S
ZUID-HOLLANDSCHE EN ZEEDWSGHE EILANDEN
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
*21,
TIE
p- of
ytbank
1KBANK
Het Egyptische Monster.
at.
>artement Middel-
r Maatsch. tot Nut
at onder borgtocht
tot f 500.
jeschieden by den
ster
MIDDELHARNIS.
itsche
>JRDJFtJEOHT.
>elyk Kapitaal
estort f 200.000,—.
uit:
en a 96
_a ioo%
;rekt door den heer
i tfl MIDDELHARNIS.
P. N. SICKENGA.
HILIPSE.
ONZE EILANDEN
VOOR OB
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No, 48
Zaterdag 19 October 1912 19E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per advertentiën van 15 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlandscli Overzicht.
De dwaasheid speelt ook in het tragische
moord werk, dat in den Balkan staat te
beginnen, een groote rol. De Montenegrijnen
hebben daaraan behoeft nauwelijks ge
twijfeld in de jongste gevechten even
dapper gevochten als de Turken. Maar 't
is nu zeer de vraag, of hun gejuich over
de behaalde voordeelen wel evenredig is met
de beteekenis er van. De „Deutsche Tages-
ztg." krijgt tenminste uit Weenen het ont
nuchterend bericht, dat de strijd bü Skoetari
lang niet van zoo groote beteekenis is als
de Montenegrijnen doen voorkomen. De
„vestingwerken" zijn inderdaad niet anders
dan eenvoudige blokhuizen, en de vesting-
aanleg zelf stamt nog uit de middeleeuwen.
Al deze Turksche „vesting" werken worden
samen door slechts 1800 Turken verdedigd.
B\j Toezi moeten overigens, volgens dit be
richt, de Montenegrijnen buitengewoon
zware verliezen hebben geleden, die niet in
verhouding staan tot hun groote overwin
ningen.
Hier volgen nadere berichten over de
TurkBch-Montenegrijnsche gevechten, die,
het moet erkend, opnieuw meerendeels
gunstig voor de Montegrynen zynmaar de
mooiste komen ook weer uit bun eigen koker
of van bevrienden kant.
De „Stampa" (Turijn) verneemt uit Pod-
goritsaDe tweede Montenegrijnsche divisie
onder bevel van prins Danilo heeft, na een
verwoed gevecht, de lijn van versterkingen
en de heuvels van Psitschanits, Toezi en
Paltnia volledig bezet. De prins heeft 500
gevangenen gemaakt. Het gevecht duurde
2 uren. Alle versteikingen aan de zijde van
Skoetari zijn veroverd.
Ter toelichting kan het volgende strekken.
In een interview roet de „Neue Freie Presse"
heeft de Turksche majoor Sed ed Din, de
bevelhebber van het fort Detschits, die door
de Montenegrijnen is gevangengenomen,
gezegd, dat hy slechts over 400 man en vier
kanonnen, waarvan drie verouderd, beschikt
bad.
Uit Podgoritsa wordt naar Berlijn geseind
Tengevolge van de omsingeling, en inziende
dat verder bloedvergieten doelloos zou zyn,
daar men toch geen hulp uit Skoetari ver
wachten kon, hebben de Turken Toezi,
Wranje en Schipschtani na onderhandeling
met de Montenegrijnen overgegeven. Slechts
een Turksch fort wordt nog behouden. De
Montenegrijnen hebben veel gevangenen
gemaakt. Overste Woekotits, die een militai
re opleiding in Italië gekregen heeft, beeft de
grenzen by Plawa en Goessinje overschreden
en een schans met vier snelvuurkanonnen
veel geweren en schietvoorraad en drie
blokhuizen ingenomen. Het vervoer van
zwaargewonden naar Goessinje is begonneD.
Een aanval op Berane wordt voorbereid.
Het Westelijk leger is tot op 1500 meter
afstand van Tarabosch opgerukt. Wranja
wordt door de inwoners ontruimd.
