NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
ÜID-HOLLANDSCHI EN ZEEDWSGIE EILANDEN
MELSDIJK
Cacao
BLOK-FREEN
1EW, BAND EN
IE-ARTÏKELEN
Elakkeesche Buitenland,sell Overzicht.
MIDDELHARNIS
OIKS.
iroerende Goederen, en;
Ouderdom en Jeugd
VAN HOUTEN S
ooie Wilt®
CHELPEN
voor tuinpaden, kalkvot
e kippenren, franco 75 een
boven de '10 mud tegen vermij B
rijs), aan alle stations R. T. Mi M
and Overflakkee en Goedereedj:-
Aanbevelend,
JAN BAKELAAR Joh.z
Dijkstelweg, OUDDORP1 I
igen worden aangenomen bij:
MAN te MIDDELHARNIS.
ONZE EILANDEN
'RAAT 208, MIDDELHARNIS
HANDEL IN
EEFD AANBEVELEND
VOOR DB
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
|s per kwartaalf 0,50
londerlijke nummers0,05
jdieboeken
No. 21
Zaterdag 12 April 1913 20E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per ad var ten tien van 45 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
- OU P&piorfl&ndG] Ia ons vorig overzicht behandelden wy
de^geschiedenis van Turkije tot en met de
rij en Advertentie-Bureau, regeering van Moerad I.
iiif r oan uinnci uadnic Na den dood van Moerad 1 werd h« °P"
JJI\ o ZoU, fnlUUtLrlMniVIOgevolgd door zijn zoon Bajazet I die om zyu
wispelturigkarakter den bijnaam van Ilderim
(de bliksem) kreeg. Hij was evenals zyn
lt zich beleefd aan voor hevader een uitstekend veldheer, maar als
van staatsman werd hij verreweg de mindere.
Servië maakte hij tot een vazalstaatBosnië,
khnal/an ïïirhnnnQirAC^alact|Ü0 en Albanië werden schatplichtig.
/UUuACIl; JUltllUIilJdiJ wHet voornaamste feit onder zijn regeering
I was echter de vernietiging van Bulgarije,
PU AflAQQPn PÏ17 —dat na de verovering van de hoofdstad
xjïï atlUuöull vUti' "™~~»novo in 1393 geheel van de kaart der
irrneof landen verdween. Verschillende pogingen
die nog werden gedaan om Bajazet te ver
drijven, mislukten. Toch zou hetTurksche
rijk ten ondergaan, echter niet door
iienste der Rijksnormaal
Burgerschool enz.
enz.
elend,
Nieuwste drukken.
W. v. d. SCHENK*
HET NEUSJE VAN DEN
ZAHM - KOSMOS
1 STORMVOGELS
FLOR DE GÜTTERIEZ
IES
rlangen worden de boeken grati bestrijding der christenen Het MS een
en van etiketten vnnrrien Mqngoolsch vorst, l'imoer of Tamerlan, die
Kette voor een reu3achtjg rijk wist te scheppen,
jlijke opgave wordt beleefd verIÜ$u00 wierp hij z^p het Turksche rijk,
dat hy geheel vernietigde. Wanneer toen
n uitgeversprys geleverd. tomen. Door de onderlinge on-
ligheid echter, konden zich de opvolgers
1 Bajazet na den dood van Timoer, weer
,eel herstellen. De meest bekende van
die opvolgers was Mohammed I, de aller-
rst. heeft gezorgd, de eenheid van zijn
weer te verbeteren. De opvolger Moerad
:on in dit nieuw gevestigde ryk de oude
van veroveraar weer op zich nemen.
reeds waagde een poging om het oude
lantnun te veroveren. Deze poging mis-
:te en ook de daaropvolgende om zijn
lied uit te breiden naar de zyde van Hon
dje. Het was vooral Johannes Hunyad,
veldheer der Polen en Hongaren, die
ige jaren met groot succes de Turken
te weerstaan. Het scheen zelfs eenigen
dat de Turken van het Balkanschier-
,'nd zouden worden verdreven, maar door
onverstandige daad van de Hongaren
d opnieuw een oorlog tegen de Turken
'ODnen. Toen keerde het geluk den Chris-
fen den rug toe en in den slag bij Kossovo
1448 behaalden de Turken een beslissen-
overwinning. In 1451 stierf Moerad I,
zoon Mohammed II zou de kroon op
werk zetten. Het vroegere geweldige
ikscbe ryk, tbaDs enkel tot Byzantium
lerkt, moest voor den Sultan wijken,
^tegenstaande het krachtig verzet van
toenmaligen Byzantynschen Keizer Con-
Intün -Xf, wist de Sultan in 1458 na een
r merkwaardig beleg Constantinopel in
den te krijgen en daarmede was het
ksche rijk op den Balkan bevestigd. Con-
itinopel werd de hoofdplaats en vandaar
werden geweldige tochten naar het wes-
elsdijk. ten ondernomen. Mohammed II rustte niet
HOLLEMAN, Dirksland. nalde verovering van Stamboel. Nadat hij
iw-Helvoet. w 'and een goed bestuur had gegeven,
ARBEID ADELT
GKACIA
ie Sigaren-merken
I Sigarenmagazijn
PEUILLETO OST.
