E DAG KOMT!
THAMS 6.0
DE FUNSTE PLANTENBOTER
CTSPERPOND
VOEDZAAM HEERLIJK VOORDEELIG
1
iEEST".
opeenden.
Brieventasch cadeau.
DB WUZE WEES! MET SCHERP GEZICHT
ZilN UITGAAF MET EEN GOUD GEWICHT
ekking
nmelsdijk
/oerden,
redieten.
Zeemlappen 10 pCt. korting.
Witharen Raagbollen yan 1,75 nu 1,25.
Brnine Borstels vanaf 12 cent.
Handvegers vanaf 35 cent.
Kamerbezems met stok 1,-.
Zeilvegers (groote) met stok 1,-.
Bezems (merk J.v.S.) met stok 50 ct,
Kalkborstels vanal 15 cent.
Kachelvegertjes vanai 25 cent.
Condorzeep per groot pak 40 cent.
Verder ook
Meobelborstels, Plomeao's enz. enz.
Concurreerend.
Huismoeders!
Abdijsiroop van 1,90 nn 1,50 per
flacon en Kloosterbalsem van
0,80 nu 0,50 per
p.
MIDDELHARNIS
BOERENLEENBANK
WOENSDAG
10 OCTOBER 1923
t STAD AAN 'T HARINGVLIET.
Geboren: Diugeuiau, z. v. Jacob Hogerweri
en Joziun Westdqk; Jan Leeudert, z. v. Lodewyk
Gebraad en Hendrik i Troost.
ffeur
siga-
viel
om
veld,
por-
ield.
we-
gaan
ffeur
naar
;poor
Predikbeurten.
ndyk
perle
?en
M.
aard.
a. A.
van
pu j
Bat.
en J.
»r en
il en
van
irten.
z. v.
v. P.
Ede
rd en
in K.
ot en
P.
24 j.
24 j.;
Jacob
lasen
Ville-
•ling-;
ut en
Besluit van
e.
EK.
)verflakkee
le.
Vso
Vso
Vso
3681
20767
86
20866
7257
68
0520
70
66
88
71
20917
90
22
91
46
96
56
0617
64
24
99
56
7A
/O
85
en worden
ld
en, Fauteuls.
atrassen nog
zendt ze aan
NS
NIS - Tel. 44
senmakerij.
nieuw,
p ons eiland.
G. C. VAN
lelbarnis
>er Meer)
(i per stok
Iderschokade 27 A
weg 10. H5ELSUM.
zorgen van
redieten.
beschikbaar.
denkt U ook om den afslag
iKfiT Tevens geven wij ieder,
die minstens een gulden
besteedt, een prachtige
middreharnis-sommklsduk.
De bank leent gelden aan leden tegen
5*/if) "In 'ejaare. Zij neemt gelden op tegen
i o/0 'sjaara, ook van niet-leden. Voor*
schotten kannen dagnlijke aungevraugd
worden bfj een der leden van het Beetanr.
Gelegenheid tot inbrengen en terugbe
taling van gelden eiken Maandagavond en
V rijdagavond van 88 nar ten huise van
den kaaaier
f». iOPPE Cz., te SommelsdÖk-
Zondag 7 October.
NEDER LA N DSC H HERVORMDE KERK.
Middelharuis, vm. ds Bus uit Ouddorp.
Somuielsdyk. vm. en 'sav. ds. Van Mouttrans.
Dirksland, vm. ds. Van As.
Herkingen, nm. ds. De Gidts (Doop).
Melissant, vm. en 'sav. ds. Kloots.
Stellendam, vm. en 'sav. dhr. Bouman.
Goedereede, vm. ds. De Gidts.
Ouddorp, vm. leeskerk en nm. ds. Bus.
Nieuwe Tonge, vm. (Doop) en'sav. ds. Krujjt.
Oude Tonge, nam. Ds Kruijt.
Ooltgeusplaat, vm. leesierk en 'sav. ds. Polhuijs
uit Stad aan 't Haringvliet.
Deu Bommel, vm. (doop) en av ds. Japchen.
Stad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhuijs en nm.
leeskerk
Hellevoetsluis, vm. dhr. Schalekamp, evangtdist
te Nieuwesluis.
Xieuw-Helvoet, vm. ds. Priester.
Nieuwenhoorn, geen dienst.
Rockanje, vm. ds. Witkop.
Oostvoorne, vm. ds. Brinkerink.
