NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
>1
0
ZUID-HOLLANDSCHE IN ZEEDVSCHI EILANDEN
ruilen
ikant
lederen, enz.
Muziek
Het Egyptische Monster.
jaag.
at
irbeit
Sa.
m
ONZE EILANKN
VOOR OK
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 49
Zaterdag 26 October 1912 19E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advortentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
no, waaraan
ien bouwen,
aalbeweging
k weergeeft,
staat naar
ran 65 tonen.
>laalst.
ipparaat
oon 855
iiinüüiünlull
Buitenlandsch Overzicht.
ig 23 Oct. 1912
l.M.J. VLETTER
i de Diaconie der
(YANG 7»/2 UUR.
viool
fluit
orgel
n op circulaires
oekdrukkerij (den
A. de MOOIJ te
:en worden 20 mi
espeling gesloten
oegelaten.
,50.
Het eerste begin van den oorlog is er. Van
alle kanten zijn de legers der Balkanstaten
Turkije binnengetrokken, de Serviërs en
Bulgaren in het Noorden, de Grieken in het
Zuiden. Het Servisch-Bulgaarsche leger
heeft zich op drie punten over de Turksche
grenzen begeven, le in Macedonië, waar de
Bulgaarsche en Servische troepen zich mees
ter maakten van Djouama en nu verder op
rukken naar Kaumanova, 2® in Oud-Servie,
waar de Serviërs Prisjtina hebben genomen
en 8e in Thracie.waar het Bulgaarsche leger
op twee punten de grens overtrok, oostelijk
van Rhodopes en door het dal van de Maritsa
en zich meester maakte van Moestapha-
Pasja. De Bulgaren trekken nu steeds verder
op Adrianopel aan en zijn reeds tot de
buitenste fortenlinie genaderd. De Turken
trekken steeds meer naar laatstgenoemde
plaats terug. Dit belangrijke strategische
ipunt zal door hen natuurlijk met alle kracht
l'verdedigd worden, omdat anders de toegang
naar Constantinopel zou opeu liggen.
Ook uit Montenegro komen berichten van
nederlagen, die de Turken zouden hebben
geleden, evenals van Grieksche zijde. De
Grieken zouden onder aanvoering van den
kroODprius sterke stellingen hebben bemach
tigd bij Elassona.
Merkwaardig is dat van Turksche zijde
geheel tegenovergestelde berichten komen.
Deze spreken van overwinningen van Turk
sche zijde. Deze berichten laten groote ver
liezen lijden door Serviërs en Bulgaren en
daarin wordt tevens gewag gemaakt van
een actie der Turksche vloot tegen Bulgarije.
Zelfs moet Varna een bombardement te
verduren hebben gehad. Daardoor kou ook
de Bulgaarsche gezant, die uit Constantino
pel naar zyn land terugkeerde, te Varna niet
landen en moest naar Constantinopel terug-
keeren. De waarheid van al die overwinnin
gen en verliezen zal van beide zijden wel
overdreven worden.
Één bericht onder de telegrammen, trok
vooral de aandacht. Het was afkomstig van
het Engelsche blad, de Daily Chronicle. Vol
gens dit blad zou de bekende TurkKiamil
Pasja in een inteivieuw gezegd hebben:
Terwijl Turkije strijdt voor zijn leven tegen
den Balkanbond, wordt het nog bedreigd
door een nieuwen vijand. Hij deed een beroep
op Engeland om al zijn invloed aan te wen
den, opdat Turkije niet nog gelijktijdig wordt
aangevallen van andere zijde. Engeland's
vriendschap voor Turkije, zij Kiamil Pasja,
zal spoedig op een zeer zware proef worden
gesteld. In gewoon Hollandsch overgebracht,
beteekent dit niet anders, dan dat Kiamil
Rusland nietvertrouwt.Waarschynlykdenkt
hy wel even goed of slecht, zooals men het
noemen wil, over Oostenryk-Hongarye, maar
wanneer hy meende dat de vermoedelijke
vijand van binnenkort in Oostenryk-Honga
rije huisde, dan zou hy waarlijk geen mo-
reelen steun van Engeland hebben te vragen,
FB17ILLETO IfcT.
