Rheumatiek
bekwaam persoon
Leest dit niet.
GOEDEREN
goed pension
Hellevoetsluis.
J. A. Dijkers
Aanbesteding.
Helder waschgoed
Matige prijzen.
TE ÜOOP
Merrieveuiens
Strandschelpen
Fotografie
S. v. d. PLAAT,
ONZE EILANDEN VAN ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1919.
7
estuur van het Zieken fonds,
rerk heeft gedaan. Wü heb-
iie door ons voorstel m den
a gelegenheid willen stellen,
ontplooien, niet baar willen
Ir moet een band gelegd
verschillende organisaties,
Iien werken voor dit, doel.
uur cgoisme voor destich
iene Kruis, bet Nut, moeten
jbracht en voorts kerkbe-
rec en alle dergelijke stich-
tot het einde van zijn rede.
wat by van plan is, maar
keren, dat hij straks over
ati-revolutionairen zal" toe-
IK BESCHULDIG,
e ty'd komende. Gelijk voor
iren er een nieuwe ty'd is
:;r mannen als Bilderdyk,
e Van Hogenaorpen, "uien
heeft, genoemd, zoo komt
il De ontevredenheid ook
•ver de leiding is groot. Wy
n van bet reveil zyn. Uit
n ty'd zie ik, aldus spr een
omen, beschenen door de
nnig-democratie.
n enthousiast, applaus was
Heer Buurveld.
gaven zich op du heeren
der Waal.
Sck geeft eenige wenken
schillende besproken pun-
h over bet algemeen wel
/ereenigen.
er Waal brengt den heer
>or het gesprokene, maar
ïkingen.
nde daarin is, wat hy mee-
mdersbenoeming. Hy zegt,
ïem heeft verteld, dat er
z\jn gespeculeerd op de
a de heeren Vroegindewey
u hebben afgesproken, dat
?r Struik voor eersten wet-
mmen op den heer Zaay'er
zouden stemmen op den
■inde zoodoende van den
j af te komen,
ld antwoordt hierop, dat
Er is geen moment een
het spel geweest by do
pelfa afgesproken, hoewel
Iblas dan Vroegindewey
ie stemmen op Vroegin-
radsfractie dat verlangde.
Waal kan dit aannemen
maar is niet overtuigd,
id vraagt dan den heer
iroui hy niet direkt met
s gekomen by het bestuur
at de zaak kunnen onder-
er v. d. W., ik heb gezegd,
te hoog achten,om een
idacbt te schenken,
d begrijpt dan niet, dat
ch niet te hoog acht, om
sn praatje aan te komen
igadering.
vergadering onder eenig
Uiddelharnis en Som-
"huis en Openbare
n Bibliotheek.
is een bestrijding van een
i Schcldebode, die vnl.een
or het particulier initiatief,
van zeer 'mgrgpenden aard
hel artikel ook aan de
e Eilanden" aan te bieden,
ivordt van „Uwe Redactie"
n Schcldebode bedoeld en
Eilanden". L.C.B.
igeboden gelegenheid om
□zetting te geven van de
ïldig omtrent de drie he
ioor de Vryz. Dem. raads-
iugediend. maak ik gaarne
gebruik. Dit betoog zal
igiog zyn, het zal tevens
uststelling strekken voor
misverstaan. Ia een plei-
jn zelve zal ik (hans Diet
veronderstelleu, dat alle
s van de meest uiteen-
jewenschle en het nood-
ezamenlyk de meest ge-
die leiden tot het gemecn-
laar rnyn hoop, duf Diet
attÏDg zullen worden ge-
mtwaakte belangstelling
•zen in de bladen, opdat
ningen de geschikte op-
>mt.
ÏENHÜIS.
ik bovenaan, hetism.i.
alleen, omdat ik de ver-
boven alles, wat de beide
kuDnen brengen, maar
'oor het geheele eiland,
er toe by kan dragen
1 wakker te schudden,
tot sneller tempo, dan
il voldaaD. Neen, het is
isatie van alle krachten,
tot aan Ooltgensplaat.
les in het geweer koml,
Ziekenhuis verzekerd,
en teel verschil lusschen
oe. Naar aauleidiDg van
i uw blad na bet hoofd-
:r: „De taak der Over-
redactie een Iuds legen
irengl deze leer in ver-
Ier Vrijz. Dem. die alle
en willen dooden. Neen,
bemoeiing niet grooter
wy hebben een afkeer
het distribulie-stelsel uit den oorlogstyd, dat
den landbouwer, den handelsman byna tot staats-
sambtenaar stempelde. Wy" willen en dalscheidt
ons, Vrijz. Dem., van de Socialisten do vrye
concurrentie bandhaven, want het egoïsme,waar
van het bestaan nu eenmaal niet te loochenen valt,
prikkell den mensch tot werken eu die arbeid
maakt door zijn productie de welvaart van een
volk uit. We willen slechts de ODt wikkeliDgsvoor-
waarden voor allen zooveel mogelijk gelyk maken.
