i
kt
rikettei
rdam.
m
ONZE EILANDEN
TWEEDE BLAD
I
ONZE EILANDEN VAN ZATERDAG 6 DECEMBER 1919.
ll
Groote Kerk.
Hr
1 - Sajetten.
rs.
ji alle prijzen.
barets. Het
No. 10. 6 Dec. 1919.
Interc. telel 210
ken
itheken
en
leYensverzekering
Distributie van Levensmiddelen.
BBOODKAABT.
De directeur vau het Rijksbureau voor
de Distributie van Graan en Meel, maakt
bekend, dat de broodkaart van 't 119de tijd
vak (bruin-gekleurde) geldig is van 9 Dec.
■tot en met 17 Dec.
Deze kaarten hebben een licbt-bruinen
tondergrond.
M1DDELHARNIS.
A De Burgemeester van Middelharnis maakt
Bekend, dat voor de week van 8 Dec.
1919, tot en met 13 Dec. 1919 zal worden
beschikbaar gesteld op:
Bon 10 Rijkssuikerkaart 21/» ons Suiker.
MELISSANT. Maandag a.s. zal op de bon
nen 6A en 6B der Minimum Rantsoenkaart
75 K.G. anthraciet verkrijgbaar zyn tegen
NIEUWE TONGE. Voor de volgende week
is verkrijgbaar gesteld:
Bon 9 der Rijkssuikerkaart 2'/2 ons suiker.
STAD AAN 'T HARINGVLIET. Voor
deze week wordt gedistrubueerd
Op bon 9 der suikerkaart 2'/a ons suiker.
Op bon 16 en 16 van de kolenkaart, samen
1 H.L. kolen.
NIEUW-HELVOET. Voor de volgende
week is verkrijgbaar gesteld op:
Bon 10 der Rii kssuikerkaart 2ïfs ons suiker.
H Op bet Levensmiddelenbureau zyn
kaarsen verkrijgbaar 'a 60 ets. per pak.
ZWARTEWAAL. Deze week is verkrijg
baar op:
t Bon 9 suikerkaart 2'/2 0118 witte suiker,
Tot Bon 24 van de kolenkaart 37 '/a K.G.
anthraciet.
Nog verkrijgbaar zonder bon bruinkool
en dennenblokken.
anger, Goedereede
ivoordigers
ttfiHÉick
lijk.
VERSLAG van de vergadering van den
Rand der gemeente Heenvliet op den
29 November 1919 voormiddags 10 uur.
Voorzitter E. Wevels le Wethouder.
Tegenwoordig alle leden.
De Voorzitter doet mededeeling van het
verlof van den Burgemeester gedurende
drie weken.
Na voorlezing der notulen van de vorige
vergadering worden die onveranderd goed
gekeuid.
Is ingekomen een schryven van Heeren
Gedeputeerde Staten houdende goedkeuring
Jan het kohier Hoofdelyken omslag diénst-
aar 1919.
J Komen in behandeling adressen van L.
Barendregt en A. Bevaart om verhooging
-*an salaris, op voorstel van het Dagel.
lestuur wordt besloten het desbetreffende
pport van de Staatscommissie af te
achten.
Komt ter behandeling een adres van het
lestuur der Vakschool Brielle en omstreken
>m vermeerdering van subsidie.
De heer Schols zou meer subsidie willen
ven waarop de Voorzitter antwoordt, dat
lij voor het geven van meer subsidie het
;ut Diet inziet.
De heer Schols stelt daarna voor de be-
iaande subsidie met f 10 te verhoogen welk
lorstel door den heer Roodnat wordt ge
rand.
In stemming gebracht wordt dit voorstel
iet 4 tegen 3 stemmen verworpen, tegen
imden de heeren v/der Hoek, Kroes, van
ies en Voorzitter.
Voorts komt ter tafel een adres van het
istuur van den Algemeenen Nederland
hen Timmerraansbond houdende verzoek,
de gemeente zal toetreden tot het werke-
Jheidsverzekeringsbesluit waarvan de
bijdragen op plm. 16 per jaar zullen worden
gebracht.
De Voorzitter zegt, dat in verband met
het niet voorkomen van werkeloosheid alhier
het Dagel. Bestuur voorstelt nog niet toe
te treden.
De H8er Van den Berg zegt, dat ieder
spreekt van slapte in bet timmermansbedrijf
in de toekomst.
