iloedarmoede
EERSTE ELAD
l
ty—
benb. Vrijwillige Verkooping.
itWoon-enWinkelhuism.erf
ien Kuis, Schuur en Erf
ehoort er voor gezorgd te
worden, dat het lichaam rijkelijk
wordt voorzien van gezond, krachtig
bloed. Met
MUNHARDT's Staal-tabletten
bereikt men in zeer korten tijd de
gewenschte resultaten, daar hier
mede het staalgehalte van het bloed
wordt verhoogd.
Indien op de doos de naam
A. Mijnhardt ontbreekt koopt u
namaak en benadeelt daardoor
uw gezondheid. Elsch daarom
uitdrukkelijk een doos
MIJNHARDT's Staal-tabletten.
In doozen vanaf 90 cent.
Bij Apoth. en Drogisten.
Verkrijgb. bij de adressen genoemd in
de adv ertentie An ga-Bonbons, welke
in ditzelfde nummer voorkomt.
'pp Woensdag 23 April 1919 by
slag des avonds 7 uur in hetHötel
üjer te Middelhar nis;
Kiorheen de Coöperatieve Slagerij)
gunstigen stand aan de Noord-
de van den Westdyk te Middel-
mis, kadaster Sectie B nummer
;78, groot 1 are 21 centiaren.
j'ÏDirect te aanvaarden.
Ten verzoeke van den Heer W.
th te Middelbarnis.
Notaris VAN BUUREN.
bp Woensdag, 23 April 1919, des
ormiddags van 9 12 uur en des
middags na half twee; Een groote
rty
men, palen, schroten, latlen. riet,
bascule, schoppen, enz.,
es gelegen bezuiden het Tram-
tion der R.T.M. te Middelharnis
afkomstig van de uienrennen,
op Donderdag 1 Mei 1919 des
brmiddags van 9-12uurenzoo-
)dig des namiddags; Restantpan-
fjp, palen, schroten, latten, riet,
5. gelegen benoorden hetgemeld
uustation, benevens de -1 loodsen
Kantoor aldaar.
Betaaldag: Koopsom en kosten
Augustus 1919.
?en verzoeke van den Heer J.
p der Meide Jz. als controleur
>r het Rjjkskantoor van Groenten
Fruit, bij wien tevens inlich-
gen te bekomen zijn aan diens
itore op genoemd terrein, van
voormiddags 9—12 uur van
eren werkdag,
lotaris VAN BUUREN.
>p Dinsdag 29 April 1919, des
niddags 2 uur (Zomertijd) ten
zoeke, en aan het Café van den
ar Marinus Kanters Abraham-
n, aan de Kaai te OudhTonge:
volledigen
herberg-inventaris,
taande uit: Biljart met toebehoo-
buffet en toonbank, tafels, stoe-
spiegels, schilderijen, kachels,
3- en aardewerk.
"oorts bedden en wat meer te
p zal worden aangeboden,
fotaris VAN BUUREN.
OPENBARE
tIJWILLIGE VERKOOPING.
otaris AKKERMAN te Ooltgens-
it is voornemens op Woensdag
[ei 1919 in bet Hötel MOELKER
Ooltgensplaat bij veiling en op
ensdag 14 Mei 1919, in be t Hötel
BLKER aldaar by afslag, telkens
avonds 7 uur (Zomertijd)
ubliek te verkoopen
PERCEEL I.
de Voorstraat te Ooltgensplaat
ARBEIDERSWONING aan de
Ische Achterweg, kad. Sectie
ao. 851, groot 1.84 aren.
erhuurd voorf 120,— per jaar
den Heer C. VAN NOORD.
PERCEEL II.
Een dubbele
ouwschuur met Erf
de Stoopstraat, aldaar, kad.
tie A. nos, 1L78 eu 1179, groot
i aren.
erhuurd voor f 140,— perjaar
de Heeren A. VAN ROSSUM
IJ. DONKERSLOOT.
Maling der Kooppenningen 1 Juli
nkosten 9 °/0 en 1 °/0 trekgeld.