Moeten nu ook die plannen van een ziekenhuis
i leeszaal teruggebracht worden tot het terrein
der vrije concurrentie? Immers neen, dil is een
zaak voor allen, hier ligt een laak voor de over
heid. Dit zal ik u thans aantoonen.
„De schade, welke de gemeenschap in allerlei
>rm door ziekte lydt, is zoo groot, dat ze nauwe
lijks onder cijfers te brengen is." In Duitsch-
land werd in 1909 aan kosten van ziekte-, inva-
liditeits-, en ongevallenverzekering 720uiillioeu
Mark besteed. Slechts het vierde deel der be
volking was verzekerd. We mogeu dus dejaar-
lijksche uitgaven door ziekte aan de gemeen
schap opgelegd voor Duitschiand schatten op
byna 3000 miljoen Mark.
Doch nog andere kosten zyn van het voor
komen van ziekte het gevolg. Die welke veroor
zaakt zijn door het met ziekte gep'aard gaande
arbeidsverlies, zyn in bovengenoemde getallen
slechts ten deele begrepen. Hoe arbeidsverlies
leiden kan tol mindere welvaart, moet ons,
kinderen der 20ste eeuw, al heel duidelyk zijn,
als we zien, hoe juist inede door de mindere
productie, als gevolg der oorlogsjaren, de levens
standaard zoo enorm is gestegen
Wanneer b.v. een kind van tien jaar sterft,
dan lydt ook uit een economisch oogpunt de
maatschappy groot verlies. Immers alle kosten
aan dat kind besteed, zyn verloren, want die
hebben hun rente Diet kunnen opbrengen, daar
dat kind is heengegaan, voordat het zeil voor
de maatschappy heeft kunnen produceeren. Is
er veel ziekte, is er veel sterfte van kinderen
menschen in de bloei van hun leven, dan zal
de wereldproductie dalen en de geheele mensch-
heid moet daar onder lijden. De gevoelsfactoren
wil ik ditmaal in mjjn betoog nog achterwege
laten.
Vandaar, dat wij raeenen, met dil alles voor
oogen, dat „een goede ziekenverzorging is een
volksbelang, dat op één liju staal met deugdelijk
onderwijs, met goede verkeerswegen en ver
keersmiddelen. met rechts en andere instel
lingen, waaropdegeordende maatschappy steunt
Wil dit du zeggen, dat wo alle particuliere
hulp willen doodeu? Het tegendeel is waar. Het
doet my genoegen, dat de secretaris van bet
ziekenfouds, de lieer Van Eek op een openbare
vergadering verklaarde, dat de ontstemming door
ons voorstel aanvankclyk gewekl, door onze
nadere toelichting is weggenomen. Ik wil thans
verder gaan Ik wil hier hulde brengen aan die
mannen, die reeds meerdere jaren nuttigen pio
niersarbeid hebben verricht. Waar de redactie
van uw blad zelf erkent, dat het kleiue zieken
fonds een te zwakke organisatie is, is het duide
lyk, dat andere hulptroepen moeten aanrukken.
Nu zyn de verschillende belangen en organi-
aaties op dit eiland veelal niet vry van ouder-
linge concurrentie. Dat kan aan de gemeen
schappelijke zaak veel kwaad doen. En daarom
lijkt het rn-i. het best, dat er boveu alles, wat
meewerken kan, ééu centrale organisatie is voor
bet geheele eiland, waarin b.v. alle burgemeesters
zoudeu zitting nemen met twee raadsleden uil
ieder dorp naasl zich. Het behoeft geen betoog,
dat het hoogst gowenscht is, dat die twee raads
leden van verschillende kleur moeien zijn. Want
die centrale commissie heeft vooral één ding
noodig: autoriteit.
