I
ASPERGES
trts 0. i J.
dverteniiën
L de Baze Co.
TE KOOP
ette Dienstbode
immerlieden
tienstregeling
EERSTE BLAD
^Sproeten,
s Goedkoope Volksdrogisterij
Ass. Apotheker.
lorte Goudscho-wagenstraat 10b,
ROTTERDAM.
>edkoopste adres voor drogerijen,
:rhandstoilen, schoonmaak- eu
verpleglngsarllkelen.
tzonder recept vooi' wondbehande-
Bg van paarden eu vee „Vetinia"
1,25 per (lacon. Gegarandeerd.
a goed onderhouden Eikenhouten
Adres: J. DE WACHTER, Mid-
Iharnis.
koop a 30 cent per bos, bij
Hi. TANIS,
leerenstraat, OUDDORP.
Gevraagd zoo spoedig moge-
Vit een
helder meisje
In., in klein gezin, goede ge-
Igeu verlangd.
Adres: G. SCHON1D, Recht-
islaan 37a, Rotterdam.
ven 1 Juni a.s. gevraagdeene
Hd kunnende koken en netjes
rken.
Adres: MevrouwB. INGELSE,
nlaan 98, Schiedam.
Hïëvröüw HEY te BRIELLE
lagt tegen Augustus
rsJond gevraagd een
linke Dienstbode
jd kunnende melken bij K. DE
O, Geervliet. 2—2
gevraagd bij
B00GERT, Nieuw Heivoet.
■van NIEUW-HELVOET
dken Zaterdag van 1-5
lp te spreken in Hotel SPEE
Sommelsdifk.
Hl- de door het Hoofdcomité
H Actie uit te geven
H-rden aangenomen door liet
'ertentiebureau Van Staal
o.Schiekadel80,Rotterdam
jtfHRENLRRNBANK
iDElHAKNIS-SOMMELSDIJK.
te
tbnnk leent gelden aan leden tegen
0 'ejaar8. Zij neemt gelden op tegen
0 '8 JaaiB, ook van ni«t-ledeti. Voor-
ten konnen dagelijks aangevraagd
Im bij een der leden van het Beetuur.
cgenheid tot inbrengen en terugbe
ven gelden eiken Maandagavond en
igavoud van 6—8 unr ten hnizevan
caneier
IOPPE Cz., teSommeladgk.
lOETER, MlDDELHARNlS
FABRIKANT VAN
ment-Betonwerken.
Speciaal adres voor
fs de donkerste, verdwijnen door
n pot SPRUTOL.
bij alle goede Drogisten.
Dit blad verschijnt iederen ZATERDAGMORGEN.
Prijs per kwartaal bij vooruitbetaling. f 0,75
Losse nummersf 0,07'
ZATERDAG 31 MEI 1919
1E Jaargang. N°. 30
Advertentiën van 1—6 regelsf 0,90
Elke regel meerf 0,15
Bij contract aanzienlijk korting.
Uitgegeven onder leiding van J. J. L. VAN ZUYLEN door de N.V. Uitgeversmaatschappij „Onze Eilanden", Voorstraat 210 Middelbands. Telef. latere. No. 15.
Adres voor Redactie en Administratie: Bureau „Onze Eilanden" te Middeiharnis.
AGENTEN te.: Bridle.: Boekhandel L. Kluit. Hellevoetsluis: Boekhandel P. J. G. Pieters. Ooltgensplaat: fa. Breur Zonen. Oude TongeH. Simonse. Nieuwe TongeW. van de Ree. OuddorpC. de Mooij. Stad
aan 't HaringvlietJ. C. Elvé. Dirksland: fa. Binkhorst Zaaijer. Melissant: H. Tieleman Cz.. Her king enA. Munters. Den Bommel: J. Wóudstra. Oudenhoorn: A. Tuk. ZwartewaalD. Hoftjjzer Tzn. Nieuw Helvoet:
J. Nooteboom. Rockanje: PI. Monster. Goedercede: Jac. v. d. Tol. Stellendam: N. J. van Dongen. Eiland Rozenburg: J. v. d. Yliet Cz., ZanddijkD38. Middeiharnis en Sommelsdijk: Bureau „Onze Eilanden".
Zuidland: C .Zevenbergen Nz.. SpijkenisseG. E. van Gent. Heenvliet: W. Hoepel Bz. Alle brievengaarders nemen advertentiën en abonnementen op dit blad aan.
Ons standpunt tegenover de Politiek.
