telefoon 44. Eenige Flakkeesche
Stoffeerderij en Matrassenmakerij.
Hypotheken en Credieten.
C. B. EPKER, Administrateur, Gelderichekade 27 A
(Beuraplein) ROTTEROAM en Ottoweg 10, HEFLSUM,
belast zich met het bezorgen van
Hypotheken en Credieten.
Momentaal Kapitalen beschikbaar.
HOOFDSTEEG 7 - ROTTERDAM
Elastieken kousen In alle soorten en maten.
BREUKBANDEN, BUIKGORDELS.
- Specialiteit Geneesmiddelen. -
Alle hygiënische artikelen voor Dames en Heeren
Vraagt ons Inlichtingenboek A f 1,25.
Prijs per Kwartaalf I.
Losse nummers f 0.07'
Adwertentiën v. 1—6 regels f 1,20
Elke regel meerf 0,20
Sij contract aanzienlijk korting.
Dieustauiibimlingeii en Dieiistaanvragen
f 1,per plaatsing tot een maximum
van 10 regels; elke regel meer 15 cent.
WOENSDAG
Dit blad verschijnt iederen Woens
dag- en Zaterdagmorgen. Het wordt
uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Vwrstraat Middelharnis.
6E JAARGANG.
We gingen Maandagmiddag eens kijken in
e zaal van Hotel Meyer, waar we 't personeel
an timmerman Wijnhoff reeds druk bezig
anden met het opslaan van tentjes, terwijl
:nige dames ze voor verdere versiering onder
anden namen. We zouden ons al zeer moe
rt vergissen, als deze „fancy-fair" niet uit-
ekend zou slagen en voor het Hoefijzer-
:rbond niet een flink saldo opleverden, zooat
ijv. een tiental zwakke kinderen elk een week
zes naar het koloniehuis zouden kunnen
aan. Men deelde ons mee, dat een achttal
ames, met mevr. Kappetein als penning-
leesteres reeds ver over de 300 gld. aan geld
adden verzameld en bovendien talrijke ca-
eaux. De weldadigheidszin onzer plaatsge-
ooten verloochent zich dus niet, terwijl ook
nkele Sommeldijkers een goed voorbeeld
aven; hopen we ook daar spoedig een af
deling te zien, die 't werk van M'harnis kan
•erlichten.
Onder de 1Izaken"-menschen, die flink steun
en, noemen we de firma's: Hartogs, Buysse,
Dorsser, Albert Heyn, Wielhouwer, Buur-
eld Juch, Numan, v.d. Schenk, Visser, Pee-
nan, Nieuwland en Vermaas (grossiers); uit
.'dijk: Joppe, Boekhoven, Kasteleyn, e.a.,
erwijl Wijnhof, v. d. Wende, Campfens, onze
»eide drukkerijen e. a. op andere wijze steun-
len. Op initiatief der dames v. Buuren en
iuysse zijn voorts een aantal firma's te Rot-
erdam en elders bereid gevonden de goede
;aak door cadeaux of 't geven van koi tingen
Ie steunen. De particulieren noemen we met
ipzet niet; de lijst zou te lang worden; alleen
pag wel worden vermeld, dat mooie proeven
lanwezig zijn van de handwerkkunst veler
lames.
Behalve een handwerktent en een theetent
irijgen we: een chocolade-, een vruchten-,
:en snoeperijtent, een draaibord, een rad van
ivontuur, en nog een en ander; tot slot een
ombola, zonder nieten. Voor muziek en zang
5 mede goed gezorgdzoo zal mej. A. v. Buuren
en kinderkoor van dwergjes leiden, die eenige
iedjes ten beste zullen gevende rest wilde men
•ns ong niet zeggen, blijft dus een verrassing.
..Kortom, er is voor allen gezorgd, voor de
rnstigen, voor de huismoeders, voor de vrien-
len van kunst en muziek, voor de luchtigen
:n grappenmakers, elk vindt iets.