20
Uit de provisiekamer tegonover de kam
pagne-ladder naar het salon hoorde ik na
elke slingering een geratel van glas, dat
brak, terwyl ik den omvang derzeeön.die
het schip teisterden, kon schatten naar het
aantal keeren, dat zyne schroef draaide,
als deze tusschen lucht en water hing. Ruim
een uur bleef ik in mijne kooi, denkende
aan de zonderlinge gebeurtenissen van den
vorigen avond en tot mij zeiven zeggende,
dat ware het niet voor Fr&ulein Valerie,
ik mij uit het jacht en terug in mijn eigen
gemakkelijk ingericht atelier zou kunnen
terugwenschen.
Tegen zeven uur was mijne nieuwsgierig
heid zóó geprikkeld om te weten wat er op
dek gaande was, dat ik niet langer werkeloos
kon bly'ven. Dus klom ik uit bed en kleedde
mij, wat door de beweging van het schip,
toet geen geringe moeite gepaard ging en
toen mij vastklampende aan alles, wat ge
grepen kon worden, ging ik uit het salon
en klom de kampanjeladder op. Toen ik
door de patrijspoorten keek, zag ik een
omdat de invloed van Engeland op deDonau-
monarchie wel niet byzonder groot zal zyn.
Anders staat EDgeland tegenover Rusland.
Beide leden van den Driebond, hebben zy
er belang by, de onderlinge verhouding zoo
goed mogelijk te doen blijven en dus zullen
beide gaarne met eikaars wenschen rekening
willen houden. Bovendien moet Engeland
eenigazins tegemoetkomend zyn tegenover
Turky'e omdat een groot aantal Engelsche
onderdanen den Mohammedaanschen gods
dienst belijdt en dus een beleediging van
Turky'e door Engeland kwalijk zouden op
nemen
Uit alles is af te leiden dat Rusland be
doeld wordt en dus zou het offlcieuse het
officieele Rusland in zyn pogingen tot behoud
van den vrede hebben verdrongen.
Uit de oorlogsberichten is hier weinig af
te leiden. Alle oorlogroerenden schrijven
zich overwinningen toe.
Het schynt nog altijd, dat de voornaamste
en beslissende stryd in het oosten van
Tbracie zal worden geleverd. Omtrent den
militairen toestand aldaar geven de Turksche
berichten niet veel licht. Zy zijn verward,
zelfs met elkander in strijd. En wat de
oorlogscorrespondenten betreft, dezen zijn
door den Bulgaarschen generalen staf wel
naar bet hoofdkwartier gebracht, maar
moeten daar blu'ven. De troepenbewegingen
en alles wat hiermede samenhangt zyn
echter uit dit hoofdkwartier, dat vele kilo
meters achter het front ligt, niet te volgen.
De correspondent van de Daily Telegraph
in 't hoofdkwartier te Oud-Zagora meldt, dat
er daar ongeveer honderd berichtgevers van
buitenlandsche bladen zyn, benevens een
dozyn militaire attachés. Hoe al die men-
schen ondergebracht moetenjworden, is hem
een raadsel. ,Te Oud-Zagora is het nu zoo
kalm en vreedzaam mogelijk, seint hy.
Turken en andere bewoners doen ongestoord
het gewone werk, alsof er niet op het na
burige oorlogsterrein verwoed wordt gevoch
ten.
De aanval van de Bulgaren op Kirkkilisse
schynt, naar de Times in een hoofdartikel
betoogt, aan te duiden, dat zy Adrianopel
willen omsingelen na den rechtervleugel der
Turken te Kirkkilisse te hebben overstelpt.
De Pall Mall Gazette zegt van de tegenstrij
dige Bulgaarsche en Turksche berichten
betreffende overwinningen rondom laatstge
noemde plaats, dat beide ten deele waar
kunnen zijn, omdat Kirkkilisse misschien
herhaaldelijk genomen en hernomen is. Het
blad houdt hel, ervoor, dat geen zoo groote
en verwoede stryd sedert Sedan in Europa
heeft plaats gevonden.