IPOLISSEf j
et
1STLOTEN
rBAAR.
ïüjii
pipipi
lil lal lal lil lal lil liliai lil l!l lal lil
Ik keek naar Pharos om te zien, wat
i er van dacht, en zag hem in de baig
noire achterover zitten met eene duivelsche
!- uitdrukking van woede op zyn gelaat alsof,
Ware zoo iets mogelijk, hy eiken man en
elke vrouw binnen bet gebouw graag zou
wfllen verscheuren.
ftWat dunkt je van de schrijvers van
- zttlk een stuk en van de mannen, die er
i| hunne vrouwen en dochters brengen, en,
terwijl ze de ongepastheid er van inzien,
Zich verontschuldigen door te zeggen, dat
lol»' die het leert' heilzaam ia- vraag
Wjtfle gezichten van de jonge meisjes na
te gaan. Op mijn woord, het is eene zon
aeriinge eeuw, die zulke dingen kan ver
u°rloveo en die nog zonderlinger is, dat ze
vaD k.ai1 genieten. En deze zijn de men
schen, die de graven der doode koningen
koninginnen van Egypte uitplunderen
praten met een beschermend air over
beschaafdheid der Ouden. Maar het zal
,et lang duren. Er komt een tyd, en die
reeds thans nabij, wanneer. Maar kijk,
begon hjj opnieuw den oorlog tegen Hon
garije, maar hier wist hy geen voordeel te
behalen. Onder leiding van den reeds vroeger
genoemden Hunyad en later onder diens
zoon wisten de Hongaren zich de Turken
van het lijf te houden niet alleen, maar
zelfs aanzienlijk terug te dringen. Meer ge
luk hadden de Turken in Bosnië, dat geheel
werd veroverd, Servie werd ingelyfd, Grie
kenland kwam grootendeels in het bezit
der Turkenslechts in Albanië wisten de
Turken zich te handhaven. Ook Venetie
kwam verslagen uit den stryd. Zoo was dus
de macht naar vele zyden aanzienlijk ver
sterkt.
Onder Sultan Mohammed II was het rijk
dus reusachtig uitgebreid. Na de verovering
van het Khanaat van de Krim en het schat
plichtig maken van het vorstendom Mol-
daniö bebeerschte Turkye ongeveer de ge-
heele Zwarte Zee.
De Sultan Selim, opvolger van Moham
med II veroverde Syrië, Palestina en Yemen.
Egypte kwam onder opperbestuur van Tur
kije. Zijn grootste triomphen vierde dit rijk
echter onder Selim's zoon Soliman II, de
machtigste Sultan, die ooit geleefd heeft
(1520—1566). Een groot deel van Perzie,
Tunis en Algiers kwam onder Turksch be
wind. Zyn voornaamste werk was echter
de verovering van Hongarije. Zelfs Oosten-
ijk-Hongarye moest een jaarl(jksche schat
ting opbrengen. Geen wonder dat een zoo
machtig vorst om steun verzocht werd.
De toemalige Fransche Koning Frans I
zocht hulp bij Soliman.
Nu stond Turkye op het hoogtepunt van
zyn roem. Omstreeks 1570 kan Spanje de
Turksche vloot verslaan dit hindert aan de
grootheid van het Sultanaat niet. Pas tus-
schen 1675 en 1700 begint Turkye's groot-
beid te verminderen. Het verliest Morea
(Zuidelijk Griekenland) Hongarije en Zeven
burgen moet het weer aan Oostenrijk afstaan
en ook omstreeks dezen tyd treedt voor
het eerst, maar daarmee ook voorgoed,
Rusland tegen Turkye op. Rusland wil zich
een uitweg banen naar de Oost- en Zwarte
Zee, waardoor het natuurlijk de vijand
werd van Zweden, dat de Oostzee en van
Turkye, dat de Zwarte Zee beheerschte.
Onder Czaar Peter den Grooten trachtte
Rusland de noordkust van de Zwarte Zee
te veroveren. Wel mislukte dir, doch de
strijd was begonnen, die slechts zou eindi
gen met de totale verdrijving van Turkye
uit het tegenwoordige Rusland.