Dichtingen bij voornoemden
aria. 4— 1
Dit iilad verschijnt lederen ZATERDAGMORGEN.
Prijs p r kwartaal bij vooruitbetaling. f 0,75
Losse nummersf 0,07®
ZATERDAG 26 APRIL 1919
1E Jaargang. |SJ°. 25
Advertentiën van I—6 regelsf 0,90
Elke regel meerf 0,15
Bij contract aanzienlijk korting.
Uitgegeven onder leiding van i. J. L. VAN ZUYLEM door de t.V. Uitgeversmaatschappij „Onze Eilanden", Voorstraat 210 middelbarnis. Telef. interc. No. 15.
Adres voor Redsctie en Administratie: Bureau „Onze Eilanden" te Middelharnis.
AGENTEN te: Bridle: Boekhandel L. Kluit. HellevoetsluisBoekhandel P. J. G.Pieters. Ooltgensplaat: fa. Breun Zonen. Oude TongeH.Simonse. Nieuwe TongeW. van de Ree. Ouddorp: C. deMooij. Stad
aan 't Haringvliet: J. C. Elvé. Dirksland: fa. Binkhorst Zaai) er. Melissant: H. Tieleman Cz.. Her king en: A. Munters. Den Bommel: J. Woudstra. Oudenhoorn: A. Tuk. Zwartewaal: D. Hoftyzer Tzn. Nieuw Helvoet:
J. Nooteboom. Rockanje: PI. Monster. Goedereede: Jac. v. d. Tol. Stellendam: N. J. van Dongen. Eiland Rozenburg: J. v. d. Vliet Cz., ZanddijkD38. Middelharnis en Sommelsdijk: Bureau „Onze Eilanden",
Zuidland: C. ZevenbergenNz.. Spijkenisse: G. E. van Gent. Heenvliet: W. Hoepel Bz. Alle brievengaarders nemen advertentiën en abonnementen op dit blad aan.
Het Bolsjewisme.
II.
Wat op het Paaschcongres dei' S. D.A. P.
werd besproken, bevestigt volkomen onze
meening, die wij de vorige week nebben
uitgesproken. Het feit, dat zoowel soci
aal-democraten als communisten bij de
laatste verkiezingen in stemrnenaanta)
teruggingen, zegt weinig. Onder de
S. D. A.P.ers zijn de meeningen verdeeld,
maar zeker is, dat een groot deel hunner
haakt naar een revolutie, in do stellige
overtuiging, dat zij er slechts bij hebben
te winnen. Dit nu is ee. geheel ver
keerde opvatting. Niels gaat boven de
mogelijkheid, geregeld te kunnen werken.
Deze mogelijkheid wordt in Duitschland
en Rusland met den dag voor meer
menschen zeer gering.
Het is in-droevig, dat in onze gemeen
ten zoo bitier weinig gevoeld wordt, dat
in deze dagen nog steeds „de nationale
gedachte alles overheerschen moet" om
een schoon woord van Troelstra uit
Augustus 1914 te gebruiken. Men ziet
het bij de gemeenteraadsverkiezingen,
die op lil zijn. Hoe weinig heeft bij de
candidaatsteUing op den voorgrond ge
staan de wensch, om, afgezien van rich
ting of partij, in «le gemeenteraden te
brengen de hesten eu edelsten van ons
geslacht. Wat gaat het mij aan, of gij
anti-revolutionair of liberaal zijt of vrij
zinnig-democraat, wanneer gij slechts
bezield zijt met de vurige begeerte, het
beste te zoeken in de komende dagen
van onrust voor land en volk. Wij heb
ben het reeds in onze gemeenteraads
verslagen meermalen doen uitkomen
of ge k -mt in een over wegen d -1 i n s i: h e
raad als die vat» Goedereede, of ir< de
bijna geheel recatsche van Dirksland,
hel is al koekoek-één-zang. Niet liet
minste besef van de groote dingen, die
komen, van de groote belangen die >p
liet spel slaaD, van de nooden van ons
volk.
