f EERSTE BLAD adden wij geenszins verwacht welke zich zoo hoog wenschen Haas trachtte nog zijn figuur br er op te wijzen dat hij zulks ?els deed omdat hjj ook het oog luiden voor wie deze meerdere lik levenskwestie was; doch wij at hij ook heel goed weet dat kleinen zyn die zitten te zuch- van f 2,— kf3,— dan kleinen ïaakten. vering van den Heer v. d. Doel, upe was van de zaadaffaire en ien wil verhalen gaat niet op, lere zijde werd aangetoond dat :s van zaad gewoonweg niet ac- v. d. Bogaard gaf in overweging re aanwezigen te laten stemmen meegaan met het voorstel de wel geleidelijke verdeeling, doch wilde het Comité niets weten, |>ch konden rekenen dat er meest ,ren die meer dan f6,10 per mud hen hebben gemaakt, is wel degelijk een bewys dat het actie zelf gevoelt dat hun actie Zoeteman wilde alles hebben ets wilde afstaan aan verbouwers in meer geld hebben dan hij, doch en wy even op te merken dat nog niets heeft weg te geven ;ulks nog niet heeft en o.i. ook bfijgen. rblj nog een verzoek aan allen dan f 8,10 per mud voor hun uien sdere gemeente op Plakkee eene worden gehouden om actie te sn de zeer onbillijke eisch van inhalige personen (Comité van ias en v. d. Doel). Jen reeds morgen (Vrijdag) hier- ergadering en verzoeken alle be den op Plakkee om mede te wer den geest, die niet is om enkele bevoordeelen, maar daarop is ieder zooveel mogeiyk krijgt wat it. allen dat de Plakkeesche boeren hen z(jn die zich zonder tegenspar- villen. HET COMITÉ VAN ACTIE Gemeente Oude Tonge. 'redikbeurten. Dit blad verschijnt iederen ZATERDAGMORGEN. Prijs per kwartaal bij vooruitbetaling. f 0,75 Losse nummersf 0,07' ZATERDAG 5 APRIL 1919 1E Jaargang. N°. 22 Advertentiën van I—6 regelsf 0,90 Elke regel meerf 0,15 Bij contract aanzienlijk korting. Uitgegeven onder leiding van J. J. L. VAN ZUYLEN door de N.V. Uitgeversmaatschappij „Onze Eilanden", Voorstraat 210 Middelharnis. Telef. Interc. No. 15. Adres voor Redactie en Administratie: Bureau „Onze Eilanden" te Middelharnis. AGENTEN te: Brielle: Boekhandel L. Kluit. HellevoetshiisBoekhandel P. J. C. Pieters. Ooltgensplaatfa. Breur Zonen. Oude Tonge: H. Simonse. NievAce TongeW. van de Ree. OuddorpC. de Mooij. Stad aan 't HaringvlietJ. C. Elvé. Dirkslandfa. Binkhorst Zaaijer. Melissant: H. Rooij. Herkingen: A. Munters. Den Bommel: J. Woudstra. Oudenhoorn: A. Tuk. Zwartewaal: D. Hoftijzer Tzn. Nieuw Helvoet: J. Nooteboom. Rockanje: PI. Monster. Goedereede: Jac. v. d. Tol. Stellendam: N. J. van Dongen. Eiland Rozenburg: J. v. d. Vliet Cz., Zanddijk D 88. Middelharnis en Sommelsdyk: Bureau „Onze Eilanden". Zuidland: C. v. d. Werf. Spijkenisse: G. E. van Gent. Heenvliet: W. Hoepel Bz. Alle brievengaarders nemen advertentiën en abonnementen op dit blad aan. Sondng 30 Maart 1919. .ANDSCH HERVORMDE KERK. s, vm. dhr. Huck, Godsdienstonder- Langstraat en nm. ds. van de Pol .•nsplaat. k, vm. gceu dienst en's av. ds. Hoo- jit Stellendam, jvm. ds. van As. Vm. ds. Dekker, vm. 9.30 uur ds. Addink. vm. ds. Hoogendijk en 's av. leeskerk. vm. 9.30 uur ds. de Gidls. 'in. leeskerk en nm. ds. Dekker uit 'Age, vm. en nm. ds. Kruyt. vm. ds. van der Plassche. ftat, vm. ds. van de Pol. 