IELSDIJK
ZÜID-HOLLANDSCHE IN ZIIUWSCHE EILANDEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
delharnis
ILLANDSGH
JWCREDIET.
iDELHARNIS
treekmachine
koopen?
i Papierhande
irende Goederen, en:
voor oe
No. 39 Zaterdag 16 Augustus 1913 20E Jaargang
Beds het nieuwste
voorradig is en waar
rtikelen, zoowel als
men vakkennis
osten lorden vergoed.
e beste der Wereld.
akkeesche
mdelsdrukkerij
Idelhamis,
UKWEKKEN tegen
'OOK ALKMAAR.
Telefoon 73.
TSCHAPPEN:
ENKHUIZEN,
Westerstraat 6
's-GRAVENHAGE,
Molenstraat 45.
ROTTERDAM,
Leuvehaven 107.
ee Millioen Gulden
ratst en volgestort.
TSCHAP verleent Cre-
eldeu in deposito, belast
aan- en verkoop van
ipons, sluit beleeningen
i en verricht verder alle
tot het Kassiersvak
DEPOSIT.
d rente 3 l/s °/o.
op 30 Juni 1913.
ieten f 6.781.018.43'l/a
- 1.113.672.24V2
- 280.921.42
ter Do Directie
■issett J. F. MO ENS.
OREEST. Mr. M. MOENS
ht voor Middelharnis en
DER KOOGH
IDDELHAKNM.
NEUSJE VAN DEN
LLM - KOSMOS
STORMVOGELS
5R DE GUTTERIEZ
VRBEID ADELT
GRACIA
igaren-merken
;arenmagazijn
idel te bezoeken en doetj
e PATHÉFOON
ge naald verwisselen behoeft,
onverslijtbare safier,
i het instrument volmaakj
n van ander systeem.
K B 280, MIDDELHARNIS]
ipipipipipipiilQllillilli
ONZE EILANDEN
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv jrtentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlaudscli Overzicht.
De Boekarester vrede heeft men behoeft
slechts de hoofdorganen der internationale
pers te lezen om hetteconstateeren, ner
gens, behalve dan in de drieBalkanstaten.die
er meer dan hun grootste verwachtingen
door zagen verwezenlijkt, die ontspanning,
zulk een dankbaar gevoel van verlichting
gebracht, als men mocht verwachten bij 't
einde van een krijgsbedrijf, dat kort, fel en
wreed als geen ander tot nu, in enkele maan
den viermaal honderdduizend jonge mannen
den gewelddadigen oorlogsdood deed ster
ven, verwoesting bracht over een rijk geze
gend land, en ongetelde millioenen in bloe
dige verspilling deed opgaan.
Het is niet moeilijk de verklaring van dit
verschijnsel aan te geven.
Voor een deel is zij ongetwijfeld te zoeken
in de maandenlange hevige spanning, waar
in geheel Ëuropa onafgebroken is gehouden,
niet slechts door de wreedheid van dezen
massalen menschenmoord, doch ook door
de telkens weer dreigende mogelijkheid zélf
daarbij betrokken te worden. Zij moest wel
een reactie wekken, die ten slotte het sterke
meeleven in matte onverschilligheid, zelfs
voor het einde, deed omslaan. En dit te eer,
waar geen sympathie voor één der partijen
als in den Boerenoorlog I dit meeleven
zijn intensiteit kon doen behouden.
Doch voor een ander deel, het grootste,
ligt de verklaring van het feit, dat men te
vergeefs luistert naar een juichtoon, nu
eindelijk het vredesbericht uit Roeraenié's
hoofdstad is gekomen, elders.
De oorlog tegen Turkije werd begonnen
men zou het bijna vergeten om de
„onderdrukte Christenen" in Macedonië en
Traciö hun geloofsvrijheid te hergeven, en
een nieuwen Balkan te vormen, waarin geen
nationaliteiten-twist meer zou zijneen
nieuwen Balkan, waarin een hechte Staten
bond het ook voor Europa eeuwig dreigende
Balkan-vraagstuk eens en vooral zou heb
ben opgelost. Voor de Europeesche diplo
maten zou er een netelig probleem minder
zijn. En men kon bijna vrede hebben met
het bloedige middel, waardoor dit resultaat
bereikt zou worden.