Wij zullen afwachten, hoe de nieuwe
gemeenteraden op zullen treden. Niet
hoe zij eruit zullen zien.
Maar dit is nu al wel vast te stellen
met een burgerwacht zullen wij er niet
komen, als ook bier op onze eilanden de
verkeerde elementen mochten doordrin
gen, Wat wij in dagen van revolutie
zullen noodig hebben, is een burger
wacht van intellectueelen. Wij bedoelen
niet menschen alleen met 'n goed ver
stand. Maar allen, die zich willen geven,
om den uitweg te zoekeu uit de ellenden.,
zullen elkaar moeten vinden, zonder
onderscheid van partij of lichting om
gezamenlijk te overleggen, dagelijks, wat
er te doen staat.
Daarnaast kon een burgerwacht, mits
men daarop kan vertrouwen, goed werk
doen. De burgerwacht moet niet ter be
schikking zijn van iemand die toevallig
büvoorbeeld het ambt van burgemeester
bekleedt, maar ze moet baar orders krij
gen van dien straks bedoelden raad van
intellectueelen. Zij zal met kracht en ge
weld elke poging moeten onderdrukken,
om den chaos ook hier te brengen. Bolsje
wistische elementen, die op onze eilanden
willen doordringen, moeien mei kracht
worden geweerd. Ons isolement zal onze
kracht zijn. Wij hoeven niemand lol ons
gebied toe te laten, die wij er niet heb
ben willen.
Wij mogen aannemen, dal op onze
eilanden z<-:f de Bolsjewieken weinig aan-
FEÜÏLiï^ETO^.
JOHANNA VAN VRIJENBAN.
Oorspronkelijke Roman door JAN VAN GELDER
(Nadruk verboden).
10)
„Ik geloof, dat het voor mjju Papa een heel
verdriet moet geweest zijn. om geen eigen schip
meer tc hebben, tl ij was van morgen zeer enthou
siast over uw vaartuig.
Ik moet echter bekennen, dat alles in het
schip heel anders aanvoelt, dan wanneer men
het op eeu afstand beschouwt. Men hoort hier
de snelheid en ziel niets van het sierlijke, d;
ons treft in een zeilend vaartuig."
„Dat is de schuld van het ruwe weer. Als het
kalmer was. zou U meer voor de bewegingen
voelen. Ik vind juist al het geluid om my heen
een genot en als het niet onbarmhartig was
jegens U, zou ik wenschen, dat de wind nog ver
dubbelde en bet water aan alle kanten opspatte."
Johanna, die juist haar rokken weer naar
zich toe moest trekken en haar sluier vaster
moest maken, wilde graag de sceptische opmer
king maken, dat het al erg genoeg was. maar
zij bedacht, dat zij zelf dc oorzaak was van haar
rampen en toen zjj bovendien het rustige golaat
van Van Vloten op zich zag gevestigd met de
donkere oogen, werden haar gedachten afgeleid
gesuggereerd ia eeu andere richting. Zjj begon
plotseling iets voor de zeiltocht te voelen. Het
overviel haar als de sensatie van een spierwerk-
zaamheid, die uitweg zocht. Zij begreep het ge
not van haar papa, die de roerpen tusschen zyn
nog krachtige vingers knelde en met vèrblikken-
de oogen liet water afzocht, om te zien, wat hij
moest vermyden en welke gunstige streken het
vaartuig kon maken. Dij was er mot de ziel by,
de oude graaf en Johanna voelde, dat Uun gast
de zeilkunst van haar vader op prijs stelde. Zjj
zag die twee mannen de wolken aanschouwen
en elkaar goedkeurend toeknikken als de Zwa
luw" zich over de toppen der golven hief en
andere met den voorsteven te brjjzel stootte. Zjj
kreeg allengs een gevoel van veiligheid en on
willekeurig vereenzelvigde zij die rust niet baar
rediliug van zoo pas. Haar gedachten hielden
zich bezig met Van Vloten en voor het eerst be
gon zjj zich af te vragen, wie die zonderlinge man
was. Want zonderling wns hjj, lolaal verschil
lend van allo menschen, die zij ooit in haar be
trekkelijk jong leven ontmoet bad. Aanvankelijk
had zij hem beschouwd als een soort wildeman.
