SOIJK. ZUID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD, O" Sommelsdijk' LANDSCB KREDIET. iipqiipmniiiuiiiii Goederen, enz. INRICHTING - ROTTERDAM andeling Tim zenuwziekten, nier-en blaas ziekten enz. IGvanlO2 uur. iRIEK gemeten hoktoliter. 60 cent 60 35 20 liter 5 :okes met antliraciet igd. lofton of iachelkoJen brandstof. t PEEMAN, Middel- mmolsdijk. U ALKMAAR. Telefoon 73. ENKHUIZEN, Westerstraat 6. 's-GRAVRNHAGE, Molenstraat 45. ROTTERDAM, Leuvehaven 107. Millioen Gulden it en volgestort. jHAP verleent Cre- en in deposito, belast n- en verkoop van is, sluit beleeningen i verricht verder alle Dt het Kassiersvak IEPOSIT. ;nte 3 i/t °/o. September 1913. n f 6.410.489.23 - 1.361.032.74 - 280.921.42 De Directie n J. F. MOENS. £EST. Mr. M. MOENS /oor Middelharnis en ER KOOGH lEiatam ONZE EILANDEN VOOR DB Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen. I 'rijs per kwartaalf 0,50 Afzonderlijke nummers- 0,05 No. 51 Zaterdag 8 November 1913 20E Jaargang Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentièn worden uiterlijk Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis. Prijs per adv n-tentiën van 1—5 regels f 0,50 Iedere regel meer- 0,40 Groote letters naar plaatsruimte. Buitenlaudsch Overzicht,. In Duitschland wordt in de laatste weken de aandacht va» bet krantenlezende publiek voor een belaDgrijk deel geconcenteerd op de behandeling van de strafzaak, die alge meen als bet proces-Krupp wordt aangeduid. Strikt genomen is het geen proces-Krupp, doch ten proces-Brandt. Aan een der beambten van de groote kanonnenfirma wordt ten laste gelegd, dat b(]' zich op 8linkscbe manier zekere mede- deelingen betreffende de landsverdediging wiat te verschaffen, waarbij bij militairen van verschillenden rang door openlijke en verkapte geldelijke belooningen tot het ge ven van zoodanige mededeelingen in verlei ding bracht. Maar de inlichtingen die Brandt aldus kreeg, betroffen gegevens, welke de firma Krupp noodig had om bij de aanbestedingen of de aanbiedingen van de levering van oorlogsmateriaal haar concurrenten de loef af te kunnen steken. Zoo lag de conclusie voor de hand, dat Brandt handelde in opdracht van de directie der flrma Krupp. De geheele zaak trouwens werd slechts, vervolgd, nadat de sociaal-democratische afgevaardigde Liebknecbt eerst den Minister van Oorlog en toen dat niet hielp, het pu bliek van dit bij de firma Krupp heerschende spionnage-systeem in kennis had gesteld. En thans bevatten de bladen dan ellen lange verslagen van de zittingen, met name van bet verhoorder voornaamste getuigen een paar directeuren en ook een gewezen directeur van de firma Krupp. Deze laatste, Von Metzen genaamd, schijDt de man, die de geheele zaak aan het rollen heeft gebracht. Bijna al de bewijststukken zyn van hem afkomstig. Al weet men nog niet met zekerheid, of hij den afgevaardigde Liebknecbt op directe wijze dan wel door tusschenpersoner. inlichtingen heeft ver schaft, bet staat ongoveer vast, dat ook de inlichtingen waarover Liebknecht beschikte, afkomstig ;zyn van Von Metzen. De dagbladen nu houden zich, zooals ge zegd, vooral bezig met Von Metzen. Tot in de kleinste bijzonderheden wordt zijn hou ding en den indruk dien hij maakt, ontleed. En algemeen wordt er de nadruk op gelegd, dat Von Metzen zeer onbetrouwbaar blijkt, dat hij niet veel moreel gevoel aan den dag legt, dat hij zijn verklaringen telkens gedeel telijk moet terugtrekken kortom, dat hy een alleronsympathiekste persoonlijkheid is, die zelf niet onschuldig is gebleken aan de feiten, welke hy aan andereD, blijkbaar om aan persoonlijke wraakgevoelens te voldoen, ten laste heeft gelegd. Deze