De Voorzitter blyft bij zyn reeds uitge
sproken meening en zegt, dat binnenkort
dan ook de andere vakmenscben zullen
komen, wanneer aan het onderhavige ver
zoek wordt voldaaD. Na eenige besprekingen
stelt van den Berg voor de gevraagde sub
sidie te verleenen, welk voorstel eveneens
met 4 tegen 3 stemmen wordt verworpen
tegen de heeren Van den Hoek, Kroes, Van
Hees en Voorzitter.
Een verzoekschrift van Mej. Nooteboom,
ODderwyzeres aan de Openbare lagere school
alhier om dezelfde belooning voor het geven
van handwerkonderwys als voor het Herha-
lingsonderwys wordt toegekend.
Wordt besloten met algemeene stemmen
daaraan te voldoen en een verzoek aan de
Kroon tot restitutie in te dienen.
Voorts is ingekomen een verzoek van het
Hoofd der School alhier om de los in de
Fransche Taal buiten de gewone schooluren
te vergoeden.
Naar aanleiding van dit adres wordt be
sloten met algemeene stemmen, dit verzoek
schrift aan te houden tot de volgende ver
gadering om alsnog te onderzoeken, of ver
zoeker tot het geven van bedoelde lessen
al dan niet verplicht i8.
Een adres van het Hoofdbestuur van den
Ned. Bond van Gemeente-Ambtenaren be
treffende het bouwen van middenstands
woningen wordt aangehouden tot de vol
gende vergadering daar binnenkort nader
overleg zal plaats hebben met de woning
bouwvereniging Voorne, Putten en Rozen
burg.
Komt in behandeling een adres van den
volontair ter secretarie W. van der Graaf,
houdende verzoek hem te willen aanstellen
tot Ambtenaar ter Secretarie. De Voorzitter
merkt hierbij op, dat de werkzaamheden
zeer zyn toegenomen en het Dagel. Bestuur
voorstelt aan den volontair f 75 per jaar
toe te kennen.
De heer Schols informeert of dit de reden
is om een ambtenaar ter Secretarie te be
noemen daar zijn zwager, secretaris van
Abbenbroek voor twee jaren nog kleer
maker, sedert één maand secretaris, de
secretarie-werkzaamheden in één uur per
dag kan verrichten.
Voorts deelt spreker mede, dat een secreta
ris met een goeden kop inet uitzondering van
bet bijwonen der vergaderingen volgens zijn
zegsman alle secretarie werkzaam beden voor
al de gemeenten van het eiland Voorne met
gemak zou kunnen verrichten.
De heer Roodnat merkt bierb'y" op, dat
het groote onzin is en dat de persoon, die
dat durft te zeggen in een gekkenhuis thuis
behoort.
De heer van den Berg merkt hierbij op,
dat in de gemeente Zuidland met nagenoeg
evenveel inwoners voor schrijflooneu ter
Secretarie voor het jaar 1920 f500 is uit
getrokken terwijl dit jaar f300 is toegekend.
De heer van den Berg stelt voor minstens
f250 voor schrijfloon uit te trekkeD.
De Secretaris merkt op, dat van der Graaf
een zeer accuraat en ijverig voloDtair is.
Nadat de heer Roodnat nog heeft mede
gedeeld, dat de werkzaamheden zoo ver
bazend zyn toegenomen hetgeen van alge
meene bekendheid kan worden geacht het
zeer noodzakelijk is, dat de Secretaris hulp
krygt. Waarop besloten wordt,dit adres aan
te houden tot de aanstaande behandeling
der Gemeente begrooting.
De heer Schols merkt hierna nog op, dat
hü tegen het voorstel tot betaling was van
schrijfloonea, omdat hij er voor enkele jaren
ook tegen was.
Thans komt in behandeling een klacht
van den Secretaris dezer gemeente tegen
den Burgemeester daar hij tijdens het waar
nemen van het Secretariaat den secretaris-
vacature door den Burgemeester zooveel
achterstallig werk is nagelaten terwijl de
Burgemeester nog steeds voort gaat om zich
van de Gemeentezaken nagenoeg niets aan
te trekken.
De Secretaris leest zyn klacht voor:
M. H.!
Naar aanleiding der door den Heer Bur-
FEUILLETON.
De electriciteit.
i.