De gevechten worden aan beide kanten
met de grootste verbittering gevoerd en er
zyn reeds vele dooden gevallen. De span
ning te Sofia is zeer hoog gestegen, vooral
daar de bladen Zondag reeds den val van
de vesting aankondigden.
Volgens een bericht uit Sofia zyn op de
noordwestelijke versterkingslinie van Adria
nopel belangrijke vooruitgeschoven posten
tooneel van eene onbeschrijfelijke woest
heid. In plaats van de kalme en bijna een-
toonige vlakte van blauw water, waarover
wij zoo vredig nog geen vier-en-twintig
uur geleden, gezeild hadden, zag ik nu eene
wilde, toornige zee, waarover donkere,
loodkleurige wolken neerhingen. De storm
nu kwam uit het noordoosten en sloeg op
ons bakboord gedeelte met meedoogenlooze
woede. Daar ik in de kampanje niet ver
genoeg kon zien, draaide ik de kruk om
en maakte mij gereed om het dek op en
naar buiten te stappen. Niet voordat ik dit
gedaan had, wist ik hoe sterk de wind was,
die de deur uit mijne hand ruktej alsof ze
van papier ware gemaakt, terwijl de muts,
die ik op had, plotseling weggenomen en
in het gedwarrel der grijze golven naar
achteren gevoerd werd, voordat ik tijd had
myne hand er op te slaan. Onverschrokken
echter sloot ik de deur en hangende aan
de leuningen, opdat ik ook niet over boord
zou worden geslagen, ging ik voorwaarts
en zoo goed als het ging, bereikte ik de
ladder, die naar de brug leidde. Toen ik
mijn voet op de eerste trede zette, was ik
geheel uitgeput en moest stilstaan om weer
op adem te komen en dan, als het beneden
zoo slecht was, hoe (zal ik dan het tooneel
beschrijven, dat mijne oogen begroette, toen
ik op de brug zelve stond. Van die duize
lingwekkende hoogte kon ik de grootte der
na hevige gevechten door de Bulgaren ge
nomen, en zijn de Turken met achterlating
van vele dooden en gewonden in de forten
gevlucht. Een Turksche afdeeling die een
uitval deed in oostelijke richting, werd
vernietigd. Een Bulgaarsche legerafdeeling
is naar Visa opgerukt. Klein Tirnowa is
genomen.
Uit Turksche bron wordt daarentegen
gemeld, dat by Marasj, 6 K. M. ten westen
van Adrianopel, een gevecht geleverd is,
dat 9 uren duurde, en waarbij de Bulgaren
die 80-000 man sterk waren, met achterla
ting van duizenden dooden de vlucht moesten
nemen. De Turken zouden ook by Kadikeui,
ten noordwesten van Adrianopel een over
winning hebben behaald.
Naar uit Wama geseind wordt, kruist
een groot Turksch panterschip op een af
stand van 15 K. M. tusschen Galata en
Euxinograd een Bulgaarsche torpedoboot
bewaakt het strand. De kustverdediging
tusschen Baltsjik, Warna en Boergas is door
kanonnen versterkt.
Over de gevechten aan de Servische grens
ijn zeer belangrijke berichten ingekomen.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat ambtelijk
medegedeeld is, dat het derde Servische
leger Dinsdagavond Prisjtina ondanks den
heftigen tegenstand der Turken genomen
beeft. Terstond na de overgave der stad
hebben Servische beambten zich met het
gemeentebestuur en de post belast. De te
legrafische gemeenschap met Belgrado is
hersteld.
Verder is het den Servischen troepen, na
een verwoed gevecht, gelukt Sjenitsa en de
Nowibazar in het Sandzjak te veroveren.
De Turken verdedigden zich met helden
moed. Ook moeten de Serviërs Dzjoerdjevi
en Stoebowi ten westen van Novibazar
genomen hebben. Ten slotte verluidt te
Belgrado, dat de Serviërs het door hen
omsingilde Koemanowa hebben bezet, en
Uskub naderen.
