i
IMELSDIJI
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
ZUID-HOLLANDSGHE EN ZEEUWSGHE EILANDEN
:ns
slt tasschei
tescbe fioek- en Papierbandi
aroerende Goederen, em
No 36
rt
iN NEDERLAND.
ortretten over den Europeeschen
voornaamste gebeurtenissen in
'0 geïllustreerde artikelen op elk
urs, begint vanaf heden in dit
ER,
hen Oorlog, door FOKKO BOS,
nde roman van C. N. en A. M.
RIJD.
JLE.
RZEKERD. "WS
[lken solieden Boekhandelaar of
one, en tegen f 5.— per jaar voor
amor aanvangen, doch zyn steeds
van 20 groote bladzijden op mooi
'rschenen gedeelte van .Liefdes-
bonneere men zich bij de
IC, Agent der Pathéfoon.
Sruidenazijn, Kruiden, Meiwiji
wijn, Bessensap, Limonade e
2, Zwavellucht, Perkamentpapiei
Vliegenvangers, enz. enz.
sncurreerenden prys verkrijgbaar
/IELHOUWER
gist, Westdijk Mlddelbarnls.
BIJ EN ADVEBTENTIEBUREJ
DIJK B 280 - MIDDELHARNI
levering van
els en Kerkboekec
UW, PLUCHE en FLUWEEI
en zonder knip- en overslag,
i LEER-, MUZIEK- en VOOS
HTENBOEKEN op elk gebie<
rF.NBOEKEN, KIN DERSPELE!
TRET-, POËZIE-, ANSICHT-,
/AltTJES-, POSTZEGEL- en
MPH-ALBUMS, PORTEFEUIL
SIGARENKOKERS, BRIEF-
:rs, vulpenhouders, fli
.EN TEKSTEN en SPREUKH
en COLLEGEMAPPEN.
ir-, Schrijf- en Teekenbehoi"
s-, kantoor-, notulen
bon-, huur-, kwitanti
(setsboeken. rekening!.,
'ier. doozen luxe post.
ïrespondentiek aarten.
:n, copieëerpersen, -bo:
en PASSERDOOZEN, enz.
STEMPELS.
kantoor-, datum-," ham
nummerstempels.
lakcachetten.
nummereermachines.
railleerde naamplatek
.lage-, kast-, coiffeurs-,
;el- en deurplaten, enz. ei
mt abonnementen aan op a
nde Tijdschriften, Mode-, Daj
en Maandbladen.
.tsing van Advertentiën in
n- en Buitenlandsche bladen,
erder groote keuze
it-, Fantasie- en Felicitatiekaarte
;ellingen op boeken worden spoed
;en uitgeversprijs geleverd.
Nieuwste drukken.
Aanbevelend,
w. V. D. schenk,
AGENT DER PATHÉFOON
De Flakkeesche
k- en Handelsdrukker
te Jtiddelharnis,
alle DRUKWERKEN teg
ie prijzen.
ONZE EILANIEN
VOOR OE
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
Zaterdag 24 Juli 1915
22E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv.jrtentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
DE DUURTE.
Wij hebben reeds een- en andermaal een
artikel gewijd aan de buitengewone prys-
stifêing, die door den oorlog wordt veroor
zaakt. Voor hen, die vaneen beperkt inkomen
moeten leven, beteekent dat een zeer bedui
dende vermindering van 't peil, waarop zij
voordien hun gezin konden houden. In het
Maandschrift van het Centraal Bureau voor
de Statistiek, treffen wij een staat van klein
handelsprijzen aan. Van de 29 van de voor
naamste verbruiksartikelen worden de win
kelprijzen in de winkels van de Coöperatie
„Eigen Hulp te Amsterdam, Den Haag,
Haarlem, Leeuwarden en Utrecht gepubli
ceerd. De prijzen voor het jaar 1893 worden
hierbij op 100 gesteld.
