J PAASSCHEN,
■elhamis.
beste Adres
hnetv en Tule Kleedjes is
Tandarts KROS
?UR0/
BOAZ-BANK
NJoorst
Worcester Corsets
sche Hypotheekbank
r. a 97*% 5j7oPandbr.alOO°
Berekening stemming Gemeenteraad.
Donderdag,
Hypotheken en Meten.
ISTERDAMSCHE"
«N BESCHIKBAAR.
WOENSDAG
16 MEI 1923
5e jaargang. - n°. 54.
feuilleton.
VRIJE BAAN.
3oonuel.
s en uiu.
Ti miner,
ïtraaten.
Gorter
Rem.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vju. en 'sav. leeskerk.
Melissant, geen opgaaf.
Stellendam, geen opgaaf.
Ouddorp. vin. en urn. dhr. Versteegt.
Ooltgeusplaat, geen opgaaf.
Den Bommel, vm. en 'sav. ds. Schaafsma.
Stad aan 't Haringvliet, vm. en 's av. leeskerk.
Uellevüelsluis, 's av. dhr. Krabbe, theol. cand.
te Utrecht.
Nieuw-Helvoet, vm. dhr. Krabbe, theol. cand.
te Utrecht.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN.
Dirksland, vm. en 'sav. ds. Miuderman.
OUD-GEREFORMEERDE GEMEENTE.
I Stadaau't Haringvliet,vm.,mu.en 'sav.leeskerk.
3/tfezai/fae.
Drs. Med.J. H van Grafhorst, aris.
Verliulststraai 79. Den Haag, zendt U
op aanvrage gratis en Iranco zijne
brochure over Granuline, het middel
tegen tuberculose en scrofulose
(klierziekte of kller(uberculose).
houdt voortaan niet Zaterdags
Zitdag maar iederen
in Hotel Meijer te Middelharnis
de beste
200
c. B. EPKER. Adm'mintrateur. Geldefschekade 27 A
(Beursplein) ROTTERDAM en Ottoweg 10. HSELSUM,
belast zich mot het bezorgen van
Hypotheken en Credleten.
Momentaal Kapitalen beschikbaar.
het Oude-
ddelharnis
ljaar.
fct 16 MEI 1923
CENTRALE
UTRECHT.
Rekening-Courant
Deposito's
8 dagen opzegging 3'/, °/o
1 maand 4
3 maanden 4'/a
Correspondent voor Sommelsdijk.
en Middelharnis J KNAPEAzn.,
p/a A. Knape, Dubbele Ring 144,
i Sommelsdijk; Zitting: Vrijdag
7—9 nam.; voor Stellendam;
L. v. D. VLUGT, Voorstraat 26;
Zitting: Zaterdag 3—5 nam.
IS bij de
itschappij van Levensverzekering
LKOMEN ZEKERHEID
[slagen - Voorzichtig beheer
Groote openbaarheid
liag bij den Vertegenwoordiger
EESTEREN, Ring 155, MIDDELHARNIS
of N. Spiegelstraat 17, AMSTERDAM
en (vanaf (f200.—) op langen en korten termijn.
ITBANK Afd. 64MAURITSWEG 3 ROTTERDAM.
het wereldberoemde merk
De Directie:
MR. S. J. VAN ZIJST. MR. J F. VERSTEEVEN.
Prijs per kwartaal. f I,
Losse nummers f 0.07'
Advertentiën v. 1—6 regels f 1,20
Elke regel meer. f 0,20
Bij contract aanzienlijk korting.
Dienstaanbiedingen on Dienstuanvragen
t 1,per plautsing; tot een maximum
vau 10 regels; elke regel meer 15 cent.
Dit blad verschijnt iederen Woens
dag- en Zaterdagmorgen. Het wordt
uitgegeven door de
N.V. Uitgeversmaatschappij
„Onze Eilanden", Tel. Int. No. 15
Voorstraat Middelharnis.
(Vervolg.)
Nu gaat men de som der stemcijfers, van
iedere lijst afzonderlijk, deelen door de kies-
deeler.
