Centraal Apoth EERSTE BLAD elder waschgoe Matige prijzen. Ft I EVEN Passage 22-2 sche ereeniging Sioomwasscherij OORNE EN PUTTE te NIEUW-HELVOET. M. SPOON Azi NIEÜW-HELVOI wijzers, advocaten, el gc- in dc n om orden ver- 5 per ihou- idige ij alle apo- met ikening: L. I. Akker, Rotterdam. J. P. F. POOL. 5000,— f 1000,— f 100,—, f 50,-) 1 October nkrijgbaar. >E FIRMA .HABNIS. sieeft weder ontvangc pinnen en buitenlandse) bnd.er andere Sanatogen, Haematoge ElWITSTAAL, etc. - - - Feestdagen: 1,40 per liter, ct. per pond, ct. per pond, ct. per pond. ct. per pond. I,— per fiesch. ct. per pond, ct. per pond. ilen teg-en le prijzen. it blad verschijnt lederen WOENSDAG- en ZATERDAGMORGEN, rijs per kwartaal bij vooruitbetaling. f 0,75 nummersf 0,07" Zaterdag 20 DECEMBER 1919 2E Jaargang. N°. 14 Advertentiën van 1—6 regelsf 0,90 Elke regel meerf 0,15 Bij contract aanzienlijk korting. Uitgegeven onder leiding van J. J. L. VAN ZUYLEN door de N.V. Uitgeversmaatschappij „Onze Eilanden", Voorstraat A16 SSiddelharnis. Telef. Interc, Ho. 20. Adres voer Redactie en Administratie: Bureau „Onze Eilanden" te Middelharnis. .GENTEN te: Brielle: Boekhandel L. Kluit. HellevoetsluisBoekhandel Gr. M. van der Maesen. Ooltgensplaatfa. Breur Zonen. n 't HaringvlietJ. C. Elvé. Dirkslandfa. Binkhorst Zaayer. Melissant: H. Tieleraan Cz.. He>-kingen: A. Munters. Hen Bommel: Nooteboom. RockanjePI, Monster. Goedereede: Jac. v. d. Tol. Stellendam: N. J. van Dongen. Eiland Rozenburg: J. v. d. Zuidland: C. ZevenbergenNz.. Spyjkenisse: G. E. van Gent. Heenvliet: "W. Hoepel Bz. Alle Oude TongeH. Simonse. Nieuwe Tonge: W. van de Ree. OuddorpC. de Mooy. Stad J. Woudstra. Oudenhoorn: A. Tuk. Zwartewaal: D. Hoftijzer Tzn. Nieuw Helvoet: Vliet Cz., Zanddijk D 38. Middelharnis en Sommelsdyk: Bureau „Onze Eilanden", nemen advertentiën en abonnementen op dit blad aan. HET IA AR 1919. Het afgeloopen jaar is reeds daarom een erkwaardig jaar te achten, wyl het dat waarnaar wij allen zoo lang hebben uit- izien: het vredesjaar; het eerste, dat zon- -r kanongebulder aanviog en zonder kanon- bulder eindigde. Volkomen terecht zal orden opgemerkt, dat wel zelden op eenig verpakte geneesmiddele 'genblik Zóó groote onrust, staatkundige i sociale, door geheel Europa heeft ge- ierscht als thans nog het geval is, maar i vrede onder de volkeren is yoorloopig irsteld, de wettig geoordeelde oorlog is uit met den opbouw eener nieuwe samen- ving tusschen do volkeren wordt begonnen, igetwijfbld vertoont Europa een aspect ia bopelooze verwarring en ruïne, zoowel economisch als sociaal gebied. Wanneer en eenvoudig naast elkaar stelt de cijfers n de staatsschulden der verschillende lan- n aan het einde van 1913, toen de mo- irne verdwazing nog Diet was begonnen, i van 1919 nu zij ten einde is enderoid- len moeten worden gezocht voor de liqui- tie, dan schrikt men van de milliarden, 3 zonder ontzien, zonder bedenking zjjn ofl'erd. De oorlogen, die in den loop der genliende eeuw werden gevoerd, de Na- leontischo oorlogen inbegrepen, kostten n zeven acht millioendooden; de groote ereldoorlog die nauwelyks vyfjaren duur- vroeg het dubbele vau dit getal. Geheel negentiende eeuw zag een totaal beding ii f öO milliard aan directe oorlogskosten igvloeien; de schatting is zeer laag en atig, wanneer men de kosten van den ereldoorlog op het vier- zoo niet vijfvoudige elt. In evenredigheid met de geweldige achtsinspanning, die ontplooid is, staat echts de verarmiog, waaronder thans iropa gebukt gaat. Men heeft zonder aar- len, omdat het naar den uiterlijken schijn de hoogste goederen ging, alles opge- T. 1871. tter; Mr. S. BOERS SALOMONSON; RENESSE. en F. F. PRAGER. f 2.500.000.— f 1.007.200.