VjYrpoiders. vm. ds. Zwiep.
Zwartewaal. vm ds. Bartstra.
Heenvliet. vm. ds. Komijn.
Abbenbroek, vm. ds. Wanrooy.
LUTHERSCHE KERK.
Hellevoetsmis, nm. ds. Duivendak van Schiedam.
PROTESTANTENBOND.
Brielle. vm. 10 uur, ds. H. de Jonge, uit
Bergen op Zoom.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelbarnis. vm. en 's av. leeskerk.
Melissant. vm. en 'sav. leeskerk.
Stellendam, 'sav. ds. Bos uit Zutphen.
Onddorp, vm. en nam. ds Bos uit Zutphen.
Ooltgensplaat, vm. en 'sav. dhr. de Klerk uit
Amsterdam.
Den Bommel, vm en 'sav. ds. Schaafsma.
Stad aan 't Haringvliet, vm. en 'sav. leeskerk.
Hellevoetsluis. 'sav. dhr. van Stratum, cand.
tot de H. Dienst te Zwartsluis.
Nieuw-Helvoet, vm. dhr. van Stratum, theol.
cand. te Zwartsluis.
OUD-GEREFORMEERDE GEMEENTE.
Melissant, vm., nm. en 's av. leeskerk.
Herkingen, vm., nm. en 'sav. leeskerk.
Stad aan't Haringvliet, vin.,nm. en 'sav. leeskerk
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Dirksland, vm. en 'sav. ds. Minderman.
Prijs per it «vartaai.
Lcsse nummer»
Advertsiiiiën v. I8 reyei» 1,20
Elke reyel meerf 0.20
8ij contract aanzienlijk kartinp.
Diösisüuinbïedtngei» en lïimistaim vragen
f I,per piuatsiug tot een maximum
van 10 regels; elke regel meer 15 cent.
"if ^wpo-ar^v-rTi
Dit blad verschijnt ietier en Woens
dag- en Zaterdagmorgen. Het v/erdt
uitgegeven door da
H.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. Ho. 15
Vearstraat RSiddelba! nis.
5E JAARGANG. - N°. 95.
VAN DE VIERDE ALGEMEENE VERGADE
RING VAN DEN VOLKENBOND.
VII.
Het is met artikel 10 van liet Volkenbond-
statuut ten slotte vreemd geloopen. Wij wezen
er reeds op, dat uit de beraadslagingen der
Eerste Commissie dit jaar is geboren liet voor
stel, door den Belgischen rapporteur Rolin
keurig verdedigd, om niet hetzij art. 10 te
schrappen, hetzij daarin een werkelijke veran
dering te brengen, maar zich tevreden te stellen
met eene interpretatie, die liet volgens som
mige leden van den Volkenbond gevaarlijke
karakter aan dit artikel zou ontnemen. 'De
Algemeene Vergadering scheen met dit voor
stel wel accoord te kunnen gaan, en men mag
aannemen, dat het inderdaad in de bedoeling
lag om dit voorstel aan te nemen. Frankrijk
bij monde van Barthelemy, die overigens niet
ai te gelukkig ageerde, verklaarde zich met
het voorstel te kunnen vereenigen, vooral met
het oog op het in voorbereiding zijnde alge
meen waarborg-verdrag, hetwelk dan aan de
dat verdrag onderteekenende Staten de ver
plichting oplegt zich naar het inzicht van den
Volkenbondsraad te gedragen. Mr. Limburg
legde namens de Nederlandschc delegatie een
soortgelijke verklaring af, en deed daarbij uit
komen, 'dat Nederland aanneemt, dat de in
de motie niet behandelde vraag geheel open
blijft of regeeringen al dan niet de uitspraak
van den Raad of het in artikel 10 bedoelde
geval van overval aanwezig is, hebben te be
antwoorden. De Zwitser Motta antwoordde als
Voorzitter der Juridische Commissie, dat in
derdaad de motie geenerlei interpretatie be
oogt te geven, die tegen Mr. Limburg's betoog
inging. Maar de gedelegeerden van Panama en
Perzië verklaarden te zullen tegenstemmen,
omdat naar hunne meening de interpretatieve
oplossing artikel 10 verzwakt, en zij zulks niet
wenschen. Nu is het bekend, dat omtrent zaken
van dergelijk belang eenstemmigheid in de
Volkenbondsvergaderingen noodig is, en Motta
deed daarom een warm beroep op beide gede
legeerden om zich althans van stemming te
onthouden, hetgeen de eenstemmigheid niet
in gevaar zou brengen. Panama was daartoe
in dit geval, dat tegenstand praktisch weinig
meer beteekende bereid, maar Perzië moest
eerst nadere instructies te Teheran vragen.