Lijst 1, 112 111 1 zetel terstond toege
wezen, rest 1.
Lijst 2, 402 1U 3 zetels terstond toege
wezen, rest 69.
Lijst 3, 154 111 1 zetel terstond toege
wezen, rest 43.
Lijst 4, 109 111 =0 zetels terstond toege
wezen, rest 109.
Er worden dus terstond 5 zetels toegewezen,
waarna er nog 2 moeten worden toegekend.
De lijsten 2, 3 en 4 liebben nu de grootste
overschotten.
Het overschot van lijst 4 is grooter dan
75 van den kiesdeeles. 75 van 111
831/,. Lijst 4 wordt dus 1 zetel toegewezen,
en moet nu dus nog 1 zetel worden gezocht.
Nu krijgt lijst 2 nog 1 zetel, omdat deze lijst
het grootste overschot oplevert, (zie artikel
100).
Nu gaat men de som der stemcijfers, van
iedere lijst afzonderlijk, deelen door het getal
toegewezen zetels. Het verkregen quotient
noemt men lijstkiesdeeler (zie art. 103).
lijst 1, 112 1 112 st.
lijst 2, 402 4 100 l/i st.
lijst 3, 154 1 154 st.
lijst 4, 109 1 109 st.
Op lijst 1 heeft geen der candidaten het
aantal stemmen, gelijk aan den lijstkiesdee
ler, en is dus gekozen, die candidaat, die meer
stemmen heeft verkregen dan de helft van
de lijstkiesdeeler (zie art. 104) dat is voor lijst
I, 112 2 56. A heeft 71 stemmen, dus
is A gekozen.
Op lijst 2 heeft één der candidaten het aan
tal stemmen gelijk aan den lijstkiesdeeler, met
nog 114 st. daarboven. E. is dus gekozen,
en worden'de 114l/2 st. overgebracht op no. 2.
van lijst 2. Deze krijgt dus 51 114'/2 st.
165 st. F. is dus ook gekozen, en houdt
165x/2 "llO'/j 65 st. over. Deze worden
nu op G overgebradht, die nu 81 65 146
st. krijfgt. O is dus ook gekozen en houdt
146 IOOV2 454 st. over. Hij krijgt dus
32 45 77) 'st. Er moet dus nu nog
1 candidaat gekozen worden. Geen der can
didaten heeft nu het aantal stemmen ge
lijk aan den lijstkiesdeeler, maar H. heeft wei
meer stemmen dan de helft van de lijst
kiesdeeler 100) 2 50'/4. H. is dus ook nog
gekozen.
Op lijst 3 heeft geen der candidaten het
aantal stemmen gelijk aan den lijstkiesdeeler;
de lijstkiesdeeler is 154. De helft van de lijst
kiesdeeler is 77. L heeft meer stemmen dan
de helft van de lijstkiesdeeler, dus is ook L
gekozen.
Op lijst 4 heeft eveneens geen der candi
daten het aantal stemmen gelijk aan den lijst
kiesdeeler; de lijstkiesdeeler is 109. De helft
van de lijstkiesdeleer is dus 54). Geen der
candidaten heeft een grooter aantal stemmen
dan de helft per lijstkiesdeeler, en worden
dus de alsnog te vervullen plaatsen toegekend
aan de in de volgorde hoogst geplaatste nog
niet gekozen candidaten der lijst (art. 104)
Alzoo is dus S ook gekozen.
Ziedaar een eenvoudige berekening van
een verkiezing voor een gemeenteraad. Moei
lijke gevallen kunnen echter nu wel door de
lezers zelf berekend worden, wanneer de hier-
VAN
E. WEKKER.
Geautoriseerde uitgave van D. BOLLE).
58)
De baron verbleekte en balde de vuist. „Onge-
loofelijk! Ongehoord!" barstte hij uit. „En de
dorpen? Onze mijnen en ijzerhutten? Is daarvan
al bericht gekomen?"