Nu de gemoederen na de drie ver
kiezingen voor Tweede Kamer, Pro
vinciale Staten en Gemeenteraad wat
bekoeld zijn, willen wij eens en voor
goed uiteen zetten, welk standpunt ons
blad inneemt tegenover de partijpolitiek.
Men heeft gezien, dat wij ons zorgvuldig
onthouden hebben van het kiezen van
partij in den strijd, die zooveel gemoe
deren beroert en die vaak de miuder
schoone hartstochten in den menschop-
wekt. Want al stellen wij zeer veel prijs
op onze onafhankelijkheid, wij maken niet
den minsten aanspraak op den naam van
neutraliteit ot onverschilligheid. Integen
deel, men kan, wanneer men ons blad
geregeld gevolgd heeft, zeker niet ont
kennen, dat wij een groote belangstelling
gevoelen voor de brandende vraagstuk
ken, die ons volksleven beroeren.
Wat ons dan ook onderscheidt van
veel anderen, is, dat wij geen vooraf ge
kozen standpunt innemen, maar elke
vraag wenschen te bezien vanuit het
gezichtspunt van den on afban kei ij ken,
goeden vaderlander.
Voor zoo'n vaderlander nu,ismeenen
wij, steeds geweest, en is nog meer ge
worden, en zal in de toekomst nog meer
blijken de vraag te zijnniet wal vraagt
mijn liberale of anti-revolutionaire partij
program van mij, maar: wat is in het
belang van mijn volk. Dit is het dan ook
wat ons heeft weerhouden, ons aan te
sluiten bij eenige politieke richting. Wij
zouden, om der wille van de partij,
telkens genoodzaakt worden, in bepaalde
punten óf tegen ons geweten óf tegen
het partijbelang te handelen. Onze vrij
heid is ons daarvoor veel en veel te lief.
Trouwens, de geschiedenis der laatste
jaren geeft ons geheel gelijk. Want onze
rneening vindt steeds meer aanhang onder
de maatschappelijk grooten, zoowel als
onder de maatschappelijk kleinen. Men
is niet meer bevredigd met de oude
bestaande programs, er heeft altijd nieuwe
pavlijgroepeering en partijfonnatie plaats.
De scheiding links tegenover rechts gaat
steeds meer verloren. Vandaar de op
richting van een Economischen Bond,
van een Gbristelijk-Sociale partij, van al
die andere partijjes en partijen, die zelf
steeds meer worden gescheiden in klei
nere deelen.
Wij zij a in het geheel niet angstig, ons
uit te spreken over elk punt dat ge maar
noemen wilt.
Het gebed in den raad? Wij zijn er
volstrekt niet tegen, aan het begiu van
elke zitting van den raad den zegen in
te roepen van den Allerhoogste, mits dit
dan ook een wijding geve aan alle be
sprekingen en besluiten. Maar hoe heel
anders is het niet meestal in de praktijk!
Er wordt een formulier opgezegd en
daarna begint bel geknoei en gedraai.
Dat stuit ons tegen de borst. Derhalve
zeggen wij: liever een royale en eerlijke
behandeling der zaken zonder gebed dan
onwaarachtigheid mét gebed. „Gebruik
geen ijdel verbaal van woorden" beeft
Jezus gezegd, en: „niet een iegelijk die
zegt Heeve, Heevel maar die doel den wil
mijns Vaders die in de hemelen is."
Het is zoo logisch en zoo duidelijk voor
wie wil zien. Wij hebben steeds nogal
gesympathiseerd met de ideên van den
heer Mr. Dr. van de Laar. Hij was als
wij overtuigd van het vaak demorali-
seerende der partijpolitiek, en dacht over
verschillende punten als wij. Het was
feuilleton.
JOHANNA VAN VRIJENBAN.
Oorspronkelijke Roman door JAN VAN GELDER
(Nadruk verboden).
r Te Hellevoetsluis worden
jrtentiën en abonnementen
■it blad aangenomen door:'
thandel P. J. C. PIETERS
15)
Hij liep naar de rivier. De zon was aan den
hemel verschenen en wierp flitsen en gulden
schijnsels in den dauw, die zich thans vertoonde
Ïiu volle beroering. Toen hjj den waterkant he-
z-t^j;eikt had. was de damp niet zoo dicht, als zij
oogenschijDlijk leek. Duidelijk kon hij de schot
wilgen aan den overkant van den IJsel zien staan.