De Servische regeering heeft haar voldoe
ning uitgesproken met den uitslag dien de
oorlog tot nog toe heeft gehad. Een strenge
censuur maakt het onmogelijk om bijzonder
heden over de krijgsbedrijven te vernemen.
Algemeen geeft men toe dat de verliezen,
aan Servischen kant aanzienlijk zijn. De
TurkeD, vooral de Albaneezen, moeten even
eens zware verliezen hebben geleden.
Betreffende den financieelen toestand van
Servie wordt uit de hoofdstad van dit rijk
gemeld, dat de regeering maatregelen denkt
te nemen, nu de oorlogskas van 52.6 millioen
dinar geslonken is tot 10 millioen, om den
voorraad contanten van de nationale bank
op te eisehen. Bovendien is de regeering
voornemens het pensioenfonds der staats
ambtenaren en officieren tot zich te ne
men daarvoor schalkistbilejtten tegen 5 per
cent uit te geven.
Aan de Montenegrijnsche grens zijn de
operaties tegen Skoetari, die een tyd laDg
tot stilstand gekomen waren,Dinsdagmorgen
by het aanbreken van den dag weer hervat.
Het begin van de actie moest echter wegens
den dikken mist eenige uren uitgesteld wor
den. Eerst tegen 10 uur, toen de zon weer
scheen, begon men opnieuw met de be
schieting van de Turksche vesting op den
Tarabosj; De Turken beantwoordden het-
vuur en het sterke gebulder van het geschut
groeide des middags tot een waar snelvuur
aan, waaruit men kon opmaken, dat een
groot aantal kanonnen aan het bombarde
ment deelnamen. Om vier uur des middags
hield het artileriegevecht op. Berichten over
den uitslag ontbreken nog.
Volgens een telegram uit Athene heeft
koning Nikolaas aan de Grieksche regeering
verzocht oiq de zorg voor deTurksche ge
vangenen, welke hem te machtig wae, op
zich te nemen en hen naar een van de
Grieksche eilanden te brengen.
De Grieksche kroonprins seinde gisteren
uit Hadji Gogo, dat de vijand verslagen is
en zyn stellingen, die hy met 22 bataljons
en 6 batteryen bezet had, verliet. De Turk.
sche troepen trokken terug op [Berfidzje,
Verder moet een belangrijke Grieksche troe
penmacht. te Katharini (een stad aan de
westkust der golf van Saloniki, ten Noorden
van den Olympus) ontscheept zyn. Uit Epi-
rus komen slechts berichten omtrent ver
kenningstochten. Het leger in Macedonië
ondervindt goede diensten van vliegmachi
nes. Het gevecht bij den pas van Taranto-
poelof ia Dinsdag onbeslist gebleven en werd
gisteren voortgezet. Vele Christelijke deser
teurs uit het Turksche leger komen aan de
Thessalische grenzen aan. Te Athene zyn
met een koopvaardijschip weer 1000 man
vrijwilligers uit Kreta gekomen. By Kreta
was het schip door twee Engelsche oorlog
schepen eerst aangehouden, doch na eenige
uren doorgelaten.
Een hoogleeraar aan de universiteit te
Athene, dr. Rhallis, heeft het voorloopig
praesidium van de stedelijke politie op zich
genomen. De president van de politie bezat
waarschijnlijk te veel soldatenbloed om
thuis te blijven. Ook zyn vele anderen ver
laten posten in de stad door onderwijzers
en hoogleeraren bezet, voorzoover deze
tenminste niet zelf naar het oorlogsterrein
getrokken zyn. Alle scholen en de universi
teit zijn dan ook gesloten. En vrouwen en
meisjes uit alle standen hebben zich voor
de ziekenverpleging aangemeld.
De Grieksche regeering heeft den vreem
den gezanten te Athene Dinsdag medege
deeld, dat voor Turksche havens bestemde
kolen beschouwd zouden worden als oor
logscontrabande. Bevrachters voor Bulgarije
(deze ladingen zullen de Turken zeker niet
laten doorgaan), Roemenie en Rusland moes
ten ter plaatse van uitvoer een schriftelijk
bewys van den consul van het land van
bestemming verzoeken, waarin die bestem
ming in bijzonderheden wordt omschreven.