„Neen, maar ze kunnen in de hoofdzaak geen
verandering meer brengen. Runeck heeft in de
stad en te Odensberg de zege behaald en dit is
voldoende om hem de meeste stemmen te ver
zekeren Hier is de opgaaf van de getallen."
Zwijgend nam Wildcnrod het papier, dat de
beambte hem overhandigde, en zag de aanteeke-
ningen door. 't Kwam uit de verkiezing was niet
twijfelachtig meer. Dernburg en zijne partij had
den het onderspit gedolven.
„Wij durfden mijnheer niet zelf die tijding bren
gen," zeide Winning; „hij is volstrekt niet daarop
voorbereid."
„Ik zal 't hem vertellen," antwoordde Wilden-
rod, terwijl hij het papier samenvouwde en bij
zich stak. „Maar nog een enkel woord, heeren!
't Zou kunnen gebeuren, dat als die uitslag bekend
wordt er manifestaties plaats hebben, die in dit
geval een rechtstreeksche beleediging voor den
chef zijn. In den roes van opgewondenheid, waar
in die zegevierende bende zal verkeeren
hier was 't hem niet langer mogelijk zijn toom
voren gegeven artikelen vooral maar goed
worden nagelezen. O.a. kan een berekening
worden gemaakt van een verkiezing, waarbij
lijsten verbonden zijn, hiervan hadden wij nog
gaarne een berekening willen geven, maar
deze zal moeten achterwege blijven, omdat
het te veel ruimte zou innemen.
GEM. VERK.
Landbouw.
LANDBOUWTOESTANDEN.
Volkshuisvesting en sterftecijfers.
Woningen voor landarbeiders. De On
gevallenwet. Werkt voor de organisatie.
Wanneer het eens zoo ver mocht komen,
dat de Regeering een onderzoek ging instellen
naar de wijze waarop ten plattelande wordt
geleefd door de arbeiders en de boeren cn
tuinders, zou reeds spoedig blijken hoe verre
al deze menschen, enkele rijkaards uitgezon
derd bij de stedelingen ten achter staan in de
wijze waarop zij zijn gehuisvest. Wel is waar
is in de laatste jaren onder de werking van
de Woningwet veel verbeterd en zijn enkele
der ergste krotten opgeruimd, doch vele arbei
derswoningen zijn nog klein in verhouding tot
het gezin en hoewel in de steden de toestand
ook nog niet overal is zooals die behoort te
zijn, is toch daar in de moderne arbeiderswijken
de arbeider dikwijls veel ruimer en hygiëni
scher gehuisvest dan menig kleine landbouwer
of tuinder, om van de landarbeiders maar niet
te spreken. Over 't algemeen is men op het
land niet erg gesteld op groote woningen; ze
vragen veel onderhoud doordat ze alle afzon
derlijk staan en dus veel van regen en wind
hebben te lijden. Daardoor krijgt men echter
veel buitenmuren, waardoor de woning, vooral
in de kleistreken, dikwijls vochtig is; het
aantal vertrekken is in den regel gering, wat
besparing aan werk en aan brandstof voor
verwarming geeft, doch waardoor dikwijls de
geheele familie woont en slaapt in hetzelfde
vertrek, daar de zolder en de overige ruimte
gebruikt worden als bergplaats voor allerlei
producten of voor het kleinvee, waarmede men
in de steden geene rekening behoeft te houden.
Bij deze beperktheid van ruimte, die men voor
een groot deel moet toeschrijven aan vrees voor
hooge bouw- en onderhoudskosten en ook aan
het feit, dat dikwijls de huisvrouw arbeid ver
richt in het bedrijf van den man of van ande
ren en daardoor hare huiselijke bezigheden
gaarne zooveel mogelijk beperkt, komt nog,
dat eene waterleiding bijna overal ontbreekt
en eene goede afvoer van de faecaliën van
mensch en dier somtijds veel te wenschen
overlaat.