indruk, welke men algemeen beeft gekregen van den persoon, die als beschul diger van zijn vroegere medewerkeroptreedt, zal stellig wel de juiste zijn. Maar dit toe gevend, kunnen wij allerminst, medegaan met het hier erj daaraan bet licht komende streven, om de tekortkomingen van Von Metzen in rekening te brengen als verzach tende, ja als rebhtvaardigende omstandig heden voor de Krupp-directie. De eigenaardige wyze van opereeren,welke deze directie in praktijk brengt, om langs „indirecten" weg te verkrijgen, wat zij langs den rechten, eerlijken weg niet verkrijgen kan, bepaalt zich niet tot Duitschland alleen. Op een gegeven oogenblik, moest de open bare strafzitting worden geschorst omdat in de stukken een aantal gegevens voor kwamen die betrekking hadden op militaire toestanden in het buitenland. Bü bet lezen van deze bijzonderheid zal menig Nederlander zich hebben herinnerd, dat ook in zijn Tweede Kamer de flrma Krupp eenigen tyd geledeD op de spraak was, in verband met de vraag of 't al dan niet in 's lands belang ware geweest of ze- kere bestellingen aan een andere kanonnen fabriek dan die van Krupp waren gedaan. Dit proces vestigt intusschen dubbel de aandacht op 't groote gevaar, dat, naar uit dit Krupp-proces en wat er mee samen hangt, weer is gebleken de machtige fa brikanten van oorlogstuig hoe langer hoe meer voor den wereldvrede zijn geworden. Steeds grooter wordt de invloed, welke deze industrieelen krygen opdereg organen en de pers in hun land en in andere landen dan het hunne. Onder de onthullingen, welke aanleiding hebben gegeven tot bet Krupp-proces, is er ééne, die betrekking heeft op pogingen, die door de Krupp-directie, in het werk zouden zyn gesteld om op een gegeven oogenblik in de Fransche Figaro berichten te doen opnemen, waardoor de spanning tusschen Duitschland en Frankrijk zeer zou worden vergroot, en het oorlogsgevaar natuurlijk ook. De bedoeling was, dat daardoor groote bestellingen van oorlogsbehoeften voor de firma zouden loskomen. Reeds is, ter gele genheid van het in den Haag gehouden vredescongres, op het oorlogsgevaar, dat van Krupp en zijn concurrenten uitgaat, gewezen. En het thans aanuangige proces geeft dubbel en dwars aanleiding om dit nog eens te doen. Nog steeds houdt bet afschuwelijke proces te Kief de geheele wereld in spanning. Het is thans een nieuw stadium ingetreden, daar de getuigenverbooreD geëindigd en de des kundigen aan het woord zijn. Meer dan ooit is gebleken dat de schuldige van den moord Beilis niet is, maar wel Hera Tsjeberiak en eenige van baar vrienden uit de wereld der misdadigers. Sterk sprekende feiten hebben dat aan allen die bet proce3 gevolgd hebben, duideljjk gemaakt. Maar nog duidelijker haast is uitgekomen, dat men niet wil, dat de schuldigen aan den moord op den knaap Joestsjynski gevonden worden. Het open baar ministerie doet, wat het kan om hen, die eigenlijk op de bank der beschuldigden moesten zitten, te steunen in hun aanklacht tegen Beilis. En ook de medisch deskundi gen, door de veidediging gesteld, de proffes- soren Kadjan en Pawlof hebben strik voor strik de aanklacht afgebroken en de verkla ringen der door het openbaar ministerie aangewezen deskundigen ontzenuwd. Zoo hebben zij verklaard.dat wanneer werkelijk de moordenaars van plan waren geweest, het lijkje zooveel mogelijk bloed af te tappen, zy ai op een zeer onhandige manier te werk zijn gegaan. Ook wezen de deskundigen er op; dat het in het verslag van den genees heer genoemde aantal wonden aan den slaap van het hoofd van Joestsjynski niet dertien was, zooals het openbaar ministerie in de aanklacht tegen Beilis beweerde, en dat in verband