Wel weet af en toe Turkije zich nog
weer te verheffen, doch een voortdurend
achteruitgaan moet toch worden geconsta
teerd. De achteruitgang bleek het meest in
den oorlog tusschen Rusland en Turkye.in
1769 1774. De Turksche vloot werd in den
slag bij Tschesmé totaal vernietigd. Ook te
land streden de Turken onvoordeelig. Zy
moesten daD ook de zeer onvoordeelige
vrede van Koetschoek—Kainardji sluiten.
Groote streken gingen verloren. In de vol
gende jaren namen de verliezen steeds
grooter afmetingen aan, zoodat Turkye alle
gebied aan de noordkust der Zwarte Zee
kwijt was. Zoo werd Turkye steeds meer
terug gedrongen.
Na 1800 beginnen de volken op den Bal
kan hun strijd om de verloren vryheid te
herwinnen. Altoos wordt deze strijd door
Rusland openlijk of in 't geheim gesteund.
Eerst staat Servie op. Na een stryd met
afwisselend geluk verkrygt het eenigevry.
heid.
Later volgt Griekenland, dat na een
bloedigen strijd, dank zy den steun van
Engeland, Frankrijk en Rusland zyn onaf
hankelijkheid verkrijgt.
Ook de Donau-vorstendommen krijgen
zelfbestuur onder toezicht van Rusland.
Echter ook van Mohammedaansche zijde
komt verzet. Mehemed-Ali weet zich het
erfelijk bezit van Egypte te verzekeren,
z.g. als Turksch vazal.
Telkens blijkt weer dat Turkije zich
slecht met behulp van anderen voorname
lijk van Engeland kan handhaven.
Rusland daarentegen treedt steeds als
vijand op.
Eet zou ons te ver voeren alle nieuwe
nederlagen voor Turkye te behandelen, maar
we moeten op één oorzaak der voortdurende
twisten nog wijzen. De Turken hebben nooit
getracht een onderworpen bevolking aan
zich te binden. Zij bleven zich steeds de
overwinnaars voelen, alle plechtige beloften
tot het erkennen van gelijke rechten voor
alle Turksche onderdanen ten spijt.
Vandaar de herhaalde opstand onder
Cristenen, telkenmale met groote wreedheid
het gordyn valt; wy hebben genoeg gehoord.
Laten wij naar onze ontspanningsplaats
gaan."
Onze baignoire verlatende, liepen wij weer
naar den voorkant van de schouwburg,
waar wy in het rijtuig, dat nog op ons
wachtte, stapten en reden weg in de richting
van Charing Cross. Ik zat achterover in
mijn hoek, terwijl ik naar de verlichte
straten, de „cabs" die mij voorbij stoven,
en de menigte op de trottoirs, keek met
dat vreemde gevoel van er by te zyn, dat
ik altyd in gezelschap van Pharos had,
Eindelijk hielden wy stil voor de ver
lichte straten van de Westerache Concert
zaal.
„Laten wij binnengaan," zeide Pharos,
„en zien wat wij hier kunnen ontdekken.
Zoo deden wij en zoodra wij het entree
geld betaald hadden, beklommen wy een
trap, waarop een tapijt lag en kwamen in
de zaal.
Vele nieuwsgierige blikken werden op
mijn metgezel door de menschen om ons
heen geworpen, toen wy binnenkwamen en
ik bemerkte met eene voldoening, waarvan
ik my toen nauwelijks rekenschap kon
geven, de uitdrukkingen van vrees en open
lijken afschuw, waarvan zyne ongeëven
aarde persoonlijkheid de oorzaak was.
Op het tooneel was een schitterend bal
aan den gang, ofschoon het duizend mijlen
Het verloop van die opstanden en daar
mee samenhangende oorlogen, die Turkye
heeft te voeren gehad met verschillende
Europeescho mogendheden willen we thans
nog nagaan, om het beeld te voltooien, dat
ons zal doen inzien, dat de beeldspraak van
Montesqueu, juist is als hij Turkye betitelt
als „le corps malade" (de zieke man). Het
is geworden een vervallen grootheid, die nog
draagt de vroegere kenmerken, maar die in
den stryd om het bestaan het onderspit
heeft gedolven.
Hun heerscheiszucht heeft de Turken ten
ondergebracht, want wel is er een Jong-
Turksche partij die zich verzet tegen het
autocratisch bewind der sultans, maar hun
democratische denkbeelden gaan niet verder,
dan de bevoerdeeling van hun eigen klasse
en partijgenooten.