I11 hoeverre al deze omstandigheden invloed
hebben op den gezondheidstoestand, is moei
lijk te zeggen, doch liet is wel merkwaardig dat
de frissche buitenlucht, die zoovele stedelin
gen op het platteland voor hunne gezondheid
zoeken, toch niet verhindert, dat de sterfte
cijfers in de steden zooveel geringer zijn dan
buiten en hoe grooter de steden, des te gunsti
ger deze cijfers. In 1920, toen het sterftecijfer
Taag was, bedroeg het voor de steden met meer
dan 100.000 inwoners 10.87 per duizend en voor
de gemeenten beneden 5000 inwoners 13; in
1918 toen het cijfer hoog was, waren deze ge
tallen 15.06 en 18.34 en liet is merkwaardig te
zien welk eene regelmaat er is in de verhou
dingen naar mate van het grooter worden der
steden, ook al is hier eene enkele uitzondering
meester te blijven „zullen ze tot alles in staat
zijn en daarvoor moet gezorgd worden. Alle de
monstraties moeten met de grootste strengheid
worden tegengegaan, om het even wat het ge
volg daarvan zij. Ik stel u verantwoordelijk, mijn
heer den directeur, dat er niets van dien aard ge
schiedt. Wij behoeven thans niemand meer tc
ontzien en zullen dit laten blijken." Hij groette
vluchtig en ging heen.
De beide beambten zagen elkander aan. Einde
lijk zeide de directeur op gesmoorden toon:
„Ja, wie is nu eigenlijk onze chef, mijnheer Dern
burg of baron Wildenrod?"
„De baron, naar 't schijnt," antwoordde Win
ning boos. Hij vaardigt bevelen uit, alsof hij hier
alles te zeggen heeft, en nog wel bevelen, die dc
hachelijkste gevolgen kunnen hebben. Falncr en
zijn makkers zullen natuurlijk wel zorgen, dat
hun overwinning triomfantelijk wordt rondge
bazuind."
't Was geen benijdenswaardige taak, die Wil
denrod op zich had genomen. Toen hij de kamer
van Dernburg weer binnentrad, ontving deze hem
met de ongeduldige vraag: „Wat was cr tc doen?
Ze moeten ons nu niet met andere dingen lastig
vallen; daarvoor hebben wc waarlijk geen tijd.
Maar ik begrijp niet, hoe 't zoolang duurt, eer
we iets naders hooren. Er konden al lang berich
ten zijn
„Er zijn berichten gekomen, heb ik zoo even
gehoord," antwoorde Wilden vod.
„Zoo? Waarom worden mij die dan niet ge
bracht?"
„De directeur en Winning wilden ze u liever niet
persoonlijk meededen. Ze lieten mij roepen
Dernburg ontstelde. Voor de eerste maal rees
te ontdekken. De cijfers van de klein gemeen
ten zijn in de laatste 10 jaren echter steeds de
hoogste.
Hoewel tot dit verschijnsel waarschijnlijk
ook andere oorzaken dan de woningtoestanden
medewerken, verdient toch alles wat tot ver
betering daarvan kan strekken onze belang
stelling en in verband hiermede wijzen wij op
eene citrculaire van den hoofdinspecteur der
volksgezondheid en huisvesting aan de burge
meesters der verschillende gemeenten. In dit
schrijven wordt er op gewezen, dat er op het
platteland tal van woningen zijn gebouwd,
waarbij de indeeling te wenschen overlaat, ter
wijl in vele gevallen met dezelfde kosten eene
veel beter woning zou kunnen worden ver
kregen. Daarom zijn voor eenige provinciën
een aantal woningplannen ontworpen, zooveel
mogelijk aansluitend bij het ter plaatse ge
bruikelijke woningtype, in totaal 211 plannen,
verdeeld in drie series, waarvan serie A voor
Gelderland, Overijsel en Utrecht; serie B voor
Friesland, Groningen en Drente; serie C. voor
Noord-Brabant en Limburg. Voor den luttelen
prijs van ƒ2.04 heeft men al deze plannen, die