We willen hiermede openen een aantal arli-
'telen over één der natuurkrachten, die wel de
'ootstc rol speelt in onze moderne samenleving,
'e zullen voornamelijk den nadruk (eggen op
•t gebruik der electriciteit als licht-én krachi
on, maar eerst iets vertellen dan hoedeelec-
'iciteit in beweging gebracht wordt, dus van
e inrichting der electrische centrales en hoe
xy aan de verbruikers wordt toegevoerd, dus
"u het kabelnet uiet loebehooren.
Om met vrucht te kunnen praten moeten we
m lezer ecnigszins vertrouwd maken met de
"ïninologie der vakmenschen.
Indien men een glazen slaaf wrijft met een
stuk hars, dan bemerkt meD, dat ze het vermo-
}n krijgt om kleine lichte lichaampjes b.v.
•erpiiballetjes, welke aan een dun draadje zyn
[gehangen, aan te trekken. Zoodra echter het
'erpitbaUetje in aanraking geweest is met de
•zen staar wordt het door de staaf afgestoolen
'ee vlierpitballetje9, die beide in aanraking
weesl zyn met de glazen staat, stooten elkaar
Men zegt nu, dat beide balletjes electrisch
'raden zyn. Ook de glazen staaf is electrisch
gemeester dezer Gemeente, in antwoord,
op een door Heeren wethouders alhier tegen
don Burgemeester Ingediende klacht aan
Heeren Gedeputeerde Ötaten medegedeelde
onwaarheden n.l. als zoude myDe werkzaam
heden des tyds voor de Gemeente Abben
broek verricht, zeer gering zyn geweest, en
mede wegens de zeer unfaire en ondankbare
houding die Z.Ed. bovendien meent te moe
ten aannemen gevoel ik my tot myn leed
wezen verplicht U wen Raad uit een te zetten
op welke wyze het secretariaat door den
Burgemeester tydens de Secretaris-vacature
is waargenomen.
Alvorens evenwel over bet vele achter
stallige eecretarlewerk van Heenvliet te
te beginnen, zal ik gaarne uiteen zetten
waarom, en welke werkzaamheden ik voor
Abbenbroek heb verricht.
Bij mijn in functie treding als Secretaris
dezer Gemeente op 8 Maart jl. deelde de
Burgemeester my mede, dat er vele achter
stallige werkzaamheden waren voor den
Gemeenten Abbenbroek eu Heenvliet en
vroeg my of ik deze werkzaamheden mede
in orde wilde maken, er bij voegende dat
ik zoodoende een mooie gelegenheid had,
om my tegenover de Gemeente Abbenbroek
verdienstelijk te maken, waardoor ik voorts
eventueel veel kans zou hebben om den
Burgemeester als secretaris der Gemeente
Abbenbroek op te volgen.
Bovendien hadden de dienstplichtigen die
nè, 14 Nov. '18 huiswaarts gezonden waren
in beide gemeenten nog geen cent steun
ontvangen, en waren dientengevolge protest
vergaderingen in deze Gemeente gehouden,
waarvoor sprekers uit Rotterdam waren
uitgenoodigd enz. enz. kortom er moest
voor beide gemeente zéér véél veel werk
worden verricht.
Alhoewel het natuurlijk zeer onaangenaam
is, gratis het achterstallige werk van een
voorganger op te knappen stelde ik my toch
beschikbaar, daar dit werk toch niet kon
blijven liggen, doch niet wetende, dat het
zoo'n janboel was.
Dit laatste werd my evenwel met den
dag duidelijker, doch vertrouwende op de
medewerking van den Burgemeester om het
achterstallige werk vaD beide gemeenten,
mede in orde te brengen bleef ik mijn vryen
tijd opofteren, en werkte iederen dag tot
's avonds laat soms tot middernacht,
De beloofde medewerking van den Heer
Burgemeester bleef evenwel uit,'. Z.Ed. trok
zich van het achterstallige werk nagenoeg
niets aan, waardoor het werken voor mij
zeer onaangenaam werd, vooral als wordt
Dagegaan dat de navolgende werkzaamheden
door mij voor de Gemeente Abbenbroek
werden verricht.
a. Alle voorbereidende werkzaamheden
der Gemeenteraad, en Prov.Statenverkiezing
voor zoover die door my konden worden
verricht, waaronder ook is te rekenen, het
uitleggen der verschillende wetsbepalingen.
b. Het ïd orde maken der getuigschriften
voor broederdienst.
cDe zeer ingewikkelde werkzaamheden
wegens het ontbreken van de noodige ge
gevens verbonden aan het bekomen van den
steun voor na 14 November 1918 uit dienst1
jekomen dienstplichtigen, te weten, kleeding,
geld, bijslag noodzakelijk levensonderhoud,
en de latere bekende uitkeerlngen van de
na 1 April jl, huiswaarts gezonden dienst
plichtigen.