Op een conditie: dat men wat centen en
lubbeltjes bij zich steekt, want zonder geld
can de goede zaak van 't Hoefijzerverbond
liet slagen. Zij verwacht velen, op Woensdag
/an 25 en 3—10 uur, op Donderdag dezelfde
Aren.
Landbouw.
VOOR DEN TUIN.
Practische wenken.
AMSTERDAM, 23 Nov. Het weekblad
,Floralia" (Assen) bevat deze week, behalve
aenige interessante artikelen over bloemen-
3n fruitteelt, een aantal practische wenken
poor liefhebbers van tuinieren, waaraan wij
bet volgende ontleenen:
AARDBEIEN DEKKEN.
I Aardbeien zijn wel winterhard, bevriezen
Boen ze niet, maar toch zijn ze dankbaar voor
een beschermend dak. Vooral jonge planten.
Er zijn grondsoorten die erg opvriezen, o.a de
laagveengronden. Zwakke planten hebben in
den regel geen voldoend ontwikkelde wortels
die het mee opvriezen tegen kunnen gaan. Bij
het ontdooien van den grond zullen ze daar
door te hoog staan, daar ze niet, of slechts
ten deele met den grond meezakkeu. Met een
bedekking kan dat voorkomen worden. We
doen dit 't best met ruigen mest. Ook oude
paarden mest of dommert is uitstekend, even
als turfstrooiselmest. Zoo'11 laagje mest doet
dubbel dienst en daarom is zoo'n bedekking
van oudere bedden ook aan te bevelen. De
harten van de planten moeten echter vrij
bljjven.
SPITTEN.
Onder de werkzaamheden, die jaarlijks te-
rugkeeren, is het spitten van den grond wel
de voornaamste. Het welslagen van de kui
tuur zal voor een groot deel afhangen van de
meer of minder goede grondbewerking.
Op de lichte grondsoorten kan het 'wachten
tot het voorjaar, doch op zwaar stijf land, op
kleigrond, is het gewenscht dat het gedaan
wordt vóór den winter. Het land blijft dan
tot het in gebruik nemen z.gn. in de kluit
liggen. Hoe ruwer hoe beter. De lucht en
vooral de vorst kunnen daardoor beter in
werken. Door het bevriezen van den grond
wordt het water tot ijs, dat door z'n grooter
volume de kluiten uit elkaar dringt, waardoor
ze geheel verkruimelen. Na een winter met
weinig vorst en veel regen of sneeuw moet
het land weer bewerkt worden, omdat't dan
inplaats van losgevroren weer dichtgeslagen
is.
LANDBOUW EN BINNENLANDSCHE
ZAKEN.
Samenvoeging niet arbeid gevraagd.
AMSTERDAM, 22 Oct. Het Koninklijk
Nederlandsch Landbouw-Comité heeft aan
Hare Majesteit de Koningin een adres gezon
den, waarin betoogd wordt, dat de beharti
ging van de landbouwaangelegenheden thans
is toevertrouwd aan het Departement van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw;
dat daardoor het verband tusschen de
Staatszorg voor Landbouw en andere daaraan
verwante en zich eveneens op economisch
terrein bewegende takken van Staatszorg
zooals „Nijverheid", Handel" en „Arbeid"
verbroken is
dat door het onderbrengen van den Land
bouw bij het Binnenlandsche Bestuur geheel
ongelijksoortige belangen onder één hoofd
zijn gebracht, waardoor de belangen van den
Landbouw onvoldoende tot hun recht komen;
dat in bijna alle landen, ook in die landen
waar de landbouw niet zoozeer op den voor
grond treedt, als in ons land, de behartiging
van de belangen van den landbouw, al dan
niet samengevoegd met die van Nijverheid en
Handel in een afzonderlijk Departement is
ondergebracht;
dat het onderbrengen van de zorg voor de
landbouwbelangen bij het Ministerie van Bin
nenlandsche Zaken niet in overeenstemming
is met de beteekenis van onzen landbouw als
voornaamsten tak van volkswelvaart;
dat de landbouw in de huidige en in de ko
mende moeilijke tijden de bijzondere aan
dacht van de regeering zal behoeven, gezien
de omstandigheden, waaronder het bedrijf zal
moeten worden uitgeoefend en de vele belang
rijke vraagstukken, welke nog opoplossing
wachten en zich zullen voordoen;
FEUILLETON.