Hij vlijde zich neer op een zandplaat, die nu
in den zomer droog lag, stopte zpn meerschui
men pijp en begon langzaam en ernstig te rooken
Zjjn stemming was op dat oogenblik goed en
hjj peinsde over het verleden. Hjj dacht aan Den
Haag en Aleida Troostwijk, de vrouw van den
regeeringsambtenaar niet wie hij naar Parijs ge
vlucht was. Berouw over deze zonde had hij
nooit gehad, daarvoor was hij te hoogmoedig en
ook nu, terwijl het water voorlspoelde aan zijne
voeten en hoog in de lucht de leeuwerik onzicht
baar zjjn lied uitjubelde, mompelde hij luid voor
zich heen, gelijk eenzame menschen tot gewoonte
hebben. „Bah, 't was een stomme streek". Hij
blies de rook aandachtig uit en geen oogenblik
kon deze droeve herinnering de sereniteit van
zijne gedachten verstoven. Ook gaf het hein geen
t.
enkele donkere gewaarwording, toen zijne ge
dachten wegdwaalden naar Sicilië. Zeker, Bettina
Falier was een mooie vrouw geweest. Maar zon
der aarzelen had hjj haar toch gedood, toen bij
haar bedrog bemerkt had. De vraag kwam hem
voor den geest, of hij haar inderdaad had lief
gehad, maar hij erkende zachtjes voor zich heen
lachend, dat hij het niet wist. Inderdaad, hij was
een cynisch man en het leven was niet bij machte
geweest hem te breken. In de verte kwam
zeilschip de rivier afzakken. Er stond een weinig
wind uit het Oosten en deze kon het schip be
nuttigen om zijn koers te houden, terwijl '1Gt
mot den stroom meedreef. Van Vloten zag naar
den hemel, die als een kristallen stolp over de
wereld stond. Er was geen wolkje te bespeuren
en het oog verloor zich in de eindelooze diepte
van azuur en goud. Plotseling bedacht hij, dat
hij vandaag gasten kreeg. Van den graaf en zjjn
dochter was hjj zeker, maar het bericht van den
jonker van Zandwjjk bad hem gisteravond niet
bereikt.
Op bet oogenblik boezemde hem dit geen
belangstelling in. Zijn loven was nu eenmaal
veranderd en dus moest hij het gezelschap boven
dien voor lief nemen. De graaf was wel een
aardige oude baas en zjjn dochter „Een vreemd
meisje", peinsde hij, .jammer, dat het een oude
vrjjster wordt. Zij heeft juist oogen, om verliefd
te kijken en wangen om ze tc kussen. Dwaas
volk, die aristocraten... 't Is zonde van zoo'n
mooi kind... Wat zou dat worden met dien
roman, dien ze schrijftNiels natuurlijk
ook geen bezwaar als wij eens afweken
op bizondere punten. Ieder had bet recht
om eerlijk van meening te verschillen.
Tot op het moment, dat ook de heer
van de Laar niet ontkwam aan de ver
leiding, succes te gaan zofeken inde poli
tiek en een eigen, de Christelijk-sociale,
partij ging oprichten. Die kwam met een
program, dat wij op verschillende punten
onmogelijk konden onderschrijven. Hel
was ons dus onmogelijk, ons daarbij aan
te sluiten zonder ons geweten geweld
aan te doen.
En zoo blijven wij altijd met de moei-
lijkheid zitten. Het is geen wonder, dat
in de anti-revolutionaire partij zooveel
slribbeling is. Een partij, welks program
dateert van veertig, vijftig jaren geleden,
kon niet meer voldoen aau de behoeften
van dezen tijd. Vandaar het afscheiden
van allerlei groepenchristen-arbeiders,
christelyk-historischen, christelyk-sobia-
len (die zich óok op Groen van Prinsterer
beroepen) en zooveel anderen meer. Geen
wonder ook, dat de liberale partij zoo
achteruit gaat in invloed. Men behoeft
zich niet te schamen over wijziging vau
inzicht. De tijden veranderen, en om ze
bij Ie houden, moeten wij veranderen
met hen.
Daar komt nog iets bij. "Voor ons platte
landers, is het verreweg van het meeste
belang hoe onze gemeenten worden be
stuurd. En nu is toch wel de partij
politiek van zeer weinig belang bij de
vraagstukken, die in de gemeenteraden
doorgaans ter sprake komen. Wij hebben
nu nog al eens zittingen bijgewoond en
het is nog nooit een kwestie geweest
van linksch of rechtsch. Het is ons ge
beurd, dat wij een zitting hadden meege
maakt en dal we eerst na alloop vroegen
is die raad nu overwegend linksch of
Ze weet met haar energie geen ra,ad Overigens
een coquet figuurtje... Enfiu ze heeft gelijk,ik
ben de jongste van al haar kennissen."