Wanneer zij voor de kennismaking bad gehoord,
dat hij een dronkaard was geweest of erger, zou
haar dit niel vreemd hebben toegeschenen. Nu
hjj zich openbaarde als een beschaafd man met
eeu duidelijk uitgesproken aparte levensbeschou
wing, nu begon haar literaire geest in hem een
mysterie te vermoeden en met echt vrouwelijke
nieuwsgierigheid begon zjj in stilte veronder
stellingen Ie maken- Er moest in dien man met
zyn zonderliugeu levensloop en zijn haar veront-
bangers tellen. Maar de sociaal-democra
ten hebben in dit opzicht sinds de No
vemberdagen eu sinds hun paaschcon
gres het vertrouwen verloren. En wan
neer wij niet op onze hoede zijn, kunnen
twintig menschen, die de kolder inden
kop krijgen, in een gemeente stellig den
boel voor eenigen tijd het onderst boven
zetten en voor langen tijd verknoeien.
Dit is alleen te voorkomen, doordat, zoo
dra in ons land de revolutie weer gaat
dreigen, de goedwillenden de handen
ineen slaan om met alle kracht bet recht
en de orde te handhaven.
Hoe meer intusschen onze gemeente
raden doordrongen zijn van verantwoor
delijkheidsgevoel en den hoogen ernst
van hun taak, hoe geruster \vy de toe
komst kunnen tegengaaau. Het nalaten
van goede dingen is evenzeer zonde als
bet doen van verkeerde.
Dit is dan ook ons dringend advies
voor de komende gemeenteraadsverkie
zingen: vraagt niet in de eerste plaats
naar richting of politieke partij bij uw
keuze, maar kiest enkel en alleen mannen.
Hoofdcomité van Actie.
Naar aanleiding van het de vorige
week door het Iloofdcomilé verzonden
request, worden heden, Zaterdag, de Voor
zitter en Secivtaris door den Minister
van Waterstaat in particuliere audiëntie
ontvangen en is de gelegenheid gesteld,
het belang te bepleiten van de opneming
van vertegenwoordigers der eilanden in
de commissie van onderzoek naar de
wantoestanden bij de B.T. M.
Hel Hoofdcomité stelt binnenkort gratis
verkrijgbaar 100.000 sl uitzegels ter pro-
rustende kennis een geheim verborgen zijn, dat
haar aan het peinzen bracht. Zonder het te for
muleeren, begreep zij intuitief, dat hij een psycho
logisch raadsel was en de overweging van haar
eigen zieleleven, dat zij in vergelijking met het
zyne inferieur aanvoerde, was haar een desillusie.
Zij dacht aan haar aspiratie's. aan haar verlangen
om roem le verwerven en zjj kreeg de ingeving
zjjn opinie daarover le vernemen. Zij durfde dit
aanstonds niet te vragen, en nam zich voor hem
toch aan zich te verbinden want zij stelde zich
voor, dat iemand van zjjn kritisch talent kaar
zou kunnen trekken uil het moeras der eenzaam
heul, waarin z\j nu reeds acht jaren verz.onken
was. .Meer eu meer kreeg zjj de onaangename
gedachte, dal hij op ben beiden moest neerzien,
op haar vader, die zich opdrong terwille van de
jachl en de sport, op baar, omdat hij haar on
getwijfeld dom en béte moest vinden
Zij waren anderhalf uur onderweg, toen zjj
in de verte Zutpben zogen liggen.
Van Vlolcu en dc graaf overlegden, of zij aan
land zouden gaan, maar de eerste rekende uit
dal zjj den terugweg licht in een vierde van
den lijd konden afleggen en daarom werd besloten
de tocht voort te zetten tot aan de Jstad en dan
terug te kceren naar IJselo, alwaar ze samen
het tweede outbjjt zouden gebruiken. In een
sierlijke bocht, waarin Van Vrijenban, al zijn
kunst aan den dag legde, scheerde de „Zwaluw"
langs de IJselkade, waarop enkele nienwsgieri-
gen de evolulién van het bootje volgden. Hel
derrood staken de daken in de loodgrjjze lucht,
paganda voor betere verbinding der Zuid-
bollandsche en Zeeuwscbe eilanden. Aan
vragen richte men reeds thans tot het
secretariaat: Bureau „OnzeEilanden" te
Middelharnis. Onmiddellijk na verschij
ning worden ze toegezonden.