'sav. dbr. Hack. iel, nm. 2 uur ds. van der PJasscbe Tonge. Haringvliet, vm. en nm. ds. Polhuis, ktis, vm. 9.30 en 'sav. 6 uur ds. Timmer. Loet, vm. 9.30 uur ds. Priester, orn, vm. 9.30 uur ds. de Voogd van tten (Doopsbediening). Vm. 9.30 uur ds. Witkop. (Doopsb.) vm. 9.30 uur ds. Poldervaart, vm. 9.30 uur ds. van den Nieuwen- vm. 9.30 uur ds. Baar. pm. 9.30 uur ds. Peter. PROTESTANTENBOND, jk (Langoweg). vm. 9.30 uur ds.Hoe- Ih. pred. uit Rotterdam. GEREFORMEERDE KERK. lis, vm. leeskerk en 's av. ds. van vm. ds. de Bruin, i, vm. leeskerk en 's ar. ds. de Bruin isant. (Bevestiging lidmaten), vm. en nm. leeskerk. nel, vm. ds. van Velzen uit Middel t Hariugvliet, vm. en 's av. ds. Vesseur. luis, vm. 9.30 uur Gemeensch. dienst y en 'sav. geen dienst, voet, vm. geen dienst en 'sav. 5uur sch. dienst ds. Verrij, vm. 9 30 uur leeskerk. il, vm. 9.30 en nm. 2 uur ds. Mol. vm. 9.30 cd nm. 2.30 uur ds. v. Lummel. .MEERDE GEMEENTEN IN NEDERL. vm. en 's av. ds. Verbage. D GEREFORMEERDE KERK. Hnriogvliet, vm., um. en 's av.leeskerk. DOOPSGEZINDE KERK. vm. ds. Rössing. urgerlijke Stand. MIDDELHARNIS. i: Aria, d. v. Leendert Peeman en i Beek; Een als levenloos aangegeven Cornelis van der Sluijs en Jannetje rS' HELLEVOETSLUIS. o: C. J. Rasp—Vader, d.; A. de Bruin ren, d.; n. C. Bloothoofd—Brons, z, rouwd: K. ten Burg, jm. 26 j. en A. 24 j.; J. van Harten, jm. 27 j. en W. ;st jd. 26 j. Ien: A. M. de Meersseman, wed. van ïolten, 74 j.; B. Visser jm. 5 j. ZWARTEWAAL. n: Jacoba, d.v. Arie van der Hoeken 'iskil. Het Nederlandsche Ontwerp- Volkerenbond. Na de publicatie van hetOntwerp-Volke- renbond opgesteld door de commissie ter voorbereiding van de 3e Vredesconferentie moeten wy wijzen op de daarin neergelegde De grondslagen voor een Eeuwigen vrede zijn algeheele ontwapening en algeheel wegvallen der oeconomische grenzen. Z(jn deze twee vereischten verwezenlijkt, dan is de hoofdoorzaak der oorlogen vervallen. Deze is en blijft: broodnijd. Indien voor 1914 Duitscbland niet zoo machtig ver zijn concurrenten de baas was geweest op alle gebied, dan zou deze oorlog er niet geweest zijn. Daarom is zoo waar de recruteerings- leuze in Engeland den arbeiders voorge houden: „het gaat om jullie week end (vrije Zaterdagmiddag)". De 17e en 18e] eeuw zijn vol handelsoorlogen. Onze vewijdering van Engeland in de 17e eeuw, dateert van de Act of navigation (protectie-wet) van 1651. De oorlog met Frankrijk in 1672 is terug te voeren tot naijver wederzijds. Daarnaast spelen natuurlijk nog andere motieven een groote rol, maar handelsbelang en winstmakerij vormen den ondergrond, waarop het geheele stelsel van diplomatieke leuzen en leugens wordt opgetrokken. Der halve door invoering van eene internationale arbeidsregeling en door het alom wegvallen der beschermende stelsels, zou de eerste stap in de goede richting gedaan zijn. De tweede is absolute ontwapening, be houdens de bevoegdheid der afzonderlijke staten om een klein politieleger op de been te mogen houden ter beteugeling van binnen- landscbe onlusten. Indien niemand een leger heeft, kan niemand vechten. En indien men toch zou willen vechten, dan zou bet moeten geschieden met diergelijke primitieve hulpmiddelen, dat het orgaan van den Vol- feuilleton kerenbond er spoedig een einde aan zou maken. Dat orgaan is het opperste onafhankelijke Internationale Gerechtshof, wiens sterke arm is het Internationale Politieleger, steeds gereed om de vonnissen en* besluiten des noods met kracht uit te voeren. Ons ontwerp Volkerenbond gaat uit van deze grondbeginselen. Volgens art. 10 mag de Volkerenbond regelen stellen voor het internationaal goe derenverkeer. Volgens art. 4 zijn onbeperkte bewape ningen met het beginsel van den Volkeren bond onvereenigbaar. Art. 6* keurt het Internationaal Bondsge- recht op den zelfden grondslag ingericht als het gerecht van het