2ÜID-H0LLINDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN
DIJK.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD,
Zaterdag 30 Maart 1912 19E Jaargang
LANDSCH
«DIET.
Ik alkmaar.
ederen, enz.
isSsiIiiinliiliiSi
Het Huis Altenbrak,
ONZE EILANDEN
VOOR OE
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
l'rijs per kwartaalf 0,51)
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 19
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv irtentién van 15 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,*1Ö
Groote letters naar plaatsruimte.
Telefoon 73.
RIAPPEN:
ENKHUIZEN,
Westerstraat 6.
's-GRAYENHAGE,
molenstraat 45.
ROTTERDAM,
Leuvehaven 107.
illloeii Gulden
en volgestort.
AP verleent Cre-
in deposito, belast
en verkoop van
sluit beleeningen
brricht verder alle
het
te 3 o/o.
icember 1911.
f 6.126.781.54
- 1.621.949.71V2
- 227.537.92
T, J.F.MOENS,
is. Directeur.
Middelharnis en
koogh
(ARNIS.
Iljllfllfllflljllil
JBuiteiilaudseli Overzicht.
Uit Londen wordt gemeld, dat de samen-
spreking van mijneigenaars en vertegen
woordigers der mijnwerkers aan bet minis
terie van Buitenlandsche zaken Maandag
niet langer dan vijf minuten geduurd beeft.
De Scbotsclie mijnwerkers yroegen 5 sh.
9 d. voor de mannen, 3 sh. voor de jongens,
waarop de groote meerderheid der mijn
eigenaars heenging met de opmerkingWe
hebben er nu genoeg van. Later heeft de
leider der Schotacho mijnwerkers in een
interview verklaard, dat de bovenvermelde
standaardloonen steeds verlangd waren en
hij ontkende, dat een hernieuwd stellen van
den eisch bet afbreken had veroorzaakt.
In liet overvolle Lagerhuis werd intus-
schen de beraadslaging over het wetsont
werp betreffende de kolenmijnen hervat.
Onmiddellijk nadat daarmee een begin ge
maakt was, keerde Asquith van de conferen
tie terug. Toen hy de mislukking van de
pogingen der regeering, om de werkgevers
en werknemers in het kolenbedrijf samen
te brengen, aan het Lagerhuis mededeelde,
bleek bij zeer neerslachtig en aangedaan te
zün. Hij sprak op zoo zachten toon, dat
hij S01113 nauwelijks hoorbaar was. Wat ook
de uitslag mag zijn, zoo sprak hij, van de
thans gevoerde onderhandelingen, blijft het
toch hoogst noodzakelijk, dat de wet zonder
uitstel aangenomen wordt.
Verder herhaalde hij, dat de regeeriug
vastbesloten was, geen cijfers in het wets
ontwerp op te nemen, maar gaf teveDszyn
innig leedwezen te kennen, dat de partijen
het niet eens waren geworden over een
minimum loon van 5 sh. voor dagwerkers.
Hij had voorstellen gedaan, aannemelijk
voorbelde partijen, en badzegewaarschuwd,
dat wanneer de onderhandelingen te elfder
ure nog mochten mislukken en een aanne
melijke schikking mocht afstuiten op een
kwestie van zulk een betrekkelijk geringe
beteekenis, het land van haar rekenschap
zoude vorderen.
Spr. besloot, dat de regeering alles gedaan
had, wat zij kon enden weg der wetgeving
eerst op het laatste oogenblik betreden had.
Zij had alle middelen van overreding, ar
gumenteering ec onderhandeling uitgeput
en drong er krachtig bij het Huis op aan,
het ontwerp aan te nemen, als de beste
oplossing van een zich onverwachts voor
doende moeilijkheid. Indien na het tot stand
komen van de wet de stilstand in het bedrijf
zou voortduren, zou dit een zware verant
woordelijkheid laden op hendie aanspra
kelijk mochten zijn.
Maandagavond wees de Pall Mall Gazette
er op, dat er verdeeldheden in het kabinet
heeten te bestaa^.Lloyd George en Buxton
zouden den eisch der mijnwerkers, om de
minimumloonen in het regeeringsontwerp
op te nemen, steunen, doch de meerderheid
van het kabinet is daar volstrekt tegen.
PEXTILLETOIT.