— 415.265.86 orgstelling, verpanding dag opaegging 2 pCt„ volgens overeenkomst, 's jaars. I'S. en inbraakvrlje kluis. Middelharnis, is en Ooltgensplaat. FEUILLETON. JOHANNA VAN VRIJENBAN. >rspronkeIjjke Roman door JAN VAN GELDER (Nadruk verboden). De eigenaar kende zijn landgoed uitstekend iders was bij zonder twijfel in de uiterwaarden Tdwaald. Meermalen liep bij regelrecht sel in en moest hjj zich op bet laatste oog. ik vergewissen, waar bij was. Doch als de okken hem toelieten de voorwerpen, die hij zjjn weg ontmoette, te onderscheiden, was spoedig weer in dc goede richting. Na een ndeling van een goed uur, zag hjj den Moor hen toren van het kasleeJ tegen de grijze interlucht om hoog steken. Het slot was reeds eval bedekt met sneeuwen maaktedcnzelfden irlaten indruk, dien Van Vloten van zijn eigen aoiug bad meegekregen. Op het slot bad men verwacht, want hij had beloofd den oude- arsnacht op „IJselo" te komen doorbrengen cnals de jonker, die met zijn vrouw van „Zaad- ik" zou komen. Deze werden echter later op u dag verwacht. Hjj vertelde de visite, die hg zen morgen bad ontvangen en inzonder Van geuban vond zijn houding correct, terwjjl banna als liefhebbende vrouw, meer het edele, t in den grond zeer nobele in zjjn daad onder offord wat men bezat; kapitaal, industrieelen en commeicieelen rijkdom, arbeidskracht van het heden en van de toekomst. De mtlUoenen dooden en naast hen de milli- oenen verminkten behoorden tot het meest krachtige deel der menschheid; zonder hunne medewerking, met ',eene ontzaglijk ver minderde capaciteit van mijnen en fabrieken, met een veel geringere hoeveelheid bebouw bare oppervlakte, gaat Europa de toekomst tegemoet, terwijl zjjne vóór den oorlog zorg vuldig gekweekte voorraden zjjn uitgeput en letterlijk alles verbruikt, is wat het bezat. Is bet wonder, dat. men vanuit Amerika hulp en redding verwacht? Is het wonder, dat, nadat het Amerikaansche leger zijn groot aandeel bijdroeg in de beslissing aan het Westelijk front, thans het Amerikaan sche voedsel ons voor hongersnood moet bewaren, de AraerikaaDsche schepen ons kolen voor do industrie moeten toevoeren'' Is het wonder, dat, gezien de financieels krachtsinspanning tijdens den oorlog, het geldcentrum van Londen naar New-York verplaatst ia? Er zijn er onder ons, die zich beangst maken over dit overwicht van Ame rika; die niet gelooven aan de onbaatzuchtig heid van onze dollarvrienden. Eerst de toekomst zal kunnen uitmaken of en in hoeverre z\j gelijk hebben, en wel zelden is deze toekomst zóó heel onzeker geweest als zij thans ia. Europa, dat tijdens den oorlog snakte naar den vrede, vindt thans in dien vredestoestand de grootst denkbare onzeker heid; het weet heden niet wat er morgeD aan den dag over zijn hoofd zal losbarsten. Men kon 1918 zonder eenig bezwaar een geweldig jaar noemen, een jaar, waai in een rijk, dat zich machtig waande als het oude Rome, op zeldzaam onverwachte wijze werd vernietigd, verpletterd, een jaar van groote, zij het niet alleen grootsche dingen. Van 1919 kan dat moeilijk worden getuigd; integendeel, dit jaar is een moeitevol door gebracht jaar geweest, een, waarin de dage- ljjksche kleine zorgen zijn teruggekeerd, waarin op bet groote politieke schaaktooneel de kleine intriges aan de orde van den dag waren. Toen de oudejaarsklokken dat ge- scheidde, dan dat zij den maatschappeljjken vorm waardeerde die hier gediend was. Als een bijzonderheid kan hier vermeld worden, dat Gerrit, die den volgenden dag het rijpaard van Van Vloten op IJselo kwam hcengeu. ook de post bezorgde en daarbij een briefje over legde van Alice Harsteohoek, het zevenjarig dochtertje van den ongelukkigen advokaat. Het maakte een goed figuur tusschen den zalvenden brief van zijn zwager, den dominee en hel niets zeggende kaartje van Hendrik Labori, die eenige dagen vacantie had gevraagd, welke b\j bijzijn oom in Deventer doorbracht. Jaren