VAN
E. WERNER.
Geautoriseerde uitgave van D. BOLLE).
26)
Waldemar legde de hand op zijn arm, als om
ïem te kalmeeren. „Zeg dat niet, Leo! Door zulk
:en overijld woord kondt gij je later gebonden
/oelen. Gij zijt volstrekt niet in deze zaak gemoeid.
Ik heb mijne moeder aangeboden op Wilicza te
comen wonen en zij heeft dit aangenomen. In
le gegeven omstandigheden was dit niets meer
ian mijn schuldige plicht; ik zou mij voor mijzelf
ichamen als ik toeliet, dat zij op den duur bij
vreemden haar verblijf hield, 't Blijft dus bij het
ilan. Gij gaat bovendien naar de academie en
:omt hoogstens in de vacantie op Wilicza, om
noeder te zien. Wat zij met haar trots kan ovcr-
enbrengen, zult gij althans wel kunnen verdra-
;en."
„Maar ik weet dat ons geheele bestaan daarvan
ifhangt," barstte Leo uit. „Ik heb je belcedigd,
k zie dit zelf thans in, en nu kunt ge toch 'niet
erlangen, dat ik alles uit je hand zal aannemen?"
„Gij hebt mij niet beleedigd," zeide Waldemar
jrnstig- „Integendeel, gij alleen zijt oprecht jegens
nij geweest, en zoo mij dit op dat oogenblik zelf
crcnktc, nu ben ik je dankbaar daarvoor. Ge hadt
ilechts wat vroeger moeten spreken, maar 't is
waar, ik kon je niet vergen voor verklikker te
spelen, en begreep dat alleen de drift en de opge
wondenheid van het oogenblik je die mededeeiing
konden ontlokken. Je tusschenkomst deed het
net vaneenscheuren, waarin ik gevangen was, en
ge gelooft toch niet dat ik zwak genoeg ben om
mij daarover te beklagen? Aan alle vijandschap
tusschen ons beiden is een eind gekomen."
Trots en schaamte kampten in Leo's borst. Hij
wist maar al te goed, dat slechts zijn eigen jaloezie
hem zoover had gedreven, en voelde zijn mede
plichtigheid des te dieper, hoe meer men hem
hiervan wilde ontheffen. Hij had zich op een hevig
tooneel met zijn broeder voorbereid; nu stond hij
machteloos tegenover hem. De jonge vorst had
nog te weinig menschenkennis om te zien of slechts
te vermoeden, wat Waldemar achter die onbegrij
pelijke kalmte verborg en wat ze hem kostte;
hij nam haar voor goede munt op. Hij besefte
echter ten volle, dat het de bedoeling van zijn
broeder was, hem en de vorstin het voorgevallene
niet te laten boeten en hem ondanks alles het ver
blijf op zijne goederen mogelijk te maken. Waar
schijnlijk was Leo onder gelijke omstandigheden
niet tot zulk een edelmoedigheid in staat geweest
maar juist daarom gevoelde hij deze in al haar
omvang.
Waldemar, ik heb grooten spijt van het voor
gevallene," zeide hij, terwijl hij hem onbeschroomd
de hand toestak, en ditmaal was die beweging
volkomen ongedwongen een opwelling des
harten. Ditmaal werd ze ook door zijn broeder
begrepen.
„Beloof mij, moeder naar Wilicza te vergezellen.
Ik verzoek je dit," voegde hij er ernstig bij, toen
Leo nog iets hiertegen poogde In te brengen; „als
ge werkelijk meent dat ge mij beleedigd hebt,
dat de zorg voor de landbouwbelangen den
gunstigen invloed zal ondervinden van het
onderbrengen van de directie van den Land
bouw bjj een ministerie, dat in zijn geheel
werkzaam is op economisch en sociaal gebied.