Anders zou de lading in beslag genomen
worden.
De blokkade der kust van Epirus is thans
tot Boetrinto uitgestrekt. Van Turksche zyde
golven en het weerstandsvermogen van het
kleine vaartuig beter schatten.
De kapitein in zeelaarzen, met een zuid
wester op en eene oliejas aan, kwam naar
voren en sleepte mij naar eene vergelegen
plaats, zoodra hy my gewaar werd. Ik zag
zyne lippen bewegen, maar deels door het
neerploffen van de zeeén op het dek beneden,
was datgeen, wat hy zeide, geheel onhoor
baar. Eens in den hoek, waarheen hy mij
leidde, klemde ik my als een drenkeling
aan de leuning vaBt en aanschouwde ik de
wereld boven mijn zeildoekschut in stille
ontsteltenis. Ik had alle reden om bang te
zyn, want het tooneel, dat ik op dien nacht
vóór mij zag, zou zelfs den moedigste man
ontsteld hebben. Zoo woest als de zee uit
het venster van het kampagnedakje had
geschenen, ze zag er nog eens zoo woest
uit; hoe hooger de golven waren, des te
dieper de dalen er tusschen. Heen en weer
geslingerd, was de boeg het eene oogenblik
boven water, en het volgende wees deze
naar den bodem van den Oceaan. Hetscheen
onmogelyk. dat zulk een teer vaartuig lang
de slagen die het kreeg, kon weerstaan.
Het slingerde zonder ophoudenlanggerekte
ziekmakende bewegingen werden bij elke
gelegenheid door eene doodstilte gevolgd,
die het hart deed stilstaan en iemand op
drong te geiooven, dat het scheepje nooit
weer terecht zou komen. Tallooze keeren
onderzocht ik het gelaat van den kapitein
in de hoop er eenige aanmoediging door te
krygen, maar ik vond er geen. Daarentegen
was het duidelyk naar de blikken te oor-
deelen, die by nu en dan achter zich langs
het schip wierp, en na de gespannen uit
drukking, die zijne oogen nooit verliet,dat
hy even angstig was al3 ik zelf en daar
hy betor de krachten van het schip kende,
was hy dit met misschien nog meer reden.
Alleen de man aan het stuurrad - een
lange, magere persoon met zware wenk
brauwen en de grootste handen, die ik ooit
aan een menschelyk wezen heb gezien
scheen ongestoord. Ondanks het feit, dat
het leven van twintig menschen afhing van
zijne hanteering dier teere spaken, washy
zoo weinig verschrikt door den stryd der
elementen om hem heen, alsof hy te land
by den haard zyne pyp zat te rooken.
Ruim een half uur bleef ik, waar de
kapitein my bad gebracht, doornat van de
zeeén, die over het dek sloegen, terwyi ik
naar hare doffe slagen, als zy op het dek
beneden neerkwamen, luisterde en met eene
belangstelling, die byna pynigend werd, de
stroomen gadesloeg, die voor- en achter
waarts over de biug stroomden, iedereen
keer, als het schip slingerde. Toen al myn
moed verzamelende, want ik kan verzekeren,
dat dit noodig was, strompelde ik naar de
ladder en maakte my nog eens gereed om
wordt bericht, dat verscheiden oorlogssche
pen zich in de Dardanellen vereenigd hebben.
Dit eskader is naar den archipel uitgeloopen
om de Grieksche vloot slag te leveren. In
de Zwarte Zee zyn eenige torpedobooten
achtergebleven, om de Blokkade van de
Bulgaarsche kust te verzekeren.
De vier torpedobooten door Griekenland
een maand geleden in Engeland gekocht en
intusschen volledig bewapend, zyn gisteren
nacht te Salamis aangekomen.