nu eens niet zijn uitgedacht in de bureaux in
Den Haag, doch die zijn ontworpen met de
hulp der inspecteurs in de verschillende pro
vinciën. Voor de armsten onder de landarbei
ders zijn deze woningen misschien wat duur,
doch het spreekt van zelf dat ook op deze
plannen door een deskundigen aannemer nog
wel wat is te besnoeien en de voornoemde
hoofd-inspecteur zal daarbij gaarne van advies
dienen; worden de plannen goedgekeurd, dan
kan men nog eene bouwpremie van ƒ300, krij
gen. De woningen zijn zoo practiscli mogelijk
ingedeeld en alle voorzien van een schuurtje
waarin bergplaats voor verschillende produc
ten en stalling voor levende have, juist zooals
de landarbeiders, die wat in goeden doen
komen, dat zoo gaarne hebben. De plannen zijn
ook verkrijgbaar voor particulieren; ze lijken
ons ook bijzonder interessant voor ieder die
belang stelt in de uitvoering van de Land-
arbeiderswet, voor zoover het betreft het ver
schaffen van plaatsjes. Die er meer van
wenscht te weten, raden we aan te schrijven
naar bedoelden hoofd-inspecteur, Ten Hove-
straat 49, Den Haag, die zeer zeker gaarne
ieder zal dienen van raad en bijstand en die
ons vertelde, dat er voor deze poging tot ver
betering van de huisvesting van den land
arbeider en den kleinen keuter veel belang
stelling was, zoodat reeds aan een 5000-tal aan
vragen was voldaan.
De Land- en Tuinbouwongevallenwct 1922
is met 1 Mei j.l. in werking getreden en de
belanghebbende werkgevers kunnen hunne
arbeiders verzekeren bij de Rijksverzekerings
bank of bij een achttal erkende bedrijfsver-
eenigingen die deels reeds vroeger bestonden,
deels thans zijn opgericht. Pas is echter het
schip te water gelaten of het moet reeds op
de helling; de overhaaste behandeling der wet
op een achtermiddag vlak voor het einde der
Kamerzittingen aan den vooravond der ver
kiezingen schijnt zich reeds thans te wreken.
De minister had eene weinig beteekenende wij
ziging voorgesteld ten einde tegemoet te
komen aan de gemoedsbezwaren van enkelen
tegen het aangaan van eene verzekering, doch
had daarbij ook eene nota van wijziging inge
diend, waarbij voorstellen werden gedaan, die
met deze gemoedsbezwaren niets hadden uit te
een onheilspellende gedachte in zijn ziel op „U?
Waarotn niet mij? Wat bezielt de heeren?"
„Zij wilden 't liever aan mij overlaten u den
afloop te melden," hernam de baron, met moeite
zijn stem in bedwang houdende. „De beambten
durfden daarmee niet bij u aankomen."
Dernburg verschoot van kleur, maar hief fier
liet hoofd op. „Is 't al zoover, dat er komedie met
mij moet gespeeld worden? Zeg maar op wat ge
weet!"
„Runeck heeft in de stad de meeste stemmen op
zich vcreenigd begon Wildcnrod aarzelend.
„Dat weet ik. Verder!"
„En ook tc Odensberg."
„Te Odensberg?" herhaalde Dernburg, den
spreker aanziende, alsof hij diens woorden niet
verstond. „Mijn arbeiders
„Hebben grootendecls voor uw tegenstander
gestemd. Runeck is gekozen."
Een half gesmoorde kreet klonk door liet ver
trek; deze kwam uit Cecilia's mond. Maja keek
bezorgd haar haar vader; zóóveel begreep zij toch
van dc zaak, dat die tijding een geweldige slag
voor hem was. Dernburg zeide niets cn bewoog
zich niet. Een pijnlijk stilzwijgen volgde. Einde
lijk stak hij dc hand naar het papier uit, dat Wil
dcnrod te voorschijn had gehaald. „Hebt ge daar
den uitslag van de verkiezing?"
„Ja. Hier is de opgaaf van verschillende stem
bussen."