Van die commissie moet een machtige propa
ganda uitgaan om de Doodige geldmiddelen bijeen
te brengen. Het penningske der weduwe moet
naast het goud van den rijke dankbaar worden
geaccepteerd. Waar voor de R. II. B. S. reeds
aauzienlyke sommen bijeengebracht moesten
worden om de stichting mogelijk te makeu, ter
wijl die inrichting toch slechts een beperkt deel
der bevolking ten goede komt, beb ik alle hoop
waar het nu een belang is, dal allen eonder
M«soiiderinpgeldt,degil'ten ruimschoots kunnen,
neen moeten toevloeien Overwegingen van naas
tenliefde zullen hoogelyk gewaardeerd worden,
maar indieD men zich de gevaren en onkosten
iudenkt, die een transport naar een stad mee
brengt, dan zal een zuiver egoïsme, gepaard met
gezond versland, ook tot aanzienlijke giften reeds
moeten leiden.
In de tweede plaats moet die centrale com
missie de band zyn, waarin de andere organisaties
elkaar vindeD. Want niets, dat uuttig werk kan
doen, mag worden voorbijgegaan: het Zieken
fonds, het Groene Kruis, de Maatschappij tot
Bevordering der Geneeskunst (de dokters), het
Nut etc. Waarschijnlijk kon ieder dier vereeni-
gingen of door dezen aangewezen commissies zich
met een aparte taak belasten. Verder kan ik
hierop niet ingaan, ik ben geen medicus en begeef
my liever niet op glad ij's.
Maar een centrale commissie met veel autori
teit moet er zyn. In verband hiermee is het niet
mogelyk, dat de Vryz. Dem. in den Raad van
Middelharni9 nog een voorstel zullen indienen,
waarby de andere raden op dit eiland uitgenoo-
digd zuilen worden hefvoorbeeld van Middelhar-
nis te volgen. Te meer, omdat de gemeetuen
ook wel fiuautieel zullen moeten bijspringen.
Alles moet nu aan het werk. Ook uit een ethisch
oogpunt is het niet ougewenscht, dat wie mee
werken kan, ook in de gelegenheid daartoe wordt
gesteld. Alle kleinere gevoelens, als gekwetst
eergevoel, etc. moeten we onderdrukken en onze
gevoelens iu overeenstemming brengen inet de
waarlyk grootsche oogenblikken, die we tbans
op dit eilaud beleven. We moeten in de zieken-
huiskwestie bezield zyn van slechts één gedachte,
in twee woorden saam te vatten: Het moet.
OPENBARE LEESZ AALen BIBLIOTHEEK.
We leven tegenwoordig in een vluggen tjjd.
De gebeurtenissen van gisteren zyn heden ver
ouderd. Zoo gaat het ook nu in het kleine wereldje,
dat we Middelharnis en Sommelsdyk noemen.
Ook ten opzichte van de Leeszaal en Bibliotheek
verschilt myu meening principieel met die van
uw redactie. Wij meenen dat de overheid wel
degelijk ook hier zijn plicht heeft, wij beschouwen
deze inrichtingen als een school van voortgezet
onderwijs. Lange jaren is het onderricht na deu
leerplichtigen leeltyd verwaarloosd. Entoch.de
ervaring leert, dat de welvaart van eeu volk
niet ligt in zijn gunstige ligging enz. maar in de
kracht van zijn geest, de degelijkheid van zyn
karakter. De tegenwoordige minister van onder
wijs, Dr. Do Visser, Clir. Hist, van beginsel, heeft
eens ODgeveer gezegd: Het bibliotheekwezen is
geen particuliere liefhebberij, maar een zaak voor
het geheele volk, net als het ondérwys. De ma-
terieele welvaart van een volk toch is afhankelijk
in zijn ontwikkeling.
Ik voor my voel mij nader aangetrokken tot
het standpunt van dezen oud-predikant dan lot
dat van uw redactie. In Engeland werd 14 Augus
tus 1850 de Koniuklijke bekrachtiging gegeven
aan een wet, die de gemeenten het recht gal
een afzonderlijke belasting te hellen voor het
oprichten en onderhouden van bibliotheken. Ja,
nog erger, in sommige Staten van Noord-Ame-
rika is het den gemeenten als plicht opgelegd
zoodunige inrichtingen le openen en te onder
houden. Dal wil nu niet zeggen, dat wij zoover
gaan moeten. Maar wel kan men hier uit leeren,
dat het bibliotheekwezen ook elders als een
Overheidszaak is gevoeld.