bracht meteenHebreeuwscb woord, maar veertien. De verslaggever van de „Times" te Kief schreef dan ook in het nummer van deze courant van 17 October: Het wordt iederen dag duidelijker, dat onder het mom van een proces een enorme politieke strijd uitgevochten wordt." Alge meen is men dan ook van meening, dat dit een strijd is tusschen al wat vooruitstrevend is in Rusland en al wat reactionnair is. In de Doema is ook over dit proces een zeer heftige discussie gevoerd. De leider der kadetten, Miljockof richtte tot de regeering een inter pellatie over de maatregelen, die men neemt om de pers te beletten iets over dit proces mee te deelen. In scherpe bewoordingen, hekelde hij de houding van het openbaar ministerie. Hij verklaarde namens zijn party dat de Kadetten alle verantwoordelijkheid, van zich afwerpen. Deze interpellatie lokte natuurlijk een storm van bijval maar ook van protest van de zyde der nationalisten en de rechterzijde, die niet nalieten de schandelijkste verdacht makingen te uiten. Toch werd de interpel latie aangenomen. In andere landen wordeD allerwege groote protestmetings gehouden, waar zoowel Joden als niet-Joden hun afkeuring uitten, over wat daar in Rusland geschiedt. king by de Kamers in te dienen, zoodat het geheele vraagstuk binnen 14 dagen of 3 weken kan opgelost zyn. Alle groote partyen in den Landdag hebben reeds vergaderd en hun houding duidelijk vastgesteld. Het centrum zal thans met groote meerderheid voor het wetsont werp stemmen; de liberalen zullen, naar bekend is, het wetsontwerp zonder meer goedkeuren, terwijl de sociaal-democraten tegen zullen stemmen of zich van stemming zullen onthouden. Omtrent de plaDnen van president Wilson, ten aanzien van Mexico, werd door den „Times"-correspondent te Washington ver klaard dat deze eerst Da de verkiezingen in Mexico zouden worden bekend gemaakt. Nu is het in deze landen betrekkelijk ge makkelijk, wanneer men de machtin handen beeft, om een verkiezing ten eigen voordeele te doen uitvallen. Men maakt eenvoudig zyn tegenstanders onmogelijk, hetzij door ze iu de gevangenis te zetten, hetzij wanneer dit mislukt ze zoo te vervolgen, dat de tegenstander zijn heil buiten het land zoekt. Ook Huerta heeft hiertoe zijn best gedaan. Echter ten opzichte van Felix Diaz heeft by nog niet veel succes gehad. Zondag heeft nu de verkiezing plaats gehad en naar wat er uit de vaak tegenstrijdige berichten is af te leiden, is er geen wettelijk resultaat bereikt. Van de 80.000 kiezers schijnen er slechts 7000 ter stembus te zijn gegaan. De andere vonden het veiliger zich buiten den strijd te houden. Daar er echter geen vol doende percentage aan de stemming heeft deelgenomen raoetduseen nieuwe verkiezing plaats hebbeD. Uit den uitslag ia wel ge bleken, dat er een meerderheid was voor Huerta als president en Blanquet als vice- precident. Daardoor zou de toestand voor loopig zoo blyven. Men beweertechter.dat Blanquet als voorloopig president zal op treden. Het lijkt ons toe, dat dit.een truc is. Volgens de grondwet kan een voorloopig presidentalszoodanigvoordefinitiefgekozen worden. Nu neemt men het in Mexico wel niotzoo nau w met de grond wet, doch Rusland schijnt eenigermate Duitschland, Engeland en Frankrijk te hebben bewogen nog geen definitieve beslissing te nemen tegenover Mexico dan na overleg met Amerika. Blijkbaar hoopt president Wilson, dat de aanhangers van Huerta dezen in densteek zullen laten, als zij overtuigd worden dat hy van buiten af op geen steun kan reke nen. Gewapende tusschenkomst zou daar entegen licht tengevolge kunnen hebben dat alle Mexikanen, zelfs de revolutionairen, zich als één man tegen den indriDger