Dat heeft Canada, hetwelk het voorstel om
trent artikel 10 heeft gedaan, verdroten. De
Canadeezen hebben vier jaar lang geduldig
gewacht op een beslissing omtrent art 10; nu
die beslissing in uitzicht was, konden zij plot
seling geen drie dagen langer wachten. Zij
verwierpen het verzoek om uitstel van Perzië;
de meerderheid van de vergadering ging on
begrijpelijkerwijze met hen mede, en toen het
tot stemmen kwam moest dus Perzië wel tegen
stemmen. Daardoor is de eenheid niet bereikt,
en ligt de interpretatieve formule niet als een
geldend besluit vast.
Wat_ zeker te betreuren is. Wie herinnert
zich niet het uitnemend rapport van wijlen
Staatsraad Struycken van het vorig jaar, waar
in deze het dubbelzinnig karakter van art. 10
in helle kleuren schilderde, en daarmede in
elk geval slaagde in zijn betoog om te doen
zien van hoe bedenkelijken aard dit artikel
eigenlijk is. Nu staat men voor dit artikel
evenver als verleden jaar, en wat nu verder
daarmede te doen? Men zal de zaak een vol
gend jaar opnieuw aanhangig moeten maken,
maar het is de vraag of men daarmede veel
zal bereiken.
De Commissiën zijn zoo langzamerhand ge
heel met haren arbeid gereed gekomen. De
Tweede Commissie was daarin reeds dadelijk
het verste; zij behandelde de technische orga
nisaties van den Bond als de hulp aan Oosten
rijk, de hygiënische reorganisatie, het ver
keerswezen, de financiëele en de economische
commissie. Zij heeft, als reeds gezegd is, wer
kelijk belangrijke dingen tot stand gebracht.
Zoo is op initiatief van de economische com
missie een samenspraak gehouden tusschen
een aantal rechtsgeleerden, onder wie Prof.
josephus Jitta voor Nederland, teneinde de
wenschelijkheid eener verdere unificatie van
het wisselrecht te bestudeeren. Men weet, dat
in 1910 en 1913 in Den Haag dienaangaande
de eerste stappen zijn gedaan en tot een voor-
loopige oplossing hebben geleid. Nu zijn deze
deskundigen tot de overtuiging gekomen, dat
het inderdaad gewenscht mag worden geacht
om bijv. in 1925 of 1926 een nieuwe conferentie
samen te roepen. Deze kan dan van het reeds
verkregen resultaat gebruik maken en op dien
grondslag voortbouwen. Dat is een dusge
naamd klein, maar toch praktisch resultaat,
gelijk er nog enkele anderen door de tweede
Commissie zijn verkregen, ook, op verzoek van
Japan, ten aanzien van de medewerking van
vreemdelingen bij de exploitatie van rijkdom
men van een land, en ten aanzien van verdere
beperking en opheffing van de overdreven
douane-formaliteiten, uit den oorlog overge
bleven. Daaromtrent zal op 15 October een
nieuwe commissie samenkomen, en wanneer
men nagaat welke voorbereidende arbeid reeds
te haren behoeve is verricht, mag men aan
nemen, dat zij inderdaad praktische resultaten
zal afwerpen.
Van belang is ongetwijfeld, dat op aandrang
van deze Tweede Commissie men ertoe is
overgegaan om het vraagstuk van de arbitrage
clausule in handelsverdragen tot een praktisch
einde te brengen. Er is een protocol onmiddel
lijk in het Volkenbondssecretariaat nederge-
legd ter onderteekening, waarmede aan den
wensch van vele handelskringen, en in het bij-
1 zonder aan het streven van de nog pas jonge
Internationale Kamer van Koophandel is vol-
daan. Het is wel merkwaardig, dat de Fransche
delegatie ditmaal geen enkel bezwaar maakte
om dit protocol reeds onmiddellijk ter onder
teekening open te leggen. Men herinnert zich,
dat twee jaar geleden door haar de opvatting
bestreden werd het was terzake van het
Verdrag ter bestrijding van den vrouwenhan
del dat de Volkenbondsvergadering zelf
internationale regelingen kon maken en dat
dit eigenlijk langs den gewonen diplomatieken
weg moest geschieden. Frankrijk schijnt deze
conservatieve leer, die in het kader van den
Volkenbondsarbeid zokcr niet past, te hebben
verlaten, wat voor verdere werkzaamheden
niet anders dan gelukkig kan worden geheeten.