De baron verbleekte en spande zich blijk
baar in om zich te beheerscben. Hij keek
schuw naar zijn vrouw, die daar trotsch en
styf neerzat enzeide met moeite: Ge neemt
me niet kwalijk, Rogalla,alsik me verwijder.
Ik gevoel me een beetje onwel. In mijn
kamer is het koeler dan hier, daar zal het
wel spoedig weer beter zijn.
- Wil ik meegaan, vader vroeg Gerda
bezorgd?
- Neen kind, blijf maar bij je moeder.
Ik kom alleen wel terecht.
Met de hand streek hij over de bruine
lokken van zijne dochter en verliet de zaal.
Gerda keek hem medelijdend na. Wat
scheelde haar vader? Zoo vervallen, zoo
gebrekkig als heden, had zij hem nog nooit
te voren gezien.
Rogalla stond van tafel op en zeiGerda,
kom eens mee in den tuin, ik moet eens
met je spreken. Juffrouw Harder, wees
zoo goed de koffie op de voranda te laten
brengen.
- Zebr go d, mevrouw.
In zyn katner gekomen, zonk Willy Von
Het blad dringt er op aan een coalitiekabinet
van liberalen en unionisten te vormen om
het land van de socialistische kolencrisis te
redden. De troebele vooruitzichten veront
rusten de politieke kringen zeer.
De strijd tuaschen Italië en Turkije is een
nieuwe phase ingetreden. Niet, dat op het
terrein van den oorlog zelf groote verande
ringen hebben plaatsgegrepen, doch de on
derhandelingen over de vrede of betergezegd,
de formuleering van de voorwaarden, waarop
vrede zou kunnen gesloten worden, is begon
nen.
Eenigen tijd geleden is, op initiatief van
Rusland, meenen wij, door de mogendheden
aan beide partijen gevraagd wat de voor
waarden zouden zijn waarop zij vrede
zouden willen sluiten en het antwoord van
Italië rechtvaardigt het schrijven van een
overzicht van deze zaak.
Wie het antwoord van den Italiaanschen
minister van buitenlandsche zaken leest, zal
zeker niet de overtuiging krijgen, dat de
vrede aanstaande is. Italië blijft bij zijn
annexatie. In geen enkel opzicht wil het de
souvereiniteitsrechten van Turkije erkennen.
Het verlangt volkomen de opperheerschappij
van Tripolis. In dat opzicht gaat bet verder
dan ooit Engeland en Frankrykin betrekking
tot Egypte en Tunis zijn gegaan. Nooit heeft
de Porte behoeven te erkennen, dat Egypte
Engelsch, dat Tunis Fransch bezit is gewor
den.
Wanneer Italië denzclfden weg had willen
gaan en zijn inlijvingsbesluit niet had afge
kondigd zou daardoor het verloop der onder
handelingen heel wat gemakkelijker zijn
geworden. Italië kon het trouwens ook wel
laten zulke hooge eischen te stellen. Een half
jaar duurt nu de strijd tusschen beide landen,
en veel meer dan de kleinst denbare kust
strook heeft het nog niet weten te bezetten.
Slechts meteen leger van een 120,000man,
en een aanzienlijke vloot kan het de kust
plaatsen uit de handen der Turken houden.
Telkens weer als het Italiaansche leger zich
verderaf waagt, wordt het door de ongere
gelde troepen, waarover Turkije beschikt,
teruggeslagen. Daarbij komt nog, dat zelfs,
al zou de Turkscbe regeering den vrede ook
al willen, dit haar ten eerste onmogelijk zou
worden gemaakt en ten tweede Italië aan
zoo'n vrede betrekkelijk weinig zou hebben.
Wanneer Turkije dan vrede zou willen
sluiten, dan zou daarbij do haat, die in het
algemeen de Arabieren en andere Mohamme
danen tegen de vreemdelingen koesteren,
niet alleen aanwakkeren, maar het Turksche
rijk evenzeer te vreezen hebben, dat op heel
veel plaatsen men het Turksche gezag zou
trachten te verdrijven.
Ook Italië zou aan een vrede met Turkije
weinig hebben, omdat de tegenstand in
Tripolis hoofdzakelijk komt van den kant
der Arabieren. Dat heeft Italië altijd verkeerd
ingezien. Toen het zijn anexatie-besluit
nam, heeft het gemeend, dat de bevolking
in Tripolis hoe eerder hoe liever van het
Turkscbe juk zou willen worden ontslagen.