Na 1850 is het vooral Rusland, dat op
alle mogelijke wyzen tracht Turkye te ver
kleinen. Zyn belangrijkste pogingen daartoe
zijn de Krim-oorlog en de oorlog van 1877-'78.
Beide zyn voor Rusland een teleurstelling
geweest en niettegenstaande dat heeft toch
Turkije by dit alles het loodje gelegd. Bij
den Krim-oorlog in '53 wierp zich Czaar
Nicolaas I van Rusland op als de bescher
mer van de Cristenen in Turkye. Het be
zette de Donau-vorstendommen ep vernie
tigde de Turksche vloot, maar werd door
Engeland en Frankrijk, die den Turk bij
sprongen, in eigen land aangevallen en
ver kan uitgevoerd worden, wat de aandacht
der mannen en vrouwen om mij heen betrof,
die deze eraan schonken. De geheele zaal
was doordrongen van tabaksrook, in de
stalles liepen gepoederde livreiknechten
heen en weer met presenteerblaadjes met
verfrisschingen, het orkest speelde alsof élk
lid besloten was een zeker aantal noten in
den bepaalden tyd te spelen, de vier en
twintig dun gekleede vrouwspersonen op
het tooneel schopten en draaiden met eene
energie, die opwoog tegen haar gebrek aan
gratie, terwyl op de promenade, waar Pharos
en ik waren gaan zitten, 't tafereel ofschoon
geheel verschillend, niet veel minder leven
dig was.
„Hier heb je eene andere vorm van het
Engelsche leven," zeide mijn metgezel, nadat
wy gedurende eenige minuten zonder spre
ken het hadden gade geslagen en toen
voegde hij er by, „ik zal je je eigen gevolg
trekkingen laten maken."
Ruim tien minuten bleven wy stille toe
schouwers van al, wat er passeerde. Daarop
gaf Pharos my een teeken en bewoog zich
Daar de deur. Ik volgde dicht achter hem
6D toeD wy weer op straat waren, giDgik
in de „cab" naast hem zitten. Dezen keer
reden wij naar Westminster en traden het
Lagerhuis binnen. Een toegangsbewijs was
te voren verkregen en hiermede gingen wy
naar boven naar de galery. Het Lagerhuis
DRINKEN
besluiten aangenomen by den vrede te
Parijs, waarbij het de Donaumonden moest
teruggeven, afstand doen van het uitsluitend
beschermheerschap over de Christenen en
het tevens moest toestaan, dat het in de
Zwarte Zee slechts een beperkte vloot mocht
onderhouden. Moldavië en Walachije ver
kregen echter autonomie, wat in de Ooster-
sche kwestie altijd beteekent een zich ont
trekken aan den Turkschen invloed.
In 1871 gelukte het Rusland uit de span
ning, die toen door den Fransch-Duitschen
oorlog was ontstaan, politieke munt te
slaan door voor zich zyn vryheid van han
delen in de Zwarte Zee terug te nemen. Dit
was dus een verandering van het tractaat
van Parijs ten nadeele van Turkije. In 1869
had Turkye ook Kreta moeten afstaan aan
de voogdij der groote mogendheden. In '77
moest de toenmalige Sultan zich opnieuw
wapenen tegen Rusland, omdat dit nogmaals
optrau als dé beschermer van Bulgarije en
Macedonië. Roemenië nam eveneens deel
aan den oorlog tegen Turkye en verklaarde
zich geheel onafhankelijk. In het eerst was
de oorlog zeer twijfelachtig, maar door een
onhandigheid van den Sultan, die zijn beste
legerbevelhebber op een kritiek moment
afzette, kwamen de Russen in beter conditie
en schreden zy voort tot vlak onder de
poorten van Constantinopel, tot San Stefeno.
Wanneer de bepalingen, die toen waren
gemaakt, waren gehandhaafd, zou de oorlog
van thans geen reden hebben gehad.
Door het verdrag van San Stefano verloor
Turkije het grootste deel van zyn grondge
bied in Europa. Roemenië, Servië en Monte
negro werden geheel onafhankelijk en
kregen bovendien een vergrooting van
grondgebied. Bosnië en Herzegowina werden
ontnomen provincies, Boelgarye werd een
was voi, want de zaak die toen voor de
Regeering gebracht was, liep over de pest
en was uiterst belangrijk.