Uit Cardiff is bericht ontvangen, dat
Grieksche torpedobooten voor Zea (een voor
haven van den Piraeus) het Engelsche
stoomschip Penpol, met een lading kolen,
op reis van Cardiff naar Warna,aangehouden
en naar den Piraeus gebracht hebben. De
lading is verklaard oorlogscontrabande te
zyn.
De Duitsche rykskanselier zal, naar men
kon verwachten, in persoon op de interpella
tie in den Landdag over den vleeschnood
antwoorden. Het gemeentebestuur München-
Gladbach heeft vergunning gekregen, tot
den 15den December wekeiyks 80 stuks
runderen uit Nederland aan te voeren. Tien
stuks daarvan zyn voor de stad Rheyd
bestemd. De gemeenteraad van Saarbrücken
heeft 10,000 mark toegestaan voor het aan
schaffen van Deensch vee.
Omtrent het vleeschoproer te Beriyn,
waarvan een telegram melding maakte,
wordt nader het volgende bericht. Sedert
eenige dagen was bekend gemaakt, dat ra
de groote markthallen aan den Wedding
in de noordelijke volkswyken van Beriyn
het uit Rusland ingevoerde vleesch gister
ochtend verkocht zou worden. Reeds voor
zessen hadden zich honderden vrouwen voor
de ingangen van de hal verzameld om het
eerst by het goedkoope vleescb te zyn en
deze menigte groeide nog voortdurend aan.
Zes slachters hadden zich bereid verklaard
den verkoop op zich te nemen, maar eer
gisteravond wilden zy plotseling niet meer.
Zy beweerden, dat de pryzen toch reed3 te
laag waren en dat de Russische wyze van
verdoelen der dieren alle winst voor ben
onmogelyk maakte.
Men had het publiek niet meer kunnen
waarschuwen en zoo liep gistermorgen, toen
de deuren geopend werden, de hal in een
oogenblik vol. Toen de weigering van de
slachters bekend werd, brak er een helsch
leven los. De vrouwen schreeuwden en
scholden, daardoor heen werd nog gefloten
en spoedig kwam het zelfs tot handtaste-
lykheden.
De worst en het vleesch, dat in de uit
stallingen van de slagers hing, werd op den
grond geworpen. Er was zelfs neiging om
te plunderen. De slachters stelde zich te weer
en het was hoog tyd toen de politie kwam,
wie het door kalmeerende woorden en ge
schikte maatregelen gelukte, aan het spek
takel een einde te maken. De hal moest
gesloten worden.
Ook in de andere markthallen kwam het
tot opgewonden tooneelen. Van de 128 sla-
naar beneden te gaan. Ik had het dek echter
nog niet bereikt en gelukkig hadden myne
handen de leuning nog niet losgelaten of
eene golf grooter dan ieder andere, die ik
tot nog toe gezien had, steeg tot de ver
schansing, sloeg over boord, nam eene sloep
weg en brak de stukken y'zer, waaraan ze
eene minuut geleden gehangen had, als
stukken yzerdraad. Was ik een oogenblik
vroeger naar beneden gegaan, dan was ik
ongetwyfeld over boord geslagen geworden.
Met een gevoel van diepe, ootmoedige dank
baarheid bleef ik waar ik was, en klemde
my vast aan de ladder tot lang, nadat de
zee door de spuigaten gegaan en verdwe
nen was. Toen daalde ik af en terwyl ik my
als te voren aan de leuningen vasthield, be
reikte ik in veiligheid den saloningang.
Binnen te wezen in die stille, warme
atmospheér, buiten den druk van den wind
was eene verlichting, die niet te vertellen
ia, ofschoon, waarop ik geleek met myne
haren, die door den wind in alle richtingen
waren gewaaid en met myne door en door
natte kleeren, meer is, dan ik zeggen kan.
Daar ik het raadzaam achtte zoo spoedig
mogelyk van kleeren te verwisselen, ging
ik naar myne eigen hut, maar voordat ik
er gekomen was, werd de deur van Fr&u-
lein Valerie's hut geopend en trad zy naar
buiten. Dat er iets byzonders was, zag ik
met een oogopslag.