Dernburg trad op de tafel toe om te lezen, al
tijd nog met dezelfde onwrikbare bedaardheid;
maar nu hij in het volle licht van de lamp stond,
zag men dat hij doodsbleek was. Roerloos tuurde
hij op de cijfers, die hun eigen zwijgende, maar
onverbiddelijke taal spraken, ,,'t Is goed," zeide
staan. De Kanier heeft daarom besloten die
nota in de afdeelingen te onderzoeken, volgens
onze meening terecht, al gaat daarmee dan ook
eenigen tijd gemoeid. Waar het hier echter
gaat over belangrijke zaken als het onder de
werking der wet brengen van werklieden in
dienst van coöperatieve vereenigingen, het
vaststellen van het dagloon als grondslag voor
eene uitkeering en dergelijke, is het beter, dat
alles rijpelijk wordt overwogen dan dat nog
maals eene overhaaste wettenmakerij plaats
vindt.
De Alg. Ned. Zuivelbond heeft te Utrecht
eene algemeene vergadering "gehouden, doch
ook hier was de toon van het jaarverslag niet
erg blijmoedig; het aantal aangesloten fabrie
ken was sedert het vorige jaar gedaald van
473 op 450, waarschijnlijk ten gevolge van
misplaatste zuinigheid waardoor ook de con
tributies voor het vakverenigingsleven blijven
gespaard. Hetzelfde verschijnsel ziet menjn
dezen tijd van malaise en allerlei kringen, doch
ook vóór den oorlog was het aantal ongeorga
niseerden in den land- en tuinbouw nog steeds
bijzonder groot. De Friesche Maatschappij van
Landbouw, die dikwijls een voorbeeld voor
anderen is in activiteit, heeft daarom een be
drag van bijna ƒ6000,voor hare afdeelingen
beschikbaar gesteld voor de propaganda tot 't
winnen van nieuwe leden. We geven toe
het middel is in de landbouworganisaties
eenigszins ongewoon, doch we leven nu een
maal in den tijd van reclame en propaganda;
waarom zouden de landbouworganisaties deze
middelen niet gebruiken ten einde sterker te
worden in den' strijd om het bestaan?
BERL1JNSCHE CAUSERIEËN.
Een nieuwe Berlijnsche instelling
De populaire razzia's. Een kwajongen
die roet in het eten werpt, en de moraal die
men anderen predikt.
BERLIJN, 6 Mei. De Berlijnsche Polizei-
president bij ons noemen ze dat hoofdconv
missaris, maar Polizeipresident klinkt weid-
scher.is een bemind man. Hij weet zelf niet,
hoe bemind hij is, en evenmin waarom...
Terwijl hij op het oogenblik denkt, dat zijn
populariteit mindert, begint men pas te voelen,
welk een weldoener hij is. Terwijl Berlijn en
den Berlijner het gevaar dreigt, dat de pólitie-
razzia's zullen moeten ophouden,.voelt men
pas welk een zegen deze zijn, en hoe men deze
zou missen, indien ze eens niet meer bestonden.
Er zijn werkelijke slachtoffers van razzia's
maar nu ja, slachtoffers moeten er altijd zijn,
om de wereld het geluk te geven. De pseudo-
slachtoffers, dat zijn de gelukkigen.
Ge kunt niet half vermoeden hoeveel Polizei-
razzia's er in Berlijn wel gehouden worden. Ze
worden gehouden op elk uur van den dag en
nacht,zelfs op de uren, dat ze niet worden
gehouden! Berlijn moet minstens een losse
honderd-duizend politiemannen sterker zijn,
dan officieel is opgegeven. En dat aantal is
nog niet eens voldoende, om alle Polizeirazzia's
die worden vermeld, mogelijk te maken.
Ik vertelde u vroeger reeds wat zulk een
Polizei-razzia was. De politie zet plotseling
een straat af, neemt alle menschen, die zich
daarin bevinden of geen kans zien er tijdig uit
te raken, mee naar het Polizeipresidium, on
dervraagt hen naar naam en toenaam,.legi
timatiepapieren.en laat hen dan weer los,
als het geen echte boosdoeners zijn. Het is de
hij eindelijk op onverschilligen toon. „Drie kwart
van de stemmen zijn voor hem, en mij hebben ze
overboord geworpen."