Het beheer van leeszaal en bibliotheek kan
dus uitgaan van de overheid, zoowel als van
particulieren. Over het meest wenschely ke wordt
door bevoegden op dit gebied verschillend ge
dacht. Wijlen de heer Van Ryn, die de Rotter-
damsche gemeentebibliotheek gemaakt heeft tol
één van de schitterendste van ons land, was
oen verwoed voorstander van gemeentelijke
exploitatie. Een ander deskundige, Prof. Molen-
graaff heeft op de ontoereikendheid, het betrek
kelijk onvermogen van het particuliere onder
nemen gewezen- En tot slot eeu uitlating van
den grooten keunor Dr. Greve, die gepromoveerd
is op een proefschrift, dat over het bibliotheek
wezen handelde: Exploitatie door vereenigingen
alleen is verkeerd.
We inoeteu Diet vergelen, dul de particuliere
instelling aan haar ondergeschikten nooit die
vastheid van positie kau geven als eengemeeente-
inslelling. Wordl hier de bibliotheek een parti
culiere instelling,dan moeten we althans trachten
het personeel ten naastenby op te nemen in het
corps gemeente-ambtenaren.
Dal wil nog niet zeggen, dat de gemeente de
salarissen moet betalen, maar gewenscht zou
het althans zijn, dat ze het risico voor ziekte,
invaliditeit en ouderdom op zich Dam. Daartegen
over zou in de Statuten weer een bepaling op
genomen kunnen worden, dal bij ontbinding
der particuliere vereeuigiug de bezittingen der
bibliotheek aan de gemeente moeten vervallen.
Hebben wij principieele bezwaren tegen eeu
particuliere onderneming? Neen. Waarom dan
ons voorstel om te komen tot een gemeentelijke
instelling? Korten tyd voor de eerste raadszitting
bereikten ons berichten, dat de beer Bouiuan
tegen deu 3en September een commissie zou
byeenroepen voor de tot stand koming vau een
bibliotheek. Nu waren wy bevreesd, dat er gevaar
bestond voor een Diet-neutrale inrichting eu daar
een gemeente-iustelling niet anders dan neutraal
kan zyn, achtten wy het in dit byzonder geval
unze plicht jegens de kiezers, de plannen van
den heer Bouman te „doorkruisen". En wy waren
niet de eenigen, die vreesden. Wy vernamen dal
enkele commissieleden omtrent het neutrale van
het voornemen van den burgemeester eerst
gerust gesteld wilden worden, alsvorens verdere
medewerking loe le zeggen.
Uit welke personen bestond die commissie-
Bouman? Uit de beide Protestantschegeestelijken
en de hoofden der onderwijsinrichtingen. Voor
de samenstelling dier commissie heb ik geen
lof kunnen vinden.
In groote meerderheid was ze samengesteld
uit politieke geestverwanten en ondergeschikte
ambtenaren Let wel, het is niet myu bedoeling
ook maar iets ten nadeele vaD die personen te
zeggen; ik weet, dat daar mannen onder ge
vonden wordeu met. groote onafhankelijkheid
van karakter. Maar ik moet bet in den heer
BoumaD tot myu grooten spijt lakeD, dat hy voor
het doordrjjveu vau zyn denkbeelden meende
te moeten speculeeren op de gevoelens van
afhankelijkheid zijner ondergeschikten. Want
van die verdenking kunnen we ons niet losmaken.
En waar is het bovendien voor noodig dat
die commissie bijna uitsluitend beslaat uit
opvoeders der jeugd? Zeker, ook zij moeien
vertegenwoordigd zijn, maar een eerste eisch
by de oprichting van een instelling als deze is,
dht ze het vertrouwen krjjgt vun geheel de
bevolking. En dat kan alleen, indien in die
commissie opgenomen zijn de toonaangevende
mannen op alle gebied der samenleving.
Het spijt me thans, dat ik over mezelf moet
schrijven. Maar wat ik voel, moet mij uit het
hart. Ik beD de eerste geweest, die in Middel
harnis de oplichting van een Üpenb. Leeszaal
en Bibl. opeulijk heb verdedigd, die gezorgd heb,
dat dit punt kwam op het pogram der Vrijz. Dem.
En nu ineeu ik, dat de heer Bouman moreele
verplichtingen had om ook de medewerking van
den voorzitter der Vrijz. Dem. in te roepen. Te
meer, daar in zyn commissie juist de twee intel-
lectueele krachten deranti-rev. vertegenwoordigd
zyn.
Het heeft op ons den indruk gemaakt, de
wethoudersbenoeming heeft ons in dat wantrou
wen gestijfd, dat van de tegenpartij alles in
het werk gesteld zou worden oin ons uit te
sluiten van de voorbereiding van datgene, waar
toe mij het initiatief hebben genomen en waar
aan we ons hart hadden verpand.