nadien heeft het meisje de gewoonte om Van Vloten een ge lukkig nieuwjaar toe te wenschen, volgehouden. Hij heeft haar daarvoor beloond door haar ia zijn testament eenige zeldzame sieraden toe le wijzen, die anders toch verkocht moesten worden. Bij den graaf en zijn dochter had Van Vloten veel succes mei dit bewjjg van dankbaarheid, dat hvj zelf uitgelokt had Op IJselo ontving men dien dag veel brieven, doch beiden verklaarden dat de mooiste en aandoen) ijkste door het weesje aan Van Vloten was geschreven. Deze zelf be waarde daarover zjjn cynische gedachten en eindigde met het te betreuren, dat hjj niet meer naïef denken kon. Overigens bracht de Nieuwjaarsdag wat afwis seling in de donkere winterdagen die elkaar eentonig opvolgden. Verscheidene notabelen van Voorst kwamen oea visite maken op het kasteel en op dezo wjjzo kwam Vau Violen in weldige jaar 1918 uitluidden, gevoelden wij eene onzekere toekomst tegemoet te gaan eene onzekere toekomst echter, die vooral daaraan haar aanzijn dankte dat letterlijk in elk land en zeker in geheel Europa ont brak de krachtige hand van één werkelyken man. Als men vraagt wat de wereld thans noodig heeft, zal de een antwoorden: kolen, de ander: sociale rust, maar de derde, die zal toonen het te weten, zal vragen naar een Napoleon. Er zijn er geweest die een Napoleon zagen in Kerensky, toen deze, die in het vorige jaar te Londen plotseling weer opdook, zich aan het hoofd der Rus sische revolutie stelde; er zyn er geweest, die den Napoloen zagen in Wilson of in Lloyd George, eD beiden zijn vooral in den loop van dit jaar bedrogen uitgeko men. En nog steeds blijft Europa vragen naar dien grooten man, die orde zal weten te brengen in den chaos; wij nemen aan, dat ods oude, zeldzaam beproefde wereld deel zelfs bereid zou zijn de eerzucht van een Napoleon te verdragen om slechts iets terug te krijgen van zekerheid, die hij ons bieden kon. Het einde van het jaar 1913 zag den val van de twee Centrale keizerrijken. Zij kwam onverwachts, wijl zelfs Duitschland's be- nijders en vijanden in zijne militaire kracht onverzwakt geloofden; boe zij zich daarin bedrogen, kan men het best lezen in de offleieele stukkon, gepubliceerd door de Duitsche Rijksregeeringen over de onder handelingen cn besprekingen in Duitscbland zelf. dio aan den wapenstilstand van 11 Nov. 1918 zijn voorafgegaan. En niet minder onverwacht kwam de Duitsche revolutie, die velen in het gedisciplineerde Duitscbland onmogelijk, althans hoogst onwaarschijnlijk hebben geacht. Geen van ons, waarschijnlijk zelfs niet degenen, die de leiders der revo lutie waren, hebben geweten hoe groot de kracht der ontevredenen in Duitscbland was; hoe het gistte' en brandde en woelde in dat machtige Duitsche Rijk, en hoe daar nog slechts uiterlijk do disciplino hoogtij vierde. Zoo moest wol plotseling de inoenzinking komen; een wapenstilstand worden aan- kennis met den burgemeester, eenige leden van den raad, den dokier en den ouden schoolmeester. Ook vertoonde de lieer Van BevereD, de steen bakker, zich met een zijner zoons op IJselo, waar hij sinds den laat sten Nieuwjaarsdag niet geweest was- De le Januari was voor den graaf een prettige dag. Hjj kreeg op dien datum een Hauwen indruk vau de grootheid welke zijn geslacht nog weer kon bereiken, als hem de middelen maar niet voortdurend (aalden. Want de eerbied voor de Vrijenbans zat er nog in. De meesle bezoekers noemden bem nog als vanouds „Mijnheer de graaf" en zouden zich geen anderen vocatief veroorloofd hebben. Weliswaar werd de kring elk jaar kleiner, de ouderen bleven weg, wijl de afstand te groot werd voor bun stramme boenen ot wel omdat de dood ze éón voor één wegrukte en de jongeren schenen bet slot te vermijden. Het was dan ook niet twijfelachtig, dat de bezoekers niet