[SDIJK.
MD-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
►TERlj
SDIJK.
[harnis
Sommelsdijk'
ie houden
a.s.
n per Lot.
itionale
eekbank
Knoop,
de Goederen, enz.
et nieuwste
adig is en waar
en, zoowel als
vakkennis
worden vergoed.
Ie der Wereld.
RIEK
gemeten hectoliter,
gaande
55 cent
r 53
I 35
20
ter 5
ikos met antliraciét
,'d.
offon of kachelkolen
brandstof.
PEEMAN, Middol-
amelsdyk.
l.
wdering
3-1
rzitter.
Secretaris.
leldoorn.
5 °/0 Pandbrieven uit
van 101V* °/o» Plus
stukken van ƒ2500—,
250,— en ƒ100,—.
n kantore der Bank en
VST ZOON
DIELSDIJK.
r in aardappelen,
13 amsterdam
)N 7833 Noord,
.veder op dezelfde con-
jaren de aan hem ver-
den per wagon of schip
mud aardappelen komt
0 cent onkosten, dit is
losloon, marktgeld.
3rkoop der aardappelen
g en geld verzonden.
IJIIjlljllillplillplplSI
ONZE EILANDEN
VOOR DB
Bit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaal0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 41
Zaterdag 30 Augustus 1913 20E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv jrtentiën van 15 regels 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlaiulsch Overzicht,
Op het Vredescongres dat verleden week
in den Haag vergaderde is, natuurlijk, ook
de onzinnige bewapenings-wedstrijd, waar
mede alle groote Rijken bezig zijn zichzelf
en elkaar te ruïneeren. besproken. Doch
op een bijzonderen kant van dit vraagstuk,
die vooral Europa raakt, is, naar wy mee-
nen, daar niet de aandacht gevestigd. Wel
licht geeft het internationale karakter van
dit congres hier de verklaring van. Doch
de zaak blijft er niet minder belangrijk om.
Dit n.l,: dat de voorzetting van dezen be
wapenings-wedstryd Europa, hetzij met of
zonder oorlogsuitbarating, niet alleen met
eigen innerlijke vernietiging bedreigt, doch
ook naar buiten met het verlies van zijn
economische positie op de wereldmarkt.
Met een enkel, sprekend voorbeeld moge
dit worden geillustreerd.
Voor eenigen tijd schreef de Argentijn-
sche Regeering een aanbesteding uit voor
den bouw van twee super-dreadnougts, elk
van 30.000 ton. Duitsche werven schijnen
niet te hebben medegedongen, waarschijnlijk
omdat, naar de directeur dei Weserwerfde
gepensioneerde admiraal Ablefeldt voor
eenigen tijd in een Duitscb blad moest
erkennen„De Engelsche scheepsbouw, door
betere arbeidsverdeeling, aanmerkelijk goed
kooper werkte dan de Duitsche". Slechts
Engelsche en Amerikanen schreven in; en
de eersten achtten zich hot groote en voor-
deelige werk reeds toegewezen. Waren zij
niet de erkend goede en goedkoope leve
ranciers van oorlogsschepen? Het kwam
echter anders uiteen Ameiikaansche Maat
schappij kreeg de levering, de Fore River
Company.
Natuurlijk waren de Engelschen woedend,
en een deel van hun pers zocht de ver
klaring van het échec van haar landgenoo-
ten in politieke machinaties, in konkelarij
der Unie-regeering met de Argentijnsche,
en in subsidies, die de eerste aan de Fore
River Company zou hebben verleend.
Toen onthulde de publicatie, door den
Washingtonschen correspondent van de
Morning Post, van een geheim rapport aan
den Amerikaanscheti Minister van Marine
de ware reden waarom deze Maatschappij
haar Engelsche concurrenten had geslagen:
haar inschrijving was eenige millioenen
lager geweest, zij leverde goedkooper. En
tegelijk onthulde dat rapport nog dit merk
waardige, hiermede geheel overeenstem
mende feit: dat, terwijl de opleveringsprys
van de Engelsche oorlogsschepen „King
Edwaid", „Dreadnought" en „Bellerophon",
per ton resp. 400, 447 en 425 dollar bedroeg,
de daarmede overeenstemmende Ameri-
kaansche oorlogsbodems „Connecticut" „Mi
chigan" en „Delaware", resp. slechts 398,
3441/2 en 313 doll, per ton hadden gekost.
Ook hier dus een goedkooper Ameiikaansche
bouw: en wel van niet minder dan 18 tot
23 procent!
De verklaring van dit merkwaardige feit
- geldt niet het land van den dollar als
de duurste van alle producenten is onge
twijfeld voor een deel in zuivei technische
oorzaken te zoeken. In het feit, dat in
Amerika de staalprijzen lager zijn; en dat
in de Amerikaansche fabrieken volgens nog
wetenschappelijker methoden dan in de
Engelsche wordt gearbeid, en nog meer
menschenarbeid door machinalen is ver
vangen.
Doch voor een goed deel ligt toch ook
ongetwijfeld de oorzaak hierin: dat in den
economischen wedstrijd met de Noord-Ame-
rikaansche Unie Europa te sterk is gehan
dicapt.
Vier, vijf Dreadnoughts, elk tientallen
millioenen guldens in improductieve uitga
ven verslindend, bouwen Engeland en
Duitschland per jaar. En de andere Mogend
heden, groote en kleine, doen naar verhou
ding. Amerika echter zet elk jaar slechts
één slagschip op stapelIn Duitschland
wijst enkel de legerbegrooting dit jaar
het „milliard in eens" niet medegerekenö
de formidabele Bom van ruim 10.000 mill-
mark aan, De riike Uncle Sam doet het met
een legerbegrooting van nog geen twintigste
van dit bedrag422 millioen mark I
Voor een Engelsch Amerikaansche ver-
gelijking zouden deze cijfers, leger- en vloot-
kosten bijeengenomen, vrijwel dezelfde
verhouding aanwijzen.
Is het wonder, dat een volk met zóó
geweldigen financieelen voorsprong im
mers al deze oorlogsmillioenen moeten door
de natie, in belastingvorm, worden opge
bracht zijn concurrenten in den econo
mischen wedstrijd slaat
Doch niet alleen van financieelen aardis
deze voorsprong.
Op dertig jaar wordt het arbeids-leven
van den man gemiddeld geschat. Doch in
alle Rijken van Europa Engeland tot nu
uitgezonderd worden van deze dertig jaar,
op twee, zelfs drie van de allerbeste door
den Staat beslag gelegd. Niet voor physieke
oefening en gezondmaking van het individu
integendeel:de lichamelijk minderwaardi
gen worden vrijgelaten maar voor een im
productieveoorlogsvoorbereiding. Het verlies
aan nationale arbeidskracht, dat hiervan
het gevolg is, valt moeilijk in cijfers uit te
drukken. Doch dit staat vastdat de Noord-
Amerikaansche Statenbond, zoolang ook
deze niet door de bewapeningskoorts wordt
aangetast, en den militairen dienstplicht
gaat invoeren waarvan trouwens een
Yankee nog minder wil weten dan zijn
stamgenoot in het Vereemgd Koninkl ijk
ook hierin een handicap op zijn Europeesche
mededingers op de internationale markt zaL
hebben, die voor deafen een succesvolle
concurrentie steeds moeilijker zal makeu.
„Als lachende derde ziet de Unie de
krachtsverspilling van Europeeschenconcur
rent aan", schreef dezer dagen een Duitsch
blad. Het beeld is juist. Terwijl Europa ziin
jongste, beste arbeidskracht en zijn mil-
lioeneu teloor laat gaan in kazernes en
kanonnen en geweren, dreigt Amerika de
industrieele suprematie aan het Oude Wereld
deel te ontnemen die zelfs met geen
millioenen-legers te heroveren zal zijn.
Het is wel een zeer dure vrede, die aldus
gekocht moet worden!
De houding van de mogendheden maakt
het steeds meer waarschijnlijk dat men met
recht vau hen zal kunnen getuigen ten
opzichte van de Turksche kwestieZe
dronken een glas, en ze lieten de zaak zooals
die was. Rusland dat gaarne tegen de Turken
zou optreden, moet in Oost-Aziö met beide
oogen uitkijken naar wat daar gebeurt, ten
tweede moet het ook in Perziö een wakend
oogje houden en tenderdeen dat is natuurlijk
wel de hoofdreden, zijn de Entente-genooten
Engeland en Frankrijk volstrekt niet van
plan een dergelijk optreden goed te keuren.
In Engeland, het land, dat met zijn milli
oenen Mohammedaansche onderdanen er
groot belang by heeft, deze Diet al teveel
tegen zich op te zetten door een hardhandig
optreden tegen Turkije, kentert de publieke
meeniDg met den dag. Het is merkwaardig
en zeer terecht opgemerkt door de Londen-
sche „Standart"die heel leuk vraagt, waarom
juist Turkije zich zou moeten houden aan
de bepalingen van den Londenschen vrede,
terwijl geen der andere Balkanstaten zich
op eenigerlei wijze bekommert heeft om wat
daar in-Engelands hoofdplaats was bepaald.
Dit blad komt dan ook eerlijk voor zijn
meening uit, dat het het wijste zou zijn de
bezetting van Adrianopel door de Turken
te aanvaarden als een fait accompli en van
Europa's zijde niet verder aan te dringen het
terugroepen van de troepen achter
grenslijn Enos— Midia. Natuurlijk denken
nog niet alle Engelsche bladen er zoo over,
maar het lijkt on3 niet onwaarschijnlijk dat
mettertijd meerdere in dien toestand van
berusting zullen komen, want Rusland
dreigt wel, maar het zal er nog niet zoo
gemakkelijk toe over gaan, van het dreigen
tot de daad te komen, Rusland toch dringt
er op aan, dat Turkije zich zal houden aan
de grenslijn Enos Midia maar b. v. een
EDgelsch blad als de Times, die nog altoos
meent, dat Turkye Adrianopel en Tracié,
moet teruggeven, zegt toch, dat Europa in
het geval Turkije aan dezen raad zou vol
doen, zeer toegevend zal zijn bij de vast
stelling van de regeling van de grenslijn
Enos —Midia. Echter elke goede raad is geen
halve cont waard. Turkije heeft vaD de
omstandigheden gebruikgemaakt en het zal
zich door geen bedreigingen nog goede
raadgevingen er toe laten bewegen vrywiilig
Adrianopel weer te ontruimen en tot geweld
is E ropa niet bereid zyn toevlucht te
nemen.
door de socialistische leden van den Rijksdag
het voornaamste onderwerp van beraadsla
ging uitmaken. Zy die rechtzinnig in de
Marxistische leer zijn, dreigen natuurlijk met
groot misbaar. Wurm, de inleider van het
onderwerp, heeft echter een, uit taktisch
oogpunt zeer goed opgestelde, motie ont
worpen, waarvan het voornaamste gedeelte
aldus luidt:
„Ook elke directe belasting moet, zelfs
indien zy alleen een toeneming van inkom
sten treft, door onze party gewraakt worden,
indien de bestemming van hare opbrengst in
stryd is met de belangen van de arbeiders,
tenzij de verwerping van de directe belasting
door onze party de aanneming van de be
streden wel niet verhindert en een voor de
arbeiders ongunstiger belasting ten gevolge
zou hebben. In overeenstemming met den
eisch van ons program hebben onzeparty-
genooten in de parlementen er steeds voor
geijverd, dat bestaande indirecte, op de ar
beiders drukkende belastingen afgeschaft en
door directe vervangen zouden worden, zon
der er rekening mee te houden, tot welk doel
de staatsinkomsten gebruikt worden. Dien
overeenkomstig moeten zy ook verhoeden,
dal nieuwe indirecte belastingen op de
arbeiders gelegd worden, en indien dit alleen
te bereiking is door bewilliging van de directe
belastingen, moeten zij daarvoor stemmen,
daar dan de directe belastingen, wat de
aanwending van de opbrengst betreft,slechts
in de plaats komen van indirecte belastin'
gen".
Het Berl. Tageblatt merkt op, dat met deze
motie de houding van de socialistische leden
van den Ryksdag ten aanzien van de buiten
gewone heffing van vermeerdering van hel
vermogen natuurlijk te rechtvaardigen is.
Indien immers de sociaal-democraten by
voorbaat elke bewilliging van belasting had
den geweigergd, dan zouden zij zoodoende
niet alleen het centrum de afscheiding van
de conservatieven bespaard, maar ook den
rechtervleugel van de nationale liberalen tot
dea factor, die in de party den doorslag gaf,
gemaakt hebben. Dan zou zich zeer waar
schijnlijk een meerderheid van rechts ge
vormd hebben, die de kosten van de legerwet
bestreden had uit belastingen, die op den
grooten hoop drukten, zooals in 1809. Het
votum van do 110 sociaal-democraten stond
daarom gelijk met een afwending van indi
recte belastingen.
Haagsche Brieven.
CCXXXVII.
Op het sociaal-democratische party congres
te Jena zal dit jaar de kwestie van de aan
neming van de dekkingswetten tot bestrij
ding van de kosten Yan de legerhervorming
Wie onze mooie Scheveningsche Weg van
vroeger kent, zal, als hij thans Den Haag
bezoekt, met verrassing de groote vei ande
ring zieD, die de bouw van het Vredespaleis
er heeft gebracht. Op de plaats, waar zich
thans de Vredestempel verheft, stond vroe
ger by den ingang van den Scheveningschen
Weg het oude gebouw, dat eenmaal konin
klijk lustslot was. Het maakte een indruk
van vervallen grootheid en was een leelyke
sta-in den weg. Nu het Vredespaleis is vol
tooid, is een mooi plein een flinke toegangs
weg naar Zorgvliet, en een breede verkeers
weg naar de Anna Paulonastraat verkregen.
De verandering, die is geschied, is in alle
opzichten een verbetering. Over het Vredes
paleis is heel wat critiek gehoord. Nu het
staat in passende omgeving, zal zelfs de
grootste Nurks moeten erkennen, dat het
meevalt. Achter hec mooie monumentale
hek, dat de gemeente schonk, komt het met
zijn terrassen statig uit en het speelgoed
achtige, dat vroeger meer in het oog viel,
wordt door de omgeving gemaskeerd. Men
kan gerust zeggen, dat Den Haag daar een
zijner mooiste plekjes heeft verkregen. Daar
toe draagt ook by, dat eindelijk de oude
stichting van vader Cats, zijn Zorgvliet, dat
hij deed rijzen op barren zandgrond, voor
het publiek toegankelijk wordt. De weg, die
zich om het Vredespaleis heenslingert, geeft
de belofte, dat als Zorgvliet villapark zal
zijn geworden, een prachtig wandelpark de
Hagenaars zal lokktm. 't Is daar in één woord
een omgeving geworden, Carnegie's stichting
waardig en de tallooze grootwaardigheids
bekleeders, die deze week naar de residentie
stroomen voor de plechtige opening van het
paleis, zullen ongetwijfeld met lof van de
schoonheid der residentie gewagen. De ope
ning van het Vredespaleis heefl Donderdag
met groote plechtigheid plaats. Een zeer
beperkt aantal uitnoodigingskaarten is voor
Donderdag uitgegeven en de familie
doener zal dan ook slecht vertegenwoordigd
zyn. Daarom zullen Vrijdag een 150Ü ge-
noodigden het Paleis kunnen bezichtigen,
terwijl Zaterdagmorgen de pers wordt rond
geleid. Ome redactie ontving natuurlijk ook
een invitatie en de volgende week zullen
de lezers dus kunnen genieten van een be
schrijving van alle heerlijkheden, die de
Vredestempel bevat.
't Is deze week voor vele autoriteiten heel
druk. Vrijdag toch heeft de officiéele ope
ning van de groote Landbouwtentoonstelling
plaats en ook daar dient men tegenwoordig
te zyn. De inzendingen op deze expositie
zijn zeer talryk en uil den aard der zaak
zal elke piovincie, elke boerenorganisatie,
elke fokvereeniging trachten het beste been
tje voor te zetten. De cursussen, die tijdens
de tentoonstelling worden gegeven, kunnen
de kennis van velen vermeerderen en zullen
wel een druk bezoek lokken. Ongetwijfeld
zullen dan ook vele Flakkeeënaars op deze
tentoonstelling een kijkje komen nemen.