„Maar dat's verraad, dat's schandelijk trouwe
loos!" viel Wildenrod in. „Ja, als er zoo maanden
achtereen geknipt en gestookt wordt! Dat is
nu liet loon voor uwe edelmoedigheid, voor uw
onvoorwaardelijk vertrouwen! Gij kendet de ge
zichtspunten, de betrekkingen van dien man,
en liet hem niettemin vasten voet krijgen te Odens
berg. Hij heeft een slim gebruik daarvan gemaakt
om zich van zijne kiezers te verzekeren! Nu be
hoefde hij hen 'slechts te wenken, en tc liepen in
gansche scharen tot hem over. Ge hebt hem als
een zoon behandeld vandaag betoont hij u
daarvoor zijn dankbaarheid."
„Oscar in 's hemels naam, zwijg toch!"
smeekte Cecilia zacht. Zij voelde, dat elk dier
woorden als gif in dc ziel van den man viel, wiens
hart even doodelijk gewond was als zijn trots.
Maar Oscar was zonder genade voor den ge-
haten tegenstander cn ging met toenemende drift
voort: „Runeck zal juichen en heeft dan ook alle
reden daartoe, 't Is een schitterende overwinning
die hij heeft bevochten en tegen wicn bevochten
Dat hij u heeft geslagen, dit alleen maakt hem
al tot een beroemdheid. En in deze zelfde oogen-
blikkcn verneemt Odensberg den uitslag van dc
verkiezing ze zullen hem zoo huldigen cn toe
juichen, dat hun gejubel tot het heerenhuis door
dringt, en gij zult dit mee moeten aanhooren
„Dat zal ik niet!" verklaarde Dernburg toor
nig, terwijl hij een stap achteruitweek. „Dc arbei
ders hebben van htm kiesrecht gebruik gemaakt
goed, ik zal van mijn huisrecht gebruik maken cn
mij voor beleedigingcn weten te weren. Alle de-
zeef, waarmee Berlijn voortdurend van ver
dachte elementen, (al zijn liet dan slechts de
onnoozelste daaronder) wordt gezuiverd. De
slimmeren komen nooit in de zeef.
Je drinkt een kop koffie bij Bauer of in
Café Victoria.Als je de suiker omroert, kon
digt de kellner je ineens aan„Polizei-razzia"
of je je papieren maar klaar wilt maken.
Je komt 'savonds laat aan het Lehrter Balm-
hof, aan Zoologischer Garten of Potsdamer
Bahnhof. En je kunt er niet meer uit, afgezet...
onderzoek. Een taxi behoef je dan gewoonlijk
niet te nemen, vooral als je papieren (op het
eerste gezicht) niet in orde zijnEr staat
een politie-auto.pardon wachtkar, voor je
klaar, je stapt maar in en wordt naar het
centrum vervoerd. Dit behoeft je niet eens
's avonds laat te overkomen, het kan je ge
beuren 's morgens vroeg, in den vooravond,.
op elk uur van den dag. Vreemdelingen zijn
er de slachtoffers van geworden.maar nog
meer de Duitschers, Berlijners. Prettig is het
niet.Zeggen ze ten minste; want mij is het,
ofschoon ik er wat voor over had, nog niet
gelukt mee ingepikt te worden. Daar moet je
geluk voor hebben en de P. P. beslist zélf en op
het laatste oogenblik, waar de razzia zal plaats
hebben.zoodat je er nooit op tijd zijn kunt,
om iets te beleven.