in Vrijenban, maar in Van Vloten den grooten man van de landstreek zagen. De graaf zelf merkte dit niet op, maar de ander verkeerde daaromtrent niet in den minsten twij fel en daar bij in de toekomst toch een zekere rol zou moeten gaan spelen, behandelde hjj de menschen voorkomenden trachtte hun sympathie te winnen, wat bem natuurljjk niet moeilijk viel. Voor Johanna en hem was de dag desniettegen staande tamelyk vervelend. Zjj moesten gesprek ken aanliooreu en erger nog. ze moesten eraan meedoen, idiote convorsatie's aanhouden over het weer en den winter. vaard smadelijker dan eenig land er ooit een heeft gesloteneen wapenstilstand met de harde voorwaarde niet alleen van ont ruiming van nog bezet gehouden vijandelijk gebied, maar van bezetting van geheel het van den oorlog verschoond gebleven Rijn gebied. Erger nog, zoowel Oostenrijk als Duitscbland, ook Hongarije, moesten het aanzieD, dat, toen eenmaal het vrije woord, de vrije handeling hadden overwonneu, steeds wilder stroomingen zich vaD de groote menigte meester maakten. In Duitschland eerst heeft men gezien, dat het beleid steeds naar links afzakte; dat de aanvankelijk gemeDgde parlementaire regeering, waarin sociaaldemocraten naast liberalen zitting hadden, moest plaats maken voor een van sociaal-democraten en communisten, voort gekomen uit de groep der sociaal-democrateD, die van den aauvaug af den zedelijken moed heeft gehad den oorlog te veroordeelen, Reeds vóór het einde van 1918 begon het in de kringen der Duitsche matrozen, die reeds tjjdons den oorlog eene zoo belangrijke revo lutionaire rol hebben gespeeld, te gisten; zjj eischten meer medezeggenschap; zy brachten Berlijn in rumoer en wanorde en zjj slaagden er in, toen bij het terugbrengen van de orde bloed vloeide, oneenigheid, die nog veel meer bloed zou tengevolge hebben, te brengen tusschen de beide stroomingen der Regeering. Met angst zag men in het overige Europa naar Duitschland uit, en wanneer Frankrijk en Engeland hunne grenzen stijf gesloten hielden, geschiedde dit minder uit het tijdens den oorlog ge kweekte wantrouwen tegen mogelijke spion nen, maar geschiedde dit tegen de over brengers van de bolsjewistische zaadkorrels. De voorwaarden van den wapenstilstand van 11 November 1918 waren hard, niemand ontkendehet.Gebied moestworden ontruimd; de vyand moest in een groot deel Duitscb gebied, dat hy anders niet dan met moeite zou hebben veroverd, worden toegelaten; wapenen, kanonneD, vliegtuigen en spoor- wegmaterieel moesten tot zóó groote hoe veelheid worden uitgeleverd, dat eigenlijk de voortzetting van den oorlog voor Duitschland Later op den dag werd het eeu weinig gezel liger. Jonker van Zandwijk en zijn echtgeuoole waren uiet verschenen en daarom waren zjj samen per slede naar Zandwjjk gegaan oiu hen nieuw jaar te wenschen en toen zij terugkwamen waren de pastoor met zjjn kapelaan te visite gekomen. Van Vloten hield allen toen den ganschen avond in spanning door te vertellen van Rome, den Paus en de corruptie der Katholieke Kerk. waar over zich een solicd en geestig debat had ont wikkeld tusschen hem en den jongen kapelaan, die pas van het seminarie was gekomen en een knappe student bleek le zjjn. Overigens giug de Nieuwjaarsdag juist voorhjj als alle anderen, donker en zonder zonneschijn. Als korte lichtpunten tusschen de lange nachten schakelden zich de dagen tot weken en maanden. De wiuter was niet koud eu openbaarde zich slechts in somberheid en regen. Johauua had gaarne gezien, dat de uiterwaarden zich met een laag ijs zouden bedekt hebben, teneinde aan de zyde van Van Vloten eenige mooie tochten te maken, doch het geluk was haar dit jaar Diet mee. Men naderde Maart, zonder dat het een nacht noemenswaard had gevroren. Toen werd het eenige dagen koud en joegen felle