ELSDIJK. ZUÏD-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSGHE EILANDEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD, ionale ekbank DELHARNIS inde Goederen, enz. itinliiinliiiiiliiiiiinini» No. 40 doorn. 'o Pandbrieven uil n '1011/4 °/0, plus kken van f 250U, 250,— en f 100,—. an lore der Bank en T ZOON ILSDIJK. keesche lelsdrukkerij Iharnis, WERKEN tegen ERTENTIE-BUREAU - WIDDELHARNIS ING VAN kerkbijbels, Kerkboeken, kuip- en overslag. MUZIEK-- en VOOR- LEN op elk gebied. ;n, kinderspelen ëzie-, ansicht-, ostzegelalbu ms. ipo rtretlij st e n vulpenhouders. en )or-, notulen-, 1uur-, kw1tantie- :tsboeken. 1genpapier luxe post. )ent1ek aarten. :ëerpersen, -boe- rdoozen, enz. enz. VIPELS. R-, DATUM-, HAND ERSTEMPELS. ACHETTEN. EERMACHINES, IDE NAAMPLATEN, AST-, COIFFEURS-, ^PLATEN, enz. enz. emenlen aan op alle chriften, Mode-, Dag-, «dbladen. Advertenliên in alle tenlandsche bladen, keuze ie- en Felicitatiekaarten. p boeken worden spoedig ersprijs geleverd. ,vste drukken. W. V. d. SCHENK. GEUSJE VAN DEN LM - KOSMOS STORMVOGELS R DE GUTTERIEZ RBEID ADELT GRACIA garen-merken arenmagazijn f[lijisfl1!!iïs^!p6p'ïwp ONZE EILANDEN VOOR DC Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen. Prijs per kwartaalf 0,50 Afzonderlijke nummers- 0,05 Zaterdag 23 Augustus 1913 20E Jaargang Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis. Prijs per adv jr ten tien van 45 regels f 0,50 Iedere regel meer- 0,10 Groote leIters naar plaatsruimte. Buitenlandsch Overzicht. In het kleine Zwitsersche plaatsje Passug beeft de vorige woek de Duitsche sociaal democratische party baar leider verloren. Tegen de kwaal aan hart en nieren, die de laatste jaren de krachten van den vurigen, ontembaar-temperamentvollen man zicht baar ondermijnden, bleek ten slotte ook niet het kruid van den geneesheer, dien hy zelf als bekwaam in zyn vak roemde, ge wassen. Uit de artikelen van alle Duitsche bladen bleek wel, welke edele karaktereigenschap pen dezen laatsten overblijver uit het hel dentijdperk der zeventiger jaren sierden, en wat de Duitsche sociaal democratie aan dezen „Partei-Herrgott", zooals hy is genoemd, dankte. Doch één vraag bleef nog onbesproken en onbeantwoord. Deze, niet alleen voor de toekomst der Duitsche sociaal-democratie doch ook voor de verdere ontwikkeling van het geheele Duitsche politieke leven aller belangrijkste vraag: wie straks, als na de crematie het stoffelijk overschot in het fami liegraf te ZOrich zal zijn bijgezet de plaat! zal innemen van dezen leider van Duitsch- land's, zooals niet invloedrijkste, dan toch numeriek s erkste politieke partü.met haar 4 millioèn stemmen en haar 111 leden inde Volksvertegenwoordiging. Welke vraag ook zoo gesteld kan wordenwelke gevolgen het heengaan van haar erkenden leider voor de Duitsche sociaal democratie zal hebben. De beantwoording van dozen vraag eischt allereerst de vaststelling hiervanwat de partij van Marx door zijn dood in hem ver liest; de vaststelling van zijn waarde en beteekenis voor deze partij. Bebel dankte voor een goed deel ongetwij feld zijn erkend leiderschap aan zijn on kreukbare eerlijkheid van overtuiging, die alle verdenking van onedele motieven zelfs bij zeer verrassende zwenkelingeu, die hij in zijn politieke loopbaan beging, uitsloot; aan het feit, dat hij voor den Duitschen arbeider de belichaming was van zoovele nobele oud- Duitsche idialen en tegegelijk den onver- saagden „Draufganger" die hen de eeuw der sociale gerechtigheid zou brengen, ont rukt aan een afgeleefde, alleen op machts behoud beluste bourgeoisie; aan den schit terende welsprekendheid, in de verkiezings zaal, doch ook, en vooral, in het parlement, waar hij zijn party de erkenning en het prestige wist te verzekeren, die een koppige en blinde reactie haar bleef onthouden aan zijn voortreffelijk talent als organisator on propagandist. Geen intellectueel, als Marx en Engels, is Bebel geweest; daarvoor was hij te veel autodidact. Ook geen exegeet van het par- lybeginsel als Kautsky. Maar hy was een schitterend redenaar, een onvermoeid strijder voor het verdrukte proletariaatDuitsch- idealistisch in al zijn overtuigingen, een geniaal organisator en propagandist, en bovenal iemand, die kon zeggen wat Bebel eens verklaardedat de vlekkeloosheid van zijn karakter zyn grootste kracht was. Deze eischenschappen zijn het geweest, die Bebel in zijn party groot hebben gemaakten de party met hem. Doch de groote beteekenis van den gestor ven leider voor zyn party, vooral in het laatste decennium, heeft toch elders gelegen, en niet alleen, zelfs niet in hoofdzaak, in de versterking van de macht en het aanzien der party naar buiten. Doch hierindat hij haar voor scheuring heeft weten te behoe den, en haar eenheid, ook by felle tegenstel lingen en heftigen strijd, heeft gehandhaafd dat hij de vaak zéér dreigende scheuring tusschen „radicaal" en „revisionisch" heeft weten te voorkomeD. Wat er gebeurd zou zyn als iemand, die uiterlijk richting gaf aan het lot van land of partij, niet was geweest, valt altijd bezwaarlijk vast te stel len, en heeft trouwens weinig practische beteekenis. Doch het mag zeker sterk betwij feld worden of zonder Bebel de Duitsche sociaal-democratische partij ook thans nog die éénheid zou zijn, waarin thans haar grootste kracht ligt. DM is vóór alles de verdienste van den gestorven leider voor zijn partijdoch geeft tegelyk ook aan het verlies, dat deze door zyn heengaan lydt Hoe Bebel, de tot revolutionair socialist bekeerde liberaal, deze eenheid handhaafde, is kenschetsend voor de ontwikkeling, die ook by doormaakte. Onder de leiding van dezen „radicaal" kapituleerde ophetMann- heimer Congres in 1906 de party in het vraagstuk der massa-staking voor de vak- vereenigingen, en erkenden de gelijkberech tiging van deze, die haar zoo lang juist door de starre Marxisten was onthouden. In 1909, by den strijd over de financieele hervormingsvoorstellen der regeering, stem de de sociaal-democratische fractie in den Rijksdag onder Bebel's leiding voor het eerst vóór een groote belastingwet, de erfenis belasting van Von Bülow; en toen op bet Leipziger Congres de radicalen deze fractie daarvoor met een motie van afkeuring wilden straffen, leden zy een droevig échec, omdat zy Bebel tegenover zich vonden. De overeenkomst door de party voor de Rijks dag-herstemmingen in 1912 met de Vrijzin nige Volkspartij getroffen, en de goedkeuring door de s.-d. Rijksdagfractie van den „Wehr- beitrag" en de belasting op de waardever meerdering) liggen in dezelfde lijn. Do party is zeker nog niet „revisionistisch" doch óók niet „radicaal" meer. En het was Bebel, die, door aldus aan de „practische" eischen der revisionisten tegemoet te komen, dezen het blijven in het party verband gemakkelij ker maakte Hy was het cement, dat beide groepen bijeen hield. In hoe sterke mate hy dit is geweest, is wel het duidelijkst aan het licht gekomen, op den partydag te Maagdeburg, in 1910. Het was de partijdag van den grooten stryd tusschen „radicaal" en „revisionist". De Badensche „Genossen" hadden het be staan in den Landdag vóór de begrooting te stemmen. En daarvoor dienden zij getuch tigd Fel en hoog gingen de golven van den hartstocht aan beide kanten en het scheen of de lang voorziene breuk onver mijdelijk was geworden doch de grijze Bebel, ook nn weer de leider, wist ze tot bedaren te biengen, zoodat men zich ten slotte vereenigde op een motie, waarin wel is waar afkeuring werd uitgesproken over het optreden der Badensers, doch een afkeu ring in zóó gematigde termen vervat, dat de Zuid-Duitscbers er zich niet beleedlgd door behoefden te gevoeleu eD er zich, zooals zy trouwens ook hebben gedaan, weinig van behoefden aan te trekken. In het volle vertrouwen, dat de twist ten I invloed trachten te vergrooten. Nu eens einde, en alles in der minne geschikt was, j heeft het door oorlogen zich van den uit- door dit land te wijzen op een nieuw ge bied van verovering. Pasjitsj raadde Bul- gary'e aan zich gereed te maken tot den strijd, niet tegen de Balkanstaten, waarbij Servié dan misschien het eerst aan de beurt zou zijn, maar tegen Turkije. Hij meent dat Bulgarije maar eeD veldtocht moest voorbereiden om zich zonder zich aan de bezwaren van Europa te storen, van Kons- tantinopel en de Dardanellen meester te maken. Als Bulgarije ooit een slechten raad heeft gehad, dan is het dunkt ons deze, Europa heeft al meer dan genoeg met zich laten sollen, maar het lijkt ons buitenge woon twijfelachtig, of het ooit zou toestaan, dat KonstantiDopeJ, dus de Bosporus en de Straat der Dardanellen in handen zouden komen van een land, dat misschien zou trachten, zyn krachtsontwikkeling zoover op te voeren, dat het de werkelijke beheer- 8cher van de Dardanellen kon worden ge noemd. Daarvoor zyn de Dardanellen een te belangrijk strategisch punt om dit in handen te doen komen van een anderen beerscher dan thans. Reeds vanaf de oudste tijden hebben de Dardanellen een groote beteekeDis gehad. Waarschijnlijk ontstaan uit rivierdalen, na een periode van hevige vulkanische wer king, had deze verkeersweg reeds in de grijze oudheid geweldige beteekenis. Die be teekenis is allengs toegenomen en was zoo groot als nooit te voren toen de oude Grie ken den v»eg beheerschten. De Grieken stonden door deze straat in verbinding met de volken van Zuid Oost Europa niet alleen maar zelfs met de Aziatische volken van over den Oeral. Na den endergang van het Griekscbe ryk is die straat als handelsweg in beteekenis teruggegaan. Vooral door toe doen van de Turken ging de handel vrijwel geheel te niet. Een nieuwe periode brak aan. toen Rusland onder de regeering van Peter den Grooten zyn blikken richtte naar de Oost maar ook naar de Zwarte Zee. Van dien tijd dateeren de tallooze pogingen van Rusland om zich zoo het al niet de beheerscher van de Dardanellen kan worden om zich dan toch aldaar een groote mate van vryheid van bewegen te verwerven. Op alle mogelijke wijzen heeft Rusland zyn verliet Bebel, die vermoeid was, de zaal, om in zyn hotel te gaan uitrusten. Doch nauwe lijks was hy heen, of de schijnbaar herstelde eenheid was weer verbroken. Met verwoed heid deden de radicalen een nieuwen aanval op de revisionistische minderheid, en de broederlijke eensgezindheid van daareven was in korten tijd veranderd in een toestand van chaos en anarchie, waaraan eerst de exodus der Zuid-Duitschers een einde maak te. Het heengaan van den storm weer ont ketend, die h y alleen had kunnen bezweren. Geen der „Genossen" bleek, als hy, in staat „duif en gier" in één kooi byeen te houden. Toen is eerst recht duidelijk gebleken wat Bebel voor de eenheid van zyn party betee- kende. Thans is deze heroïsche figuur voor goed heengegaan. Wie zal zyn plaats in de party innemen, en straks, opeen volgend congres, door het gezag van zyn talent en zijn karak ter, een herhaling van het Maagdenburger coDgres weten te voorkomen? Wie zal, als Bebel, den stryd tusschen het revisionisme, dat ook in de Duitsche sociaaldemocratie de richting der toekomst is, en de vastge wortelde party-traditie der radicalen, weten te houden binnen het partijverband? gang der Zwarte Zee trachtten meester te maken, dan weer beproefde Rusland goede vrieuden te blijven met het zwakke Turk- sche ryk, om daar den grootsten invloed te kunnen blyven uitoefenen. Rusland in de eerste plaats heeft dus steeds Konstan tinopel als een begeerlijk machtspuiit gade geslagen. Maar even begeerlijk als Rusland dit bezit acht, even onwenschelyk acht het, dat een machtiger monarch dan de Turksche Sultan in Konstantinopel dan zal tronen. Het optreden van Turkije gedurende de laatste oorlog, waar het Adrianopel opnieuw bezette, kan van zeer ver strekkende gevol gen zyn, gevolgen, waarvan de invloed ver buiten Turküe, ja zelfs buiten den Balkan merkbaar zal kunneD zyn. De bewering, waarop Turkije het recht gebouwd heeft om Adrianopel opnieuw te bezetten, luidt dat het Adrianopel behoefde om een verde diging van de hoofdstad en het overgebleven Europeesch gebied mogelijk te maken. Dit gevoelen wordt begrijpelijk als men let op de metingen van verschillende zijden om Turkije niet in het bezit van het overge bleven gebied Ie Jaten. Serviö dat in den laatsten oorlog Bulgarije overwon, ziet zeer wel in, dat dit de beledigingen van thans eenmaal met woeker zal trachten terug te betalen. De Servische minister-president Pasjitsj heeft getracht Bulgarije eenigermate van zijn wraakzoekende gedachten af te leiden, Het relletje, dat zich onlangs a heeft den naam dezer club geen goed gedaan en 't is alleen maar jammer, dat nog zoo- velen uit ijdelheid blijven haken naar het lidmaatschap. De groote gebeurtenis, die den Haag thans bezig houdt, is de opening van het Vredes paleis. Het is natuurlijk voor de buitenge woon uitgebreide familie Meedoener een levensvraag of haar leden een invitatie machtig zullen worden voor de plechtige opening op 28 Augustus a.s. Daar echter de ruimte beperkt is, zal slechts een kleine duizend residentiebewoners de plechtige opening met hun tegenwoordigheid kunnen vereeren. Het zal zeker een beele festiviteit zyn. Hare Majesteit, die men zelden in de residentie ziet, betrekt het oude buitenver blijf het Huis TenBosch en zal bij de opening tegenwoordig zijn. Een reeks grootwaardig- heidsbekleeders komt van heinde en ver en onder het geschitter van galakleeding en uniformen van hooge militairen 1 Zal de Vredestempel voor de vredesgodin worden geopend. Het is heusch geen fabeltje, aan den vrede wordt het paleis gewijd, al zijn dan ook juist tienduizenden Turken, Grieken, Bulgaren en Montenegrijnen voor den oorlogsduivel geslacht en al verspilt de Europeesche razerny jaarlijks honderden millioenen ten bate van de firma Krupp en dergelijke specialiteiten, Doch waarom daar over gevallen We gaan het Vredespaleis openen en dat vaagt immers alle gedachten aan snelvuurkanonnen, Dreadnoughts en dergelijk ontuig weg 1 De Hagenaars zullen de honderden buiten- landsche gasten wel hoffelijker ontvangen dan de Schdveningers het plegen te doen. Och die geïdealiseerde kindertjes van Mesdag en Israël, starend in de zee, droomend op het duin, wat staan ze verre van de jeugd, zooals Scheveningen ze doet kennen. Onbe schofte rakkers zyn het, brutaal, dom en Haagsche Brieven. Waarmee zal ik aanvangen, nu ik na een tijd van rust, mijn taak als briefschrijver weer opvat Er is, wat een ongelukkige, die wekelijks zijn lezers Haagsche kost heeft te bieden, niet altijd overkomt, stof te over. De bekende „Witte", zooals de lezer weet, je sociteit van den Haag, heeft zich kort geleden weer eens onsterfelijk belachelijk gemaakt. Van deze bittertafel kan men lid worden, als men slechts niet het groote ge brek heeft, zakenman te zy n. Het is voldoen de een betrekking boven de klerkenrangen bij het departement te bekleeden, zyn tijd door te brengen met nietsdoen als resultaat van een verblijf in Indié of het militairisme beoefend te hebben boven den graad van sergeant om genoeg „anst&ndig" te zijn om lid te worden van de fameuze „Witte". Als tenminste een troepje leden het niet in het hoofd krijgt een relletje te maken en zonder eenige aanleiding een voorgedragen lid af Ie wyzen is laatst een bekend Hagenaar gebeurd en een deftig orgaan als de nieuwe Rotterdammer sprak van een relletje van een troep kwajongens.'c Is maargoed, dat de tyd voorbij is, dat op die „Witte" de politiek werd gemaakt. Alleen voor het verdeelen van de baantjes by „Eigen Hulp" schijnen de bittertafels nog macht te bezit ten, doch de glorietijd van deze sociteit is voorbij, nu de Hagenaars verstandiger wor den. Men begint te begrijpen, dat zoo'n instituut, uiting van kliekgeest als het steeds is geweest, hoogstens een gezellige bitterta fel en 66n goedkoope eetgelegenheid voor de leden en ook niet meer dan dat mag zijn. Herhaaldelijk moeten vreemdelingen het ondervinden, dat een joelende bende ze najouwt en noodzaakt in een hotel te vluch ten, als ze maar eenigszins anders dan gewoon gekleed zijn. En dan klaagt men, dat de vreemdelingen wegblijvenHet mooiste is, dat zoo'n tooneel soms kalm wordt gadegeslagen door een politieagent, inplaats dat deze zyn stok over de rakkers legt. Doch 'tis waar, de moderne opvoeding verbiedt ditl Naast de lieve jeugd zijn de Scheveningsche kellners vaak een steen des aanstoots. De veel te hooge consumptie prijzen moeten nog verzwaard worden door een flinke fooi, wil men met de kellners goede vrienden blyven I Nu is dat die men schen niet geheel kwalijk te nemen. Dank zy de prachtige inrichting van ons hotel- en kofflehuiswezen moeten deze onmisbaren arbeiden zonder salaris en vaak nog geld toe betalen om als kellner werkzaam te mogen zijn. Het is dus niet te verwonderen, als zy geen prettig gezicht zetten, als de fooi tegenvalt. Hoe het my spijt, myn eerste Haagsche brief is er een van jammerklachten. Ook wat de politiek betreft. Terwijl ik schry'f, is nog steeds niet bekend of mr. Gort van der Linden een kabinet byeen heeft weten te brengen en waar het op aankomt, een minister van financien heeft weten te vinden. Het zou voor de linkerzijde, sociaal-demo craten en concentratie een eeuwige schande zyn als er geen linksch ministerie kwam Welk een allertreurigste indruk zou het na den Junitriomf maken, als men zich politiek onmachtig moest belijden om een kabinet te vormen. Zij, die weigerden het bewind te aanvaarden, hebben een zware verant woordelijkheid op zich geladen en de ont stemming, die by duizenden is gewekt door de besluiten der leiders, maakt het gebiedend Doodzakelyk, dat by de algemeene beschou wingen in het najaar volledige opening van zaken wordt gegeven. Staatspensioen en algemeen kiesrecht moeten er komen en alle 64 linkschen staan verantwoordelijk voor de inlassing dezer beloften. Dat zal de leiders spoedig genoeg aangezegd worden omver gereden en dientengevolge ernstig verwond werd, ia Zaterdag aan de gevolgen overleden. De ongeveer 16 jarige P. de H. te Steen- wijk, Jbevond zich Zaterdagavond met zijn vriend H. v. d. M. in den tuin. Laatstgenoemde had een geladen pistool by zich. By