Naris
Hulp- of ïoorschÉa
D AAN 'T HARINGVLIET.
W, a. v. Jacobus Louwrens Ghysele
tart van Biert, jm. 25j.en Bietern,
ZWARTRWAAL.
perbrand Voogt 26 j en Catharina
<iendrika Molendijk 81 j. echtgen. v
der PIbb.
ÏGADERING
ielharnis"
ocratischen Bon
cl Meijer op Vrijda
m hall acht precie
VELD.
ïlharnis in de toekom;
en?
)UD,
er Slalen-Generaal.
toegang vri.
HET BESTUUR
van Meerdervoort 180, Den Haat
TELL. 3043.
pt APRIL niet le consul
TichfcdoorhetDepartementtóid
j-rnis-Sommeladyk der Maarseh
Jut vaD t Algemeen, verleen
r borgtocht voorschotten van
tot f 500.
n vragen moeten geschieden bi]
ecretaris-penningmeester
HMDS, Sm, HtuiRKIS
1b. Vrijwillige Verkoopinj
van
mmerhou
als:
en. Men, Men, latten, enz.
MELISSANT, op Dinsdag 4
-1919 des namiddags ten 1 ure
iet tramstation;
DIRKSLAND, op Woensdag
li t 1919 des namiddag ten 3 ure
.et tramstation;
j MIDDELHARNIS, op Donder-
Maart 1919 des namiddags ten
aan het tramstation;
DIRKSLAND, op Vrijdag 7
1919 des namiddag ten 3 ure
l»et Spuij.
[STELLENDAM, op Zaterdag 8
1919 des namiddags ten 1 ure
e Kaai.
waarder P. J. GROENENDIJK,
iEENVLIET.
AFSLAG
aandag 3 Maart 1919,
Idaes 12 uur, in het Hotel
te Erielle, van de
op 24 Februari 1.1. geveilde
churen, Erf, Tuin, Boom-
Wei-en Bouwland, samen
.0-05-69, meerendeels aan
er, aan den Ooievaarsdijk.
RENGST IN VEILING:
f5900; 2 f1450 de Massa;
75 per halve H.A.; 3b f 130
ssa; 4 f2100; 5 f2200- 6
7 f -1600; 8 f2400 alles
e H.A. en 9 f1475 de Massa
al in Massa f 44539,57,
id er de vaste sommen,
verder veilingsannonce.
3 terstond te aanvaarden,
ning c. s. op 1 Mei a.s.
htingen geven deverkoo-
i gebruiker de Heer H.
DER Fzn. te Heenvliet en
i L. P.VAN DEN BLINK
He, te wiens kantore bil-
met schets verkrijgbaar
worden gesteld.
Dit blad verschijnt iederen ZATERDAGMORGEN.
Prijs psr kwartaal bij vooruitbetaling. f 0,75
Losse nummersf 0,07°
ZATERDAG 8 MAART 1919
1E Jaargang. N°. 18
Advertentiën van 1—6 regels
Bij contract aanzienlijk korting.
f 0,90
Uitgegeven onder leiding van J. L. VAN ZUYLEN door de N.V. Uitgeversmaatschappij „Onze Eilanden"
Adres voor Redactie en Administratie: Bureau „Onze Eilanden" te
Voorstraat 210 Middelharnis. Telef. Interc. Nb. 15.
Middelharnis.
AGENTEN te: Brielle: W. de Man, Zuideinde 26. HellevoetsluisBoekhandel P. J. C. Pieters. Ooltgensplaatfa. Breur Zonen. Oude Tonge: H. Simonse. Nieuwe Tonge: W. van de Ree. OuddorpC. de Mooij. Stad
aan 't Haringvliet: J. C. Elvé. Dirksland: fa. Binkhorst Zaayer. Melissant: H. Rooij. Hei-kingen: A. Munters. Den Bommel: J. Woudstra. Oudenhoorn: A. Tuk. Zwartewaal: D. Hoftyzer Tzn. Nieuw Helvoet:
J. Nooteboom. Rockanje: PI. Monster. Goedereede: Jac. v. d. Tol. Stellendam: N. J. van Dongen. Eiland Rozenburg: J. v. d. Vliet Cz., ZanddijkD38. Middelharnis en SommelsdijkBureau „Onze Eilanden".
Zuidland: C. v. d. Werf. Spijkenisse: G. E. van Gent. Heenvliet: W. Hoepel Bz. Alle brievengaarders nemen advertentiën en abonnementen op dit blad aan.
DE BURGERWACHT.