Het staatje volgt hieronder:
Het verhoudingscijfer, dat voor den oorlog
113 was, was in April 1915 gestegen tot
139. Wat wil zeggen, dat voor een hoeveel
heid waren, voor welke voor den oorlog
113 cent werd betaald, nu 139 cent moet
worden neergeteld. Een stijging van niet
minder dan 23 pCt.l Welk een nadeeligen
invloed een dergelijke stijging op de econo
mische omstandigheden in duizenden gezin
nen moet hebben, ligt voor de hand. De
hulp van regeeringswege door debruinbrood-
regeling en de prijszetting voor verschillende
artikelen, kan aan deze duurte slechts ge
deeltelijk tegemoet komen.
De maximum-prijzen zyn in vele gevallen
niet te handhaven gebleken. Men denke
maar aan de raapolie en basterd-suiker en
zelfs voor de boter en kaas is het de vraag,
of de maximum-prijs te handhaven zal zyn.
Wij hebben reeds herhaaldelijk betoogd, dat
alleen door duurtetoeslagen enloonsverhoo-
gingen eenigszins afdoende tegemoetkoming
kan worden verstrekt. Dezer dagen deed in
de pers het bericht de ronde, dat de regee
ring ditmaal de helft van in uitzicht ge
stelde loonsverhoogingen voor het lagere
personeel op de begrooting zal brengen. Wij
hopen, dat dit bericht waarheid zal bevat
ten. Het voorbeeld van het Rijk zal een
prikkel zijn voor vele particuliere werkge-
vers, die tot nu toe nalieten het goede
voorbeeld van zoovelen hunner na te volgen,
om aan hun personeel een tegemoetkoming
in den duren tyd te verstrekken.
Met voldoening zy geconstateerd, dat zeer
vele werkgevers reeds tot toeslag op het
loon zijn overgegaan. Hun voorbeeld moge
steeds meer navolging vinden.
Buitenlandsck Overzicht.
Een merkwaardig en onderling samen
hangend verschijnsel zyn de berichten over
prijsopdrijving van allerlei levensmiddelen
in de verschillende oorlogvoerende Staten.
De nood, dien de oorlog veroorzaakt, grijpt
steeds verder om zich heen. De vreeselijk-
heid der directe gevolgen, het gedood en
verminkt worden van duizenden, soms vele
duizenden daags, wordt nog verergerd door
de economische ellende, die met den
dag stijgt.
Als men bedenkt hoe sterk de prijzen
van byna alles wat tot de dagelyksche ge
bruiksartikelen wordt gerekend, hier in ons
niet in den oorlog gedompelde land ten
gevolge van de stremming van het interna
tionale ruilverkeer en den stilstand van
allerlei industrieën tijdens den oorlog reeds
gestegen zijn, dan valt het gemakkelijk
daaruit gevolgtrekkingen te maken voor die
Staten, zooals Duitschland en Engeland,
waar de oorlog het geheele economische
leven onder den druk van zijn ijzeren vuist
brengt.
Welk een zorg vereischt het zelfs van de
regeeringen der neutrale Staten niet, wij
hebben wederom slechts hel oog op ons
eigen land te slaan, om door allerlei on
gewone maatregelen, maatregelen die als
deze oorlog eenige jaren achter den rug is,
tot de rariteiten op het gebied van wetge
ving en regeeringszorg zuilen gerekend wor
den, den goeden gang van het maatschap
pelijk leven zooveel mogelijk te verzekeren
en gevaarlijke schokken te voorkomen. En
hoeveel erger moet dat niet wezen in de
oorlogvoerende Staten, waai de oorlogstoe
stand het economisch leven nog zooveel
verder uit zyn voegen heeft gerukt en waar
in zooveel meer te voorzien is!
Het is geen verwondering wekkend ver
schijnsel, dat deze druk het sterkst wordt
gevoeld in de onderste lagen der samenle
ving, waar de speelruimte tusschen het in
komen en de noodruft het kleinst is, en
dientengevolge elke prijsstijging het sterkste
wordt gevoeld. En het zou bijna een won
der zijn, indien deze wantoestand geen uiting
zocht in een streven dezer meest bedreigde
maatschappelijke klassen naar verbetering
der Ioonen.