Een cogenblik scheen het of dit werkelijk
gebeuren zou. Turkije was machteloos ge
slagen en de vier verbonden Staten weerden
fier en beslist elke inmenging van buiten
af. om zelf den nieuwen BalkanStatus te
regelen, onder uitschakeling voor nu en
altijd, der belangzuchtige groote mogend
heden. De Europeesche vrede scheen een
waarborg te meer voor zijn behoud te
zullen krijgen.
Hoe geheel auders is het geloopen I En
hoe groot ia de teleurstelling van hen, die
meenden, dat dit resultaat met een oorlog
wel duur, maar wellicht niet te duur ge
kocht zou zijn.
Allereerst werd, te Londen, door de groote
mogendheden Albanië uitgeschakeld. Daar
over zouden deze beslissen en bet, onder
hun voogdij, een eigen, afzonderlijk staats
wezen geven. Waarmede reeds één, en voor
den Europeescben vrede zeer gevaarlijk,
twistpunt op den Balkan bleef bestaan.
Immers op dit, uit strategisch zoowel als
economisch oogpunt waardevolle kustland
aan de Adriatische Zee zullen zich thans
de machtsbegeerte van Italië én van de
Donaumonarchie blijven richten, waardoor
het reeds nu bet element voor toekomstige
internationale verwikkelingen in zich bevat.
Daarna stortten de verwachtingen, die op
een krachtigen Balkan-bond waren gebouwd,
welke deze machtsbegeerte zou kunnen
keeren, in Bulgarije, in zijn koppige begee-
rigbeid en eerzucht naar een oppermachtige
positie in den herboren Balkan, ontketende
den tweeden oorlog, met zyn bondgenooten,
omdat dezen uit begrijpelijk zelfbehoud het
niet zóóveel van den Turkschen buit wilden
toekennen, dat Bulgaria's hegemonie op
den Balkan daardoor verzekerd zou zijn.
Met een smadelijke dóbacle is koning Ferdi
nand door dit hebzuchtig begeeren gestraft.
Hij heeft een vrede moeten sluiten niet op
den grondslag van de overwinningen, die
zijn leger op den Turkschen vijand had
bevochten, doch op dien van de nederlagen
het door zijn vroegere bondgenooten toege
bracht. Kawalla, de bloeiende en belangrijke
haven aan de Egeische kust, door hetBul-
gaarsche leger op de Turken veroverd, heeft
het aan de Grieken moeten afstaan; slechts
een kleine strook van deze kust ziet het
zich toegewezen, met geen enkele haven van
beteekenis,waardoor het zijn handelsverkeer
ook Zuidwaarts, naar de zee kan leiden en
van Tracié zooveel ala het op de Turken,
met of zonder behulp der groote mogend
heden zjjn vroegere bondgenooten zullen
het daarbij zeker niet helpenkan her
overen Terwijl het ten slotte aan Roemenie,
dat het benarde rijk van achteren beprong,
een deel van het eigen gebied moest
afstaan.
Bulgarije heeft, naar verluidt, op de groote
mogendheden een beroep gedaan om den
vrede van Boekarest te „herzien". Of deze
zich aan dit netelig ondernemen zullen wa
gen, dient afgewacht, schijnt echter twij
felachtig. Er liggen daar zéér gevaarlijke
voetangels en klemmen voor het metzooveel
moeite behouden „Europeesche concert".
Doch hetzij deze „revisie" tot stand komt of
niet, met of zonder verdere verwikkelingen,
zij zal de Bulgaren ook in het gunstigste
geval slechts een héél klein deel van den
verspeelden buit terug kunnen geven. En zij
zal zeker niet den baat in de harten van
koning Ferdinand en het geheele Bulgaar-
sche volk kunnen blusschon om de verne
dering, die zij hebben moeten dulden.
Deze haat zal blijven, ook als straks de
legers alle gedemobiliseerd zullen zijn. En
met deze haat de zucht naar wraak en de
begeerte om te herwinnen wat verloren is
de hegemonie op den Balkan.