'EtTILLETOlT,
19
Iemand sprak er en die persoon was eene
vrouw. Wetende, dat er geen andere van
hare sekse aan boord was, kwam mij dit,
meer dan ik kon zeggen, raadselachtig voor.
De stem was hard, eentonig, onwelluidend
en deed mijn oor vreemd aan.
Er was eene pauze, toen begon eene
andere, die ik dadelijk als de stem van
Pharos herkende.
Ik was niet van plan om het gesprek af
te luisteren, maar, waarom weet ik niet,
ik kon niet anders kiezen dan te luisteren.
„Kom," zeide Pharos in het Duitsch, „je
kunt niet tegenover mij ongehoorzaam zyn,
Houd myne hand zoo vast, open jo oogen
en zeg my wat je ziet!"
Er was eene stilte, die zoolang duurde,
dat ik tot vijftig zoude hebben kunnen
tellen.
Toen antwoordde de vrouw even langzaam
en eentoonig dan eerst:
„Ik zie eene zandvlakte, die zich in alle
rlchtiDgen behalve ééne, zoover als het oog
reikt, uitstrekt. Aan die zijde grenst ze aan
Uit Podgoritsa aan de „Lokal Anz.":
Zondag hebben onderhandelingen plaatsge
vonden over de overgave van Toezi. De
Turken verlangden vrijen aftocht voor de
geheele bezetting met wapenen naar Skoe-
tarie. De Montenegrijnen gingen daarop niet
in, maar boden de bezetting, die 5000 man
sterk is, aan, zich op Montenegrijnsche kosten
met Oostenryksche schepen van Antivari
naar Constantinopel te laten brengen.
Nu oen bericht uit Turksche bron
„Volgens de „AgenceOttomane" hebbende
Montenegrijnen het Turksche stadje Wranje
ten Z.W. van Toezi, in brand gestoken en
vele kinderen vermoord. De strijd om Toezi
en Wranje duurt voort. De TurksGbe hulp
troepen zyn in aantocht"
Het juiste uur van verzending van deze
elkaar tegensprekende berichten zou moeten
bekend zyn, alvorens er eenige stellige con
clusie uit'valt te trekken. Uit de verzekering
dat Turksche hulptroepen in aantocht zyn,
mag worden afgeleid, dat de gevechten in
die streek nog wel zullen hervat worden.
De Servische Regeering verspreidt een
proclamatie, waarin zy zegt, dat het Turk
sche leger heeft aangevallen. Dit is 't beste
bewys, dat Turkije geheel niet dacht aan
de uitvoering der hervormingen. Servie zal
zich weten te verdedigen.
De Turksche bladen melden, dat de Ser
viërs Zondag oen aanval deden In de buurt
van Schianitsa. Zy werden met aanmerke
lijke verliezen tenuggeslagen. Servischetroe-
pen zouden een twintigtal kilometers op
Turksch grondgebied in de streek van Gi-
beftse zijn binnengedrongen.
Het grensgevecht heeft den geheelen
dag aangehouden. De Turksche troepen 8000
in getal, openden het vuur tegen Ritsowats
en bezetten op Servisch grondgebied, langs
de grens, een linie van meer dan vier kilo
meter, die zich uitstrekte tot Gorgortogosch.
De Servische grensposten hielden dooreen
levendig geweervuur den opmarsch der
Turksche troepen tegen. De Serviërs verlo
ren 24 dooden en 4 gewonden. De Regee
ring heeft verklaard, dat zy zich tot een
verdedigende houding zal bepalen en eerst
dan aanvallend optreden, indien de inval
grootere afmetingen mocht aannemen.
Volgens „Havas", is den Franschen mini
ster-president ambtelijk de opening van de
vijandelijkheden van Turkye tegen Serviö
bekend gemaakt.
De „Politieka" (Belgrado) meldt, dat de
Turken de Serviërs Maandagmorgen vroeg
by Ristowats hebben overrompeld, doch dat
zy ten slotte zyn teruggeslagen. Het vechten
duurt evenwel voort.
Het Turksche antwoord.