Internationale Prys- hof. Dus een onafhankelijke rechtbank. Het beginsel van de Internationale Politie macht wordt ongeveer verwezenlijkt in de artikelen 8 en 9. Aangezien het oorlogvoeren niet kan bestaan in een Volkerenbond, zal, zoo toch niettegenstaande alle waarborgen een oorlog mocht uitbreken de gemeen schappelijke oeconomische en militaire macht der bondsstaten zich tegen den misdadiger keeren (art. 8) volgens verdragen reeds ia Vredestyd vastgesteld (art. 9). De grondbeginselen des Eeuwigen Vredes zijn dus vastgelegd. Wordt het ontwerp wet wat natuurlijk niet gebeurt dan is de teedere vredesduif zoodanig behoed, dat de vastgeketende oorlogsgier niet licht meer op haar kan losbreken. Naast die grondbeginselen, staan nog een aantal andere artikelen van evenzeer juiste begrippen aangaande den eeuwigen vrede uitgaande. Afzonderlijke aanvallendeen verdedigende verbonden zijn verboden. Grenswijziging, aaneensluiting samensmelting of splitsing van Staten alleen met onderling overleg, zoo dit niet mogelijk is voorlegging aan een beslissing door het Bondsgerecht. De Volkerenbond zal zich niet mengen in bin- nenlandscbe aangelegenheden der Staten. Onmogelijk zal bet dus zijn, dat men vinden zal, dat een bepaalde Staatsinrichting niet democratisch genoeg is. Kortom het volle dige zelfbeschikkingsrecht der naties is ge waarborgd. Toetreding tot den volkerenbond zal geschieden zonder reserves. Het schiften der staten in rangen, eerste en tweede rang, naar gelang der grootte is niet mogelijk. Geschillen over de uitlegging en de toe passing van het bondsrecbt worden beslist door het Boudsgericht, dus niet door de Kabinetten der groote mogendheden. Dit zijn de principes, van welker verwe- zelyking het in hoofdzaak zal afhangen of de herhaling van de wereldramp 1914-1918 achterwege zal blijven. Maar hoevelescboone wetsbepalingen er ook zijn, zoolaDg niet de harten der menschen veranderd zijn, is de zaak van den vrede niet verzekerd. De eindelooze Parijsche conferenties zijn niet geschikt om een geest van verzoening te bevorderen. De telkens hooger opgeschroefde eischen der Entente, zullen leiden tot een geweldige uitbarsting, een catastrophe, die de geheele wereld zal meeslepen. De stemmen, die in Duitscbland opstijgen om alleen een vrede op de 14 punten van Wilson te onder teekenen, nemen in kracht toe. Het voor beeld van Hongarije, in de armen van Rusland gedreven, werkt raee en wel door de machthebbers te Parijs. De bergstroom zucbt en sleept hen onherroepelijk mede. Mr. W. J. C. A. NIJGH. johanna van vrijenban. Oorspronkelijke Roman door JAN VAN GELDER (Nadruk verboden). 7) Van Vloten haalde uit een roefkastje wat rook gerei, presenteerde zijn gezel sigaren en stak zelf een pijp op. Daarna bracht hy de scheeps lantaren in orde, want do duisternis begon zich allengs over het water te verspreiden. Toen het licht aan den top van de mast bengelde, zette h(j zich voorin de boot neer en hield zich bezig met het water voor zich te beschouwen en zijn metgezel toe te roepen, dat er een vaartuig of een rivierkrib moest worden ontweken. Het was een sombere avond. In het Westen was de horizon nog wonderlijk verlicht, schoon de zon bijna een uur onder was. Overigens de lucht zeer donker, omdat het nieuwe ni was en zich bovendien in den loop van den dag zware wolkpartijen haddeD gevormd. Het vaartuig gleed met groote snelheid door den vloed die bruisend tegen den voorsteven opspatte. Toch was de voortgang geringer dan men oogschjjn- ljjk meende, daar