Met deze gevoelens laat zich geen Balkan-
bond hernieuwen, die met vereenigde kracht
Europeesche bemoeizucht afwijst en kin
afwijzen.
Integendeel. Een aera van wederzydsche
wapening tegen elkaar zal voor al deze
Balkanstaten aanbreken. Voor Bulgarije, dat
de verloren machtspositie herwinnen wil;
voor Griekenland en Servië, die zich daar
tegen zullen hebben te verweren, omdat dit
alleen te hunnen koste kan gebeureneD
ook voor Roemenie, opdai het straks, wan
neer de kans weer schoon mocht zijn, weer
zijn goeden slag zal kunnen slaan. Met
nieuwe belastingen en nieuwe leeningen
zullen al deze Staten trachten hun deerlijk
ontredderde financiën te herstellen en de
schatkist weer te vullen; doch dat geld zal
niet besteed worden aan de zoo bitter noodige
economische en geestelijke opheffing der
vangen, die hem meededeeling kwam doen
van het verloop en resultaat vaD haarjong-
sten pelgrimstocht door Engeland, en van
de openbare meening ten opzichte vaD het
vrouwenkiesrecht, zooals zich deze tijdens
dien tocht had geopenbaard.
Aangaande dit laatste verklaarde miss
Magaret Robertson, een candidate in de
letteren, dat zy onder de arbeidende klasse
een grooten vooruitgang had opgemerkt
ten opzichte van het vrouwenkiesrecht, en
dat onder deze niet die verwarring bestond
tusschen den eisch van het vrouwenkies
recht en de methoden der militante suffra
gettes, welke onder leden van bet parlement
geconstateerd werd. De arbeiders, zei zij,
begonnen vrouwenkiesrecht te zien niet
langer als een quaestie van sexe maar als een
quaestie van democratie, en het verzet daar
tegen als het verzet van de liberale en con
servatieve plutocratie tegen de democratie.
Mevrouw Harley constateerde eveneens, dat
de tegenkanting die men ontmoet bad niet
tegen het vrouwenkiesrecht, maar alleen
tegen de militante suffragettes en haar
strijdwijze was gericht.
Asquith verklaarde in zijn antwoord aan
de deputatie, dat een van de redenen, waar
om hij haar had ontvangen deze was, dat
het Verbond door zijn vreedzame betooging
onlangs beeft getoond de wetten te eerbie
digen, in schrille, tegenstelling met de wan
ordelijke, misdadige handelingen, die elders,
helaas, gewoonte waren geworden. Hij ver
zekerde verder, dat de regeering haar best
voor vrouwenkiesrecht had gedaan. Het was
echter, zei hij, een zaak, die het volk moet
beslisseD. Als die beslissing gunstig uitviel
dan zou er geen politieke combinatie ter
wereld zijn, welke het vrouwenkiesrecht zou
kunnen tegenhouden, want zelfs de grootste
tegenstanders zouden voor die beslissing
moeten buigen.
Toen mevr. Fawcett den minister vroeg
wat hij verstond onder „een beslissing door
bet volk", zei Asquith: „wel er zijner,die
van een referendum spreken". Op een vraag
of hij dacht dat er in't parlement een meer
derheid voor vrouwenkiesrecht was glim
lachte de premier, maar hij gaf er geen
antwoorp op.
Bulgarije, dat 350.000 man mobiliseerde:1
80.000 dooden, 720 millioen gulden.
Servië, dat 250.000 man mobiliseerde:
30.000 dooden, 360 millioen gulden.
Griekenland, dat 150.000 man mobiliseer
de: 10.000 dooden, 170 millioen gulden.
Montenegro, dat 30.000 man mobiliseerde:
8000 dooden, 10 millioen gulden.
Turkije, dat 450.000 man mobiliseerde
100.000 dooden, 960 millioen gulden.
Voor den tweeden oorlog schat genoemde
correspondent de verliezen van menschen-
levens voor Bulgarije op 60.000 dooden, de
kosten op 420 millioen guldenvoor Servië
zijn deze cijfers resp. 40.000 en 240 millioen
gulden. Voor Griekenland geeft hij geen
cijfers.