De lezer heeft reeds vernomen, hoe het
nieuwe kabinet er zal uitzien. De concen
tratie mag wel van blijdschap 10 Meter in
de lucht springen, dat de heer Cort v. d.
Linden met de vorming van een kabinet
geslaagd is. Men stelle zich eens voor, welk
een indruk het in den lande gemaakt zou
hebben, als de Koningin de vorming van
een ministerie aan rechts had moeten op
dragen! In het nieuwe kabinet zullen meer
dere namen, verwondering en waarschijnlijk
ontstemming wekken. Dat professor Treub
zich heeft laten vinden voor de portefeuille
van Landbouw, Handel en Nijverheid, wekt
tegelijk verbaziDg en ontstemmidg. Hij,
die de Staatspensioneering het felst bestreed,
wordt thans hoofd van dat departement,
dat de uitspraak der Junistembus zal hebben
iedigen! Zyn wij echter goed inge
licht dan houd Cort v. d. Linden onwrik
baar vast aan de uitbreiding van art. 369
der wet Talma tot alle 70 jarigen en zal de
heer Treub, die trouwens voor het amende-
raent-Borgesius-Drucker-Tydeman bij de
invaliditeitswet stemde, een regeling in
dezen geest treffen.
Meer zorg baren de functionarissen voor
oorlog ea Marine, Bosboom en Rambonnet.
Gaan zy voort met de verspilling der be
lastingpenningen aan het militarisme en
streven zy er naar ons landje een eerste
plaats te verzekeren in het groote Europee
sche militaire gekkenhuis, dan zal hun
ministerieéle levensdraad spoedig worden
den. We kunnen ons intusschen
haast niet voorstellen, dat de heer Ram
bonnet by de Kamer zou durven aankomen
met een geldverspilling voor Indié; die dooi
den heer Van Gyn in zyn bekende nota
zoo vernietigend is veroordeeld. Gaat hy er
inderdaad toe over, dan is de verwerping
der begrooting het beste middel om den
nieuwen bewindman te overtuigen, dat de
nieuwe Kamer van de Colijnsche opdrijving
der uitgaven niets moet hebben. Het cleri-
calisme heeft intusschen do zaak voor het
nieuwe kabinet niet gemakkelijk gemaakt.
Het jolig christendom c\ la Heemskerk, dat
het kiezerskorps durfde oproepen voor het
pleit voor de christelijke beginselen, heeft
maar uitgegeven zonder voor behoorlijke
dekking der uilgaven te zorgen.
Millioenen zijn het militairisme toegestopt,
millioenen zonder waarborgen gegeven aan
Sectescholen, millioenen door Talma ge
schonken, doch voor al die millioenen heeft
Kolkman violen laten zorgenPrecies als
het Kuyper-régime in 1905 heeft men wel
tal van uitgaven gedaan, doch het bankroet
nagelaten voor den opvolger.
Er zyn van die clericale blaadjes, die het
streven der linkerzijde enkel stellen op de
zucht om f 2000 als kamerlid te krijgen.
Men neemt zulke scribentjes niet ernstig,
want ieder weet, dat dit bedrag al een zeer
schamele vergoeding is voor den enormen
arbeid, die van een kamerlid wordt geéisc-ht.
Natuurlijk niet van Jean Beckers of Schim-
melpenninck, rechtsche menschen, die nog
nooit een woord in de Kamer spraken. Doch
de kamerleden, die werkelijk hun ambt
ernstig opvatten, weten, dat de bezoldiging
van het ambt slechts bijzaak is. Redeneeren-
de alszoo'n clencaal blaadje,zou men moeten
zeggende „christelijke" heeren gaan
met f 4000 pensioen, de voorziening in de
flnantiCn was hun te machtig, dat laten ze
over aan links! Aan de kiezers moet intus
schen dit clericale bankroet duidelyk voor
oogen worden gesteld
Binnenland.
Brandstichting.