Een dankbaar onderwerp voor spot
ternij en lach. In de revolutie-dagen
hebben we ze zién loopen in Rotterdam
en Amsterdam, die ongeoefende balf-sol-
dalen en we waren bang dat ze ongeluk
ken zouden maken met het wapen, waar
ze niet mee te handelen wisten. Een
llollandseh soldaat heeft al niet veel
krijgshaftigs, laat staan een mannetje van
de burgerwacht. Er zit nog iets in van
de ouderwetscbe schutterij, die sinds
SpeenhofTs onsterfe ijk gedicht onsterfe
lijk belachelijk is geworden. Er zit iels
karakteristieks in de mop, die ik eens
hoorde. Flet was in de bewuste dagen
omstreeks half November. Troelstra had
zich zoo juist vergist, maar had dat nog
niet erkend. In allerijl werd de burger
wacht geformeerd. Een kapitein in Gouda
gaf het allernoodzakelijkste onderricht
in het gebruik van de karabijn en des-
zelfs bajonet. Die bajonet zette je voor
de zekerheid maar altijd op. Waut als
je tegenover een Bolsjewiek kwam te
staan, dan prikte je de bajonet daar eerst
maar stevig in en als je dan aftrok, was
't schot altijd raak.
Op een vergadering doen zulke mop
pen 't 'm uitstekend. Dan brult de heele
zaal. Als kleine jongens zie jezesp'-len
met 'n blikken sabeltje en 'n proppe-
schieter. De stakkers.
Maar dan staat daar heel rustig het
leit tegenover, dat de beeren Wijukoop
en de zijnen tot de conclusie zijn geko
men, toen in de bewuste Novemberdagen
zoo klaar aan den dag kwam, dat ons
volk zich in allerijl gereed maakte om af
FEITILLETOIV.
te weren al de Russische zegeningen, die
zij ons hadden toegedacht, dat het nog
niet zoo heel zeker was, dat we ze d'r
gang zouden laten gaan.
Immers, dat is net antwoord op de
vra£tg, waar toe een burgerwacht dient.
Er zijn twee dingen, die we in Holland
nog te lief hebbenorde en recht.
Wij zijn de eersten, om toe te geven,
dat wat we tegenwoordig hebben, vaak
schromelijke wanorde is onder 't mom
van orde, en dat er gruwelijk veel onrecht
wordt gedaan en geleden. Ook in ons
land. Een heftig verzet daartegen is ge
boden. In het leger bijvoorbeeld, een
oud stokpaardje van ons, doordat we er
vier en een half jaar van ons leven in
hebbeu doorgebracht, deugt ongeveer
niets. Een jaar geleden mochten we dat
nog niet zeggen. Maar sinds de kolonel
Fabius de felste kritiek beeft geoefend
tegenover een gehoor, dat bestond uit
ministers, generaals en andere autori
teiten in den Haag, sinds dien is er
wal meer geoorloold dan vroeger. De
militaire dienst bestaat tot heden uit
bijna enkel kleine onbillijkheden, pietlut
tigheden en lamlendighedeu. We willen
daar op den duur nog wel 's meer van
vertellen uit een ervaring van ongeveer
5 jaren in de rangensoldaat, korporaal,
sergeant, vaandrig en officier doorge
bracht.
En zoo is 't niet alleen in den militai
ren dienst. Overal bijna is de verwording
grooter dan ooit te voren.
Als we nu de overtuiging hadden, dat
een revolutie ons op eenig gebied ver
andering en verbetering zou brengen,
dan zeiden we direkt: fiat.
Maar hebben we op dit gebied wel
veel te verwachten van de heeren socia-
lislen en bolsjewiki?
Over de laatsten is het onnoodig veel
te zeggen. Het optreden, zoowel in het
buitenland van Bolsjewiki en Spartacis-
ten, als in het binnenland van een Wijn
koop, kan geen verstandig menscbenkind
ook maar een oogenblik sympathiek zijn.
Met de sociaal-democraten, de revisio
nisten, zou de zaak anders kunnen staan.
Maar sinds we de gebeurtenissen in
Rusland en Duitschland hebben gezien,
zijn van menigeen de oogen geopend.
Beide revoluties zijn oorspronkelijk socia
listische revoluties.
Toen Kerenski optrad, heeft menigeen
bewonderend en vol verwachting gezien
naar wat gebeurde. Daar was onder het
absoluut monarchistisch bewind in Rus
land een chaos. Maar zie nu, wat er te
recht gekomen is van wat Kerenski begon.
Hij heeft, ondanks al zijn kracht, de
teugels niet in handen weten te houden
en de ellende, speciaal voorden eenvou-
digen nun, wordt eiken dag grooter.
In Duitschland is 't niet anders gegaan.
Het geheele volk heeft zich gedurende
een vijftigtal jaren laten behandelen als
stukken hout. Wat hebben we ons niet
verheugd voor dal volk, dat zoo wanhopig
op dwaalwegen was geleid door zijn
heer-chers, dat eindelijk gebroken werd
met het oude, rotte stelsel. En nu? Wat
is er terecht gekomen van onze blijde
verwachtingen, dat daar een nieuwe maat
schappij ging komen, een ware orde in de
plaats kwam voor den schijn Dagelijks
worden de berichten angstiger, verwar
der, krankzinniger. Is, om met „Het Volk'
zelf te spreken, het nog niet veel gruwe
lijker, dat daar burgers staan tegenover
burgers, dan toen bloed vloeide in den
strijd met een buitenlandschen vijand?
Wij weten uit goede, particuliere bron,
dat de overgroote meerderheid van het
Duitsche volk smachtend terug verlangt,
na r den ouden toestand, die nu ja lang
JOHANNA VAN VRIJENBAN
Oorspronkelijke RoniaD door JAN VAN GELDER
(Nadruk verboden).
Jonge vriend, ik ben geen windbuil, die lid
is van een Amsterdamsch proponenlendispuut-
college. Ik vergeef je de naïviteit om te willen
redekavelen over de vrjjheid ot de onvrijheid
van deD wil, en het schijnt mij toe, dut een party
schaak verreweg beter is. Wil je nog één keer
Spaansch spelen"?
Ik schudde vol jeugdige wisheid het hoofd
over dezen zonderling en zette mjj aan het schaak
bord. Ik speelde beter dan den avond tevoren,
won evenwel slechts één enkele partjj, een Evans
waarvan ik juist de moderne weerlegging had
bestudeerd. Mgn gastheer prees rajjn spel en ik
moet eerlijk bekenueD, dat zjjn lof mij genoegen
deed. Toch bad zjjn scherp verstand spoedig de
reden van mijn ééne winstpunt ontdekt en hij
vroeg mij, of men tegenwoordig ook geen Evans
gambiet meer speelde. Ik bekende hem eerlijk
dal ik juist een verhandeling over deze speel
swijze had gelezen en mijn oprechtheid deed hem
óp zijn beurt veel genoegen.
Het werd nu spoedig tijd voor bet tweede
ontbijt, dat door Gerrit werd gereed gezet. Daar
mijn karretje thuis was gebracht, wilde ik in
den middag vertrekken. Van Violen moest mij
uitgeleide doen, want hij zeide, dal ik den straat
weg niet alleen kon vinden.
Ik nam afscheid van den ouden knecht en
samen verlieten wij den ;Uollenkamp". Voor
dien lijd echter was er iets gebeurd, dat ik be
langrijk genoeg acht, om te vermelden. Mijn
gastheer had zonder opzet twee glazen vvjjn inge
schonken en had mij een goede reis toegedronken.
Een oogenblik stond ik verbaasd over zijn goede
geziudheid, doch mijn verrassing week bij het
hooren van zjjn gullen toon. Het gevolg was,
dat ik dien dag den eersten wijn van mijn leven
dronk. Het werd mij op dal oogenblik duidelijk
dal een weigering geljjk zou staan met eene
beleedigiug en na al de stekeligheden, die hjj
mij had toegevoegd, was ik toch niet in staat hein
onaangenaam te zijn.
Deze kleinigheid is op mijn leven van grooten
invloed geweest, want vanaf dien dag heb ik
gebroken met mijn orthodox inzicht in zake den
alcohol. Gedurende de laatste minuten van ons
samenzjjn was v. Vloten zeer vriendschappelijk
en hjj nam bijna hartelijk afscheid van mij,
schoon het hem niet gelukte om de bittere pil
achter te houden, die hij mg nog te slikken gaf.
Op dat oogenblik vond ik hem een ideale schoon
heid, die mij de impressie gaf, dat hij toch een
zeer edelen aanleg had gehad. Ik zei hem dat.
„Dat is wel mogelijk, mijn joDge gast. Of beter
gezegd, bet is zoo. Ik ben in mijn dagen een
schoon man geweest en een geniaal student. Maar
ik heb geen fortuin gehad. Jij bent zeker arm"?
niet schitterend was, maar dan toch nog
eon hemel mocht genoemd worden in
vergelijking met de hel van tegenwoordig.
Duitschland, dat dan het „voorrecht"
gekend heeft van een werkelijk proleta
rische revolutie, gaat met rasse schreden
Rusland achterna en zijn volkomen
ondergang tegemoet.
Niemand, hoe dapper hij zij, behoelt
zich te schamen voor de erkenning, dat
hij bang is voor Duitsche of Russische
toestanden.
Om die te weren nu, om te voorkomeu,
wat als het eenmaal uitbreekt, niet meer
te genezen zal zijn, wordt de burger
wacht georganiseerd.
Een weinig" dankbaarheid aan hen die
dan toch maar weer een deel van hun
tijd en kracht geven aan deze zaak, is
meer op zijn plaats dan spotternij en lach.
De oprichting ervan zal dus vooral
preventief werken. Het is niet te looche
nen, dat ons leger, sinds de November
dagen niet meer in allen deele te ver
trouwen is. Er- is te veel gebeurd. Eerst
zal de weermacht grondig moeten worden
gereorganiseerd, ja, van den grond at
opnieuw wordeu opgebouwd. Natuurlijk
slechts in zooverre, als in verband met
de uitwerking der plannen van een
volkerenbond zal noodig blijken. Maar
dit staat vast, dat eenige honderden
officieren zullen moeten worden ontsla
gen, en datvoorlaan de leiding zal moeten
komen in handen van jonge, frissche,
tot hun taak goed opgeleide krachten,
die in kontakt slaan met het burgerleven.
Tot hel zoover zijn zal, is hel beter,
niet eenige lichtingen op te roepen voor
binnenlandsche onlusten, maar vrijwilli
gers te vragen voor deze taak.
Het zou onverantwoordelijk zijn, als
een regeering zich zonder verdediging
overgaf aan krankzinnigen en misdadi
.Natuurlijk", was mgn antwoord, hoewel de
bedoeling van de vraag mij ontging.
„Juist het ging mij indertijd eender. Op jouw
leeflyd heb ik liet ongeluk gehad, plotseling zeer
ijk te worden. Het Noodlot geve, dat je altgd
:oo arm blijve als nu."
„Liever niet", merkte ik lachend op.
„Je zegt dat in je onschuld, maar geloof mij:
rgkdom is een ramp. Enfin, ik praat daar niet
over. Je moogt nog eens terugkomen, als je belang
stelt in den ouden man. Je bent wel een naïef
ventje en verbazend onbeholpeu.
Maar juist daarom kan ik je misschien nog
wel eens een wenk ge ven, waarvan je profiteeren
kunt. Kom evenwel niet te vaak, bijvoorbeeld
over een jaar eens, want ik kan niet tegen ge
zelschap. Als je eerder komt vindt je de deur
gesloten. Gegroet"!
Met deze woorden verliet hij mij. Ik oogde
hem na, tot h(j achler een kromming van het
zandpad verdween. Hjj bad niet omgekeken en
toen ik hem niet meer zag, kwam ik tot de ont
dekking, dat ik hem niet eens voor zijn hulp
en gastvrijheid bedankt bad. Doch er was iets
van zjjn geest in mij gevaren en ik ging hem
niet na, om mjjn verzuim te herstellen. Wel ging
mjj een gevoel van weemoed en bitterheid door
mijn ziel, alvorens ik op mjju fiets stapte oin
heen te gaan. Vaag vermoedde ik, dat deze man
verlangens in mij had wakker geroepen, waar
van ik mij geen rekenschap gaf, doch die laler
bjj volle outwikkeling aan mijn leven richting
zouden geven. Ik begreep, dat de kluizenaar,
(want iets anders was hjj toch niet), geestelijk
mjjn meerdere was en aarzelend gaf ik mijzelf
toe, dat hij het injj ook afwon in onafhankelijks-
gevoel en barak ter. Ik was jong en in iniju jeugd
bevroedde ik niet, dat mjjn tijd van rust en
bevrediging en superioriteid nog wel komen zou.
Ik was in één woord intuïtief afgunstig op den
grjjsaard, niettegenstaande zjjn verval, zijn decan-
dentie en zijn verlatenheid. Deze stemming bleef
mij dagenlang bjj en eerst toen ik goed en wel
in Amsterdam teruggekeerd was en hard werkte
voor mjjn candidaats, begon ik mijn avontuur
te vergeten en waarschjjnljjk zou ik den heer
v. Vloten nooit meer gezien bebben en zou ik
zijne ontmoeting gerangschikt hebben naast de
vele grappen en wederwaardigheden, die ons uit
den studententijd bijblijven, indien injjn aandacht
niet ten tweeden male op hem gevestigd was
geworden. De oorzaak van dit toeval was een
van de eigenaardigheden van den heer v. Vloten.
Zijn antipathie legen automobielen was n 1. zoo
groot, dat hij besloten had, maatregelen legen
deze moderne uitvinding te nemen. Hjj liet een
groole zware kar bij den smid in Voorst maken
en ging daarmee in den avond op den Rijksweg
rjjden. Nu was het gebeurd, dat op een donkoren
avond de automobiel van een koopman uit Rot
terdam tegen bet logge gevaarte van den eigenaar
van den „Dollenkamp" was opgereden en totaal
verpletterd was geworden. Er hadden ongeluk
ken plaats gehad: de chauffeur had een arm en
de Rotterdammer een been gebroken. De laatste
diende een klacht en een eisch tot schadever
gers, als die welke nu in Duitschland
en Rusland voor een groot deel de lakens
uitdeelen. De heeren, die steeds tegen
elke oorlogsbegrooting stemmen onder
het motiet tegen elk geweld te zijn, dein
zen voor geen enkel middel terug, ook
niet voor het bruutste, om de macht in
handen te krijgen. Men make zich niet
wijs, dat alles kalm en ordelijk zou ver-
loopen, en dat een paradijs zou worden
geschapen, indien de regeering zonder
verzet de leiding overgaf aan de al-dan-
niet revolutionaire socialisten.
Wij weten, hoe Troelstra in Augustus
1914 mee stemde voordeoorlogsoredieten
onder het motief, dat het geen oorlogs-
credieten maar vredescredieten waren.
Deze beschouwing was ongetwijfeld zeer
juist. Wanneer men dan ook maar toe-
geett, dat de organisatie der burger
wachten geen burgeroorlog bedoelt, maar
enkel en alleen het voorkomen daarvan.
De wereld is zoo geheel uit haar voe
gen gerukt, zoo abnormaal, dat van weer
loosheid tegen dergelijke dingen als revo
lutie geen sprake mag zijn,
Het anti-militaristisch principe heeft
voor ieder menscbenkind veel aanlokke
lijks. Maar 1 Augustus 1914 zagen ook
de sociaal democraten zeer terecht in,
dat er geen keus was. Wij stonden te
midden van een krankzinnige wereld,
die we ons van het lijf moesten houden.
Wie in een wildernis overvallen wordt
door een tijger, moet geen redevoeringen
gaan houden over hetonwenschelijke en
onmenschelijke, om een dier tedooden.
Hij heelt zich teweer te stellen en des
noods te schieten. Beroerd genoeg, maar
niks aan te doen.
De heer Schlosser, sociaal-democraat,
heeft onlangs te Dirksland gesproken
over de vraag„waartoe dient een burger-
goeding in bjj de Justitie en dat was juist, wat
de ander verwacht li.id. Dit voorval had reeds
plaats gehad, voor ik logeerde op den „Dollen
kamp", doch het proces over deze kwaslie begon
eerst in Februari. De kranten stonden er vol
van en ik herkende spoedig in de initialen v. V.,
landeigenaar te Voorst mjjn zonderlingen gast
heer van den vorigen zomer. Het was een netelig
geval.
Het bleek, dat de aangeklaagde werkeljjk een
ongeluk geprepareerd had. De bijna twintig
duizend K.G. zware kar liep op acht wielen en
moest door vier paarden getrokkeu worden.
Van Vloten bad echter gezorgd, dat hij geen
enkele fout begaan had, zjjn wagen voldeed, wat
gewicht en afmetingen betrof, aan alle wettelijke
eischen, hjj had den bewuslen avond twee lan
tarens gebrand en had het hoornsignaal van den
automobilist gehoord en opgevolgd. Hij had ge
tracht naar rechts te wijken doch door de acht
wielen was dat zeer lastig gegaan en de auto
mobiel was in volle snelheid tegen den wagen
opgereden en toen had het onheil noodzakelijk
moeten plaats hebbeD. Hij verdedigde zich dan
ook niet en wierp alle schuld op den klager.
Immers wanneer deze zich, evenais ibij zelf, van
een „fatsoenlijk" voertuig bediend had en met
een „fatsoenlijke" snelheid had gereden, dan
was er niets gebeurd, Mjjns ondanks savoureerde
ik dit geval a's een speciale creatie van den
mcDscbeDbater, die ik had loeren kennen. Hij
won zijn proces in alle instantie's, ging toen op
zjjn beurt den Rotterdammer vervolgen en zag
v