De staten voor de tweede 60 dagen ver
goeding, alsmede de staten der by artikel
10 van de bekende steunregeling bedoelde
uitkeering, wenschte de Burgemeester niet
te onderteekenen, waarover by belangheb
benden, m.i. terecht groote ontevredenheid
is ontstaan, daar wegens volslagen onbe
kendheid van den Burgemeester met de
desbetreffende bepalingen nü een half jaar
niet meer met juistheid kan worden na
gegaan, wie werkeloos waren geweest.
d. Het bestellen van al het materieel
drukwerk, publicatien enz.
Al dit benoodigde drukwerk werd door
my steeds ook voor Abbenbroek besteld.
De hieraan verbonden werkzaamheden
zyn niet zoo gering, als waarschynlyk zal
worden vermoed, daar eerst steeds moet
worden onderzocht, welk drukwerk voorra
dig is, terwyl als dan kan worden besteld
naar gelang van de grootte der Gemeente
enz. enz.
De bekendmakingen voor zoover die ge-
geladen en heeft door aanraking de electricitiet
overgebracht op de vlierpitballetjes.
Met de harsstaaf, waarmede de glazen staaf
gewreven was, kunnen we dezelfde proeven
doen. Ook deze trekt kleine lichaampjes b.v.
vlierpitballetjes aan en stoot ze ilaurna af. Ook
stooten twee vlierpitballeljes, die beide met de
harsstaaf in aanraking zyn geweest, elkaar af.
Ook de harsstaat en de vlierpitballetjes, die
met haar in aanraking, ziju geweest,zijn electrisch
geladen. Tusschen de lading van deglasslaafen
wat daarmee in aanraking is geweest en die
van de harsstaaf blykt een eigenaardig verschil
te bestaan. Een vlierpitballelje dal in aanraking
geweest is met de glazen staaf en een dat in
aanraking geweest is met de harsstaaf, trekken
n.l. elkaar aan. Men zou hieruit kunnen besluiten,
dat er twee soorten electriciteit bestaan, die
men voor het gemak glas- en harselectricileit
zou kunnen doopen.
Deze soorten zyn gewoonlijk bekend onder
andere uaraen, die zeontleenen aan het volgende
verschijnsel. Indien een vlievpitballelje dal gela
den is met harselectricileit, in aanrakmggebracht
wordt niet een balletje, dat geladen is met glas-
electriciteit, dan blykt uit de verminderde aan
trekking na de aanraking, dat de ladiug van
beide verminderd is. In een bepaald geval zullen
ze elkaar in het geheel niet meer aantrekken.
Men zegt dan, dat beide ladingen even sterk
waren en elkaar by de aanrakiDg vernietigd
hebben. In andere gevallen kan de lading van
het eene bolletje zóózeer overwegen, dat na aan
drukt verkrijgbaar waren, werden dan
meestal of in orde gemaakt of uitgelegd
boe of ze moesten worden ingevuld, en
waarom.
De navolgende publicatisn werden door
my geschreven of ingevuld te weten:
No. 6, Steun aan gedemobiliseerden.
No. 9. Verkiezing Gemeenteraad.
No. 12. Ter inzage legging van candidaten
voor den Gemeenteraad (centraal stembu
reau).
No. 15. Idem Hoofdstembureau.
No. 16. Stemming Gemeenteraad.
No. 17. Vrijstelling wegens Broederdienst.
No. 20. Invordering kohier Pers. Belas
ting no. 2.
No. 23. Zitting Gezondheidscommissie.
No. 34. Steun voor Gedemobiliseerden.
No. 36. Voorhanden hebben van vuurwa
penen.
No. 40. Aanmelding verlofgangers inleve
ring zakboekjes.
De bekendmakingen no. 14. Zitting cen
traal stembureau en 19. Ter visie legging.