In het antwo'ord aan de gezanten van
de mogendheden Zegt de Porte nog: „Indien
de pogingen tot verbetering van Europeescb
Turkye geen goeden uitslag hebben gehad,
dan is dit voornamelijk te wijten aan den
verwarden en onveiligen toestand, teweeg
gebracht door revolutionnairen van allerlei
slag, voortgekomen uit de haarden van
eene ry heuvelen. Ik zie eene verzameling
tenten en in ééne, die het dichtst bijstaat,
een man, die op zyn ziekbed krampachtig
ineenkrimpt."
„Is hy het? De man, dien Je kent?"
Er was eene nieuwe stilte en toen zy ant
woordde, was hare stem harder dan eerst.
„Hy is het."
„Wat zie je nu
„Ik ben in het donker en zie niets."
„Houd myne hand vast en wacht, je zult
dadelijk meer zien. Nu dat jeoogenaan de
duisternis gewend zyn, beschrijf my de
plaats, waarop je staat."
Er was weer een oogenblik van stilte.
Daarop begon zy weer.
„Ik ben in eene donkere, sombere spelonk.
Het gewelf wordt door zware pilaren on
dersteund en zij zyn in een styl uitgehou
wen, die ik nooit te voren gezien had.
Bovenaan en op de wanden zie ik schilde
ringen en op eene steenen plaat - een
dooden man."
Nog eens was er eene lange stilte, tot
ik begon te denken, dat ik het volgende
antwoord moest gemist hebben en dat dit
zonderliDge vragen geëindigd was.
Daarop begon Pharos weer,
„Leg je hand in de mijne en kyk nog
eens."
Dezen koer was het antwoord zelfa nog
meer verbijsterend.
opruiing, waarvan de waarachtige bedoelin
gen geen twijfel laten". De nota drukt den
wensch uit, dat de pogingen van de mogend
heden, om het gevaar voor botsingen te-
vermijden, waarvan groote rampen het ge
volg zouden kunnen zyn, met welslagen
worden bekroond. De Porte is overtuigd,
het hare te hebben gedaan om de taak der
mogendheden in het belang der menscfaelijk-
heid te vergemakkelijken. Zy verklaart te
hebben besloten, de goedkeuring van het
Parlement en de bekrachtiging des sultans
van de wet van 1880 te trachten te verkrij
gen. De overheid zal met nauwgezetheid op
le toepassing van de wet het oog houden.
Alles te laat. Met beloften is de oorlog niet
meer tegen te houden.
Zondagavond zyn te Sofia de laatste
voorbereidende oorlogsmaatregelen geno
men. De leerlingen der scholen zijn uitge-
noodigd om pluksel en zwachtels te vervaar
digen de trams stellen hun ontvangsten
ter beschikking van het Roode Kruis. Vrou
wen zijn in dieDst genomen, om de brand
weerlieden en de wegwerkers te vervangen.
De Bulgaarsche Regeering maakt ten be
hoeve van de Europeesche mogendheden
en van de publieke opinie een algemeen
historisch overzicht gereed van de betrekking
tusschen Turkije en Bulgarije, waaruit de
onmogelijkheid moet blijken om tot eenige
overeenstemming te komen, en waarin de
redenen worden uiteengezet, die de Regee
ring hebben geleid haar politiek volkomen
te wijzigen.
Men beweert te Sofia, dat de Tucken het
Bulgaarsche consultaat te Monastir hebben
geplunderd
De offleieuse „Samoeprawa" somt een
reeks moorden op, aan Serviörs in Oud-Ser-
vis door Turken begaan. Het blad noemt
de namen der vreeselyk verminkten op en
zegt dan„Het beschaafde Europa heeft
weer eens gelegenheid om met de heele
christenheid den smaad te vernemeD,inde
20ste eeuw der menschely kheid aangedaan."