Het protocol zelf is eenvoudig en omvat
voornamelijk de volgende artikelen:
Artikel 1Ieder der verdragsluitende staten
erkent de geldigheid, tusschen partijen, die aan
de jurisdictie van verschillende verdragsluiten
de staten onderworpen zijn, van het compromis
waardoor de partijen van een overeenkomst,
in handelszaken of in alle andere zaken vat
baar voor regeling door arbitrage zich verbin
den alle of sommige geschillen, uit die over
eenkomst ontstaand, aan arbitrage te onder
werpen, zelfs indien die arbitrage moet plaats
hebben in een land, aan welks jurisdictie geen
der partijen onderworpen is.
Iedere verdragsluitende staat behoudt zich
het recht voor de bovenbedoelde verplicht te
beperken tot overeenkomsten, die onder zijn
nationaal recht als handelsverdragen worden
beschouwd. De staat, die van deze bevoegd
heid gebruik maakt, zal den secretaris-generaal
van den Volkenbond biervan kennis geven,
opdat dit den anderen verdragsluitenden sta
ten worde medegedeeld.
Art. 2. De arbitrage-procedure, hieronder
begrepen de samenstelling van het scheids
gerecht, wordt geregeld door den wil der par
tijen en door de wet van het land, op welks
grondgebied de arbitrage plaats vindt.
De verdragsluitende staten verbinden zich
de daden van procedure, die op hun gebied
moeten geschieden, te vergemakkelijken over
eenkomstig de bepalingen]" die naar hun wet
geving de arbitrage-procedure regelen.
Art. 3. Iedere verdragsluitende staat ver
bindt zich de tenuitvoerlegging te verzekeren,
door zijn autoriteiten en overeenkomstig de
bepalingen van zijn nationale wet, van de
scheidsrechterlijke beslissingen, op zijn grond
gebied krachtens de voorgaande artikelen uit
gesproken.
Art. 4. De rechtbanken van de verdrag
sluitende staten, waar een geschil aanhangig
wordt gemaakt betreffende een overeenkomst
tusschen personen in artikel 1 bedoeld en be
vattende een krachtens dat artikel geldig ar
bitrage-compromis, zullen de partijen, op ver
zoek van één barer, naar het oordeel der
scheidsrechters verwijzen.
Onder de volgende bepalingen is nog ver
meldenswaard dat dit protokol door iederen
staat, ook door niet-volkenbondsleden, kan
geteekend worden en dat het reeds in werking
zal treden, zoodra twee acten van ratificatie
bij het volkenbondssecretariaat zullen zijn ge
deponeerd. Daarna zal het voor iederen vol
genden staat inwerking treden een maand,
nadat het volkenbondssecretariaat de neerleg
ging der ratificatie-oorkonde zal hebben be
vestigd.