Kiezerslijst 1919—1920, werden door my
ontworpen, doch door den volontair ter
Secretarie overgeschreven. Onder de ontbre
kende Nos. zyn begrepen Publicatien voor
Raadsvergadering, doch van de meeste hier
boven niet vermelde bekendmakingen had
ik toch mijn werkzaam aandeel, door een
en ander gereed te leggen en duidelijk te
maken, zooals hierboven is omschreven.
Zooals uit bygaand schrijven van de Firma
Samsom blijkt, is al het materieel voor
Abbenbroek door my besteld, waarvoor tege
lijk met Heenvliet bestelkaarten werden
ingezonden.
e. Het ontwerpen van zes en vijftig brie
ven, welke voorkomen in het brievenboek
der Gemeente Abbenbroek. Deze brieven
waaronder er velen zyn, waar véél werk
aan was, werden voor het grootste gedeelte
bovendien ook nog door mij ingeboekt.
Had zulks niet plaats door my, dan ge
schiedde het overschrijven door den volon
tair ter Secretarie.
Even wil ik hierbij opmerken, dat door
den Burgemeester als tydelyk secretaris over
het tijdvak 1 Januari—S Maart 1919, voor
Heenvliet 59 brieven werden geschreven,
zoodat ik voor Abbenbroek nagenoeg even
veel brieven schreef, als Z.Ed. over genoemd
tijdvak van ruim twee maanden voor Heen
vliet.
Bovendien mocht ik den Burgemeester
helpen met het opsporen van verschillende
zoek geraakte stukken van Abbenbroek,
hetgeen nu juist niet zoo zelden voorkwam.
Deze op de secretarie ingeburgerde gewoonte
veroorzaakte ook veel tijdverlies.
Ook het telkens weer inlichtingen te moe
ten verstrekken als de brieven voor Abben
broek werden opengemaakt, werkte belem
merend op den geregelden gang van zaken.
Alboevrel het natuurlijk van my een
uiterste welwillendheid was, om mijn vrije
avonduren en werkkracht gebeel gratis te
besteden in dienst der gemeente Abbenbroek,
zooals uit het vorenstaande duidelijk blykt,
al waren de secretarién van belde gemeenten
ook in één lokaal ondergebracht. Steeds meer
ging de Burgemeester dit werken van mij
voor een andere gemeente als een ver
plichting beschouwen.
Toen n.l. de Burgemeester als secretaris
der gemeente Abbenbroek had bedankt eu
een opvolger was benoemd, werkte ik niet
meer voor Abbenbroek en bestelde het be
noodigde materieel enz. alleen voor Heenvliet,
waarbij o.a. ook de verordeningen voor uit
betaling van het onderwijzend personeel der
O. L, School.
Op 't laatst van September vroeg de Burge
meester mij, of ik deze verordeningen had,
waarop ik antwoordde:
„Voor Abbenbroek niet, doch 'k heb ze
wel voor Heenvliet besteld eu ontvangen."
Hierop geraakte Z.Ed. geheel van streek,
stampte op den vloer van nijd, en voegde
my, in tegenwoordigheid van getuigeDtoe:
„Bliksem, ik ben toch nog Secretaris van
Abbenbroek".
Hieruit blijkt m\j ontegenzeggelijk, dat
de Burgemeester het werken van my voor
de gemeente Abbenbroek als een verplich
ting beschouwde.
Toen mijn voorganger de heer de Lijster
(thans Burgemeester van Hardinxveld) des
tijds weigerde om langer voor de Gemeente
Abbenbroek te werken, hield naar men mij
heeft medegedeeld terstond de vreedzame
omgang tusschen Burgemeester en Secretaris
onderliDg op.
Nu is het van mij verkeerd geweest, dat
ik niet dadelyk by myn indiensttreding ge
weigerd heb, om voor Abbenbroek te wer
ken, doch als men geheel vreemd, in een
nieuwe Gemeente komt en men stelt boven
dien pry's op gezellige samenwerking, dan
valt het niet mede, om dit te weigeren, dat
weet vooral ieder, die de Burgemeester van
Heenvliet kent.
Reeds dadelijk bij myn eerste kennisma
king, nog vóórdat ik tot Secretaris benoemd
was, deelde de Burgemeester my mede, dat
hij vroeger een Ambtenaar ter Secretarie
van Heenvliet (de heer Roodnat) genood
zaakt bad hem te gaan, daar deze hem niet
beviel, dat hy voorts een wethouder (de heer
Notaris Bel) had weggekeken enz. enz.