Zoo kon het ons dan ook niet bevreemden,
dat bijna ieder der strijdende partyen zijn
loonbewegingen en werkstakingen op groote
schaal heeft. De staking der kolenmynwer-
kers in Engeland is ternauwernood geëin
digd, of in de fabrieken van Erupp te Essen
ARTIKELEN.
1913. I
Q
53
5
3
53
53
a
<i
a
Boonen (bruine)
154
150
164
168
164
•104
171
(witte)
160
109
179
179
179
180
200
Erwten (capucijn ers)
■150
107
101
109
109
181
180
(grauwe)
125
152
139
143
143
152
155
(groene)
157
140
147
157
157
•too
160
113
110
120
132
132
139
145
(boekweit)
104
104
137
102
171
175
167
(haver)
103
103
107
107
110
■117
133
Kaas (Leidsche)
140
140
•139
149
149
154
•130
(Zoetemelksche)
124
•126
124
128
133
135
150
Koffie
94
87
89
91
90
90
91
Margarine
127
98
101
105
105
102
102
Meel (roggebloem)
85
78
85
107
lil
115
138
(tarwebloem)
124
124
141
147
153
105
115
(boekweit)
10b
105
119
133
138
143
165
Olie (boter)
94
94
101
100
113
113
122
(patent
135
134
151
101
174
185
190
(raap)
130
133
142
145
100
173
188
110
112
119
125
122
125
128
83
83
•100
100
100
100
100
Stijisel
•103
103
107
110
113
120
133
Stroop
100
100
100
100
104
125
121
Suiker (basterd)
89
89
95
95
90
90
98
(witte
85
87
92
92
92
92
93
112
112
114
115
115
115
115
Vermicelli
121
117
•141
100
170
180
200
Zeep (witte Bristol)
100
100
100
109
115
115
121
(zachte groene)
87
83
92
108
108
102
111
80
80
90
90
90
91)
90
Gemiddelde verhoudingscijfers
114
113
121
128
130
135
139
openbaart zich een loonbeweging van ern 1
stig aanzien, die niet dan ten koste van
groote financieele offers weer in de goede
baan wordt geleid Italiö, die met den oor
log zich binnen kort tijdsbestek ook al
de ellenden daarvan op den hals heeft ge
haald, heeft ais nieuwste misère een sta
king in twee fabrieken van vliegtuigen te
boekenen in Rusland is de werkstaking
een geduchte factor in den revolutionnairen
strijd, die het groote Slavische Ryk van
binnen verscheurt, terwijl het van buiten
het hoofd heeft te bieden aan de beste legers
ter wereld.
Het is een treurig voorrecht getuige te
zyn van den grooten oorlog, dien bet men-
schelyk geslacht ooit heeft aanschouwd.
Het zal echter nog interessanter wezen, by te
wonen, of en hoe dit alles zich later weer
herstellen zal. Het is volstrekt niet onmo
gelijk, dat het dreigend bankroet, dat in de
eerste plaats de oorlogvoerende, maar in
de tweede plaats ook meer dan een der
neutrale Staten boven het hoofd hangt, zal
leiden tot catastrophen op sociaal gebied
zooals de wereld ze tot nog toe niet heeft
bijgewoond. Maar ook indien het leven der
volken en Staten over het algemeen geno
men weder in zyn oude banen mocht terug-
keeren, ook dan, en dan niet het minst
zal dat een schouwspel zijn, zóó belangwek-
keud, dat alle andere gebeurtenissen cn ver
schijnselen van dien aard er bij in het niet
verzinken.
Er zyn ook nog enkele werkelijke krygs-
verrichtngein te boeken.