Maar ik miste nog meer personen. Ook de
heer Van Zuylen, die veel invloed ten goede kan
oefenen door zijn biad, iemand, die tevens candi-
daal in de letteren is, had niet uitgesloten
mogen wordeu. Evenmin een der bestuursleden
vau het Nut. Weet uieu wel, dat het hoofdbestuur
van die maatschappy jaarlyks f 1000 uit moet
trekken om de oprichting van bibliotheeken op
het platteland mogelyk te makeu? Zoo kon
Middelharnis misschien alreeds over f 500 op-
richlingskapitaal beschikken. Het passeer en van
den voorzitter van het Nut, den heer van As,
lijkt my een groote fout. Eu waar is nu de ver
tegenwoordiger van deu landbouw? Daar iedere
bibliotheek zich allengs aanpast aau de behoeften
van de omgeving, zal de litteratuur over land
bouw percentsgewijze sterk vertegenwoordigd
dienen te zyn. Het was zaak geweest deü boeren
stand terstond te winnen.
Maar dit alles is nog niet hel ergste. Wanneer
al die werkzaamheden voorloopig waren geweest
en definitieve besluiten eersi hadden genomen
geworden na een datum, waarop ieder in de
gelegenheid was geweest lid te worden, dan had
uog alles terecht kunnen komen. Doch die voor-
loopige werkzaamheid lag niet in hel voornemen
vaii den heer Bouman. Op een vergadering van
genoemde commissie wordt de vereeniging ge
constitueerd en Koninklyke goedkeuring van de
Statuten zal aangevraagd worden. Zoo maken
daar tien menschen uit, hoe de toekomstige
Opeub. Leesz. en Bibl. zal worden beheerd. Dit
is niet de manier om een vereeuiging op slevigen
grondslag te vestigen. Daar werd verder voorge
steld om de leeszaal 's Zondags te sluiten. Van
de aanneming of verwerping stelt de heer Bouman
zijn verdere medewerking afhankelyk. Zoo drijft
een burgemeester in die, door hem zelf samen
gestelde vereeniging, zyn zin met geweld door.
Als iedereen in de gelegenheid was geweest lid te
worden eu als dan by meerderheid van stemmen
was uitgemaakt, dat de leeszaal 's Zondags al of
niet open zou zijn, dan had de minderheid zich
loyaal aan de meerderheid moeien onderwerpen.
Doch nu wordt ieder lid reeds bij voorbaat ge
noodzaakt zich bij deze kwestie als een fait
accompli neer te leggen.
Het zij mij vergund in het voorbijgaan over
die Zoudagssluiting mijn meening te zeggen.
Boeken worden nergens 's Zondags uitgeleend,
het gaat dus alleen over het al of niet gesloten
ziju van de leeszaal. We mogeu dil vooral uiet
vergelyken met hel sluiten der herbergen. Deze
leeszaal moet het volk beier maken, opvoeden.
Nu vraag ik speciaal aan gereformeerde ouders,
die de macht over hun aankomende knapen en
meisjes gaan verliezen: Waar ziet gij uw kinde
ren liever, daar, waar in hun zedelyk leven
wonden geslagen worden, die nimmer heelen,
of daar, waar ze rustig achler een boek of
tijdschrift op edele wyze hnn tijd passeereD.
We kunnen de Zondagsrust toch niet ten top
voeren. Heeft men ook Christus uiet verweten,
dat Hy den Sabbath schond? Moet in onzen tijd
de politie op Zondag vrygesteld worden van
haar verplichtingen? Dat is voor ieders gevoel
thans onmogelijk. Zoo moet men ook staan tegen
over die leeszaal. Waar de politie dikwerf ingrijpt,
als het te laat is, als het feit reeds isgeschied,
moet deze leeszaal er vooral toe meewerken om
die misstanden le voorkomen
We willen ergaarnetoemeewerken.dat gedu
rende de kerkuren de leeszaal gesloten zal zyn
en wij achten bel niet ongewensebt dat op
Zondagspeciaalruimschootsgodsdienstigelectuur
in de leeszaal aanwezig zal zijn.
Op een wyze, als de heer Bouman te werk
ging, richt men geen bloeiende instelling op.
Ik ben er byna van overtuigd volgens inlich
tingen, waarover ik nu beschik dat hy groote
moeite zal hebben subsidies los te maken voor
een leeszaal, op een dergelijke wijze opgericht.