Alhoewel ik natuurlijk nooit vrees heb
gekoesterd voor deze dreigementen daaronze
rechtspositie gelukkig behoorlijk is geregeld
waren deze z.g. vriendelijke mededeelingeD,
echter evenmin bemoedigend voor een toe
komstige gezellige samenwerking en daarvan
wist de Burgemeester handig partij te trek
keD.
De omgaDg van de zoon van den Burge
meester met ondergeteekende was boven
dien mede oorzaak dat ik met eerder tot
het schryven voor deze regelen ben over-
raking beide bolletjes een ladiDg van de zelfde
soort electriciteit dragen en elkaar dus na aan
raking afstootcu.
In verband inet bet bovenstaande gaat men
bij de voorstelling, die men zich van deze feilen
vorinl. ook wel uit van de onderstelling, dat er
slechts één soort electriciteit bestaal. Men kiest
daarvoor de glaselectriciteit. Men onderstelt dan
verder, dat alle lichamen hiermede lot een zeker
bedrag geladen zyn. Men beboeft hiervan niets
te merkeu, omdat alle lichamen geladen ziju,
evenals men b.v. niels merkt van de aswente
ling en andere bewegingen der aarde, zoolang
men beschouwt lichamen, die deze bewegingen
medemaken. Eerst wauneer men een licbuain
een lading geeft welke afwykt van het gewone
bedrag, dan bemerken we de hierboven genoemde
electrische eigenschappen, evenals men de aswen
teling der aarde kan ontdekken, wanneer men
een bepaald licbaam in beweging brengt en dus
de bestaande beweging van bet lichaam met de
aarde mede verandert. Een lichaam, dat een
teveel aan electriciteit heeft, noemt men positief
geladen, een lichaam, dat een te kort heeft,
noemt men negatief geladeu.
Indien we naar een geladen licbaam, dat we
voor het geraak positief geladen denken,
lichaampjes, welke een ladiDg van dezelfde soort,
in ons geval dus een positieve dragen, trachten
te brengen, dan zal het ous moeite kosten om
de afstootende krachten te overwinnen- Laten
we het tweede lichaam los, nadat het in de naby
heid van bet eerste gekomen is, dan zal het
Vermeenende thans ook voldoende te heb
ben aangetoond, waarom ik voor Abbenbroek
heb gewerkt, zal ik nu uiteenzetten op welke
wijze het secretariaat van Heenvliet door
den Burgemeester werd waargenomen tydens
de vacature van Juni '18 tot Sept. '18 alsmede
(in groote trekken) hoe of de Burgemeester
als zoodanig zyn taak opvat. Den dag voor
dat ik alhier als secretaris in dieDSt trad,
begon de misere al. De Heer van Gils,
controleur van de Distriebutiebedrjjven in
deze Provincie bracht n.l. een bezoek aan
het Distributiebureau alhier, waarbij dezen
controleur bleek, dat de Burgemeester zich
met de contróle van het Levensmiddelen
bedrijf zeker voor 't gemak ook maar
niets had ingelaten enz. doch bieiovei later
meer.
Alvorens ik overga tot het inboeken der
op 8 Maart j.l. (den dag van iny'n indienst-
treden) ingekomen stukken, moest ik eerst
beginnen met bet uitzoeken der nog niet
ingeschreven brieven, welke (dat ter contróle
voorkomen in het Register van Ingekomen
stukken onder de nos 150 tot en met 172.
Deze voor myn indiensttreding ingekomen
.brieven, lagen in chaostische verwarring
[door elkaar tusschen eenige stapels andere
stukken. Nadat deze inschrijving had plaats
gehad, kon ik beginnen aan het navolgende
achterstallig werk.
Beantwoording, missieven uitvoering land-
arbeiderswet, Paardenvordering, Vergoeding
Kostwinnerschap.
Opmaken der statistiek van het Lager
Onderwijs over 1918.
Beantwoording missive Pandhuiswet.
Opmaken stateDB. en C. Pensioenbijdrage
onderwijzers O. L. school over 1918.
Opgave betreffende Bewaar en kinderscho
len (Negatief)
Steun aan gedemobiliseerden (le lijst).
Beantwoording missieve uitvoering Inva
liditeitswet.
Beantwoording request steunonderzoek.
Beantwoording steuniDg Raadsverkiezing.