Het belangrijkste daarvan is wel de voort
gaande terugtocht der Russen, inzonderheid
in Koerland en aan de Boeg
In Koerland zijn de sprongen voorwaarts,
die de Duitsche troepen er in de laatste
dagen hebben gemaakt, werkelijk reusach
tig. Binnen enkele dagen, misschien reeds
vroeger, is het bericht te wachten, dat zij
in de buurt van Tukkum de Golf van Riga
bereikt hebben. Tukkum ligt slechts 15 K.M.
van de kust der Golf af. De Duitschers trek
ken met een leger, dat een frontbreedte
van ruim 40 K.M. beslaat, en dat op eeD van
N. naar Z. loopende linie is opgesteld, naar
het Oosten tegen Riga op, waarvan het
front van het leger nu nog slechts 50 K.M.
verwijderd is. Volgens een bericht van 18
dezer uit Petersburg, bevond dit legei zich
toen op de lijn Tukkum—Deblen. Vóór het
Riga bereikt, vindt het eerst de stad Mittau
op zyn weg, die slechts 20 K.M. van Doblen
af ligt.
Beschouwt men in verband met dezen be
den kelyken toestand in het Noorden den
tegenslag der Russen aan de Boeg en de
moeilijkheden, die de positie van Warschau
oplevert, dan is het niet te verwonderen,
dat een officieus Russisch bericht, ons on
der censuur van de Russische Regeering
door de Petersburgsche Telegraaf Agentuur
overgeseind, begint met de woorden: „Het
offensief van zeer aanzienlijke Duitsche
strijdkrachten in het Zuiden en Noorden
tegen de Russische legers schept een toe
stand, waarvan de ernst in Russische mili
taire kringen niet wordt ontkend".
Volgt dan een aanhaling uit de Roeski
Invalid, waarin gezegd wordt, dat de alge-
meene strijd op het Russische front de be-
teekenis aanneemt van e9n krijg, die be
slissend zal zyn voor den geheelen oorlog.
Er is Russische berustiDg uoodig om dit
te zeggen, er by wetende, dat men in dien
strijd waarschijnlijk geen overwinnaar zal
zijn. Intusschen is de opmerking wellicht
minder voor de Russen bestemd dan voor
de Geallieerden in het Westen die zonder
berusting maai met onuitputtelijk geduld,
den uitputtingsoorlog, waarin niemand be
rust, voortzetten, voor zich zelf vast verze
kerde dat hy hier eenmaal de overwinning
zal verschaffen, die zy tot dusverre met de
wapenen niet kunnen bereiken.
Uit de Tweede Kamer.
Gisteren kwam in de Tweede Kamer
aan de orde het wetsontwerp tot bestendi
ging van den Staat van beleg en den staat
van oorlog. De voorzitter die op beknopt
heid aandrong, deelde mede dat reeds zes
sprekers zijn ingeschreven. De heer Albarda
klaagde over de verbazend lange arbeids
tijden voor vrouwen en jeugdige personen
in de Noord Brabantsche textielfabrieken,
daar de commandant van het veldleger de
arbeids- en veiligheidswet buiten werking
heeft gesteld. De heer van Hamel besprak
de kwestie, of ingevolge de wet op den
staat van beleg, gemeente- en polderbesturen
hun wetgevende bevoegdheid verloren heb
ben, wanneer in hun gebied de staat van
beleg is afgekondigd. Aangezien de kwestie
twijfelachtig is, hoopte spr. dat de regeering
een wetsontwerp tot regeling dezer zaak
spoedig zal indienen. De heer van Sasse van
Ysselt meende, dat aangezien de Grondwet
zegt, dat de hier bedoelde bevoegdheid kan
overgaan op het militaire gezag, uit de
wet dadelyk had moeten blyken, dat dit
het geval is. Spr. drong op wetswijziging
aan.
De heer de Beaufort besprak de vraag
of de Belgische vluchtelingen in de in staat
van beleg verklaarde gebieden onder bur
gerlijk of militair gezag staan.
Spr. zou gaarne de door de militaire
autoriteiten gemaakte verordeningen aan de
goedkeuring van Ged. Staten zien onder
worpen.
De heer Eerdmans kritiseerde het feit
dat de stellingcommandant te Den Helder
verlof heeft geweigerd voor een vergadering
van het kerkbestuur der Ned. Hervormde
Gemeente aldaar ter bespreking van het
wetsontwerp voor een tijdelijk gezantschap
bij den Paus.