Kapitein Stewa Pitrowitsch is Vrijdag in
een cel van de citadel te Belgrado dood
gevonden. Naast hem lag een Browning
revolver. Pitrowitsch werd den dag tevoren,
onder de beschuldiging voor het Turksche
gezantschap gespionneerd te hebben, aange
houden. De vestingcommandant liet meedee-
len, dat Pitrowitsch zelfmoord gepleegd had.
Zyn familie loochende dit en verlangde een
onderzoek. Het bleek, dat Pitrowitsch door
Servische officieren was doodgeschoten. Van
zijn vermogen in papier, dat hij bij zich
droeg, is een gedeelte verdwenen.
Griekenland, eischt dat Turkye de aan
gehouden Grieksche koopvaardijschepen los
laat en de eigenaars schadeloos stelt. Het
antwoord wordt binnen 24 uur verwacht.
De nota der Balkanstaten, die de Griek
sche Regeering Zondagavond aan den Turk-
schen gezant te Athene overhandigd heeft,
werd door den gezant drie uur later terug
gezonden, met de boodschap dat bij zijn
„Ik zie den dood," zeide de stem. „Dood
overal. Nacht en dag zie ik hem en de
wereld is vol weegeklaag."
„Het is goedik ben tevreden," zeidé
Pharos. „Leg je nu neer en ga slapen. Over
een uur zul je ontwaken en je niets meer
herinneren van wat je my geopenbaard
hebt."
Daar ik geene beteekenis aan datgeen, wat
ik gehoord had, kon hechten, stond ik van
de plaats, waar ik gezeten had, op en begon
het dek op en neer te loopen. De herinnering
aan het gesprek, dat ik afgeluisterd had,
ergerde mij buiten mate. Had ik een ander
kijkje op de duivelsche streken van Pharos
mogen hebben of wat beteekende het dan?
Ik dacht hier nog aan, toen ik een stap
achter my hoorde, en my omkeerende, zag
ik den man zelf my naderen. In het sche
merlicht van het dek was zyn voorkomen
niet innemend, maar toen ik hem naderde,
zag ik, dat hij in de beste stemming was
ja, zelfs opgeruimder, dan ik hem ooit had
gezien.
„Ik heb naar u gezocht, mynheer For
rester," zeide hy. „Het is heerlijk op dek
en ik ben juist in de stemming voor een
praatje."
Ik wilde hem byna zeggen, |dat ik er niet
zoo op gesteld was, maar vóór dat ik hem
kon antwoorden, had hij mijn gedachte
geraden.
Regeering den inhoud van zoo'n nota Diet
kon mededeelen. Hierop liet de Grieksche
minister van Buitenlandsche Zaken de nota
nogmaals aan den gezant overhandigen met
de opmerking dat een vertegenwoordiger
niet het recht had de doorzending van een
nota te weigeren. Dientengevolge wordt de
terugroeping van den Turkschen gezant
spoedig verwacht.
De Kretensische afgevaardigden zyn in
de Kamer toegelaten. Men begroette hen
met gejuich. Yenizelos zei: „De Regeering
heeft aan den eenparigen wensch van de
Kretensische Nationale Vergadering gehoor-
gegeven en formeel verklaard, dat er voor
taan slechts één Kamer zal zyn voor Grie
kenland en Kreta". Hy noodigde de Kreten
sische afgevaardigden uit, om op Kreta
nieuwe verkiezingen uit te schrijven, volgens
de Grieksche grondwet. Niettegenstaande
het verlangen om den vrede te bewaren,
sluit Griekenland, moreel en materieel sterk,
zich aan by het optreden der vereenigde
Balkanstaten. Griekenland zal allen gevaren
het hoofd bieden en is zeker van de over
winning.
Reeds dit Kretenser incident zou voor
Turkye een casus belli zijn. 't Was overigens
overbodig.
De buitenlandsche bladen gaan voort met
berichten over oorlogstoerustingen van Rus
land openbaar te maken. Het Peterburgsche
telegraafagentschap verklaart al deigelijke
berichten geheel ongegrond. De maatregelen
in verband met de proefmobilisatie zijn reeds
8 October ongedaan gemaakt. Alle afdeelin-
gen zyn op vredessterkle teruggebracht en
naar bun gewone standplaatsen gezonden.
In politieke kringen te Weeuen is men
volgens de „N. Fr. Presse" van meening,
dat de bezetting van Bjelopouje voorloopig
geen invloed zal hebben op de houdiDg van
Oostenryk-Hongariie. Nowi Bazar is Turksch
gebied en Turkye heeft te zorgen, dat het
dit behoudt. Zelfs wanneer tengevolge van
de zwakke bezetting door de Turken de
Montenegrynen nog dieper in het sandschak
dringen en zelfs de Serviërs hen zouden
volgen, dan was het nog geen reden voor
de monarchie om in te grypeo. Eerst na
afloop van den oorlog zal Oostenrijk er voor
moeten zorgen, dat de weg naar bet Zuiden
niet afgesneden wordt.
De bladen melden, dat de Donauvloot
Boedapest heeft verlaten. Twee legercorpsen
zyn nu geheel gemobiliseerd.
Te Parijs is de laatste hoop op vrede
verdwenen. De „Débats" schrijft: „De gis
teren aan Turkye overhandigde nota der
Balkanstaten is een program, welks min
of meer volledige uitvoering slechts door
geweld van wapenen kan worden bereikt.
De bondgenooten zelf rekenen nog slechts
op geweld, om het program te doen accep
teeren. Elke beraadslaging daarover is van
tevoren tot mislukking veroordeeld; de
diplomaten kunnen nog eenige ritueele
formaliteiten vervullen en papieren wisselen.
„U hebt iets op uw hart," zeide hij. „Ik
vrees, dat u niet zoo verheugd zyt met myne
gastvrijheid, als ik kan wenschen. Wat
hapert er aan Kan ik u met iets helpen?"
„Met niets, dank u," antwoordde ik een
weinig styf. Ik heb wat hoofdpijn en ben
niet zeer gestemd voor een gesprek op dezen
avond."
Ofschoon de verontschuldiging, die ik
maakte, werkelijk waar was, vertelde ik
hem niet, dat ik de hoofdpijn alleen gevoeld
had, sinds ik zyn gesprek van eenige mi
nuten geleden had afgeluisterd.
„Ge moet my u laten genezen," ant
woordde hy. „Ik ben ydel genoeg om mij
zeiven te vleien, dat ik eenige kennis van
medicijnen heb."
Ik begon my af te vragen, of er wel iets
was, wat hy niet kende. Tegelpkertyd
wantrouwde ik hem zoozeer, dat ik geen
verlangen had hem zijne kunst op my te
laten beproeven. Dus bedankte ik hem, maar
wees zyne diensten af onder voorwendsel,
dat mijne ongesteldheid te onbeduidend
was om er zoo'n drukte voor te maken.
„Zooals u wilt," antwoordde hij onver
schillig. Als gij niet genezen wilt wor
den, moet u natuurlijk blijven pijn hebben."
Zoo sprekende, veranderde hij van onder
werp en Jruim een half uur dwaalden wy
in het gebied der kunst, en bespraken de
methoden der vroegere en tegenwoordige
Zij zyn veel te laat opgetreden om nog de
botsing te voorkomen, aangenomen dat zij
werkelijk allen door den geest van verzoe
ning bezield waren." De nota zelf acht het
blad reeds een oorlogsverklaring, want de
eisch van onmiddellijke demobilisatie be
wijst duidelijk genoeg, dat de Balkanstaten
nog slechts het oogenblik afwachten, waarop
de opmarsch van het leger voltooid is, om
zich op Turkye te werpen. Een oorlogsver
klaring is daarom niet meer noodig, en men
kan vanaf dit oogenblik den oorlog op heel
het Balbanschiereiland als verklaard be
schouwen. Zal men hem plaatselijk kunnen
inperken? vraagt de „Débats".