Wanneer men hier nog bij rekent de
vermoorden, de slachtoffers van cholera en
andere epidemiën, dan is het verlies aan
menschenlevens tijdens de beide oorlogen
met 400.00 zeker niet te hoog geschat, terwijl
de geldelijke verliezen te zamen die van
Griekenland medegerekend - meer dan
8000 millioen gulden bedragen
Elk commentaar op deze cijfers is zeker
overbodig.
Binnenland.
bevrijde" bevolking in het nieuw veroverde
gebied doch aan oorlogsmateriaal, dat
het land sterk moet maken voor de volgende
worsteling op het slagveld.
Het is duidelijk, dat de groote mogend
heden, wier Balkan-aspiraties door het
verrassend verloop van den oorlog, voor goed
vernietigd schenen te zullen worden, met
tevredenheid d i t einde hebben gezieneen
aldus verdeelde en dus in zich zelf verzwakte
Balkan blijft een vruchtbaar terrein voor
hun machinaties en houdt de mogelijkheid
van een-verwezenlijking van lang gekoes
terde planDen opeD. Doch het is even duide
lijk het verleden is er als bewijs dat
de stabiliteit van den Europeeschen vrede
daarmede zeker niet wordt verhoogd.
Zoo brengt de Boekarester vrede alléén
de staking, voorloopig, van de slach
ting, welke drie Balkanstaten onder elkaar
aanrichten. En als zoodanig is hij zeker met
dankbaarheid te begroeten.
Doch bij geeft geen waarborg voor een
duurzamen vrede in 't Z.O. van Europaveel
eer bevat bij de kiem van een onvermijde
lijke, nieuwe botsing in zich. Hij laat den
Balkan machteloos blijven tegen de eerzuch
tige expansie-plannen die te Petersburg en
Weenen nog altijd gekoesterd worden. Hij
laat nog altijd de mogelijkheid open van een
„revisie" der groote mogendheden, die, in
dien zij plaats heeft, tot nieuwe Europeesche
verwikkelingen moet leidén En ten slotte
laat hij ook de BulgaarschTurksche quaestie
onopgelost. Hier blijft dit onverkwikkelijk
alternatief: óf een nieuwe Europeesche ruzie,
óf een nieuwe oorlog tusschen Turken en
Bulgaren hetzij nu of in een nabije
toekomst.
Aldus kan men over 't oogenblikkelyk
resultaat van den vrede te Boekarest tevre
den, dankbaar zelfs zijn. Maar hij laat te
veel dreigende problemen, ook voor de naas
te toekomst, onopgelost, om hem nu reeds
met overmatig gejuich te begroeten.
Te Gent is thans het wereldcongres der
onderwijzersbonden bijeen. In een der zittin
gen is o.a. behandeld de vraag: van welke
zijde en in welke landen de wereldlijke,
d.i. de Staatsscbool het heftigst bestreden
werd. Bij de bespreking gaven de vertegen
woordigers van Denemarken en Noorwegen
hun verbazing te kennen, dat de strijd tegen
deze school ergens zulk een beteekenis had
kunnen krijgen, daar het voor hen iets van-
zelfssprekends was, dat de Staat het onder
wijs voor het opgroeiend geslacht in de hand
hield. Ook in hun land, verklaarden zij,
deden de protestantsche geestelijken wel
hun best een zoo krachtig mogelijkeninvloed
op de school uit te oefenen, doch van een
strijd met de wereldlijke school kon geen
sprake zijn, vooral ook niet omdat het pro
testantisme zeer goed met de modernestaats-
gedachte vereenigbaar was.
De vertegenwoordigers uit de Katholieke
landen, Frankrijk, Spanje en België hingen
van den toestand van hun land natuurlijk
een heel ander beeld opdaar voerde de1
Katholieke clerus een verbitterden strijd om
de wereldlijke school er onder te krijgen.
Ten slotte werd door het congres de
volgende motie aaugencmen
De leiding van het geheele schoolonder
wys moet berusten by de wereldlijke macht;
alle niet-openbare scholen moeten het be
wijs leveren, dat zij aan bepaalde eischen
van sanitairen materieelen en opvoedkun
digen aard voldoen; strafbepalingen dienen
uitgevaardigd te worden tegen alle personen,
die ouders met geweld afhouden hun kinde
ren naar een openbare school te zenden
er moet gestreefd worden naar de oprichting
van commissies bescherming vandoopenb.
onderwijzers, propaganda voor 't openb.
onderwijs, en voor een permanent onderzoek
naar de wijze van bestrijding van de open
bare school.