De heer van Raalte wenschte de vraag
te stellen of de regeering niet te kwistig
is geweest bij de keuze van in staat van
beleg te verklaren streken, doch wenschte
op deze vraag geen antwoord. Spr. vroeg
of niet het oogenblik gekomen was, om na
te gaan of sommige dier besluiten tot af
kondiging van den staat van beleg kunnen
worden opgeheven.
De heer Schaper klaagde over het onbe
hoorlijk optreden van den wachtmeester
der maréchaussée in het in staat van beleg
verklaarde gedeelte van Drente, overwien
hij reeds bii den minister klaagde. Het
blijkt dus dat deze gevaarlijke maréchaus
sée niet door zyn meerderen tot rede is
gebracht. Minister Bosboom betoogde dat
de uitlegging door de militaire autoriteiten
aan de bepalingen der wet van 1895 ge
geven, berust op zuivere nuttigheidsgronden.
Spr. deelde mede, dat een wijziging als
door den heer Sasse van Ysselt gewenscht,
overwogen wordt. Waar de staat van beleg
is afgekondigd, moet deze gehandhaafd
blijven. Aan den heer Eerdmans antwoordde
Spr. dat hij niet kan ingrijpen in de be
voegdheid der commaudanfcen van instaat
van beleg verklaardde gebieden.
Na re- en depliek wordt tenslotte het
wetsontwerp zonder hoofdelijke stemming
aangenomen. Vervolgens kwam aan de orde
het wetsontwerp tot nader uitbreiding van
den Landstorm.
De heer Ruys de Beerenbrouck achtte het
begrijpelijk dat de regeering in deze omstan
digheden vertrouwen vraagt van de volks
vertegenwoordiging maar deze niet blinde
lings behoeft te volgen. De heer de Jong
klaagde over onvoldoende toelichting en
verklaarde in opdrijving van de sterkte on
zer weermacht wel degelijk gevaar te zien
voor onze veiligheid.
Spr. zag in het ontwerp slechts een mid
del tot versterking der reserves en een af-
lossingswet een noodmaatregel. De heer de
Geer zag het hoofddoel van het wetsont
werp in versterking der reserves, Diet aflos
sing van de-D landweer. Wij betreuren het
lot der in oorlog zynde landen maar willen
zelf er buiten blyven, en alleen wie ooze
neutraliteit schendt, is onze vijand. Wy
zullen bij onze neutrale houding blijven
volhouden met het oog op de belangen van
den vrede, welke door ons zouden kunnen
worden gediend, omdat de hooge en heilige
belangen van ons zelf en anderen daarmede
nauw verbonden zyn.
De heer ter Laan zeide dat wy het eenige
land zijn, dat tijdens den oorlog zijn weer
macht versterkt. Eenige stemmen van
„Zwitserland ook 1" Noorwegen ook
SCHETSEN UIT DE RECHTZAAL.
Philantrope.
Bij de oude mevrouw Dedens, toen die
zoo zwaar ziek lag, had ze kennis met baar
gemaakt.
Het verpleegstertje, dat 't als een heele
onderscheidingiets werkelyk-byzonders,
wenschte beschouwd te zien wanneer zy
ergens in „verpleging" kwam. Toen ze tele
fonische boodschap kreeg, dat mevrouw
Dedens, zeer gefortuneerde, zeer edelmoe
dig filantropische oude dame, zeer ernstig
ongesteld wasen dat de jonge mevrouw,
barones Lucie, 'top hoogen prijs zou stellen,
waflneer zuster Victoire mama kwam ver
zorgen Ja, toen had ze zich gehaast te
komen. Maar ze deelde mee, dat er drie
aanvragen waren. En een ervan een
kraam vrouwverpleging, had zuster reeds
geaccepteerd. Vreeseiijk jammer. Zuster kon
werkelijk niet uitdrukking geveD aan haar
spijt. Maar 't kon niet hé? Ze had haar
woord verpand.