Een belangrijk vonnis.
VII.
Welke zijn nu de iiadeelen, die aan ons
gemeenterecht kleven? Zoo weinig mogelijk
zal ik in details treden en bijv. niet nagaan
de zoogenaamde ongrondwettigheid van de
gemeentewet. Daar is allereerst de burge
meester, thans benoemd door de Kroon.
Zeer vele malen hebben wij gezien, dat
van uit Den Haag maar een burgemeester
gestuurd werd, hoewel hy totaal niet be
antwoordde aan het beeld, dat de gemeente
naren van hun aanstaanden burgervader
zich hadden gevormd. Dikwijls kwam er
iemand, die beantwoordde aan de wenschen
van een tydeljjke raadsmeerderheid. Gevolg
was dat indien de raad omging, de gemeente
opgescheept zat met een nu on willigen bur-
Het instituut van verantwoordelijkheid
is in ons gemeenterecht onbekend, wel is
waar zyn krachtens art. 183 gemeentewet
„B, en W. wegens het dagelijksch bestuur
aan den raad verantwoording schuldig en
geven te dien aaDzien alle de door den raad
verlangde inlichtingen", maar hieruit volgt
nog niet, dat de raad ondoelmatige uit
voering van zyn verordeningen, partijdige
beslissing van geschillen, bet doen van on
gepaste uitgaven binnen de grenzen der
begrooting, gebrek aan zorg voor de veilig
heid der publieke wegen aai Flakkee
ongedaan kan maken. Tegenover den bur
gemeester, die inlichtingen weigert te geven,
is de raad machteloos, uitgezonderd in
enkele gevalleD, waarin het college van
B. en W. verantwoordelijk is, zoo het uit
gaven heeft bevolen, waardoor liet eind
cijfer der begrooting is overschreden. Art,
elders verrezen de torens in de wolkenflarden,
terwijl hier en daar een blauwe streep als een
stuk oneindigheid op de huizen liliklc. De wind
was op dat oogeublik op zijn hevigst, met rukken
danste het jacht over de golven, die bruisend
tegen de kade opliepen, op andere plaatsen met
breede veegen door het gras en het riet van een
lage waterzoom ruischten.
„We krjjgen regeu", merkte Van Vloten mis
troostig op, „binnen het kwartier zijn we nat.
We deden misschien hel beste aan land te
stappen. Tegen den avond zal het wel droog zjjn".
IIjj wees met den vinger naar hel Zuid-Westen
aar een diepte vol licht in de wolken zichtbaar
as. Vandaar uit stonden zwarte strepen schuin
op de aarde. Johanna kende het verschijnsel
van een bui, die in de verte neervalt, maar zij
wilde zich dapper toouen en zeide:
„Daar komt niets van in, wjj zijn door het
ergste heen en kunuen dat beetje water ook
wel velen".
Zjj meende dit in ernst. Haar aDgst was bedaard
en haar stemming was nu nerveus-overmoedig
terwjjl de eerste sporen van den sportbartstoebt,
waaraan een nat uur als de hare niet konoutkomeu,
in baar ontwaakten. Van Vloten keek schuin
over bet water, zjjn oogeu spotluchten. want hjj
dacht aan de compliculie's die de regen tenge
volge kon hebben, maar hjj slot van rekening
interesseerden die hém wel het minste. Op voorstel
van den gruai ruilde hij met dezen van plaats.
Hij wendde het roer eu zette het vast lusschen
de pennen. Zjj hadden nu den wind achter eu
226 gemeentewet stelt zoowel den burge
meester als de wet houders persoonlijk aan
sprakelijk.