Toen heb ik besloten, dat eoo niet verder
gehandeld zou worden. Daarom heb ik opgericht
een „Comité om te komen tot oprichting van
een Openb. Leeszaal en Bibl." Voorloopig niet
tegen den heer BoumaD. We zulleD eerst trachten
met hem tot samenwerking te komen, tot samen
smelting van zyn vereeniging met ons comité.
Maar dat kunnen we alleen doen op dezen eisch,
dat alle kwesties, die geschillen kunnen verwek
ken, uitgesteld zullen worden tol een datum,
waarop iedereen lid heeft kunnen worden en
dus medegerechtigd zal zijn om mee lesprekeD,
hoe ook zijn vereeniging is ingericht.
Mocht du heer Bouman hier niet op ingaan,
dan zou my dat ten zeerste spijten.
Dan zou ik genoodzaakt wezen ook een Openb.
Leesz. en Bibi. op te richten. En nu weet ik ai,
dat wanneer één van de twee inrichtingen het
moet opgeven, het niet die van hel Comité zal
zijn. Een machtige organisatie, die we noodig
hebben, staat reeds achter me. Van verdere
hulp zal ik evenmin verstoken blijven, doch
daar kan ik nu nog niet over spreken.
Ik smeek nu den heer Bouman in hel belaog
der zaak niet op den ingeslagen weg verder te
gaan. Ik zal de eerste wezen, om ondanks alles
wat gebeurd is, met hem op loyale wijze samen
te werken.
Tot zoover over de bibliotheek. Wat onze
raadsfractie onder de veranderde omstandigheden
zal doen, weet ik niet; wel weet ik, dat ze onbe
vangen genoeg is, om alle veranderingen, inmid
dels ontstaan onder de oogen te zien.
YEREENIGING
MIDDELH A RN IS - SOMMELSDIJK.
Over de vereeniging M.—S zal ik kort zyp.
Want over het doel zyn wy het eens. Het gaat
nu alleen nog maar over de meest geschikte
wijze, waarop de vereeniging kan plaats vinden
Het heeft me erg gespelen, dat u naar aanlei-
diug van den vorm van ons voorstel de eigen
liefde der Sommelsdykers hebt wakker geroepen.
Dit zou gerechtvaardigd geweest zijn. indien wij
de inwoners dier gemeente hadden willen kwet
sen. Doch dit is geenszins het geval geweest.
Door nu verkeerde vermoedens op le wekken,
kan schade gebracht worden aan een plaD, dat
uwe redactie zelf toejuicht.
Over den vorm van ons voorstel kan onderhan
deld worden. Wanneer uit een tactisch oogpunt
een andere formuleering beter is, dan zie ik er
geen bezwaar in, die over te nemen, Het is onze
fractie niet te doen om de letter der formuleering,
maar om den geest die er uit spreekt
Ons voorstel is ook te verklaren uit het feit,
dat wy uit goede bron wisten, dut de heer Bouman
in Sommelsdyk zelf de kwestie aan de orde zou
stellen. In hoeverre bij op dit oogenblik aan zijn
beloften kracht wil bijzetten, kunnen wij natuur
lijk niet beoordeclen.
Maar zooals ik reeds opmerkte, voor ons is
de vorm byzaak. de daad hoofdzaak.
Het zal nu weldra gewenscht zyn aan de bevol
king der beide dorpen hel belang der vereeniging
uiteen te zetten. Alle oud vooroordeel moet weg
genomen worden. In verband met onze beide
andere voorstellen wil ik nu by voorbaat al op
merken, dat een nieuwe rykswet in voorbereiding
is, om kleine leeszalen subsidie te geven, maar
dac zullen ze waarschijnlijk gevestigd moeten
zyn in gemeenten boven 5000 zielen. De vereeni
ging M.—S. past dus geheel in de lijn van al onze
plannen.
meubilaire goederen aan den Zeedijk
te Stad aan 't Haringvliet Mej A. M.
Kamp. Not. van Buuren.
WOENSDAG 24 SEPT. AFSLAG, tel
kens des 's av. 7 uur (z.t.) bij G. Smits
te Stad aan 't Haringvliet van een huis
en Erf te Stad aan 't Haringvliet. Not.
van Buuren.
Veiling logement van Paasschen en
WOENSDAG 1 OCT. afslag logement Schip
per N. Tonge, telkens 3 uur van bouw
land aan den Battenoordscbeo dijk.
WOENSDAG 24SEPT. veiling logement Wed.