Noord- Oostenstoriuen over hot land. Het duurde echter niet laDg genoeg om de koude nog in de natuur te breDgen en in bet laatste van deze maand begonnen zij, als buitenmenschen het voorjaar te zien komen. De rivier trok zich spoedig terug in haar zomerbedding, wijd en zjjd kwam een heldere tint over de wijde vlakte, de boomeu langs onmogelijk was; de trotsche Duitsche vloot moest voor het grootste deel worden over gegeven. Men heeft echter destijds de mee ning geuit, dat deze harde voorwaarden daaraan te wijten waren, wijl men in de krin gen van het geallieerde opperbevel slecht voor wapenstilstand gestemd was, gevoelend, dat nu eindelijk het oogenblik daar was om het gebied van den vyand binnen te rukken. Men heeft in deze voorwaarden de harde stem van den altijd harden overwin naar willen hooren, en gehoopt op een milder uitvoering. Die hoop is bedrogen. De wapenstilstand werd vooreen korten termijn gesloten; zoodoende moest telkenmale ver lenging volgeu. Erzberger, de Duitsche staats man, die ook by de revolutie eene rol van beteekenis speelde, was belast met de onder handelingen met maarschalk Foch; eene taak, die niet altyd tot de aangenaamste zal hebben behoord. Reeds by de eerste ver lenging, toen men van Duitschland de uit levering van landbouwwerktuigen, later van vee eischte, bleek dat van een verzachten der wapenstilstandsvoorwaarden geen spra ke zou zyn; dat integendeel moestworden verwacht, dat deze voorwaarden steeds har der zouden worden. Te Spa waren de com- missiön van beide zyden gevestigd; daar is tusschen de Duitsche en de Geallieerde ge volmachtigden heel wat geschermutseld. Van Geallieerde zyde waren de klachten niet van de lucht, dat Duitschland niet tijdig h9t overeengekomen materieel uitleverde, niet in alle opzichten aan zijne verplich tingen voldeed, terwijl van Duitsche zyde er op werd gewezen, dat eene zoo groote uitlevering van spoorwegmaterieel, de toch reeds moeilijke voedselvoorziemnginDuilsch- land in de war stuurde, den economischen noodtoesland zoodanig maakte, dat het op- roergevaar elk oogenblik nader kwam. Men zal zich herinneren, dat Duitscbland op Amerika een beroep heeft gedaan voor op heffing 4er blokkade; dat het niet heeft nagelaten om telkens en telkens weer zich tot de Geallieerden te wenden teneinde voedsel te verkrijgen; men zal zich herinne ren het verhaal van den Engelschen gevol- wegen eD sloolen prijkten met een overvloed van katjes en knoppen en de hemel stond vol wit en lentebJauw over de wereld. Jn die dagen kwam er een dringende brief vau Tackof op deu „Uoltenkamp", waarin hij Van Vloten uitnoodigde om zijn plotseling afge broken bezoek aan de hofstad te komen herbalen. Deze had weinig zin, maar Tarkol' schreef dat hjj op het punt stond een buitengoed te koopen tusschen Delft en Nootdorp, doch dat de prjjs hem le laag toescheen, zoodat hjj vreesde, dat hjj ergens mee bedot werd, reden waarom hij Van Vloteu vroeg hem met raad en daad hjj te staan. Deze kon niet tot een besluit komen en sprak er over op IJselo. Johanna was gedecideerd legen een vertrek gekant. Waarom nam Tarkof geen deskundige in zjjn dienst en liet zoo iemand een vjjf en twintig gulden verdienen. Maar Van Vrijenban besliste, dat Van Vloten onmogelijk weigeren kon. Men was veel te goede kennissen om elkaar niet met alle middelen van dienste te wezen Bovendien kon Van Vloten nog tevens enkele zaken atdoen, die nog niet geregeld waren. Hjj kon den dag gaan bepalen, waarop de op bouw van „Nieuw-IJselo" zou begiunen. En voor zich zelf had hjj nog het voornemen om voor enkele diamanten, die hij in zijn bezit had, een passende parure voor Johaona' le laten maken, welke hjj baar op den verlovingsdag kon cadeau doen. (Woidf v&tvolgd)

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1919 | | pagina 1