Als verdacht van brandstichting in zyn
eigen woning, geeft, naar de „N. R. Ct."
meldt, de politie te Voorburg gearresteerd
zekeren van D. Bij onderzoek werden ver
schillende in petroleum gedrenkte voor
werpen in zyne woning gevonden. Van D.
ontkent echter alle schuld.
Huiszoeking.
Men meldt uit IJmuiden aan het„Haarl.
Dagbl."
Door den officier van justitie uit Haarlem
is Zaterdag te IJmuiden een huiszoeking
gedaan ten huize van den van meineed
verdachten makelaar, waar verschillende
papieren in beslag werden genomen.
Br. Macaura voor het gerecht.
Onlangs is te Parijs tegen dr. Macaura,
den ook in ons land welbekenden kwak
zalver, alsmede tegen zes zijner helpers, een
aanklacht wegens bedrog ingediend. De
rechter van instructie heeft thans zyn on
derzoek geöindigd en alle beklaagden naar
de rechtbank verwezen, waar zy zich wegens
bedrog en het onbevoegd uitoefenen der ge
neeskunst zullen hebben te verantwoorden.
(Tel.)
Te 's Gravenland is Dinsdag en Woensdag
het Onafhankelykheidsieest gevierd. Dins
dagavond had daarby eenvry ernstigongeluk
plaats. Bij het aansteken van lampions
kantelde een wagen, waarop eenige mannen
stonden, zoodat deze er afvielen. De een, J.
Grotendorst, bekwam, hebalve eenige won
den, een dijbreuk, de tweede, N. Verhoef,
brak zijn enkel, terwijl no. 3, de heer D.
Oussoren, licht aan bet hoofd gewond werd.
De 62-jarige timmerman H. J. A., die bezig
was werkzaamheden te verrichten aan het
dak van een perceel aan de Schrassertstraat
te Arnhem, viel achterover van de ladder
en bleef op de plaats dood. De geneesheer
constateerde, dat de dood veroorzaakt was
door schedelbreuk.
Te Zierikzee had Maandagnamiddag het
3-jarig zoontje van J. v- d. Z. aldaar, door het
aftrekken van eenige korenaren van een
beladen wagen, het ongeluk, onder een der
achterwielen te geraken. Met dubbele sche
delbreuk werd het knaapje opgenomen en
was natuurlijk ODmiddelyk een lyk.
Het tweejarig dochter'je van den arbeider
Van der Heide te De Weer, onder Stedium.
kwam, naar de „Prov. Gr. Ct." meldt,
Maandagvoormiddag al spelende in een sloot
terecht en verdronk. Voor de zooveelste
maal weer eer bewys, dat men jonge kinde
ren wat, heelaas, nog veel te vaak gebeurt
niet aan zich zelf kan overlaten.
Te Leeuwarden is de 24 jarige Johanna
van der Woude in de Dokkummer Eê te
water geraakt en verdronken.
De voerman K. Schuurmans te Hallum,
die eenige dagen geleden van zijn wagen
iel, is aan de bekomen verwondingen over-
Te Vlokhoven, gem. Woensel, zyn afge
brand ae woningen van W. Vereyken en J.
Verza. De brand ontstond, doordat kinderen
in de schuur met vuur speelden.
Moordaanslag.
De21-jaiigeScheveningsche kuipersknecht
W. Vlak heeft Woendagnchtend een moord
aanslag gepleegd op zijn 26-jarig meisje,
ten huize van haar zuster in de Gerard
Doustraat te 's-Gravenhage, naar men zegt
uit minnenijd.
Het slachtoffer heeft een revolverschot in
de linkerkaak, den linkerbovenarm, de
linkerhand en een schampschot in de linker
zijde. De wonden zijn niet levensgevaarlijk.
De dader kreeg na de daad een zenuw
toeval en werd in dien toestand opgenomen
door de politie. Hy moet verklaard hebben
uit Scheveningen te zijn gekomen om het
meisje te dooden.
Het meisje werd nog dien zelfden dag
weder van het gemeente-ziekenhuis naar
haar woning aan de Gerard Doustraat ver
voerd. (t®l>