Het K N.L. verzoekt H. M. daarom te wil
len bevorderen, dan tot een wyziging in de
ministeries van Algemeen Bestuur worden
overgegaan, waardoor aan de onlogische sa
menvoeging van de zorg voor de landbouw
belangen met die van Binnenlandsche Zaken
een einde worde gemaakt en aan een samen
voeging met meer aanverwante takken van
Staatszorg, zooals „Nijverheid", „Handel"en
„Arbeid" uitvoering worde gegeven.
Protestant en Roomsch-Katholiek.
Ook op het platteland van Noord-Holland
zijn de Roomsch-Katholieken hun conferen
ties „uitsluitend voor niet-katholieken" be
gonnen. Een treffend beeld van het verschil
lend standpunt van beide gezindten levert
de briefwisseling tusschen ds. N. J. C. Scher-
menhorn en pater Deodatus Vergeer in de
Schager Courant dezer dagen ten overstaan
van het publiek gevoerd. Ds. Schermerhorn
schreef aan pater Vergeer: „Met belangstelling
las ik, dat de paters van Nieuwe Niedorp con
ferenties zullen geven voor niet-katholieken.
Tot mijn spijt ben ik verhinderd de eerste
drie van deze conferenties bij te wonen. Ik
heb den vorigen Zondag mijn gemeenteleden
opgewekt om er heen te gaan.
Zóó moet het gaan: wij moeten wederzijds
met elkanders denkbeelden bekend worden.
Daarom juich ik het streven van u en de uwen
van harte toe. Maar.hebt u er ook bezwaar
tegen, dat de roomsche gemeenteleden eens
kennis komen nemen van de protestantsche
denkbeelden en meeningen? In het blaadje
„Een goede raad van een goeden vriend" lees
ik, dat de Roomsche kerk het vrije onderzoek
niet versmoort. Welnu, ik ben bereid confe
renties te houden voor roomschen. Wilt u
dan hetzelfde doen wat ik heb gedaan? Wilt
u in uw kerk uw bezoekers opwekken om deze
conferenties te bezoeken? Ik wensch zelfs een
stap verder te gaan. Zou het niet gewenscht
zijn, dat wij tezamen gingen optreden voor
roomschen en protestanten tegelijk en in het
openbaar met elkander van gedachten wis
selden?
Mij dunkt als er iets is, wat tot denken en
onderzoeken prikkelt, dan is 't juist het aan-
hooren van tegenover elkaar staande ziens
wijzen.
Geachte heer Vergeer, ik vertrouw er op,
dat u mij op dit schrijven in oprechtheid zult
antwoorden in dit blad.
Hierop antwoordde pater Vergeer het vol
gende: „Tegenwerking in zake onze conferen
ties hadden wij uwerzijds niet verwacht. Uw
krachtige aansporing (waarvoor wij u dankbaar
zijn) om te gaan luisteren, verwondert ons niet.
Uwe handelwijze is geheel logisch en rationeel,
beoordeeld naar het standpunt waarop u staat
omtrent „vrij onderzoek" in geloofszaken,
„Vrij onderzoek wel te verstaan volgens uwe
opvatting.
Den katholiek staat 't vrij te onderzoeken
op welke gronden de geloofswaarheden steu
nen. Met recht en reden mag dan ook beweerd
worden, dat de „Roomsche Kerk 't vrije on
derzoek niet versmoort". Het kerkelijk leer
gezag dat in dezen onfeilbaar is maakt
uit, wat als geloofswaarheid is aan te nemen.
De katholieke kerk huldigt echter niet het
eisch ik dezen dienst van je als onderpand van
onze verzoening."
Leo boog het hoofd: hij gaf allen verderen tegen
stand op. „Wilt ge moeder dus niet zelf goedendag
komen zeggen?" vroeg hij na een korte pauze.
„Dat zal haar spijten."
Een bittere glimlach vertoonde zich om Wal-
demar's lippen, toen hij antwoordde: „Zij zal dat
wel te boven kunnen komen. Vaarwel Leo. 't
Verheugt mij dat ik u althans nog eens gezien
heb."
De jonge vorst zag zijn broeder eene seconde
in het gelaat en sloeg toen met een plotselinge
opwelling van hartelijkheid den arm om zijn hals.
Waldemar liet zich die omhelzing zwijgend wel
gevallen, maar beantwoordde haar niet.
„Vaarwel!" zeide Leo, nu op vrij wat koeler
toon, terwijl hij zijn arm weer liet zinken.
Een paar minuten later rolde het rijtuig, dat
den jongen Baratowski gebracht had, weer over
het voorplein en kwam Waldemar in liet vertrek
terug. Wie hem nu zag met die trillende lippen,
met die pijnlijk verwrongen wezenstrekken en
dien somberen blik, begreep hoe het gesteld was
met de koelheid en kalmte, die hij gedurende het
geheele onderhoud aan den dag had gelegd. Zijn
doodelijk gewonde trots had hem staande gehou
den. Leo mocht niet zien dat hij leed, mocht dit
in geen geval te C. kunnen vertellen. Nu behoefde
hij zich echter niet meer te behccrschcn, nu bloed
de de wond opnieuw. Onstuimig en hartstochtelijk,
zooals Waldemar's geheele karakter, was ook zijne
liefde geweest, het eerste gevoel, dat in den af
gezonderd levenden en weinig ontwikkelden jonge
ling ontwaakte. Hij had Wanda liefgehad met
al het vuur van den hartstocht, maar ook met
beginsel: Menschen, zoekt vrij en gelooft, wat
u goeddunkt.
Hier gaat het er thans niet om-uit te maken,
welk standpunt het uwe of het onze
het juiste is. We hebben slechts even de ant
woorden te motiveeren, welke wij gaan geven
op de door u gestelde vragen. U begrijpt reeds,
dat, waar wij een verschillend standpunt in
nemen, ook de consequenties verschillend zijn.
Waar wij u toegeven, dat u vanuit uw stand
punt logisch en rationeel handelt, meenen wij
dit evengoed te mogen zeggen van de gevolg
trekkingen, die uit ons standpunt voortvloeien.
le. U vraagt: „hebt u er ook bezwaar
tegen, dat de Roomsche gemeenteleden eens
kennis komen nemen van de Protestantsche
denkbeelden en meeningen?"
Het antwoord luidt;
a. Indien de katholieken daarheen gaan,
omdat zij de mogelijkheid niet uitgesloten ach
ten aldus de waarheid te achterhalen moet
hun de gang naar die conferenties worden ver
boden krachtens het zooeven besproken ka
tholiek standpunt, namelijk het kerkelijk leer
gezag alleen maakt uit, wat te gelooven is.
b. Indien de katholieken daarheen zouden
gaan slechts uit nieuwsgierigheid dan zou
de gang naar die conferenties nog moeten ont
zegd worden, vanwege de gevaarlijke gelegen
heid tot verzwakking van geloofsovertuiging.
Wie het gevaar bemint zal er in vergaan.
2e. U vraagt: „zou het niet gewenscht zijn,
dat wij tezamen gingen optreden voor Room
schen en Protestanten tegelijk en in 't open
baar met elkander van gedachten wisselden".
Antwoord: Dan zouden wij de Roomschen
langs een omweg naar uw conferenties bren
gen, hen dwingen te luisteren naar leeringen,
die niet zijn van de Roomsch Katholieke
Kerk, die naar onze vaste overtuiging alléén
is aangesteld om Christus' leer te verkondigen.
Maar Dominee! Is 't u wel ernst?"Dordt
GenèvéRome en Wittenberg met Konings
bergen incluis ik wil zeggen heel geloovig
en ongeloovig Nederland zou den buik vast
houden van 't lachen, indien dominee Scher
merhorn met een Roomschen pater op stap
ging.
Wat nut hebben openbare debatten en
dan nog wel godsdienstige debatten, ach, laten
we daarop maar niet verder ingaan!
Veroorloof mij, weleerw. heer, nog even de
opmerking, dat onze cpnferenties niet gericht
zijn tot het Protestantisme, maar tot alle
niet-katholieken. Er is geen sprake van aanval
op 't Protestantisme. Het gaat alleen over de
uiteenzetting der Katholieke geloofs- en zeden
leer. In dezen cursus wellicht minder specifiek
Roomsch, dan in eene mogelijke volgende se
rie. We bedoelen een uiteenzetting der katho
lieke leer, met vermijding van alles, wat anders
denkenden kan kwetsen. Openbare polemiek
is zoo weinig ons doel, dat wij daartoe in de
kerk in 't geheel geen gelegenheid geven en
niet dan in uiterste gevallen daartoe zullen
overgaan in de publieke pers." N.R.C.
I»INM:.nl.\M>.
Aanslag op een herbergier.
HOENSBROEK, 23 Nov. Een vroeger
hier wonende, uit het land gezette Duitscher,
G. genaamd, kwam gistermiddag in het vrij
eenzaam liggend cafétje van den kleermaker
Henssen, aan den Schurenberg. Hij bestelde
een fleschje bier, dat door den waard u«i den
een eerste en reine genegenheid, die aan aanbid
ding grensde, en indien het bewustzijn, dat zij
met die liefde spotte, hem al niet te gronde richt
te, kwam het uur, waarin het ideaal zijner jeugd
voor hem werd verbrijzeld, hem toch op niet wei
nig te staan op het verlies van die jeugd zelve
en op zijn vertrouwen op de menschheid.
Het kasteel Wilicza, waaraan de geheele heer
lijkheid haar naam ontleende, was, zooals boven,
reeds gezegd is, het middelpunt van uitgestrekte
aaneengesloten goederen, niet ver van de grenzen
gelegen. Voorzeker was 't een zeldzaamheid, dat
zulk een uitgebreide bezitting aan éen persoon
toebehoorde, en als nog groöter zeldzaamheid kon
't beschouwd worden, dat de eigenaar er zich zoo
weinig over bekommerde als hier het geval was.
Het had Wilicza van het begin af aan eenheid
en doorzicht in het bestuur ontbroken; de over
leden Nordeck was niet meer dan speculant ge
weest en had als zoodanig zijn vermogen bijeen
gebracht. Noch op maatschappelijk, noch op prak
tisch terrein verstond hij de kunst om zich als
eerste grondbezitter in den omtrek te doen gel
den: hij was bijna geheel van zijne ondergeschik
ten afhankelijk. De zorg voor de akkers en af
gelegen landerijen wist hij zich van den hals te
schuiven door zc te verpachten: nog thans be
vonden zij zich in handen van verschillende pach
ters, met uitzondering van het landgoed Wilicza,
waarvan het beheer aan een administrateur was
toevertrouwd, 't Waren echter voornamelijk de
uitgestrekte bosschcn, die den grootsten rijkdom
der heerlijkheid uitmaakten. Zij besloegen bijna
kelder moest gehaald worden. Op het oogen
blik, dat de kastelein zich op de keldertrap
bevond, sprong de Duitscher op, en sloeg hem
met een ijzeren stang op het hoofd. Ondanks
hevig bloedverlies verloor Henssen het be
wustzijn niet; hij riep luid om hulp.
De aanrander vluchtte daarop het huis uit.
doch hij werd door een paar voorbijgangers
en eenige buren achtervolgd en in de beemden
bij Nuth gegrepen. De man is aan de politie
alhier overgeleverd.
De moord te Klein Genhout.
De dader in Duitschland gearresteerd.
HEERLEN, 23 November. Het vorige
,aar werd door den arbeider Jacobs te Beek de
bejaarde Caumans te Klein Genhout doodge
schoten. Jacobs maakte aanmerking op de
ongeoorloofde verkeering, die hij met een meis
je hield. Jacobs vluchtte over de grens met be
hulp van bedoeld meisje en hield zich tot
dusver in het buitenland op. Eergisteren deelde
iemand aan de grens mede, dat hij wist waar
de moordenaar woonde. Het gelukte de Duit-
sche politie spoedig Jacobs te Wurselen, waar
hij werkzaam was, aan te houden. Jacobs is ge
vankelijk naar Aken overgebracht, in afwach
ting van zijn uitlevering.