keeren. Het diplomatieke korps te Mexiko, of schoon niet eenstemmig in zyn oordeel over hetgeen moet gebeureD, keurt, het algemeen af dat er niets gebeurt, en dat de Vereen. StateD het by groote woorden laten. De Spaansche gezant heeft in de laatste vergadering van het korps de moord op Spanjaarden in Noord-Mexiko, het gevolg genoemd van de laksche houding. Huerta blijft een uitdagende houding aannemen en moet hebben verklaard, dateen inval in Mexiko den Ver. Staten 250.000 menschenievens en meer geld dan alle in Mexiko belegde buitenlandsche kapitalen zou kosten. Dat is een aardig sommetje geschat op 5 milliard. Frankrijk en Italië zullen ieder een krui ser naar de Mexikaansche wateren zenden. volking zouden te voorschijn roepen, con flicten, waarvan de terugslag zich in sterke mate op het Nederl. gezag in Indiezouden! kunnen doen gevoelen, wat gezien de groote prikkelbaarheid van de Indische bevolking allerminst wenschelyk is waar nu reeds verschijnselen zich voordoen, die eropwy- zen, dat de rust in ons Mohammedaansch rijk niet zeer diep geworteld is. Ook uit de kringen van hen, die vry goed op de hoogte zijn met de toestanden op den Balkan en diespeciaal bevoegd genoemd mogen worden in deze kwestie een oordeel uit te spreken, heeft men in dringende termen afgeraden, dat onze officieren een dergelijke taak zou worden opgelegd. Met name de Turksche correspondent van de N. Rott. Courant, heeft in een scherp betoog op de nadeelen van een dergelijke zending gewezen. Voor hen dan ook de feiten van den dag, voor zoover die op den Balkan betrekking hebben, hebben gevolgd is de reeks moeilijk heden,die te overwinnen zullen zyn,zoogroot dat men zich afvraagt of de regeering deze misschien zeer eervolle, maar nog moeilij ker opdracht wel had behooren aan te nemen. Reeds nu zyn de conflicten waarin Albanië gewikkeld is voordat het nog eigen lyk bestaat, zoovele, dat men zich met angst en beven moet afvragen of de Albaneezen als zelfstandig bestaand volk wel het recht van eigen natie te zyn kan worden toege kend. Wie eenigermate over de litteratuur die over dit laüd is verschenen, kon oordee- len, weet dat allerwege de Albaneezen, als een volk wordt geschetst, dat van regeering in de diepe beteekenis van het woord niet wil weten. Hoe zal het dan opnemen een dwingend gezag zooala van de gendarmerie op Europeesche wyze geschoeid zal uitgaan. Is dit op zich zelf reeds erg genoeg, nog erger is het dat de omringende landen den nieuwen staat met zoo weinig sympathie begroeten. Hoe de houding van Servie is, hebben we reeds vroeger uiteen gezet. Haagsche Brieven. CCXLVI. Na weken en maanden te zyn aanhaDgig geweest, is thans het vraagstuk betreffende het Koningschap in Beieren zoo goed als opgelost en zal de prins-regent Lodewyk binnenkort als Lodewyk XIIIden Beierschen troon bestijgen. De definitieve beslissing hing nog af van den Beierschen Rijksraad. Deze is verleden week bijeengekomen en heeft een geheime zitting gehouden. Van welingelichte zijde wordt daaromtrent ge meld, dat een formeel besluit niet genomen werd. Wel werd met a'le stemmen op 4 na besloten om een eventueel bij den Landdag inkomeDd voorstel tot grondwetsherziening in dien zin, dat Koning Otto van den troon werd ontzet, en prins-regent Lodewyk tot Koning wordt geproclameerd, goed te keureD. Dadelijk na deze bijeenkomst van den Rijksraad werd een Ministerraad bijeenge roepen. De Ministerraad besloot eenparig een wetsontwerp van bovenvermelde strek- Nadat er reeds langen tyd sprake van was, dat officieren van het Nederlandsche leger zouden worden aangewezen om de gendarmerie in Albanië, den nieuwen Euro- peescben staaf, in bet leven te roepen en er de leiding van in handen te nemen, zijn wij dezer dagen verrast door de benoeming van kolonel de Heer en majoor Thomson, om deze zaak op zich te nemen. Na die benoeming zijn nog eenige minderen aan gewezen, die beide genoemde hoofdofficieren bij hun taak zouden moeten 'terzijde staan. Al dadelijk, nadat de benoeming was ge schied, kon worden opgemerkt dat deze niet in allen deele de goedkeuring van de Nederlanders wegdroeg. Zelfs in bet parle ment vestigde men er de aandacht op dat het niet wenschelyk was, Nederlandsche officieren voor een dergelijke taak uit te zenden, omdat men het, gezien de vrij groote onhandelbaarheid van de Albaneezen, niet tactisch vond Nederlandsche officieren te bezigen voor doeleinden, die vrij zeker conflicten met de Mohammedaansche In onzen gemeenteraad is de vorige week een onverkwikkelijke zaak behandeld. Aan de Haagsche scholen is behalve een ambu lant schoolhoofd een waarnemer, die een extratoelage krijgt. Toen de desbetreffende verordening in den Raad werd gemaakt, werd voorgesteld, dat dit de oudste onder wijzer zou zyn. Dit werd verworpen en daar mede werd de deur opengezet voor de groot ste willekeur. Een onderwijzer heeft maar om eenige reden kwestie te krygen met zyn hoofd en voor een vacature voor waarnemer wordt hij gepasseerd. Hetellendige Haagsche schoolstelsel moet wel steeds tot kweBties leiden, 'k Begin op den voorgrond te stellen, dat ik de uitlatingen, die men vaak aantreft in het Bondsblad der onderwijzers even beslist afkeur als in den Raad gebeurde, 't Is me steeds een raadsel, hoe een redacteur van zoo'n blad zulke stommiteiten kan neer schrijven. Doch als ik zoek naar de oorzaken van de vaak gespannen verhoudingen tus scben hoofd en onderwijzers, vindt ik die in het noodlottige stelsel, waarin bet school' hoofd een controlemachine is ge wordeD, die den ganschen dag kan ïondloopen, wat administratie doen en aan den eigerlijkeD schoolarbeid geheel vreemd blijft. Uit ver veling gaat de man overal aan het vitten, waant zich honderd voet boven zyn onder wijzer, met evenveel en soms meer bevoegd heid. Hy verstaat uitnemend de kunst tegen over de buitenwereld zyn ambulant zyn als iets zeer noodzakelijks op te schroeven, doch ieder, die de schoolkent, die bet ambulante hoofd in zyn waar karakter kent, staat stom verbaasd, hoe het mogelijk is, dat handenvol belastinggeld worden weggesmeten voor deze duur betaalde, aan den arbeid in de school geheel onttrokken krachten. De heer inspecteur Fabius heeft reeds voorjaren dit ambulantisme ten sterkste afgekeurd, doch de hoofden.die hunbruinleventjenietgaarne willen prijsgeven, hebben door een listige speculatie op den gezagswaan, nog steeds het meerendeel der raadsleden weten te verblinden. Zet die raadsleden, zet den wet houder van onderwijs, eens drie weken onder een ambulant hoofd en tien tegen één, dat ze spoed voorstellen indienen om de school te verlossen van een stelsel, dat buitengewoon duur en allerschadelijkst voor het onderwijs is. Het is in geenen deele te vergoelijken dat in een onderwijsblad uitdrukkingen ge bezigd worden, als men er vaak in aantreft, doch het is verklaarbaar, dat de onderwij zers, die dagelijks aan den lyve het onhoud bare van dit stelsel gevoelen, zich zelf niet steeds meester blijven, 'k Had verleden week toevallig een onderhoud met een Amster- damsch schoolhoofd, een man die zijn sporen op onderwijsgebied heeft verdiend. Geloof me, zoo luidde zyn oordeel, alB de Bond ooit een rechtvaardigen strijd streed in het belang van het onderwijs, dan is het de strijd tegen het ambelantisme. Hoe eer dit ver dwijnt hoe beter voor de school. Het haalt bet hoofd neer, in plaats dat bet hem ver heft. De voorzitter van de Haagsche afdee- ling van den Onderwijzersbond, de heer Posthuma, is ook redacteur van het orgaan. Hy solliciteerde als waarnemer aan zijn school, hy had de oudste brieven, hy werd aanbevolen door de Commissie van Advies, hij werd gepasseerd, uitsluitend en alleen om zyn bondsideëD, als straf voor den inhoud van het Bondsorgaan. Ziedaar nu een flink onderwijzer, een man, voor wiens arbeid ip de school de autoriteiten lof hebben. Hij bestrijdt het ambulantisme. te scherp voor zeker, wat zijn artikelen betreft. Is het onjuist te beweren, dat het stelsel de schuld is, waar by berbaliDgbJykt, hoe de meest bezadigde onderwijzers onder de werking van dit onophoudelijke vitsysteem dat er toe leidt, dat den meest ervaren on derwijzer de grootste flauwiteiten van me neer den ambulantes tewachtenstaan.dat de verhoudingen vaak gespannen zyn Be krompen gezagsmensje8 juichen, doch wie het weet hoeveel leed daar geleden moet zijn, voor een bezadigd man de pen zoo diep doopt in de gal, wenscht vurig, dat eindelijk een energieke, in onderwijzerstoestanden doorknede figuur de taak van het wethou derschap op zich zal nemen. In de Vrijzinnig Democratische kiesver- eeniging zal men dezen winter de kwestie van het ambulantisme aan de orde stellen en het is te hopen, dat de kiesvereeniging 's-Gravenhage dit goede voorbeeld zal vol gen. Daarover kunnen we het eens zijn, dat een met gezag bekleed hoofd in onze huidige schoolverhoudiDgen niet gemist kan worden, doch de ambulantes, die als onder wijskracht absoluut niets presteert dient ten spoedigste te verdwijnen. De Kamer is deze week voor het eerst byeeDgekomen. Over het bekende artikel 369 zyn merkwaardige mededeelingen gedaan. Het aantal rentetrekkers, dat prof. Kluyver op 25.000 raamde, wordt geschat op 70.000 en de rijksverzekeringsbank acht ook dit aantal nog te laag. De oorzaak der mis- ïekeniDg is voornamelijk, dat men niet als maatstaf loonarbeid als beroep heeft geno men, doch ieder heeft aangemerkt, die slechts een dag per week werkte, gedurende 156 weken in de laatste 10 jaar. Dat is uit vloeisel der wet., die voor een geheele week verzekeringsplichtig rekent, die slechts één dag in loondienst werkten. De brave Neder lander van mr. Lohman had te kenDen ge geven, dat het gróote aantal rentetrekkers de schuld was van een hoofdambtenaar der Rijksverzekeringsbank welke sociaaldemo craat was. Minister Prof. Treub vertelde, dat deze ambtenaar de wet uitvoert volgens een handleiding op last van den heer Talma ge maakt. De heer Treub zei woordelijk„Die handleiding is niet gemaakt door den f en of anderen sociaaldemocratiscken of niet sociaal- democratiechen ambtenaar van de Rijksver zekeringsbank, maar door hem, die daarvoor de verantwoordelijkheid moet dragenden vori- gen minister van Landbouw". De Nederlander haalde dus een langen neusl Tevens werd de minister de blijde mede- deeling, dat het ontwerp tot uitbreiding van art. 369 reeds deze maand by den Raad van State komt en dus spoedig by de Kamer zal inkomen. Het beginsel der StaatspoDsionee- ring zal dus dat der dwangverzekering voor den ouden dag vervangen. Dat ieder oDzer dit met voldoening verneemt, zal de lezer wel begrypen Binnenland. Maandagmorgen omstreeks 9 uur geraakte de landbouwer A. Meeuwsen, die een kar mest vervoerde, op de Boscbstraat te Breda, beklemd tusschen de door hem bestuurde kar en een voorbyrijdenden wagen, geladen met steenkolen, met het treurig gevolg, dat hy zoo ernstig aan het onderlyf werd ver-

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1913 | | pagina 1