Indien de wethouders zekere inlichtingen
weigeren, art. 183, kan de raad hen van hun
betrekking vervallen verklaren. Overigens
zijn zij tegenover den raad tot den afloop
van hun ambtstyd onafhankelijk. Geen
tusschentydsche gedwongen aftreding, een
motie van afkeuring heeft geen succes. De
raad kan B. t>n W. nimmer dwingen de
handen aan den ploeg te slaan. Tegenover
hun maatregelen of met-maatregelen staat
de raad machteloos. De meeste burgemees
ters op het platteland schepen dan ook hun
raad met het smoesje af „dat het wel in
orde komt". De raad heeft geen mede
zeggingschap by de herbenoeming van een
burgemeester. Dus in alles is de volksinvloed
reehtatreeksch uitgesloten. Volkomen, want
neemt de raad of B. en W. verkeerde maat
regelen of in 't geheel geene, wie draagt
dan de last? De bevolking. Deze kan ten
hoogste machtelooze jammerklachten uit-
stooten tegenover haar vertegenwoordigers.
Eenmaal als raadslid gekozen, zit de man
voor 4 jaren als met ijzeren bouten op zyn
zetel geklonken. Wat een raadslid uitvoert
of niet, is zyn zaak, de kiezers staan tegen
over raadsleden als deze staan tegenover
de wethouders. Parlementair stelsel in de
gemeentewet, zult gij tevergeefs zoeken.
Indien da raad niet wil, gebeurt er niats.
Daar is byv. de bestrating. Naar ik mij niet
vergis is deze te Middelbarnis vry primitief,
Vrijwel iedereen klaagt. Het volk, dat het
waarschijnlijk toch ook miserabel vindt in
modderpoelen te stappen, vaardigt telkens
liever raadsleden af, die tevens ouderling
zyn dit vind ik niet erg, indien maar
niet de meeste kracht in het „ouderling"
zijn wordt gezocht dan een stevige boer,
die handelsman is, die streeft naar verbete
ring der verkeerswegen, ook al kost hem
(lat wat geld.
Hoe weinig gebeurt er nog voor openbare
gezondheidszorg! Naar ik meen moet Mid
delharnis zijn eersten schoolarts nog krijgen.
Hoe karig wordt over 't algemeen nog
de „Zwaluw" begon aanstonds veel harder te
loopeu. Het water spatte tegen den voorsteven
op met doffe slagen. Johanna lachte van pleïzier
en Van V»yenban gaf luidruchtig zijn ingenomen
heid te kennen met de snelle vaart. Van Vloten
haalde nog meer zeildoek voor den dag en zette
met behulp van den graaf den vlieger op. Het
tweede fokkezeil besloten zij niet te gebruiken.
Nu duurde het echter niet Lang of zij kregen
een flinke regenbui te doorstaan. Het water viel
van achler op hen neer en zij waren spoedig
doorweekt. Van Vloten had daar den meesten
hinder van, want zijn dun flanellen kostuum gaf
hem weinig beschutting. Van Vrjjenban was beter
gekleed en de freule had iD haar mantel weinig
last. Doch de eerste klaagde niet. Rustig had
hij een pijp opgestoken en besloot eenvoudiger
alles op te zetten om zoo spoedig mogeljjk thuis
te zijn. Hij zette het grootzeil zoo ruim mogelijk
en zeilde scherp in den wind op, vloog rakelings
langs de kribben, schuurde soms over zandbanken
en liet de touwen en sprieten door de wilgeD
schuren en ruischen, alles terwille van den
koristen weg. Van Vrijenban zag spoedig, dat
de hand van Van Vloten vaster was dan de zijne;
het vaartuig lag soms met een hoek van vyf en
veertig graden in het water doch de stuurman
die zijn vaartuig door en door kende, maakte den
toestand geen oogenblik gevaarlijk. Zij passeerden
verscheidene schepen en liadden zelfs het genoegen
een stoomboot voorby te loopen. De regen hield
spoedig op, doch Van Violen verminderde de
snelheid niet. Plotseling zeide de freule: