ONZE
EILANDEN VAN 2 OCTOBER 1915.
8
ii 1915 waren liet er al 80,000
orden, en hoewel dit getal aan-
100,000 per dag in Juli 1915,
meening gevestigd, dat die
volstrekt onvoldoende is om
.nschappen een betere kans te
die van den vijand. Om b.v.,
an slag b\j Atrecht gebeurde,
ont van 9 K.M. de Duitsche
en prikkeldraadversperringen
vernielen, werden in 2 uur op
D00 granaten afgevuurd,
rekking dat veel vuurmonden
itie de eenige voorwaarden voor
J oorlog zijn, ligt dus voor de
bert tot de beschouwing, wie
en in 't produceeren van staal,
aal is maar juist goed genoeg
ten met groote ontploffend ver-
iken. Duitschland en Oostenrijk
'antot dusver 14,000,000 ton per
;eeds volgens Engelsche opvat-
mogelijkheid meer kan worden
ar er niet meer erts beschikbaar
irme staal industrie, waar vrou-
iten maar op beperkte schaal
runnen vervangen, houdt dan
■ot aantal mannen gebonden,
het front gaan, voor anderen
hen in de fabriek op te volgen,
c den vijand den strijd om de
luctie voeren.
ae aan Zee is Vrijdag, naar de
het proces begonnen tegen
a, een Belg, dien het blad den
i Duitschen spionoage-dienst in
t. Theisen is een man van 58
adelaar te Brussel. Hij was
Ie Matin in 1889 in dienst
oten Duitschen staf gekomen,
•an artikelen over de groote
jeroefeningen onder generaal
ay in de Brusselsche Róforme
ad. In 1891 werd Theisen tot
angenisstraf veroordeeld. Vrij
aft hy zich weer met den Duit-
n verbinding gesteld en hem
gry'ke inlichtingen weten te
die, mag men de Matin ge-
de bondgenoten groot nadeel
gen oorlog berokkend hebben.
5 Augustus van verleden jaar
hechtenis genomen op verzoek
ischen gezant. Zjjn zaak is te
>t gesloten deuren behandeld.
Matin heeft hij een volledige
'gelegdmaar by heeft er tegen
dat hy door de Fransche over-
id zou worden, omdat hy zyn
iet buitenland gepleegd heeft,
iroordeeld tot levenslange ver
een versterkte vesting.
In België.
ons van de Zeeuw3ch-Vlaam-
verd het station van de lijn
rneuzendoor Duitsche solda-
boeken werden in beslag ge-
e brandkast opengesloten. De
de lijn Mechelen Terneusen
hts van Terneuzen naar Hulst,
ateur van de lyn, die tot vyf
lisstraf veroordeeld is, is naar
cht. Zondag, Maandag en Dins-
e er een groote bedrijvigheid
itsche troepen. Sommige ver-
ere kwamen aan. Er vertrok-
mobielen met Duitsche hoofd-
t toezicht is zeer verscherpt,
ina geen paspoorten voor het
per afgegeven.
hamberlain heeft in het Par
king gedaan van een telegram
hebber van de troepen in Meso-
rin deze een definitief succes
ellingen van den vijand by
werden veroverd, waarbij veel
n kanonnen in handen der
elen. De Turken zyn in volle
ichting van Bagdad en wor-
Sngelschen achtervolgd.
detlo Brin" getorpedeerd
i telegram uit Berlijn aan „De
:aar berichten ontvangen dat
ie pantserkruiser „Benedetto
n Duitschen onderzeeër is ge-
ie „Nordd. Alg. Ztg." schrijft
ehillende zijden wederom be-
I id worden als zou de Rijkskan-
dert lang plan hebben opge-
irige en overijlde vrede met
luiten hetgeen wederom wordt
de commentaren, die gege-
aar aanleiding van een besluit
ïr der Conservatieve partij. De
kg. is gemachtigd deze geruch-
preken als ongegrond en als
^gingen welke nadeelig zijn
^en des Rijks.
tolingen in Rusland.
officier, die de gevechten by
k meemaakte, schrijft over de
i Russische vluchtelingen het
de Deutsche Tagezeitung:
Litoswk af was voor het Rus-
'lechts één landweg overge-
'ra terugtocht door de breede
ssen, de weg ten noordoosten
.aar Minsk. Deze weg was de
)or het moerassengebied. De
i ervan gebruik gemaakt om
colonnes, dicht naast elkaar,
Bij deze kleine bewegings-
baast moet hun het leger van
mrgers lastig geworden zyn
l ij het laatste verschrikkelijke
Bij lieten de arme menschen
ieindeloozen landweg,
n volgden den vluchtenden
ra zelfden weg, dicht op de
nacht gingen onze marsch-
lies over dezen weg. De weinig
men water had kunnen vin-
ids leeg en het kleine beetje,
was voldoende voor de nood
rissching van onze troepen,
dende zon geforceerde mar-
stofflgen weg moesten doen,
n weerszijden van den weg
hadden Vrouwen en kinderen snikten ban-
den wringend. Om hun neen de laatste huis
dieren, kalveren, varkens enachipen.Alles
WaSl?™d0dgeedorestZOSeSvoertdurencl
Tn bun wanhoop Heten velen alles Hggou
XnlrjrraaX^rrSfter-
dood en vorsmachting bendreigde.
-nil- wis oo den eersten dag. De nacm
voet liepen naar bet einde van dit vei
schrikkelijke moerasgebied, rullen
schien redding gevonden hebben.
Den volgenden morgen zagen Wh vele
verlaten wagens, vol geladen en eok ver
laten kampen, bezaaid met kussens, dekens
en matrassen- Daarnaast H*bet vee om-
rekvSnsDh\SrbuDn0doodss^dS.a,en
woo" zich nog een dier, stak den kop oi
hoog, steunde nog dof, stond met
nine: van zijn laatste krachten op en tuimel
de dan weer neer. Het was een gruwelijk
veld van lijken, mijlen ver langs den we^,
onophoudelijk nieuwe verschrikkelijke too-
neelen vertoonend. Elke twintig pas la o
finks en rechts van den weg een dood dier.
wii trokken langs een reusachtig kerkhof
Zl niet begraven dierenlijken. Zoo gruw*
Hik hadden wij de ellende van den oorlog
nog nooit aaD vreedzame, onschuldige bees-
t6"vefdtlm" rSdagzon bmndt.
Eon verpestende lucht hangt er in de zware,
drukkende atmosfeer. Elk levend wezen
smakt in deze woesteny naar schaduw en
water. Opnieuw ontmoetten wy sc^areM®"
burgers, in doffe wanhoop liggend aan den
kant van den weg. Hier was het noodlot
al erger geworden. Zij staren ons verJQf
aan uit hun holle oogen. Hun heiligenbeel-
SeS hebben zij rondom zich opgesteld
Vrouwen wentelen in krampen op den
grond, kinderen kreunen zwakjes. Een grijs
aard met wuivend hoofd- en baardhaar leest
fn een boekje en bidt dan zacht voor zich
heen De dood sluipt hier rond. Op den hel
deren zonnedag, te midden vrn een voorby_
trekkend leger van millioenen. houdt hy
langs den straatweg eeVHÏ ïn «en
tmisaard in dekens gehuld, ligt op een
verlaten leger. Zijn lotgenooten hebben hem
alleen achtergelaten. De zon brandt ^barm
hartig op zijn verwelkte gezicht, zyn tril
lende wasachtige handen, die M met laatirtj!
krachtinspanning ons tegemoet strekt. Hu
^S^rS^Ser^Wein.
Jan een klok, zoo is by in zyn spel ver
diept Eu spelend zal hij sterven, ver van
zjjn vader en moeder, die hem verlaten
b1Snnkleine open plek, iets op zij van den
weg omzoomd door laag kreupelhout, is
hS- tooneeel geweest van een sterven op
groote schaal. Hier liggen wUddoorralkaar
stukken van wagens met de overblijfselen
der meubels, paarden- en varkens-lyken in
groote bloedplassen. Hier 00ga"® Ler
hleeke dood van honger en dorst. Hier
sloo" de oorlogsdood zijn slag. Hie*badd®
kozakken hun landgenooten gedwongen
barricades te beuwen van hun wagens, waar
in zij zich verborgen konden by het naderen
van den vijand. Hier achter dezen levenden
mJur loerden zij. De aanwezigheid van
vreedzame burgers met hun vee by de wa
gens moest de Duitsche patroui leB^ een val
fokken. De zich verborgen houdende kozak
ken lieten do Duitsche voorhoede vort
trekken. Eerst toen de artillerie en in dichte
gelederen de infanterie kwam,
de verborgen machinegeweren en karbynen
el zonden op kleinen afstand hun hagel van
ijzer in de Duitsche troepen. Spoedig ec&te*
beantwoordden de Duitschers dit vuur. Van
alle kanten sloegen de Duitschers granat
fn den levenden vierhoek, alles vernielend
alles doodend. De kozakken hadden het
onmiddellijk op een loopen gezet
Hun onschuldige landslieden trof echter
het harde, niet af te wenden lot.
Stom, met vast op elkaar gebeten tanden,
gaan wy langs deze tooneelen.
Het is niet onze schuld
Opletten en nakijken.
Ma" men het „Utr. Dagblad" gelooven,
dau worden do ingezetenen der oude gruzo
Bisschopsstad door een groot doel Hunner
leveranciers op vele, dikwijls
gedachte manieren, te kort gellaa°'
Niet alleen zoo wordt ons heden van
gezaghebhenden kant verzekerd - word
hii verkoop aan de deur geknoeid, al isdro
knoeierij hier zeer verbreid. Het is
langs gebeurd, dat een koopvrouw in fruit
in plaats van anderhalf pond nog met eens
één vol pond afleverde, wat rnHjds werd
ontdekt; toen de vrouw daarop werd attent
gemaakt, probeerde zij opnieuw te bedriegen
en bleef de hoeveelheid andermaal ver be
neden het gewicht, waarop zy scheldende
de klant verliet. Dergelijke dingen komen
by koopen aan de deur herhaaldelijk en in
zeer sterke mate voor. Daarnaast is te wy-
zen op vele andere knoeierijen, die.wel met
strafbaar zijn aan de hand van de wet_en
dus ook niet als strafbare handelingen syn
aan te merken, maar toch in hooge mate
cestrenge afkeuring verdienen, omdat zi]
moreel allesbehalve door den beugel kunnen
on uit een oogpunt van deloyale concurren-
rentie behooren te worden bestreden.
Ga bijv. eens na welke inhoud tegenwoor
dig aan de flesschen wordt gegeven. waar-
in zoovele voedingsmiddelen - melk, .olie,
wiin, vruchtensappen, limonades, enz-
worden verkocht. Yan oudsher behoort een
heele flesch 0,8 Liter, een halve flesch 0,4
Liter in te houden en inderdaad wordt door
enkele soliede, ouderwetsche firma's aan
dezen eisch vastgehouden. Maar de inhoud
van het meerendeel der flesschen is veel
kleiner, is bij de heele flesschen soms tot
650 c.M.3, by de halve flesschen vaak tot
beneden de 3 d.L. gedaald. En d.it nog wel,
zonder dat zulks in hetoog springt voorden
kooper. Op allerlei geraffineerdejwy zen wordt
dit misbruik zooveel mogelijk voor de oogen
van het publiek verborgen en het kost den
roofridders van den tegenwoordigen tijd
zoo zou men degenen die van dergelijke
practyken studie maken kunnen noemen -
heel wat hoofdbrekens om een geschiktcn
vorm voor de flesschen uit te zoeken, die
het handigst haar tekortkomingen weet te
versluieren.
En zooals met de flesschen, gaat 't ook
mot de glazen potten van de jams, met de
papieren pakjes van de cichorei, met de
doosjes van de lucifers, en met de pakken
zeep. Een pot jam behoort een pond in te
houden, maar velen weten op vernuftige
wijze een gevulde pot, met heel wat kleiner
hoeveelheid, een behoorlijk uiterlijk te ge
ven. Dit is zóó ver gegaan, dat een aantal
jamfabrikanten op een vergadering met
Directeuren van Keuringsdiensten hunnent
wege hebben aangedrongen op een bepaling
om voor te schrijven, dat een pot jam
minstens 450 Gram aan inhoud moet be
zitten. De pakjes van de meeste cichorei-
fabrieken wegen een half pond, maar ons
zyn wederverkoopers bekend, die door de
cichoreifabrieken cichorei in veel kleiner
hoeveelheid lieten verpakken, maar natuur
lijk toch op zoodanige wijze, dat zelfs een
vrij goed opmerker deze voor pakjes van
de normale grootte zou aanzien.
Bekend is ook, dat met den inhoud van lu
ciferdoosjes wordt geknoeid en aan fabrie
ken opdracht wordt verstrekt, een kleiner
getal houtjes dan normaal, in de doosjes
te doen verpakken.
Eq zoo wordt er feitelijk met alles ge
knoeid, niet slechts met voedingsmiddelen,
maar ook met allerlei gebruiksartikelen,
met klossen garen, met bossen touw, enz.
enz., waarvan de afmetingen groot worden
gehouden, maar de inhoud, in strijd met
jarenlang bestaande usances van den han
del, aanmerkelijk wordt verkleind. En dat
komt, omdat het publiek zoo slecht con
troleert, zich zoo gemakkelijk laat bedrie
gen. Dezer dagen werd ons nog meegedeeld,
en het is goed om het in dit verband even
te vertellen, dat een stoenkolenhandelaar
geregeld 's winters 50 mud anthraciet le
verde aan een particulier, wiens kolenberg
plaats met die hoeveelheid dan geheel was
gevuld; toen toevallig van leverancier werd
veranderd, bleek de bergplaats niet meer
te kunnen bevatten dan 40 mud Toch
was altoos betaald voor 50 mud!
Het vicieuse punt in dit zoo algemeene
bederf in den handel is wel dit, dat de eer
lijke fabrikant of koopman, die tracht vast
te houden aaneen eerlijke wijze van zaken
doen, zijn debiet ziet verminderen en gedwon
gen wordt, zy het ook tegen zijn,'zin, mee te
doen. Doet hij het, dan krijgt hij den naam
van „duur" te zyn, hoewel hy inderdaad
goedkooper is. En zoo ontstaat dan ten
slotte een toestand, zooals die al op verschil
lend gebied is ingetreden, dat het abnormaal
wordt, dat men geen enkel maat- of gewicht
houdend fabrikaat meer kan krijgen,
Ouderzoekt bijvoorbeeld eens den inhoud
van de flesschen gepasteuriseerde melk en
ge zult geen, of slechts bij hooge uitzonde
ring, een flesch van 0,08 Liter ontmoeten.
In Den Haag is reeds voorgeschreven, dat
op de melkflesschen de inhoud moet zijn
vermeld.
Weegt een wit brood van verschillende
bakkerijen en het zal u blijken, dat het u
niet meer mogelijk is om een brood van
1 K.G. te koopen - het Regeeringsbrood
uitgezonderd, dat op gewicht verkocht moet
worden en dus steeds dat gewicht heeft-
De enkeling kan niet voldoende opkomen
tegen dit kwaad. Dientengevolge beeft men
ten slotte niet meer de gelegenheid, de prij
zen der waren te vergelijken, want in plaats
van de uniformiteit in maat en gewicht
een gewicht van 1 K.G. voor een brood,
een inhoud van 0,8 Liter by een heele
flesch, enz. bestaat er een volslagen
anarchie op het gebied van maat en gewicht.
De flesch houdt in van 650 tot 750 c.M.3,
het heele brood weegt van 700 tot 950 Gram.
Het publiek is de dupede handelaar, die op
dit terrein de grootste durf weet te combi
neeren aan handigheid, maakt goede zaken
Hier ligt voor den handel, speciaal voor
de middenstands-organisaties en vereenigin-
gen van handelaren, die krachtens hun actie
voor de wet-Aalberse tegen de oneerlijke
concurrentie hebben getoond de eerlijkheid
in den handel te willen bevorderen en de
concurrentie op reëelen basis te willen plaat
sen, een groot arbeidsveld braak, waarop zeer
nuttig werk kan worden verricht. En een
ingrijpen wordt steeds meer noodzakelijk,
nu de verkoop van de meeste artikelen onder
speciale verpakking zoo hand over hand
toeneemt.
De Eemdjjk.
Kapitein G. C. Kok, de gezagvoerder van
het gezonken stoomschip Eemdyk van de
Holland-Amerika-lijn, heeft Woensdag het
volgende medegedeeld aan de Redactie van
van de „N. R. C." in verband met het vergaan
van de Eemdyk.
Het was prachtig weer verleden week in
den nacht van Woensdag op Donderdag,
de maan scheen helder en er stond een ma
tige deining. Omstreeks kwart voor drieën
in dien nacht, toen ik mij in de kaarten-
kamer bevond, ontstond er een vreeselijke
ontploffing, waardoor 'tgebeele schip trilde.
Onmiddellijk liep ik na het dek, en toen ik
daar gekomen was, volgde er een tweede
ontploffing. Beide ontploffingen hadden
plaats onder het voorschip. Dadelijk begreep
ik de situatie. De tweede officier kreeg be
val, met een bemande boot zich van de
loefzijde van het schip vrij te roeien en in
de nabijheid te blijven. Dit geschiedde uit
vrees, dat deze bakboordsloep stukgeslagen
zou worden tegen het stoomschip.
Inmiddels werden er verschillende vuur
pijlen afgestoken en begon het schip snel
te zinkeu. Tien minuten over drieën moes
ten de laatste mannen het schip verlaten,
omdat het stoomschip reeds geheel onder
water stond. Zy die nog aan boord van de
Eemd jk waren, gingen in de kleine en in
een groofe sloep. Wie in de kleine gingen,
stapten later over in de bakboordsloep,
waarmee de tweede officier reeds het schip
verlaten had, waarna de kleine sloep aan
haar lot werd overgelaten.
In de twee groote sloepen verliet men,
als gezegd, tien minuten over drieën in den
nacht het schip. Ik zelf nam het bevel op
my over de eene sloep, de andere stond
onder commando van den eersten officier
C. van Beek. Onder de bemanning, die voor
het meerendeel hall gekleed in in de sloe
pen plaats had genomen, omdat er geen
tijd was om in het voorschip te gaan, wer
den kleedingstukken van de officieren ver
deeld, die men in haast nog had kunnen
meenemen. In dit spannende half uur was
heel de bemanning kalm en voerde ze stipt
de gegeven bevelen uit. Met de twee geheel
uitgezette en van alles voorziene sloepen
werd er zeil gezet, en er werd besloten, op
den Deonschen wal aan te sturen. Naar
schatting bevond men zich toen ongeveer
150 mijl uit de Deensche kust, ter hoogte
van Doggersbank.
Donderdagnamiddag omstreeks halfdrie
kreeg men recht vooruit een stoomschip in
zicht, dat recht op de sloepen aanhield. Zoo
veel mogelijk werden er attentieseinen ge
maakt, met bet gevolg, dat men ons aan
boord van dat stoomschip opmerkte, en om
3 uur waren wy allen op het Zweedscbe
stoomschip Framn&s, dat op reis was van
Gothenburg naar Londen. Zaterdagmorgen
om 10 uur landden wy te Yarmouth. Tij
dens het verblijf in de roeibooten liep er
een nog al woelige deining.
Te Yarmouth legde ik een verklaring af
by den Nederlandschen vice-concul en wer
den onze paspoorten gereed gemaakt voor
Nederland. In Londen legde ik Maandag
ook voor de Engelsche admiraliteit een ver
klaring af.
Ook de kapitein deelde mee, dat men in
Engeland alle mogelijke moeite gedaan heeft
om het den schipbreukelingen aangenaam
te maken.
Kapitein Kok vertelde verder nog dat de
Eemdyk 20 Augustus van Buenos-Ayres
naar Kopenhagen was vertrokken met een
lading, bestaande uit ongeveer 6800 ton
mais en andere graanproducten. Den 6den
September werd te St. Vincent op de Kaap-
verdische eilanden gebunkend, en later is
de Eemdyk nog drie dagen in de Duins op
gehouden. Al dien tyd waren aan de Eem
dyk de kenteekenen zichtbaar, welke het
schip kenmerklen als behoorende tot de
Nederlandsche Natie. By nacht was de Hol-
landsche vlag verlicht.
De bemanning bestond, behalve uit kapi
tein Kok, uit een eerste, een tweede en een
derde officier, vier machinisten en 37 sche
pelingen. Allen zyn Nederlanders, met uit
zondering van twee Noren, die te Buenos
Ayres als matroos gemonsterd werden. De
ze beide Noren bevinden zich thans ook
hier.
De oorzaak van de ontploffingen die de
Eemdyk deden zinken, is zoo verzekerde
kapitein Kok, niet met zekerheid vastge
steld kunnen worden.
De Parijsche correspondent van het ge
woonlijk goed ingelichte Journal de Genève
verzekert, dat de besluiten van de geal
lieerden nopens Bulgarije's mobilisatie reeds
genomen zijn. De Entente zal de Bul-
gaarsche regeering niet toestaan, de mobi
lisatie te voltooien, zonder dat zij hare dub
belzinnige houding opgeeft. De linie Salo,
niki—Nisj, .waar Rusland door ademhaalt",
is te dicht bij de Bulgaarsche grens, om de
geringste bedreiging tegen haar te kunnen
dulden. Van het antwoord van Bulgarije op
de dringende vraag van de geallieerden,
wat het denkt te doen, hangt de onver
wijlde uitveoring van het besluit van de
geallieerden af. De weg Dede—Agatsj—Kon-
stantinopel is open en voert sneller naar
het doel dan eenigeandere.
De mobilisatie van Griekenland ver
volgt de correspondent is stellig niet
tegen de geallieerden gericht. Men mag ho
pen, dat Griekenland niet lang werkeloos
zal blijven, als het zich gewapend heeft.
Roemenië beeft sedert Mei verbintenissen
jegens do Entente aangegaan en heeft voor
de mobilisatie al 100.000 man aan de Oos-
tenrijksch HoDgaarsche grens opgesteld.
Dit zijn, besluit de correspondent, gunstige
teekenen.
De Köln. Ztg. verneemt uit SofiaEr be
staat reden, om aan te nemen, dat de regee
ring in hun antwoord aan de Entente tot
uiting zal brengen wat de meerderheidvan bet
volk denkt, namelijk dat de totdusver ge
dane aanbiedingen met de rechtmatige nati
onale wenschen van het Bulgaarsche volk
en de erkende ethnografische feiten nog
niet overeenstemmen en dat de regeering
met een toestemmend antwoord zal moeten
wachten, tot de mogendheden van deEntente
en Servië de rechtmatigheid van de Bulgaar
sche eischen in hun vollen omvang erkend
hebben.
Het Neue Wiener Journal verneemt uit
Sofia, dat de Bulgaarsche minister-president
Radoslawof het voornemen heeft, eerstdaags
naar Berlijn te gaan. Het bericht wordt
officieus beveBtigd. Als doel van de reis
wordt opgegeven een bezoek aan den zoon
van den minister-president, die by het Bul
gaarsche gezantschap de betrekking van
attaché bekleedt. Het publiek en de pers te
Sofia hechten echter groote politieke betee-
kenis aan de reis.
Volgens de Korrespondeos Norden zal de
vroegere Duitsche staatssecretaris graaf Po-
sadowsky in de nationaal-liberale Beitrage
een artikel publiceeren, getiteld „de leugen
der groote mogendheid", waarin hy Enge
land scherp aanvalt en als zijn overtuiging
uitspreekt, dat Engeland dezen door dat land
zorgvuldig voorbereiden oorlog reeds heeft
verloren, niettegenstaande het de geheele
wereld in een net van leugens heeft ge
spannen, waarin Duitschland moetwovdeu
gevangen. Hy constateert, dat de tyrannie
ter zee Engeland langzaam, maar zeker alle
sympathieën zal doen verliezen.
Ten slotte trekt hy te velde tegen de be
wering welke, door de bondgenooten van
hei autocratische Rusland, steeds opnieuw
wordt gemt, namelyk, dat Duitschland een
op middeleeuwsche wyze despotisch gere
geerd land zou zyn. Hij geeft eeu opsom
ming der sociaal-politieke aanwinsten in de
ifJlL Jaren' waarvan, zooals bekend,
hemzelf een groot aandeel toekomt.
,hnha,? Pos°dowsky heeft zich ondanks
zyn hoogen leeftyd dadeiyk by het uitbreken
van den oorlog ter beschikking van de re-
geeriDg gesteld. Hij is nu landraad in de
SihtS naQ Z00D' dlezelf in het bezette
gebied dienst doet.
De wereldoorlog en de huwelijksadvertentie.
Niet om zich een grap te veroorloven heeft
een advocaat te Breslau de kwestie onder-
op welke wijze de oorlog zyn invloed
nee. dneD gelden op de huwelyks-adverten-
ties in de Duitsche bladen. Deze soort van
ad vertentie is reeds lang niet meer een on-
gebruikelyke weg om tot een huwelijk te
komen. Zy biedt thans velen, die eenzaam
ëenige mogelyküefd een gesehïfcten
huwelyks-pattner te vinden. Dat de oorlog
het aantai trouwlustigen, vooral van het
mannelyk geslacht, zeer zou doen vermin
deren was te voorzien. Interessant is na te
gaan hoe sterk deze beperking is en in hoe-
verre ook by het vrouwelyk geslacht het
aanbod verminderde. De advocaat uit Bres
lau heeft de resultaten van zyn onderzoek
gepubliceerd in het tijdschrift Neue Gene
ration. Hij nam drie Zondagochtendbladen
- waarin by voorkeur huwelyks-annonces
gepubliceerd worden - van een bekende
mant. Len nummer van November 1913
Maart"?!)™61' JaDuari 1915 en een vaQ
In de vredes-numraers waren 467 huwe-
lyks-advertenties, in de oorlogsnummers 131
slechts 28 procent dus van de vredessterkte.
,,o0 gegadigden verminderden
van 271 tot 69, dus tot 30 procent, de vrou-
welyko van 196 tot 52, dus tot 26,5 proceDt.
I Z „f yd vaD de huwelyks candidaten
neetc de volgende veranderingen getoond.
In vredestijd waren 19 procent van 20 tot
dü jaar, tydens den oorlog slechts 9 procent.
49 procent waren in vredestijd, 30 procent
tydens den oorlog, tusschen de dertig en
40 jaar. Daarentegen was het percentage
tusschen de 40 en 50 jaar in vredestijdslechts
13,o tydens den oorlog 25. En het percentage
oKDi?^oUen boven de 60 jaar steeg van
3,D tOt 13.
De oorlog heeft de oudere heeren lustin
het huwelyk deen krygen.
Aan den brief van een jong Lubecker
p-«i ryirora au Prillce woont, ontleent de
ivoin. Ztg. de volgende bijzonderheden over
w°§Ste omweuteling in Haïti:
„Wy hebben weer eens een revolutie be
leefd, zooals ik tot nog toe niet bad byge-
wooild- °P den ochtend van den 25sten Juli
werd het paleis van den president door de
opstandelingen aangevallen. De president
verdedigde zich tot 9 uur; toen hij zag, dat
ny zich met kon handhaven, vluchtte hij
naar het Fransche gezantschap. De presi
dent wist van de samenspanning en had
zyn generaal die de gevangenis bestuurde,
iaat gegeven, om zoodra het eerste schot
viel, alle politieke gevangenen dood te schie
ten. Er waren daar ongeveer 200 gevange
nen opgesloten, die allen op de vreeselijk-
ste manier vermoord werden. Na de dood
nam de generaal de wijk in het Domini-
kaansche consulaat. Niemand wist van die
moordparty af.
Toen men om 9 uur de gevangenis open
brak, wat bij elke omwenteling het eerste
gebeurt, om de gevangenen te bevrijden,
vond men hen allen dood. Een voornaam
Haitiaan had er drie zoons onder. Hy zwoer
wraak, ging naar het Dominikaansche con
sulaat, haalde den 200-voudigen moorde
naar te voorschijn en schoot hem onmiddel-
lyk dood.
Het volk, dat over het bevel van den
president in woede ontstoken was, stormde
naar het Fransche gezantschap en verlangde
de uitlevering van den president, welke de
gezant echter weigerde. De nacht brak aaD,
er vielen nog eenige schoten, maar alles
bleef tamelijk kalm.
Den volgenden ochtend na de begrafenis
van deongelukkigen, werd het volk opnieuw
woedend, trok naar het gezantschap en ver
langde weer de uitlevering van den moor
denaar. Ten slotte stormden 30 man het
gebouw binnen en haalden den president
met geweld eruit.
Het voik, dat met lange messen en re
volvers gewapend was, sloeg hem eerst de
rechterhand af, toen volgde het hoofd. Dit
werd op een geweer met bajonet gespietst
en door de geheele stad gedragen. De romp
werd in stukken gehouwen, die door de
stad gesleurd werden. Dit alles kon alleen
gebeuren, omdat er geen vreemd oorlogs
schip in de haven was. Na twee dagen
kwam een Amerikaansch oorlogschip en
landde een afdeeling, die tot dusver de stad
bezet houdt.
In Zuid-Italiö moet de bevolking zeer
verontrust zyn door het toenemen van aard
schokken. De Etna is sedert Zondag zeer
werkzaam. Te Messiua zijn Zaterdag vyf
schokken gevoeld.
Van de ftaliaansche grens komende rei
zigers melden, volgens de Kölnische Zeitung,
dat de ontploffing van het linie-schip Bene
detto Brin onder het Italiaansehe volk die
pen indruk gemaakt heeft. Ook do pers
geeft uiting aan haar droefenis De Corriere
dölla Sera zegt, dat hef verlies dat de Ita
liaansehe marine getroffen heeft, dubbel
treft, omdat, het in oorlogstijd geleden is.
Lik schip en het leven van eiken zeeman
is nu van waarde in den stryd tegen den
vya.nd. Het blad verklaart dan, dat het
verlies van het schip de sterkte van de
vloot zoo goed als niet vermindert en dat
er voor den vyand dus geen reden bestaat,
om overmoedig te worden. De rouw van
het volk geldt dan ook ni9t zoozeer het
verlies van het schip als wel de slachtof
fers van de ramp.
De marine-medewerker van het blad
merkt op, dat de Italiaansehe vloot tot
dusver voor ernstige verliezen wegens
ontploffing in de munitiekamers gespaard ge
bleven was. De Benedetto Brin behoort wel
niet tot de moderne schepeD, maar ging
terecht voor een goeden oorlogsbodem door.
Toch zal haar afwezigheid in een zeeslag
wegens hare onvoldoende wapening niet
van groote beteekenis zjjn.
De Secole herinnert bij deze gelegenheid
aan den brand op een schip in de haven
van Genua, dat voor Rusland bestemd was.
Het blad hoopt, dat de overheid zich er nu
van zal overtuigen, dat grootere voorzorgs
maatregelen noodzakelijk zyn.
De totdusver ontvangen berichten doen
vermoeden, dat de ontploffing een gevolg
is geweest van het ontbranden van den
kruitvoorraad.
De Sera meldt dat men er ijverig mee
doende is, de zware kanonnen en pantser
platen van de Benedetto Brin te bergen.
In de /loodste dreven.
Uit Tirol wordt aan het Berliner Tageblat
geschreven
Een driehoekige witte kalkrots steekt zijn
scherpe kanten uit boven het hoogland.
Van alle zijden kan men de rots goed zien,
van beneden uit hel zonnige dal, van boven,
waar nog hooger een plateau is. Van eiken
berg ver in het rond ziet men dezen rotstop
en wie op de rots geklauterd is, overziet
een groot gedeelte van het Tiroolsehe land.
Daarop had op dezen scherpen top een
klein groepje dappere soldaten post gevat,
met schaar-verrekijker en andere kijkers.
Langs een der kanten van deze rots kon
men haar vry gemakkelijk beklimmen, maar
ergens op een berg had de vyand kanonnen
geplaatst en bestreek daarmede dezen ge
makkelijker! weg. Niemand kon daar langs.
De andere zyde van de rots was een lood
rechte wand. Geen Italiaansehe granaat
kartets kon hem bereiken. En dus moest
dagelijks langs dezen loodrechten wand
alles naar boven gebracht worden, water
en ammunitie voor de Oostenrijksche solda
ten. En dikwijls moest men gewonden langs
dezen zelfden onmogelijken weg naar bene
den transporteeren. De Italiaan weet reeds
lang, dat hy van dezen spitsen top begluurd
wordt. De eene zware granaat voor, de
andere na vliegt naar dezen top. Dikwyls
suist het projectiel er over heen, want de
smalle rots is niet gemakkelijk te raken.
Doch soms treft de granaat. En boven, op
een plateau, zoo groot als een kamer, liggen
mannen en wachten op de granaten. Zij
hebben gaten gebroken in het steen en daarin
liggen zy dag en nacht. Een spreekt er in
de telefoon: daar en daar werken de Italia
nen aan een weg, daar schijnen zij een
loopgraaf aan te leggen. Aan het andere
eind van de telefoonleiding geeft een artil
lerie-officier zyn bevelen en dadelijk ziet
men van de witte rots een wit-rood wolkje
bloeien boven de Italiaansehe arbeiders of
ook den zwarten rook van een granaat
kronkelen uit de loopgraaf in aanbouw
Kalm zegt de man bet door de telefoon of-
het doel geraakt is, hoeveel het projectiel
naast het doel viel.
De Italiaan weet het en haat deze rots
en zendt er zyn zwaarste granaten heen.
Niet altijd treffen ze, en wanneer ze treffen,
bieden de rotsholen eenige bescherming,
maar
Maar dezer dagen werden alleen door den
luchtdruk van een 28 centimeter-granaat,
die niet trof en voorbij vloog, twee jonge
soldaten van den top geslingerd. Zy vlogen,
alsof zy zelf uit een kanon geschoten waren,
door de blauwe zonnige lucht, diep het dal
in. Waar de eene heen vloog, weet men
nog niet. Het verpletterde lijk van den
anderen heeft men ergens gevonden.
Volgens De Vlaamsche Stem is de toestand
in de Belgische nijverheid beklagenswaardig.
In de vier kolenbekkers van Namen, Luxem
burg, Luik en Henegouwen te samen, aldus
het blad, werken hoogstens 20,000 man,
In vredestijd bedraagt dit getal ongeveer
150,000 man. Sedert de maand Augustus
werden niet meer dan drie millioen ton
kolen boven gehaald. In vredestijd bereikte
de kolenextractie 25 millioen ton.
De marmernijverheid bij Dinant ligt stil.
De steengroeven zyn verlaten en daardoor
kwamen 10,000 arbeiders zonder werk.
De suikerfabrieken van Thienen zouden
op 1 December wederom ingang gezet wor
den. De linnennijverheid gaat heel slapjes.
Niets wordt binnengehaald aan grondstoffen.
Alleen levensmiddelen komen toe.
Kerknieuws.
Predikbeurten op Zondag 3 Oct. 1916.
NED. HERV. KERK.
Middelharnis, nm. Db. Emmen van den Bommel.
Sommelsdijk, vrn. en 's av, Ps. "Westrik.
Dirkslund, vm. en 'aav. Ps. Steenbeek.
Nieuwe Tonge, vm. en nm. Ds. Wentink.
Stad aan 't Haringvliet, vm. en nm. Ds. Polbuijs.
Langstraat, vm. en nam. de Weleerw. heer Hack.
EVANGELIESATIE GEBOUW.
Middelharnis, vm. en 's av. Pb. J. J. van de PolHerv.
Pred. te Krimpen aan de Lek.
GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND.
Dirksland, vm. nm. en 'sav. Leeskerk.
GEREFORMEERDE KERK.
Middelharnis, vm. 10,15 en 's av. C uur, Ds. v. Velsen
in de Zondagschool te Middelharnis.
Ooltgensplaat vm. en 's av. De. Dekker.
8tnd aan 't Haringvliet, vin. en 'euv. Ds. Eeeelink
DOOPSGEZINDE KERK.
Ouddorp, Ds. K.W. Röseing.
Marktberichten.
Ingezonden door Jac. Knoop, Coramissio
nair in aardappelen, Tel. 7833, Arasterdam.
Amsterdam, 30 September 1915.
Zeeuwsche Bonten f 2,60 f 2,80
Zeèuwsche Blauwen 2,75 2,80
Zeeuwsche Eigenheim. 2,50 2,60
Drentscbe Eigenb. 2,30 2,40