het effect voor een deel ver nietigd werd door den stroom, die in tegenge stelde richting liep. Van Vloten zat droomend aan den voorsteven. „De nacht is koel," zeide hij. „Gaat nog al," antwoordde de ander luchtig, „wat loopt de „Zwaluw". Als een kieviel! „Ja, 't is een goed scheepje... Eigenaardig zyn de schaduwen in het water. Precies als of er rivier- geesten opduiken" „Ik heb dat meermalen opgemerkt. Ik ben zoo oud als ik hier voor je zit, altijd bang op het water, als ik alleen ben." Bang is bet woord niet," mtftnerde Van Vloten, lerwjjl h(j een straal van vonken uit zijn pijp blies, die sissend iu het water vielen, „bang ben ik nooit geweest. De eenzaamheid is altijd wer kend op de zenuwen- Het water heeft dat het ergste." Zy zwegen. De wind wakkerde aan ei „Zwaluw" liep steeds sneller. De ruisching van het water nam een weinig toe, de eentonigheid werd soms verbroken, doordat een golf zich te brijzei sloeg tegen den voorsteven. Van Vloten stond op en rekte zich uit. Zyn pijp was uitge gaan en hij stopte eeu nieuwe. Hij dacht aan den graaf Van Vrijenban, die het roer hield en hy vond hem een goed stuurman. De graaf be schouwde van zijn kant peinzend de breede ge stalte van Van Vloten en hoe langer het zwijgen duurde, hoe vreemder hjj hem vond. Niets heelt meer invloed op menschen, die elkaar vreemd zijn dan een tocht op het water en beiden onder vonden dien invloed zeer sterk. Zjj waren onge veer een uur onderweg toen de graaf het vaar tuig rechts een soort kreek of kanaal instuurde welke voerde naar het kasteel IJselo. Van Vrijenban wees aan Van Vloten een steiger, waar hij wenschle aan te leggen- Deze nam de zeilen Een belangrijk vonnis. v. Nog één bron van recht moet ik behan delen. Het ie in deze tijden een gevaarlijk onderwerp. De menschen zyn toch reeds uit hun evenwichtspunt en dan in een ander blad dan „De Tribune" of „De Bolsjewiek" te lezen over het recht op revolutie, is toch al heel gek. Stel U gerust, want ik zal niet spreken over de vooruit aangekondigde para derevolutie der Novemberdagen, nöch over de komende wereldrevolutie, waarvan Wijn koop droomt, maar ik zal hier de vraag behandelen, of er voor het volk bestaat een recht tot of liever op revolutie. Voorop sta dit, dat Troelstra zich vergiste, toen bij zeide, dat het hierbij ging om machtsver houdingen. Macht geeft slechts onrecht. Al leen rechtsverhoudingen zijn hier aan het woord. Zooals ik reeds uitgelegd heb, staat op de bovenste plarik als bron van Recht wat zijn ontstaan betreft, niet wat zijn gelding aangaat, want dan is er slechts één bron; het Rechtsbewustzijn, het gevoel van recht en onrecht de Wet, daarop volgen in willekeurige volgorde algemeene maatregel van bestuur, verordening, gewoon te, contract, tractaat, terwijl op de onderste plank ligt: revolutie. Óns rest natuurlijk de vraag: wanneer is een revolutie geoorloofd? Alleen dan, wanneer op geen andere wettige wijze het Recht tot uiting kan komen. Onze revo lutie in 1568 tegen Spanje sproot gedeeltelijk hieruit voort. Wat aangaat het geloof, was het een zich verzetten van een minderheid tegen een meerderheid. Men heeft uitge rekend, dat ten tijde van de stichting der Leidscne Universiteit, die gesticht werd door den „rebel" Willem van Oranje in naam van „onsen lieven neve Philips, Koning van SpaDje," nog niet i/io der bevolking calvinist was. Wat aangaat de oppositie tegen den centralisatiegeest der Bourgondische dynas tie, was de opstand het verzet van de meer derheid. Ieder kwam voor zyn