Kanters en
WOENSDAG 1 OCT. afslag logement Waare
O. Tonge, telkens 7 uur, van Huis en
Erf aan de Voorstraat te O. Tonge. In
lichtingen Not. v. Ispelen, O. Tonge.
DONDERDAG 25 SEPT. 10 uur (z.t.) te
Oude Tonge Hofstede G. v. d. Meide
vork. van 11 paarden en landbouwge
reedschappen. Not, Akkerman,
Predikbeurten.
Naar aanleiding van dit alles zou ik nog meer
kunnen zeggen. Maar er moet nu eeumaal een
oogenblik komen, dat ik eindig. De voorstellen
thans ingediend, zyn van zeer ingrijpenden aard
We beleven in verhouding lot onze beperkte
omgeviDg enorme gebeurtenissen. Machtig rollen
ze aan en zyn niet meer te keeren. Het komende
nageslacht zal over deze lyden spreken. Ik wil
hopen, dat dan in later dagen niet gezegd zal
kunnen wordenEr zijn mannen geweest die door
onderlinge twist en ijverzucht het volk onthou
den hebben, wat het noodig had. Neen, ik hoop
van harte, dat dan gezegd, ja geschreven zal
worden: Dat was een tyd, waarin vele mannen
hebben geleefd, groot en hoog van karakter, die
hun geschillen vergaten, één van doel, ééu van
geest. Zy hebben gebouwen gewrocht, paleizen
in onze omgeving, die tot verre geslachten getui
genis zullen afleggen van hun noeste werkkracht,
hun roerende eensgezindheid, hun verheffende
gemeenschapszin. Tot in alle tijden zullen ze als
voorbeeld worden geroemd.
L. C. BUURVELD.
Zondag 21 September 1919.
NEDERLANDSCH HERVORMDE KERK.
Middelharnis, vm. ds. Alers.
Sommelsdijk, 's av. ds. Van As uit Dirksland.
(Doopsbediening)
Dirksland, vm. ds. Van As.
Melissant, vm. 10.30 uur dhr. Van der Velde,
Godsdienstonderwijzer te Ouddorp.
Stellendam, vm. ds. Hoogendijk en 'sav. leeskerk.
Goedereede, vm. ds. Bus uit Ouddorp.
Ouddorp, vm. leeskerk en nm. ds. Bus.
Nieuwe Tonge, vm. leeskerk en nm. ds. Van der
Plasscbe uit Oude Tonge. (Doopsbediening).
Oude Tonge, vm. en 's av. ds. Van der Plassche.
Den Bommel, nm. 2 uur ds. Alers uit Middel
harnis.
Sfad aan 't Haringvliet, vm. ds. Polhuys.
Hellevoetsluis, vm. 9.30 en 'sav. t> uur ds.Timmer.
Nieuw-Helvoet, vm. 9.30 uur ds. Priester.
Nipuwenhoorn, vm. 9.30 uur dhr. Oldeman, cand.
tot den H. Dienst te Rotterdam.
Rockanje, vm. 9.30 uur ds. Witkop. (Collecte
tot dekking van het tekort der openlucht
samenkomst).
Oostvoorne, vm. 10 uur ds. Poldervaart.
Vierpolders, vm. 10 uur ds. Van den Nieuwen-
huizen.
Zwartewaal, vm. 10 uur ds. Baar.
PROTESTANTENBOND.
Sommelsdijk (Langeweg), vm. 9.45 uur ds. Schol
ten uit Zwolle.
Brielfe (Kerkstraat), vm. 10 uur ds. Hoevers,
Luth. pred. te Rotterdam.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. en 'sav. ds. Van Velzen. (In
beide diensten extra-collecte Prov. Gereform.
Weeshuis alhier).
Melissant, vm. 10 en 's av. 6.30 uur ds. De Bruin.
Stellendam, vm. en 'sav. leeskerk.
Ouddorp, vm. en nm. dhr. Versteeg.
Stad aan 't Haringvliet, vm. en 's av. ds. Vesseur.
Hellevoetsluis, nm. 5 uur ds. Verrij.
Nieuw-Helvoet, vm. 9.30 uur ds. Verrij.
Rockanje, vm 9.30 uur leeskerk.
Zwartewaal, vm. 10 en 'sav. 6 uur ds. Mol.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN IN NEDERL.
Dirksland, vm. en 'sav. ds. Verhage.
OUD GEREFORMEERDE KERK.
Melissant, vm. 9, nm. 2 en 's av. 6 uur leeskerk.