Als gewoonlijk had Pharos zyne eigon
meening omtrent de Kamer en als gewoon
lijk was ze verre van vleiend voor de
menschen, die hy beschreef. Zooals in de
concertzaal, zoodra hy my de lage zijde
hunner levens en karakters en het onbe-
leekenende van hun eerzucht, het vertoon
van partijzucht, zelfs tegenover een ernstig
nationaal gevaar, bad aangewezen, leidde
hy mij weer weg, daarbij zeggende
„Wij zullen nu terugkeeren om Valerie
af te halen, waarna wy naar Amersham
House zullen ryden, waar wy, ik twyfeler
niet aan, de meesten van hen, die wij van
avond hier hebben gezien, zullen ontmoe
ten."
Wy vonden Valerie in de ontvangkamer
ons opwachten. Zy was voor het bal gekleed,
en hoewel zij, dacht ik, dien avond, toen
zy aan deD Keizer te Praag werd voorgesteld,
voortreffelijk er uit zag, moest ik mij zeiven
erkennen, dat zy nu nog schooner was. Haar
gelaat bloosde van opgewondenheid en hare
schoone oogen schitterden als tweeling
sterren. Ik haastte mij haar met haar ver
aüderd voorkomen geluk te wenschen, en
had dit nauwelyks gedaan, of de bottelier
kondigde het rytuig aan, waarop wy naar
Carltón House Terrace vertrokken. Over
onafhankelijk vorstendom met grenzen
zooals het zich thans misschien niet zal
weten te verschaffen. Het zou zich nl. uit
strekken van den Donau tot aan de Ege'ische
zee. Rusland kreeg belangrijke voordeelen,
waaronder o.a. een oorlogsschatting van 410
millioen roebel.
Weer waren het de andere Europeesche
mogendhedeu die tusschenbeide kwamen.
By het congres vaB België dat in '78 onder
presidium van Bismark werd gehouden,
moesten voornamelijk Rusland en Bulgarije
van hun voordeelen afstand doen. Het
laatste land werd teruggebracht tot de gren
zen van thans, behalve Roemenië, dat een
autonoom vorstendom werd.
Griekenland verkreeg echter eenig grond
gebied, Thessalië tot den Olim pus en Epirus.
Zoo kwam Turkye er minder geslagen af,
dan het aanvankelijk had verwacht. Maar
de algeheele vernietiging van Europeesch
Turkye was slechts verplaatst tot den al-
gemeenen aanval van de Balkanstaten, die
thans heeft plaats gehad. Deze zullen zich
niet voor een tweeden keer laten ontnemen,
wat hun eenmaal was toebedeeld. Zy voelen
zich machtig door de onderlinge verdeeld
heid der groote mogendheden. Die verdeeld
heid laat zich op het oogenblik weer
uitmuntend illustreeren. Tegen Montenegro
wordt een vlootdemonstratie gehoudeD, nu
dit landje weigert zijn troepen om Skoetarie
terug te trekken. Ook Servië neemt dezelfde
houding aan en de minister-presideut van
dat land durfde de gezanten van de Euro
peesche mogendheden, die hem den eisch
der „grooten" kwamen meedeelen heel
ironisch toevoegen: „De groote mogendheden
hebben de Balkanstaten steeds aangemaand,
eensgezind te zijn, welnu, thans volgen zy
dien raad op." Een dergelijk in zyn aard
het bal zelf wil ik niet veel zeggen hetzy
genoeg, dat, mogelijk om wat er later volgde,
er tot op dezen dag, nog over gesproken
wordt. De regeling was van de weelderigste
en meest buitensporige soortprinsen van
den bloede en hunne vrouwen waren tegen
woordig, ministers verdrongen zware land-
heeren op de trap, schoone, maar trotsche
aristocratenliepen tegen de dochters
van Amerikaansche millionairs aan, wier
geld de Hemel mag weten, waar of hoe
gemaakt is; het halve aantal Engelsche
beroemdheden stuitte tegen de andere helft,
maar onder al die aanzienlijken was er geen
vrouw, die Valerie in schoonheid overtreffen
kon, en als de tegenstelling er van, geen
man, die Pharos in leelykheid kon evenaren.
Tot mijne groote verwondering scheen de
laatste geen gebrek aan kennissen te hebben
en ik merkte ook op dat, iedereen, met wie
hy praatte, ofschoon zy op de meest onder
danige wijze op zyne opmerkingen acht
sloegen, terwijl hy by hen was, zonder
onderscheid een zucht van verlichting
slaakte, als hij vertrok. Voor mij was de
avond een van middelmatig genot. Onnoodig
te zeggen genoot ik van Valerie's gezelschap
en vond het een fijn genot haar als mijn
verloofde voor te stellen, maar hiermede
was vermengd een voorgevoel van naderend
gevaar, dat, boe ik ook trachtte, ik niet
verklaren, noch verbannen kon. Tallooze
I