„Als ik die dame nu eens zelf schrijf"
had barones Lucie aangedrongen, „ik wed
dat zij de vriendelijkheid heeft... Voor
een oude vrouw als moeder. Wanneer zij
hoort, hoe mama aan U gehecht is zus
ter
Maar dat wilde verpleegster in geen ge
val, dan zou zy 't zelve nog eens pro-
beeren. Dat was in elk geval beter. Heel-
misschien lukte het haar. Ze had een vrien
din, die misschien kon waarnemen. Enfin,
zuster zou een kans wagen.
„Je bent een ware schat I" riep mevrouw
Lucie uit, haar op beide wangen kussend
van opgetogen dankbaarheid, „ik weet zeker
dat mama beter wordt als U haar verpleegt.
En zeg me nu eens gauw, waarmede
kan ik je toonen hoe dankbaar ik ben
V&rtel 't my maar dadelyk." „Och zei ver
pleegster, terwijl een weemoedig lachje over
haar bleek trotsch gezichtje gleed „U
weet wel, mevrouw, voor mijzelve neem ik
nooit iets aan, wat ook. Maar U kent
die tragische geschiedenis van dat ongeluk
kige tuberculose meisje. Misschien herinnert
ge U nog welVan dien oud officier. De
menschen zyn ei werkelijk heel erg aan
toe. Eerst die klap op de beurs, met die
laatste effecten die merieer had Ja, U
begrypt-, ik weet niet precies, hoe dat in
elkaar zit. Ik heb er U iets van verteld
En dan de moeder, die al in het tweede
stadium van t.b.c. verkeert, 't Is inderdaad
ijselyk."
De mooie oogen van verpleegster vulden
zich met tranen. En zij wischte ze af, ter
wijl mevrouw Lucie aan 't zoeken was in
een schrijftafeltje... Waarna barones iets
in een enveloppe stak en zuster overhan
digde
„Dank U zeer!" zei zuster, glimlachend
van blijdschap, „ik ben werkelijk zeer dank
baar voor de ongelukkige menschen. En nu
ga ik gauw naar mijn aanstaand kraam
vrouwtje. Misschien lukt 't mij
En 't was gelukt.
Zuster Victoire kwam bij de oude mevrouw
in verpleging. Ze was voortreffelijk alssteeds.
Model van gehoorzame toewijding. De voor
schriften van dokter opvolgend met militaire
stiptheid. Zoolang patiente in zorgelijke toe
stand verkeerde, geruischloos zich bewegen
in en by de ziekenkamer.
Eerst was Jetje, de kamenier, watschuw
geweest voor de zwarte verschijning, met
het stug-bleeke gelaat en de kool-schrandere
oogen. Werktuigelijk had ze haar gehoor
zaamd, evenals de dienstboden. Mevrouw
Lucie had kamenier eens gezegd, dat zuster
Victoire zoo'n knappe, uitstekende verpleeg
ster wasEen nobele vrouw in elk opzicht.
Waar zy heel veel aan te danken hadden
Heel veel! Want mama zou stellig niet zoo
gauw den zwaren aanval van bronchites,
't kantje van longontsteking af over
wonnen hebben, als zuster Victoire haar niet
verzorgd had. En 't personeel in 't groote,
oude deftige buis was vervuld van eerbied
voor verpleegster. Zoodat zelfs de bejaarde
keukenmeid 't niet waagde tegen te strib
belen als -zuster Victoire iets gelastte. En
meer ter zijde trad wanneer zy zich, op
de trap of in de gang, vertoonde. De zuster,
met wie barones Lucie zoo eigen, zoo fami
liaar omging, dat ze een paar malen met
zuster Victoire in den tuin had geloopen
als de oude mevrouw rustig lag te slapen,
haar arm om zusters taile geslagen. Alsof
't znsters, vriendinnen waren 1
En op zekeren dag gebeurde het heel-
vreemde in huis.
Dat Jetje, de tijdelijk eigenlijk zoowat
buiten actieven dienst gestelde kamenier,
zat te naaien, bergje wit goed van aller
lei soort wa3 haar, met de naaimachine ge
zonden en alles geruischloos stil was in
het huis van gaandeweg-herstellende patiön-
teIn middaguur, waarop de oude mevrouw
lag te rusten en zuster Victoire gewoonlijk
een wandeling deed, waar ze, volgens haar