recht op, elke stad streed voor het behoud van haar privileges. De Bourgondische vorsten trach ten om hun pogingen tot samensmelting tot één krachtige monarchie, dit separatisme te vernietigen, het separatisme, waarin elke stad eigen belastingen hief, eigen recht had, eigen munt. Zonder zich met de andere steden te bemoeien. Maar de bewoners dier steden, begeerig hun verkregen rechten te handhaven, ver zetten zich en met goed gevolg. De golf van den opstand wies aan tot een stormvloed, later geholpen door den stroom van het Protestantisme. De groote Fransche revolutie is in Frank rijk geweest èn een sociale èn een politieke. in en rustig dreef bet vaartuig tot aan de wal waar ze het met touwen vastlegden. Zij bevonden zicb thans in de slolgracbl van bet kasteel. Aan de buitenzijde was deze gracht beplant met hooge boomen en kreupelhout. Het slot zelf verrees uit het water en teekende zich donker tegen de lucht af. Een ophaalburg lag over de gracht. Deze behoefden ze echter niet te gebruiken, want boven aan den steenen steiger, waar zij aange legd hadden, bevond zich een kleine, groene, met ijzer beslagen deur. „Dat is de gewone loegang voor kooplui, die hun waren per schip brengen. Wij zullen hier ook maar binnen gaan. Je gaat zeker mee, vroeg Van Vryenban. .Liever niet," lachte Van Vloten, „'t Is bijna tien uur en ik geef er de voorkeur aan niet tegen den morgenstond thuis te komen. Maar dit is het grootste bezwaar niet. Wat zullen uw huisgenooten zoo laat nog met een gast aan vangen?" „O, dat beleekent niets," verzekerde de ander luchtig. „Ik leef hier alleen met myu dochter en die is waarschijnlijk al bezig met haar nachttoilet. Gij kunt best by my logeeren. Wij drinken een glas wjjn, spelen een partij billard of iets anders. Bedeuk bovendien, dat gy tegen den wind in naar huis moet. Gy moet minstens een uur zeilen. Ed dit wil ik niet hebben." Van Vloten zag den ander onderzoekend aan zich te vergewissen of hjj zijn aanbod ernstig snde en zei vervolgens; ,Goed, ik zal eerst mijn vaartuig vastleggen want er slaat nogal trekking in de gracht." Terwijl de graaf de deur openmaakte, liet Van Vloten een anker vallen, haalde een ketting door een ring aan den muur en maakt die vervolgens met een slot vast aan de „Zwaluw." Daarop volgde hij den graaf door eene nauwe gaDg, zij gingen een paar trappen op en bevonden zich teniaatste in een (anieljjk groot vertrek. Toen zjju gastheer licht gemaakt had erkende Van Vloten, dat hjj zich bevond in een werkkamer. Groote boekenkasten stonden langs de wanden, bureau-ministre was geplaatst voor een der ramen, een groote tafel, waarop alleen de lamp stond, besloeg het midden terwjjl leunstoelen langs den wand geschaard waren. In den muur zag men een reusachtige schouw, waarin geen vuur brandde. „Neem plaats, waarde heer," inviteerde de graaf zijn gast, „ik zal zien, of er nog menschen in huis zijn, om ons het een en ander te ver schaffen. Hij drukte op een groote zilveren tafel schel, die op zijn scbrytbureau stond, zocht in een kastje sigaren en zette een likeurkeldertje op tafel. Juist was hjj bezig voor Van Vloten en zich zeiven wat absinth in le schenken, toen er op de deur geklopt werd. Een bediende iü livrei verscheen. Deze sloot de deur achter zich dicht, maakte eene diepe buiging en bleef in eerbiedige houding staan. „Is de freule nog op, Hendrik? „Neen, mijnheer de graaf, zjj heefl zich een half uur geleden naar haar kamers begeven." Een sociale, omdat het volk zuchtte onder de alle beschrijving