De Engelsche premier, Asquith, heeft een
afvaardiging van het Nationale Verbond van
VereenigiDgen voor Vrouwenkiosrecht, (de
niet-militante, vreedzame organisaties) ont-
De op 't oogenblik in Macedonië vertoeven
de correspondent van de Corrière della Sera,
die alle groote slagvelden heeft bezocht,
geef! in zijn blad een schatting van betgeen
de beide Balkan-ooriogen de krijgvoerende
partijen aan menscbenoffers en aan geld
hebben gekost. Voor den eersten Balkan
oorlog schat hij
Zakkenrollers aan het werk.
Op bet terrein, waar Zaterdagmiddag te
Vlissingen het concours-hippique plaats had,
werden in korten tijd een drietal horloges,
waaronder een met een waarde van f300,
gerold. Vooraf had de politie in de plaatse
bladen voor dit gevaarlijk soort menschen
gewaarschuwd, maar toch hebben zij een
goeden slag geslagen.
Inbraken.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
hebben zich inbrekers toegang verschaft
tot de woning van den heer J. G. B. Kooi te
Doorn. Eenige zilveren lepels en vorkens
worden vermist. De heer Kooi is tegen in
braak verzekerd.
Verijdelde inbraak.
Zondagnacht heeft men getracht in te
breken bij den heer J. H. Midderdorf aan
den Coolsingel te Rotterdam. Door de brand
gang in den tuin gekomen, lichtten de dieven
de glazen warandadeuren uit de hengels,
doch stuiten op luiken met ijzeren sluiting,
zoodat ze onverrichterzake zijn teruggekeerd
Kind verdronken.
Uit de ouderlijke woning in de Nozeman-
straat te Rotterdam werd Zaterdagmiddag
een tweejarig knaapje vermist. Den geheolen
nacht en Zondagmorgen werden alle slooten
en weilanden in den omtrek met dreggen
en vier politiehonden afgezocht. De honden
gaven allen verschillend spoor. Zondagmid
dag is het lijkje in een sloot gevonden.
Gerold.
Aan het station van de H. IJ. S. M. te 's
Gravenhahe is van den heer A. Verjuis, uit
Parijs, gerold een bruinleeren portefeuille,
inhoudende twee bankbiljetten van 100 fr.
1 van f 25, een verkiezingskaart, legitimatie
bewijzen van den Touring Club de France
de Société des amis te Parijs en eenif
visitekaartjes. (Tel.)
Diefstallen.
Uit de woning van mej.H. M.S. J. de Hol,
te 's-Gravenhage, is ontvreemd een visite
boekje, waarin f 195 aan bankpapier, voorts
een zilveren remontoirhorloge met zwaren
gouden schakelketting en een broche met
diamanten omzet en met gouden speld.
(Tel.]
Een nieuwe truc.
Ze noemden zich zeelieden, zoo schrijft
men uit Harlingen aan de „L. CL"
waarlijk, ze zagen er, zooals men dat ook
op het tooneel gewoonlijk ziet, zeer zeeman
achtig uit: jekker aan, pruim achter de
kiezen, onvast op de beenen. Ze wilden
zich laten aanmonsteren en daarom: de pas
voor f 75 gekochte fiets moest weg, tegen
eiken pry's. Wat doet nou een zeeman, die
wil aanmonsteren, met een fiets, niet waar?
De kwitantie werd getoond aan ieder, die
maar eenigszins belang in 't geval stelde,
anders mocht men soms denken, dat-ie
gestolen was.
„Och, och, daar blijft nou het zuurver
diende geld van den zeeman!"
„Zeg dat wel, bufrou, ze gooien er met.
't Mot op, mot je denken!"
Onze zee'ieden storen zich niet aan oude
wijvenpraat, trachten hun fietste verkwan
selen. Dit lukt. Er zyn immers altijd wel
menschen, die medelijden met een zeeman
hebben.