JN
Afambrak in den armstoel voor zijn schrijf
tafel neer en verborg het gelaat in zijn
/erraagerde handen. Langen tyd zat hy zoo,
zonder zich te verroeren. Nu en dan beefde
hy over het geheele lichaam en liet hy een
kermend geluid hooren, alsof hij door diepe
smart gekweld werd.
In dezen vervallen man had zeker geen
van zyn vroegere vrienden den vroolyken
officier van woleer herkend, tien jaren ge
leden nog de trots van het garderegiment
kurassiers. Vijftig jaar oud, was Willy Von
Altenbrak een grijsaard met versleten
lichaam en door angst gekwelde ziel.
Niet zonder inspanning stond hy van zyn
zetel op, richtte de oogen angstig naar het
portret zijner moeder aan den muur boven
de schrijftafel en fluisterde: De schaduwen
treden op ale levende wezenB.
Te laat te laat het kan niet meer
goed goedgemaakt worden, wat ik misdaan
heb te laat
Hy zonk weer op zijn stoel neer en be
dekte het gelaat met de handen. Plotseling
schrikte hy ophy voelde een hand op zyn
schouder leggen. Zyn vrouw stond voor
hem. Schuw, byna bevreesd blikte hy in
haar groote, somber op hem neerziende
oogen.
Wat wil je, Rogalla?
Ik wil je waarschuwen, antwoordde
zij scherp. Ge geeft je te veel over aan de
Maar meer nog dan het betrekkelijk gering
aantal der Turksche troepen, zyn het de
Arabieren geweest, die Tripolis met hand
en tand tegen de Italianen hebben verde
digd. Het is dan ook begrijpelijk, dat Turkije
geantwoord heeft op deze voorwaarden
zelfs niet te willen onderhandelen, te meer
waar de oorlog aan het Turksche rijk be
trekkelijk weinig kost. Italië heeft waar
schijnlijk zelf ook begrepen, dat op den
grondslag van deze voorwaarden, nooit tot
eenig overleg zou worden gekomen. Het
heeft de mogendheden dan ook laten weten,
dat hot eventueel voorstellen van die zijden
gaarne zou onderzoeken. Of de mogendheden
daartoe zullen overgaan?
De octobrist en voormalige president van
de Ryksdoema Goetjkof, heeft in deRyks-
doema een rede gehouden, die grooten
indruk gemaakt heeft. Goetsjkof besprak
uitvoerig de geheimzinnige zaak-Raspotin.
Deze Raspoetin is een Russische boer, wiens
buitengewone invloed sedert geruimen tyd
in de hoogste politieke kringen als een alles
overheerschende ten zeerste geducht wordt,
Goetsjkof wees er in zijn rede op, hoe de
Russische kerk en het geheele rijk gevaar
loopt, wannoer lieden van het slag van de
zen Raspoetin, in de allerhoogste kringen
de oud president doelde hiermede op 't
Hof zooveel te zeggen krijgt, dat er de
benoeming of de val van hooge ambtenaren
van afhangt.
Vervolgens wendde Goetsjkof zich tot den
in de vergadering aanwezigen opperprocu
rator der Heilige Synode, voor wien dit
optreden blijkbaar uiterst pijnlijk was, met
de woorden: En nu vraag ik u, mijnheer
de opperprocureur der Heilige Synode, waar
waart gij al dien tijd ?Gy waart druk bezig
met uw tegenstanders en zag het gevaar
dat dreigde geheel en al voorbij. Over de
jaren 1911 en 1912, zal de geschiedschrij
ver van Rusland moeten boekenIn dezen
tyd zonk de Russische kerk onder leiding
van den opper-procurator Wladimir Karlo
witsj von Sabler in een nimmer gekende
vernedering terug. Dat het geheele Russi
sche volk wele, dat deze leider der Russi
sche kerk in dezen moeielijken tyd zijn plicht
niet gedaan heeft."
Op deze, op hartstochtelijken toon geuite
woorden, volgde stormachtige by val van't
centrum en van de geheele oppositie. De
rechterzijde floot. Met een van ontroering
bevende stem verzekerde von Sabler, dat
Goetsjkof's woorden hem niet deerden, doch
alleen de kerk beleedigden. Hy wist wat
zijn plicht was tegenover den Tsaar en het
volk.