Van Vloteu was niet iemand om de vrouwen
te overschatten. In de praktijk waren zjj mooier,
lieflijker en bevallige!' dan de mannen, maar
daar bleef het volgens hem hij. En vrouwen,
die meer voor zich eischten, achtte hjj de opmer
king niet waard, bejegende hjj zelfs met min
achting, evenals hjj den man zou geminacht
hebben, die prijs stelde op een vrouwelijk voor
recht. Hij had daaromtrent, evenals over de
meeste zaken duidelijke en afgeronde principen
waarvan hij nimmer afweek. Hij vond Johanna
van Vrijenban interessant, maar bjj geloofde
geen oogenblik dat het bijzondere, dat in haar
stak, ontwikkeling behoefde. Indien men hem
voor de vraag gesteld had, zon hij waarschijnlijk
gezegd hebben: „Geef haar een bruidschat, dan
bewijst ge haar de grootste dienst, die gjj haar
bjj mogelijkheid bewijzen kunt", en daarmee
zou hjj zjjn innigste overtuiging uitgedrukt hebben.
Achter hem klonk bet geluid van voeten, die
ruischend door het gras gingen. Een oogenblik
later stond Hendrik Labori zijn secretaris, voor
hem. Deze groette zwijgend en Van Vloten gaf
hem tot antwoord slechts een knik terug. Er
was tusschen die twee een zonderlinge verhouding,
die geboren werd uit een overeenstemming in
sommige eigenschappen.
Evenals zjjn chef, sprak Hendrik Labori ge
makkelijk en had hjj een vlugge fantasie. Hij
had schitterend gestudeerd in YVageniogen eu
rechts. En ook: is die meneer linksch
of rechtsch. Aan geen enkel ding was
het gewoonlijk te merken. Vraagstukken
van wegen verbetering, van winkelsluiting,
van een ziekenhuis, van een gemeente-
begrooting, het zijn altemaal zaken van
beoordeeling van volksbelang uit een
gezond menschelijk oogpunt en ik heb
meer aan een anti-revolutionair lid, die
wèl zuiver voelt, dan aan een vrijzinnig
democraat, die dat niet doel; meer ook
aan een socialist, die zuiver voelt en
zuiver ziet, dan aan een christelijk-histo-
risch man, die er maar zoo'n beetje
op los redeneert.
Er is geen enkele partij, die wij als
zoodanig de voorkeur geven. Er zijn wel
mannen, die wij wenschen in elk ver
tegenwoordigend en regeerend lichaam
dat zijn de onafhankelijke Helden. Die
richting moeten wij uit, en in die rich
ting zullen wij in ons blad ons volk
trachten te dringen. Ons ideaal is een
onafhankelijk, vooruitstrevend, edel
raensch, gesteld als caniidaat en geko
zen door onafhankelijke kiezers.
Voorloopig zullen wij dat ideaal wel
niet bereiken. Het is dan ook heel hóóg.
Maar daarom geven wij den strijd niet
op. Wij vullen ons blad dus niet met
ingezonden stukken, die iemand om zijn
politieke richting trachten af te breken
of op te bouwen.
Het zij ten slotte nog eens met nadruk
geconstateerd, dat ons blad de „Vooruit"
niet meer is. Het mag moeilijk zijn, onze
lezers te doordringen van het feit, dat
wij geen enkel contact meet'hebben met
eenige partij, ook niet met de liberale,
maar dat wij enkel en alleen wenschen
te geven een goed, leesbaar blad, dat de
belangen van alle eilandbewoners wenscht
te behartigen, wij zullen onzen weg gaan
zonder omzien en zonder aanzien van
personen. Onbarmhartig zullen wij de
onwaarachtigheid aan de kaak stellen,
met geestdrift zullen wij nieuwe gezichts
punten, die ons goed toeschijnen, ver
dedigen, gelijk wij dat een half jaar lang
hebben gedaan in ons blad. En het kan
ons slechts verheugen, dat wij een steeds
uitgebreideren lezerskring vinden, en dat
wij in de algemeene sympathie rnogen
deelen, wat ons versterkt in de overtui
ging, dat wij op den goeden weg zijn.