te boven gaande belas tingen, terwijl adel en geestelijkheid zonder belasting te betalen rustig daar heen leefden, omdat het volk geen land had, terwjjl welig tierde groot grondbezit, dat geen profijt op leverde, daar de heeren hun land moesten gebruiken voor de jacht, zooals nu nog in Engeland voor het golf spel, waaraan ook de oorlog geen einde heeft kunnen maken. Een politieke, omdat er officieel slechts één macht was: dekoning.Feitelijk meerdere, uitgeoefend door een reeks heeren en dames, de laatste van eenigszins verdachte zeden, die zich niet ontzagen om zelfs oorlogen voor te bereiden, zooals de minnares van Lode- wyk KV deed naar aanleiding van eenige spotgedichten op haar gemaakt door Frederik II van Pruisen. In zoo'n maatschappij is een revolutie te verklaren en te billijken. Zoo ook onze revo lutie, die Willem V verdreef. Hoezeer by sommigen ook verwekt met oneerlijke motie ven, die men bovendien in hun doorwerking niet begreep, bracht deze ons toch tot den door velen gewenschten eenheidstaat, ver nietigde dat separatisme, dat zelfs de Bour gondische vorsten niet hadden kunnen op ruimen. Wie is niet dankbaar, dat wij toen den bezem der Franschen hebben gehad in plaats van den plumeau van Gysbert Karei van Hogendorp? Onze revolutie van 1813 was het herstel van eenen historischen toestand de ver heffing der OraDjes gevraagd door het geheele volk, gewettigd omdat slechts door die revolutie het rechtsbewustzijn der natie tot uiting kon komen. Indien dit laatste zich voordoet is er geen bezwaar tegen revolutie, is zij zelfs gewettigd, daar zy dan is bron van Recht, dat zicb langs de daarvoor inge stelde banen niet kan ontwikkelen. Indien dan ook bijv. 75 °/0 van het Neder landsche. volk den socialistischen staat be geerde, en indien een Ie Kamer dit tegen wilde houden, dan was er geen bezwaar tegen onwettige opruimiDg van dat instituut. By ons zou het natuurlijk zoover niet komen, omdat dan reeds lang langs parlementairen „Best, maak jy dan voor den heer Van VJoten een logeerkamer in orde en leg hier wat vuur aan. Een paar turven is genoeg." „Welke kamer moet ik gereedmaken? „Dat weet ik niet, Hendrik. Vraag dat maar aan de freule. Dan moet ze in Godsnaam nog maar een halfuur te voorschijn komen. En wat zullen wy nu uitvoeren, Van Vloten, biljarten of schaken? „Laten wij wat praten," zeide deze glimlachend terwijl hjj onwillekeurig de bewegingen van den knecht volgde, die alvorens de kamer te verlaten, de luiken en de gordjjnen sloot en de lamp wat opdraaide, „laten wij praten, wij kennen elkaar weinig. Misschien ben je nieuwsgierig naar je gast. Ik ben het ongetwijfeld naar mijn gastheer." „Ik kan my dat voorstellen," zeide de graaf, „de toestand is nu wat gewoon. Ook ik heb den tijd gekend, dat ik je niet zou vergezeld, noch binnengehaald zou hebben. Maar men verboert hier buiten allengs en Iet ten laatste niet zoo slerk meer op vormen. Er gaan maanden voor- hjj, dat ik geen beschaafd mensch spreek. Feite lijk is de situatie voor jou niet zoo ongewoon als voor rny. Je hebt gereisd, bent veel met vreemden in aanraking geweest en bekommert je er waarschynlyk weinig om met wie je te doen hebt. Al die dingen zijn voor mij wel be langrijk en ik moet het er maar op wagen.dat ik affaire heb met een fatsoenlijk man..Hendrik, de bediende trad binnen; hy stapelde een paar turven op den haardplaat, en stak ze in brand met houtspaanders. Wordt cervlogd). I Wv l

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1919 | | pagina 1