De moord op den Nederlander Piepers.
De dader bekent.
HAMBURG, 23 Nov. Men zal zich her
inneren dat de Nederlander Pieper in Februari
van het vorige jaar te Bergedorf nabij Ham
burg werd vermoord. Deze moordaffaire is
thans opgehelderd. De moordenaar, die op het
oogenblik reeds een lange tuchthuisstraf onder
gaat, is de 27-jarige huisknecht en tooneel-
speler Richard Bauer uit Altona. Hij heeft een
volledige bekentenis afgelegd.
Lafhartige aanranding.
Bijtijds ontzet.
EDE, 23 Nov. Hedenavond ongeveer acht
uur heeft alhier op den weg Lunteren-Ede een
brutale aanranding plaats gehad. Een 17-jarig
meisje werd, komende per rijwiel van Lunteren
nabij Kernheim door een uit het bosch komend
persoon plotseling van haar rijwiel getrokken
en het bosch ingesleurd. De onverlaat kneep
het gillende meisje de keel dicht en duwde
haar een prop in den mond.
Gelukkig passeerde op dat oogenblik juist
per auto de heer O., ingenieur te Putten, die
in het licht van zijn lantaarns het damesrijwiel
op den weg zag liggen en daarvoor stópte.
Blijkbaar bevreesd voor het licht van den
auto liet de aanrander zijn slachtoffer los
en vluchtte het bosch in. De heer O. zag het
meisje uit het bosch komen en waarschuwde
onmiddellijk de politie, die terstond een on
derzoek instelde.
De prop, bestaande uit courantenpapier, is
op de plaats gevonden, alsook de haarkammen
van het slachtoffer.
Later deelde het meisje mede, dat zij haar
aanrander reeds bij Lunteren had gezien, waar
hij haar had laten passeeren.
Even later was hij haar weer voorbijgere
den, waarna de aanranding plaats had.
De moordaanslag te Delft.
De dader nog steeds voortvluchtig.
DELFT, 24 Nov. De toestand van het
meisje C. de B., die in de Tulpstraat door H.
T. met een mes werd gestoken, is vooruit
gaande. Zij dankt het behoud van haar leven,
twee derden van het terrein, vereischten een ge
heel leger van houtvesters en opzichters, vormden
een tak van bestuur op zichzelf en waren de voor
naamste bron van de onmetelijke schatten, die
den eigenaar toestroomden.
De voogd van den minderjarigen erfgenaam,
die na den dood van Nordeck diens plaats innam,
had geen verandering gebracht in deze bestaande
orde van zaken, deels uit eerbied voor den afge
storvene, deels omdat ze hem tamelijk doelmatig
voorkwam. De heer Witold was een geschikt land
heer voor den niet zeer omvangrijken Oldenhof,
dien hij zelf behéerde en waar alles onder zijn
opzicht geschiedde, maar hem ontbraken de juiste
blik en de rechte maatstaf om zulk een uitgebreide
bezitting als Wilicza te besturen. Hij meende zijn
plicht in alle opzichten na te komen, als hij de
rekeningen en verdere bescheiden, die hem voor
gelegd werden en die hij natuurlijk in goed ge
loof moest aannemen, 'zoo zorgvuldig mogelijk
nazag, de ontvangen sommen nauwgezet in het
belang van zijn pupil belegde, en de beambten
overigens de vrijheid liet om te doen en te laten
wat zij wilden. Een anderen landeigenaar had
zulk een beheer waarschijnlijk te gronde gericht,
maar een vermogen als dat "van Nordeck was er
tegen bestand; indien daarbij al duizenden over
stuur gingen, bleven er altijd nog honderdduizen
den over, en dc groote inkomsten der heerlijk
heid, waarvan de jonge erfgenaam slechts voor
een klein gedeelte gébruik kon maken, dekten niet
alleen alle mogelijke verliezen, maar lieten ook
het vermogen zelf steeds meer en meer aangroeien.
(Wordt vervolgd.)