Zoo gaan dan onze eilanden en „Onze
Eilanden" gezamenlijk vooruit!
Lruiig, uic uu>
3p het hoofd bij
inde kinderen
t en vernietigt.
voldoende voor '/2 L
idteekening L. I. AKKER, Rotterdam. Verkrijg-
ÏLHOUVVER; te Achthuizen bij A. van REIJEN
RICHT; te Dirksland bjj Wed. L. W. ZAAIJER-
GGE; te Goedereede bij Mej. L. v. r>. TAK; te
.ER; te Herklttgen bij A. W. KORVIXK; te
SGEN; te Ouddorp bij Wed. J. KURV1NK; te
elsdijk bij Gebr. VIJFVIXKEL; te Stad aan 't
XKorvink en J. HARSTEEN; te Stellendam bij
bij A. C. den BOER. Wed. J. MOOLDIJK en
bjj J. VALKENIER, Wed. J. RUIGHAVER en
kwam nu de praktijk leeren op den „Dollenkamp".
In den beginne was hij openhartig en spraakzaar.
geweest, doch zijn fijngevoelige natuur liep ziel
spoedig dood op den door de ervaring gehardei
cynicus. Misschien was het voornaamste verschf
lusscben beiden slechts een gevolg van den lee
lijd, doch dit was genoeg om den geest van Laboi
te drukken onder de machtige superioriteit vai
den physiek en intellectueel zooveel sterkere]
Van Vloten. Zooals hij daar nu voor hem stond,
drukte zjjn stille oogopslag iets als vrees, ontzag
maar ook wrok eu jalouzie uit. Den scheopen
blik van Van Vloten ontging dit geenszin/, on
willekeurig verhardden zjjne trekken zicji, toen
hjj kortaf vroeg:
„Wat zei Vau Zandwijk?"
„Hg was erg met het plan ingenomen en U
kunt bem tegen acht uur verwachten".
„Zoo! Zeg dan tegen Gerrit, dat hjj de beesten
nog eens afborstelt en optuigt. Dan ga jjj met
twee paarden naar IJselo. Daar zal de graaf ze
van je in ontvangst nemen. Wacht! neem dan
nog een derde paard mee, dan kun je terug rjjden.
Kun je drie paarden behandelen
Labori wou graag „ja" gezegd hebben, want
hjj schaamde zich tegenover Van Vloten altijd
over zijn onmacht, maar het besef, dat hjj met
drie beesten in geen uren op IJselo zou komen,
maakte hem eerlijk en aarzelend zei bij:
„Neen, mijnheer, ik geloof het niet".
„Fiat, dan neem je Gerrit mee. Ik zou hel
hem wel alleen laten doen, maar 't is hier zulk
onbeschjjfelijk dom volk, dat ik er werkel jjk een
beetje beschaafd mensch naar toe moet sturen.
Schiet nou geen bokken en zorg, dat alles klaar
komt".
Labori kleurde hevig. Hjj voelde zich door de
haudelwijze vau den eigenaar gekwetst cn ook
vond hij de taak, die hem opgedragen werd,
vernederend. Toen hij buiten het gehoor van Van
Vloten was gekomen, mompelde hij voor zich
heen, dat hjj eigenlijk gebruikt werd als paarden
knecht, maar de vrees weerhield hem, zich daar
tegen te verzetten.
Van Vloteu stond op. Hjj dacht niet lang na
over zjjn secretaris, want deze was hem een
raadsel en met raadsels hield hij zich bij voorkeur
niet bezig. Hij volgde den rivierkant en bleef
van tijd tot tjjd stilstaan om een bloem of een
waterjuffer te beschouwen, die hem trof om
haar schoonheid of bekoring De morgendamp
was verdwenen en wijd en zjjd lag hef land om
hem heen in een overdadigen rijkdom van licht
eu warmte. Alleen de verre kimmen waren nog
mistig, doch in het Westen, waar de heuvels
van de Veluwe voortgolfden, begon de blauwe
lucht reeds te trillen van de warme luchtstroomeu
die vanuit het zand omhoog stegen. Ginds op
een half uur afstand lag de steenfabriek van
Van Beveren, eveneens aan de rivier. Een grijze
rookkolom, die donker tegen het azuur van den
hemel afstak, steeg op uit een der ovens, doch
door den afstand kon men niet zien uit welken
het was. De wandelaar giug links een moeras
in, dat nu droog lag en begroeid was met hoog-
opgaand riet eu biezeu, welke Van Vloten naac