De werkzaamheden van de derde Commissie,
die voor de beperking der bewapeningen en
de garantie-verdragen, hebben ten slotte een
teleurstelling opgeleverd. Weliswaar heeft Cecil
zich in het laatste gedeelte der beraadslagingen
minder geneigd getoond om de Fransche af
brekende voorstellen te volgen, maar groot
resultaat mag van deze discussiën niet worden
verwacht. Er was aanvankelijk een gemeen
schappelijk Fransch-Italiaansch en Engelsch
compromis-voorstel, waarbij de dusgenaamde
Tijdelijke Gemengde Commissie weer voor een
jaar werd gehandhaafd. Men herinnert zich
dat de Tijdelijke Gemengde Commissie destijds
is ingesteld op uitdrukkelijk verzoek van Cecil;
het Volkenbondsverdrag voorziet slechts in de
benoeming van een deskundige commissie, die
naar Cecil's oordeel, hetwelk Lange onder
schreef, het militaire vraagstuk wat al te mili
tair bekijkt. Om nu de meer objectieve be
schouwingen van burgelijke leden daarbij te
brengen, werd de Tijdelijke Gemengde Com
missie in 1922 ingesteld, en welk uitnemend
werk zij heeft verricht, is in den loop dezer
twee jaren wel reeds gebleken. Nu is men te
Genève wel tot een voorloopige overeenstem
ming, althans in de commissie, gekomen met
betrekking tot het ontwerp-waarborgverdrag,
dat in deze commissie is vastgesteld, maar de
arbeid is nog geenszins voltooid. Aan de Alge
meene Vergadering zal niet eens principieele
instemining met het waarborgverdrag worden
gevraagd. Het voorstel der derde Commissie
is slechts dat, met het oog op verschillende
geuite ernstige bedenkingen, de Volkenbonds
vergadering in pléno niet anders doen kan dan
den Volkenbondsraad uitnoodigen om het ont-
werp-verdrag tot wederkeerigen bijstand aan
de leden van den Volkenbond ter kerlnisname
toe te zenden met verzoek om hunne meening
daaromtrent kenbaar te maken. Lange had
daarvoor slechts bijtende spot, en ook de Ne-
derlandsche gedelegeerde Jlir. van Nispen tot
Sevenaer was niet al te enthousiast over dit
slappe voorste). Het ongunstige advies der
Juristencommissie werd vooiioopig niet be
handeld, doch eenvoudig als bijlage bij het
ontwerp-verdrag gevoegd. Op deze wijze zal
de zaak nu aan de Algemeene Vergadering
worden voorgelegd, en men behoeft er niet aan
te twijfelen of deze zal zich met een dergelijk
voorstel accoord verklaren. Geheel op het laat
ste oogenblik is de Fransche gedelegeerde
Kolonel Requin nog gekomen met een verras
sing om voor te stellen, dat men toch maar
weer de Tijdelijke Gemengde Commissie zoude
opheffen, maar daartoe is het toch niet ge
komen.
Cecil heeft zich in de laatste dagen vrijwel
van de Fransche medewerking losgemaakt.
In de eerste plaats is met Cecil's medewerking
een wijziging van artikel 14 van het ontwerp
verdrag tot stand gekomen, waardoor duidelijk
ls uitgesproken, dat Staten, die slechts tot het
verdrag willen toetreden onder beperking hun
ner bijstands-verplichtingen dan ook slechts een
naar evenredigheid verminderd recht op bij
stand kunnen geldend maken. In de tweede
plaats is ondanks hardnekkig verzet van
Frankrijk (slechts gesteund door de Kleine
Entente, Polen en Griekenland) de mogelijk
heid geopend gebleven, dat ook niet tot den
Volkenbond behoorende Staten tot het waar
borgverdrag kunnen toetreden, mits 2/3 der
verdragsluitende Staten dit goedkeuren, een
vrij theoretische bepaling die eigenlijk al den
woordenstrijd niet waard was. En ten slotte
bewoog Cecil den Franschen senator Lebrun
tot de overneming van Cecil's voorstel, dat
het waarborgverdrag geheel vervalt ten aan
zien van Engeland, Frankrijk of Italië, indien
een dier landen niet binnen twee jaar na het
inwerkingtreden van dit verdrag zijn bewa-.
peningen zal hebben verminderd overeenkom
stig het door den Volkenbondsraad te ontwer
pen en door de Staten goed te keuren algemeene
plan van bewapeningsbeperking. Maar het be
hoeft niet gezegd, dat een en ander de wer
kelijke Volkenbondsvrienden slechts gedeelte
lijk zal kunnen bevredigen. Zij hadden, als
bekroning op het werk van het vorig jaar
meer van deze vergadering verwacht, en zeker
niet ten onrechte. Intusschen, de weg naar
ontwapening gaat langs vele slingerpaden,
over oneffenheden; het is in elk geval een
resultaat, zij het dan ook een gering resultaat,
dat de studie over dit vraagstuk langs den
door Cecil aangegeven weg wordt voortgezet,
en dat misschien een volgend jaar, wanneer
de Volkenbondsvergadering in gunstiger om
standigheden bijeenkomt dan ditmaal, eenig
werkelijk resultaat zal worden bereikt. Men
moet in dat opzicht hopen en verwachten!
Ten slotte is er nog de kwestie van'de niet-
permanente leden van den Volkenbondsraad,
in verband met de ratificatie van de amende
menten op het Volkenbondsstatuut. Er zijn,
sedert men het vorig jaar het aantal vermeer
derde, zes niet-permanente leden; naast de
zes aftredende leden Zweden, China, Spanje,
MEDEDEELIlTG-ïilNr
318
JURGENS
ANTA