Opmaken staatmodel A- PensioeDengroDd-
slagen Personeel O. L. school dienstjaar
1918 ('t moest voor 31 Januari worden in-
gezoDdeD).
Beantwoording reclame 's Kievits kost
winnersvergoeding.
Het maken en toezenden van afschriften
der verordeningen regelende de jaarwedde
van de onderwijzers der O. L. school, Dis
tricts en Arronlssementsschoolopziener.
Opmaken van staat W. O. Rijksbijdrage
onderwijzend Personeel over 1918.
De staat W. O. over 1917. en andere ge
gevens waren nergens te vindenterwyl de
Burgemeester ook na herhaald verzoek geen
inlichtingen verstrekken koD.
Opmaken Alphabetiache lyst beheerders
van paarden. (Moet in Februari van ieder
jaar ter visie worden gelegd.)
Het uitzoeken der overal verspreide Staats-
en Proviociale bladen over 't vorige jaar
(verschillende nos. zyn nog steeds zoek).
gehoor geven aan de afstootende krachten en
in tegenovergestelde richting bewegen. De snel
heid die het tweede lichaam nu krygt, zou kunnen
gebruikt worden om een machine te drijven,
liet lichaampje is dus in staat arbeid te verrich
ten en we zeggen daarom, dat het arbeidsver
mogen bezit. Om het werktuig, dat uu door de
snelheid van het lichaampje in beweging gebracht
wordt, te bewegen hadden we een eenvoudigen
weg kunnen kiezen. De arbeid, die wij verrich
ten, toen we het tweede licbuain naar liet eerste
toe brachten, hadden we ook dadelyk kunnen
aanwenden om hel werktuig in beweging
brengen.
Indien we een ongeladeu lichaam naar hel
geladen lichaam gebracht hadden, dan zou ous
dat geen moeite gekost hebben. Na aanraking
tusschen beide wordt het tweede licbaam afge-
stooten en kan dus arbeid verrichten. Ret blykt
dus, dat het geladen lichaam in staat is arbeids
vermogen af te geven. Dit arbeidsvermogen heeft
het gekregen gedurende het Iaden. Laden van
een lichaam kost dan ook moeite.
De vraag kan nu rijzen, waarom de lading
van een lichaam niet Daar alle zijden uiteenspat
aangezien toch de verschillendegedeelteD, waaruit
de lading bestaat, elkaar afstooten. Het antwoord
hierop luidt, dat in de omringende lucht de ver
plaatsing van de electriciteit, wanneer ze zich
niet op een stoffelijk lichaam bevindt en tegelijk
mét dit lichaam wordt bewogen, zeer moeielyk
is- Naarmate de electriciteit zich gemakkelijk
of moeilyk in een stof verplaatst, verdeelt men
de stollen in twee soorten. De soort, waarin
zich de electriciteit gemakkelijk verplaatst, noemt
uien geleiders: die waarin de electriciteit zich
moeielyk verplaatst, noemt men uiel-geteiders
of isolatoren. Geleiders zijn alle metalen. De
besten onder hen zijn zilver en koper, daarna
aluminium. Isolatoren zijn o.a. porcelein,papier,
katoen, glas, hars enz.
Verbindt men een positief geladen licbaam
met een even slerk negatief geladen door middel
van een koperdraad of een anderen geleider dan
zullen in minder dan geen tijd beide lichameD
geen ladiug meer vertoonen. Het arbeidsvermo
gen, dal beide lichamen bezaten, is verdwenen.
Nu neemt men aan en met deze aanname heeft
men in de natuurkunde veel succes gehad, dat
arbeidsvermogen nooit kan worden vernietigd.
Wanneer het uit een bepaalden vorm is verdwe
nen, dan is hel overgegaan in een auderen vorm-
In ons geval ontstaan twee nieuwe vormeD. Het
grootste gedeelte van het arbeidsvermogen gaat
over in warmte in de verbiudingsdraad De tweede
vorm is niet van belang voor ons doel.
Dal ook warmte een soort van arbeidsvermo
gen is blijkt wel bij de stoommachine. De warmte,
welke ontstaat door verbrauding der koleu, zet
het ketelwater in heete stoom om. Deze stoom
zet zich uit, zoodra de zuiger van de machine
in beweging komt en koelt daarby af De stoom
verliest dus aan warmte, tegelykertyd, dit de
zuiger aan bewegiDg wint.
(Wordt vertiolqd\y