De zeelieden met jekker en pruim en
en onvast op de beenen zwabberen naar
't station. Zeker naar Rotterdam, om zich
daar te laten aanmonsteren? Toch niet.
Spoedig verschijnen ze weer op de vlakte
en hebben zoowaar ieder alweer een flets,
één van de tien, restante station. Hetzelfde
verhaaltje doet weer dienst en weer worden
slachtoffers gemaakt. En als men den ge
lukkigen kooper van flets No. 1 ontmoet?
Geen nood. Dan is deze van een neef, of een
oom, of een tante of desnoods van het
meisje, waar men mee uit is geweest.
Mishandeling.
Eenigen tijd geleden werd zekere v. Z te
St. Willebrord (het z.g. Heite), door V. met
een mes gestoken. De spoedig ingeroepen
hulp van een geneeskundige bracht geen
beterschap. Op raad van den geneesheer
werd v. Z. overgebracht en aldaar geope
reerd. Thans vreest men voor zijn leven en
is de vermoedelijke dader door de marechaus
see gearresteerd .en naar het huis van bewa
ring te Breda overgebracht. (Tel.)
Vermist.
Uit de ouderlijke woning aan de Zijlsteeg
te Rotterdam, wordt vermist de 19-jarige
koffiesorteerster S. W. E. de Kruyff. Men
vreest dat baar een ongeluk is overkomen.
Uit Veenhuizen ontvlucht.
Door de politie t6 Hoorn is aangehouden
en naar het huis van Bewaring te Alkmaar
overgebracht I. H. W., die uit het gesticht
Veenhuizen was ontvlucht.
Verduistering.
Sedert de vorige week is, naar de „N. R.
Ct." meldt, uit Terapel (Gr.) verdwenen de
winkelbediende T. S., die van zyn patroon
een bedrag van f 400 h f 500 heeft meege
nomen, en zooals by nu uit Dusseldorp heeft
bericht, met dit geld in Duitschland vertoeft.
Baddieven.
De stranddieven gaan soms zeer slim te
werk Maandagmiddag miste te Schevaain-
gen een der badgasten, nadat hy een zeebad
bad genomen, zyn sieraden, bestaande uit
een gouden horloge met ketting, ring en
dasspeld, tot een gezamelyke waarde van
ongeveer f 600. De badknecht had wel een
paar net gekleede heeren een koetsje zien
verlaten, maar vermoedde niet met een paar
gauwdieven te doen te hebben.
(D. v. Z.-H. en 's-Gr.)
De diefstal uil een postzak.
Gelijk men zich zal berinneren, werd vóór
korten tyd uit een postzak op de lyn Den
Helder Uitgeest een aangeteekend pakket,
inhoudende f 700 en bestemd voor Castri-
cum, vermist.
Naar aan het „N. v. d.D." wordt gemeld,
is nu, in verband hiermede de brievengaar
der R., te Castricum, geschorst en aange
houden.
Een noodlottig schot.
Te Roekan je is op het land van W.Bogerd
Lz. door iemand een schot gelost uit een
jachtgeweer, met het gevolg, dat de knecht
en 2 zoontjes van Bogerd werden getroffen.
B. zelf, die ook op bet land werkzaam
was, bleef ongedeerd. Vooral de knecht moet
ernstig door de hagelkorrels gewond zyn.
(Tel.)
Een onaangename ontdekking.
De gemeente-veldwachter Sloof te Baren-
drecht bekeurde Zaterdagavond een wielrij
der, omdat deze zonder licht reed. De man
maakte reeds terstond den indruk, een ver
keerd adres op te geven hy gaf voor varens
gezel te zyn, waarop de veldwachter
Roodenburg, die er ook by stond, zyn
bevreemding te kennen gaf, dat hij een tasch
op de fiets droeg.
Wie schetst echter R.'s verbazing en spijt,
toen hy thuisgekomen, bemerkte, dat zijn
fiets, die een oogenblik onbeheerd voor zijn
woning had gestaan, en waarop zijn tascb
met gemeente-papieren bevestigd was, ont
vreemd bleek.
Waarschijnlijk is dus de vermoedelijke