Stad aau 't Haringvliet, vm.,nm.en 'sav. leeskerk.
DOOPSGEZINDE KERK.
Ouddorp, vm. ds. Rössing.
VERKOOP1NGEN
in onze advertentiën nader omschreven.
WOENSDAG 24 SEPT. 3 uur (zomertijd)
Burgerlijke Statui.
MIDDELHARNIS.
Ondertrouwd: Adriaan van der Tak, 18 j. en
Adriana Noordjjk, 17 j.
Overleden: Pieternella Verkerke, 3 mnd., d.
van Leeudert Verkerke en Pieternella Bogerman;
Maria Schilperoord, 75 jwed van Jan Peeman.
SOMMELSDIJK.
Geboren: Jan, z. van Jan Schellevis eu Wil-
lemtje Troost.
HER KINGEN.
Overleden: Adriaantje Kaslander, 82 jaar.
STAD AAN 'T HARINGVLIET.
Geboren: Arie en Robbrecht, zoons vanMari-
nus Arensman en Lientje van den Boogert.
ZWARTEWAAL.
OndertrouwdArie Noordermeer, 24 j. en
Jacoba Cornelia Tol, (Nieuwenhoorn) 23 j.
Ten kantore dor Nationale
Baokverecnigiog, Kantoor Den
Briel, kan op de effectenafdee-
ling worden geplaatst een
tegen een flink salaris.
De Directie:
MR. L. TROUW,
Directeur.
D. LANKHORST,
Onder-Directeur.
HUT BKSTE ADIOS om Uw
weer opnieuw gekleurd of
zwart fe laten VERVEN.
Rouwgoedereu binuen eeu week.
Vraagt inlichtingen bij hut
Agentschap
C. DE MOOIJ Kz., Ouddorp.
of In ruil aangeboden,
van verscbill' nd ras en leeftijd,
tegen verminderde t rijzen. Bij
W. WESTDORP - Oude Tonqe.
t Heer zoekt
bij zindelijke menschen in of om
Brieven met prijsopgaaf onder
no. 12 aan Bureau Onze Eilanden
Betontabriek - middelharnis.
Groote voorraad.
Concnrreemde prijzen op aanvraag.
Op Maandag 29 September
1919 des namiddags half twee,
zal in het Hotel De Gouden
Leeuw, te Goedereede worden
AANBESTEED:
Het bouwen van een
Woonhuis voor
den Heer H. Lod
der te Goedereede.
Bestek en teekening zijn na
toezending van postwissel a
f 2,50 vanaf Woensdag 17
September a.s. verkrijgbaar bij
den architect M. KOERT te
Leiden. Telef. 1055.
Aanwijzing op Maandag 22
September n.m. half twee op
het terrein te Goedereede.
Stoomwasscherij
VOORNE EN PUTTEN
te NIEUW-HELVOET.
M. SPOON Azn
32 NIEUW-HELVOET
Pharmaceutisclie-GeDeesmiddelen
Vraagt gratis prijscourant.
G. J. GERRITSEN
Zwartjanstraat 94a - ROTTERDAM.
0J.1
van NIEUW-HELVOET
is eiken Zaterdag van 1-5
uur in spreken in Hotel SPEE
te Sommelsdijk.
Stoomb.Mii Ovetflakhee en Goedereede
Dienst Middeiharnis-Rotterdam v.v.
van MIDDELHARNIS:
Maandag en Dinsdag 5'/2 uur
Overige dagen 7,— uur
van ROTTERDAM:
Maandag en Dinsdag .2% uur
Woensdag en Donderdag 4,—uur
Vrijdag en Zaterdag 34/4 uur
DE DIRECTIE.
,d< ie Belgische siamb.
Voskleur, uitstekende afst. bij
G. VAN ES, bij Nieuwe Tonge.
Te Hellevoetsluis worden
advertentiën en abonnementen
op dit blad aangenomen door:
G M. VAN DER N1AESEH.
Ien pijnen van allerlei aard.
Gebruik hiertegen
Mijnhardi's Sanaperin-tabletten.
Koker 60 ct., 3 kokers f 1.70. I
Verkrijgb. bij alle goede Drogisten.
AANGEBODEN:
Aanvragen letter W. Bureau
„Onze Eilanden", Middelbar: is.
HOBBEMASTRAAT—MIDDELHARNIS
(5 minuten van het Station
Billijkst eu soliedst adres voor
foto's en vergrootingen, ook naar
nude portretten.
in 't atelier opname bij e|
•vpcr^ge.^te'.diioid.