ongeluk ging bet schot af en werd P. de B. door een kogel in de rechter borst getroffen. Op advies van dr. B. Koster, die hem verbond, is hy dadelijk ter operatie naar Zwolle vervoerd. Branden. Omstreeks negen uur, Zondagavond ont stond, naar de L.K. meldt, te Berghem (L.) op de groote bouwhoeve, bewoond en eigen dom van den hr. Pinckers, brand, waardoor de stallingen en een groote bergplaats totaal vernield werden. Huis en schuur bleven, dank het kranig optreden van de brandweer mannen, gespaard. Een massa hooi, graan en akkergereedschappen werden een prooi der vlammen. Het vee werd gered behalve eenige varkens en een groot aantal kippen. Oorzaak onbekend. Alles is verzekerd. Door onbekende oorzaak is, naarde„L.Ct." meldt, Zondagnacht de smederij van den heer H. te Paesens Fr.) geheel afgebrand. Een belendend hok, waarin zich een hoeveelheid hooi en eenige fietsen bevonden, werd mede een prooi der vlammen. Huis en inboedel waren verzekerd bij de onderlinge maatschappij „Oost- en West- dongeradeel". Zindelijk en zedelijk Hillegom. Men schryft aan het „Vad.": Of de zindelijkheid, netheid en zedelijk heid in Hillegom, vroeger te wenschen overliet, kan buiten beschouwing gelaten worden, maar dat deze hoogst te waardee- ren deugden aldaar sinds 6en paar weken belangrijk zyn toegenomen, is zeker. Al dat goede hebben de Hillegommers te danken aan de onlangs ingevoerde politie verordening, waarbij het verboden is,honden los op den openbaren weg te laten loopen. De hondjes moeten een geleider by zich hebben, die ze aan een ketting, koord, touw of ander „middel tot vasthouding' geleidt, op gevaar van een bekeuring der politie. De meerderheid van den Gemeenteraad besloot dezen maatregel in te voeren om de straten zindelijk te houden, de gazons en bloemperken net te doen blyven en de zedelijkheid der hondjes te bevorderen. Binnenland. Zondag is een 9-jarig jongetje, zoontje van schipper S. aan de Diezerkade te Zwolle overboord gevallen en verdronken. De 8-jarige A. Hobraken te Gemert, die voor een week geleden door een wielrijder Dahliakweekerij te Baarn. De bekende dahlia kweeker H. Hornsveld, te Baarn, ontving in de afgeloopen week een bezoek van Z. K. H. den hertog van Mecklenburg Schwerin, neef van Z. K. H. Prins Hendrik, die op de kweekery „Bar- bankia" een langdurig en belangstellend onderzoek instelde naar dabliacultuur. Droevig. Men schrijft uit Heerenveen aan de „Stan daard". Met Mei werd een gezin wegens wanbe taling uit de woning op straat gezet. De man, een uitstekend vakman, is een der vele slachtoffers van het alcoholisme. De vrouw was toeu juist bevallen van twee kindertjes. Daarom werd zy met de kleinen in het ziekenhuis opgenomen. De familie ontfermde zich over een drietal andere kinderen, terwijl de man met de twee oud ste knapen onderdak bekwam in een hok. Het eene aanwezige raam werd er uitge broken, opdat die opening kon dienen voor deur. Dergenlyke deur bestond uit een stuk doek. Dezer dagen werd de vrouw uit het zieken huis ontslagen, en was nu wel genoodzaakt, de nieuwe woning met haar man en de kinderen te deelen, we zagen ze uit de opening kruipen. Is 't niet droevig. Ongelukken. De timmerman Jan Troost, te Meppel, werkzaam by de verbouwing der R. H. B. School, is een ernstig ongeluk overkomen. Hy viel namelijk van een zeer hooge dak goot. Met zware inwendige kneuzingen werd de ongelukkige per ziekenauto naar Zwolle vervoerd, om aldaar onder behandeling in het ziekenhuis te worden gesteld. Zyn toe stand is zorgelijk. De 40-jarige KI. N. die Zaterdag op de

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1913 | | pagina 1