De „Temps" geeft het antwoord der Bal
kanstaten aan de groote mogendheden aldus
weer: „Wij danken u voor uw goede be
doeling, maar zijn in een toestand, die het
ons tot plicht maakt de Porte onmiddellijk
aan te manen, haar hervormingsplannen in
Macedonia nauwkeurig te omschrijven. De
uren zyn voorbij, waarin wij den grooten
mogendhedendezorg konden toevertrouwen,
de Balkanzaken ter hand te nemen. Wij
zullen het voortaan zelf doen, en wel alleen,
in oorlog of in vrede". De „Temps" voegt
hier by: „Dat noemt men heden vanaf het
Europeesch standpunt de Oostersche quaes-
lie tot den Balkan beperken. „Plaatselijk
beperkt" is deze questie ongetwijfeld. Is zy
het echter dóór Europa of tégen Europa?
Zullen de groote mogendheden morgen het
recht van haar ingrijpen kunnen hernemen,
dat heden volgens haar eigen bekentenis
aan haar handen is ontglipt? Zeer stout
moedig ware degene, die daarvoor wilde
instaan". Het blad maakt er zich verder
kwaad om, dat het radicale party congres
te Tours in zyn party verklaring de volgende
zinsnede plaatst„Het lot van Frankrijk,
de grootte en welvaart van ons land, han
gen vooral van de handhaving van den
vrede af." De „Temps" zegt nu: „Dechris
telijke of Mohammedaansche volkeren van
de Balkanstaten maken zich gereed om te
bewijzen, dat het lot van een klein of een
groot land ook van den oorlog kan afhan
gen en niet aan de handhaving van den
vrede isonderworpen.Frankrykzou gelukkig
kunnen bewijzen, dat de onwaardige phra-
sen van eenige politici niet zyn moreele
kracht ziek hebben gemaakt, als zyn plicht
het tot verdediging zijner grenzen zou roe
pen!" Echter wil het blad met deze verge
lijking niet beweren, dat Bulgaren, Serviërs
en Grieken ter verdediging van hun grenzen
tegen Turkye optrekken, noch dat iemand
er thans aan denkt, Frankryks grenzen aan
te vallen.
De „Frankf. Ztg." laat zich uit Petersburg
seinen :A1 is de Regeering gelukkigvolmaakt
vredelievend, en treedt zij op tegen het
woeste gehuil der nationalistische bladen
men kan zich niet verhelen, dat velen den
toestand zeer ernstig vinden. Er is in hof
kringen, die volgens traditie in het ver
borgen intrigeeren en daardoor des te
moeilijker zyn te observeeren en tebestry-
schilders. Ik was verbaasd over den omvang
en de diepte zijner kennis van dit als van
elk ander onderwerp. Zijn smaak, bemerkte
ik, was die Yan een cosmopoliet, maar
indien hij eenige voorbeur had, dan was
bet die voor de Toskaansche School. Wy
streden nog te zamen over dit punt, toen
eene donkere gestalte van de kampanje
langs het dek naar ons toekwam,Toen ik
zag, dat het Fraulein Valerie was, stond ik
van myn stoel op.
„Wat een warme avond, mynheer For
rester 1" zeide zij, toen zij op ons afkwam.
„Er is zeker onweer in de lucht en als
ik my niet vergis, zullen wy vóór morgen
storm hebben."
„Ik denk, dat het meer dan waarschijnlijk
is," antwoordde ik. „Het is buitengewoon
benauwd beneden."
„Het is byna ondragelijk," antwoordde
zy, toen zy den stoel, dien ik haar aanbood,
nam. „Toch moet ik in myne hut in slaap
gevallen zy'D, want ik kan my niet herin
neren, wat ik sinds het diner heb gedaan."
Weer denkende aan het gesprek, dat ik
had afgeluisterd en dat was besloten met
het bevel: „Over een uur zul jejontwaken
en zul je je niets meer herinneren van wat
je mij openbaardet," keek ik Pharos aan,
maar zijn gelaat zeide mij niets.
„Ik vrees, dat je niet geheel je zelf bent,
mijne lieve," zeide de laatste vriendelijk,