Onderwijl zijn er al zóóveel Duitschers en
vooral Berlijners heel onschuldig van de straat,
uit een café of station „opgelicht" en weg
gevoerd, dat... men bezig is een vereeniging
op te richten, die den schoonen titel draagt:
„Berliner Schutzorganisation gegen Polizei-
razzien", welke de bedoeling heeft een massa
aanklacht tegen den politie-president wegens
vrijheidsberooving in te dienen en belangrijke
schadeloosstellingen los te krijgen en zich op
het standpunt stelt dat: „de inassajachten op
de meest onschuldige Berlijnsche burgers, en
hun vervoer naar het Polizei-presidiunï wette
lijk ontoelaatbaar is."
Dat is èèn!... Maar pas heeft het bericht
daarover in de kranten gestaan, of er is een
schok van onrust door de Berlijnsche wereld
gegaan en een veel grooter aantal Berlijners
zijn bezig een tweede vereeniging in de wereld
te schoppen, minder openbaar, maar dan toch
met evenveel toewijding. Want wat zouden ze
zonder die politierazzia's beginnen?
Het bericht stond in de kranten, naar aan
leiding van de tijdelijke inhechtenisneming van
een jongeling van 16 jaar, die, volgens zijn
bewering, 's avonds om acht uur, aan de Char-
lottenburger Stadtbahnhof aankomende, met
een hondertal andere reizigers door de zeef
is gehaald,later op den avond weer vrij zou
zijn gelaten, doch thuis zijn moeder doodziek
van angst vond, en zijn vader, een Groszkauf-
mann,op weg met detectives om hem te zoeken.
Het bericht over de eerste Vereeniging stond
in de krantenen een aantal argelooze dames
heeft zich daarover gebogen en tot haar man
gezegd: „Dat is iets voor jou, man, het
is je nu al zes keer, neen, zeven he, over
komen, dat je zoomaar van de straat bent
opgelicht, als je van kantoor kwam... daar
moet jij ook aan meedoen, we moeten dien poli-
tiepresident dat afleeren!"
Hij... natuurlijk vol vuur voor het plan,
(tegenover zijn vrouw) maar inwendig uitende
een stil gebed, dat de politiepresident er zich
niet aan zou storen. Anderzijds waren het
mannen, die verheugd opsprongen, en zeiden:
„Daar doe ik aan mee.ik duld niet meer, dat
ze mijn vrouw zoo maar naar het politie-bureau
monstraties naar aanleiding van die verkiezing
zullen verhinderd worden. De directeur moet .de
noodige maatregelen nemen Zeg hem dit,
Oscar!"
„Dit is al geschied. Ik voorzag dat bevel en gaf
de noodige bevelen. In dit geval meende ik dit
te kunnen verantwoorden."
Bij elke andere gelegenheid zou Dernburg zulk
een inmenging zeer onaangenaam hebben gevon
den; nu zag hij daarin slechts een voorzorg en
had er niets op aan te merken, „'t Is goed," ant
woordde hij kortaf. „Spreek en handel vandaag
maar voor mij, Oscar, ik kan nu niemand zien.
En ga nu en laat mij alleenI"
„Laat mij ten minste bij u blijven," smeekte
Maja op overredenden toon; maar in dit uur was
haar vader zelfs voor hare teederheid onvatbaar
en duwde haar zacht van zich af.
„Neen, kindlief, gij ook niet! Oscar .neem Maja
mee ik wil alleen zijn."
Oscar fluisterde zijne verloofde een paar woor
den toe en voerde haar de kamer uit. De deur
sloot zich achter hen en nu, terwijl Dernburg al
leen meende tc zijn, kon hij zich niet langer goed-
liouden. Hij drukte de gebalde vuisten tegen de
slapen en steunde hardop. Op dit oogenblik ge
voelde hij niet het vernederende van zijn neder
laag, er lag iets edelers dan gekrenkte eerzucht
in die smart. Verlaten door zijn arbeiders, wier
dank hij met een dertigjarige vaderlijke zorg ver
diend meende te hebben! Verlaten ter wille van
een ander, dien hij als zijn eigen zoon had liefge
had en die hem nu zóo daarvoor dankte! Zelfs
zijn ijzeren kracht bezweek onder dien slag!
(Wordt Vervolgd).