Wat de nieuwe Ohineesche regeering in
de eerste plaaats noodig heeft, is geld.
Van de groote leeniDg, die in uitzicht ge
steld -werd door een bankgroep, welke in
hoofdzaak Duitsche Engelsche, Fransche en
Amerikaansche belangen vertegenwoordig
de, zal echter vooreerst wel niet veel komen,
als de Cbineesche regeering tenminste niet
indrukken van het oogenblik, ge kunt je
niet meer beheerschen. Waarom deed de
naam van dien man jezoo ontstellen Wat
nadeel kan het verledene je nog doen Hebt
ge me niet gezegd, dat de papieren, die ge
van je broer ontvingt, vernietigd zyn Of
is dat niet waar? best.an die nog?
Willy Von Altenbrak beefde onder den
somber dreigenden blik van zyn vrouw.
Hij maakte een afwerend gebaar met zijn
hand. Neen, neen, die zijn reeds lang ver
brand.
Wees dan geen lafaard en beheerscb je.
Met trotsch opgericht hoofd verliet de
barones de kamer, terwyl Willy in snikken
uitbarstte. Hy had gelogen. De papieren,
hem door zijn broeder overhandigd en het
boek, dat Tirscnner van den gewetenloozen
ambtenar te Frati had gekocht, waren niet
vernietigd. Om het bezit van die bewijzen
had hy zyn eer en de rust van zjjn geweten
opgeofferd, en toch ontbrak hem de kracht
om zijn misdaad te voltooien, door het
vernietigen der bewyzen. Hij dacht, dat zijn
euveldaad misschien nog kon goed gemaakt
worden in een niet ver meer verwijderden
tyd, als hy niet meer in het land der leven
den zou zyn. Aan deze gedachte klemde
hy zich in zyn gewetensangst vast, deze
gedachte hield hem staande in zyn strijd
tegen den boozen geest der wanhoop. Hij
was zwak van karakter, hij was lafhartig—
verkiest af te zien van de leening van 1
millioen pond sterling, welke zy met een
zelfstandig syndicaat sloot, dat naar aan
de „Daily Telegraph" werd gemeld, hoofd
zakelijk steunt op een welbekend Londensch
huis, dat in het Verre Oosten groote belangen
heeft.
Vertegenwoordigers te PekiDg van de fi
nanciers der naties, die de grooote groep
vormen hebben nu vergaderd om over het
gebeurde te spreken. Zij besloten een deputa
tie te zenden naar Joeansjikai, om te protes
teeren tegen de handelwijze van Tangsjaoji
en om den president mede te deelen, dat
de groep der mogendheden bereid is China
financieelen bijstand te verleeneu, maar dat
China dan waarborgen zal moeten geven,
dat het te goeder trouw is.
In de jongste bijeenkomst van het cen
traal bestuur der Dnitsche nationaal-liberale
party, Zondag te Berlijn, heeft de linker
vleugel, die door Bassermann wordt aange
voerd een nederlaag geleden, die niet zonder
beteekenis is. Wel werd Bassermann weer
tot voorzitter gekozen niet minder dan
30 blanco-briefjes kwamen echter in
doch een resolutie waartegen Bassermann
had gesproken, en die ten doel had de naar
den zin der rechtsche elementen al te sterk
naar linksche dringende Jong-liberalen wat
steviger aan banden te leggen, werd met
63 tegen 43 stemmen aangenomen.
De nederlaag van de richting Bassermann
heeft in de rechtsche en linksche pers zoowel
als in de eigen partij-organen tot heel wat
commentaar aanleiding gegeven. Het Cen
trum-orgaan de Cöln. Volksztg. noemt haar
eeD verblijdende „ruk naar rechts" en hoopt
dat de a.s. partydag het bestuursbesluit
zal sanctioneeren, omdat er dan toch nog
kans zal zyn op een positieve arbeidsmeer-
derheid in het parlement. Doet de party dag
dit niet, dan is, meent de K. V. de breuk
in de nationaal-liberale partij niet meer te
helen.
De conservatieve pers neemt ook met
groote verheugenis kennis vanBassermann's
nederlaag en ziet er een „Gesundung" der
nationaal-liberale party in, waardoor deze
welhaast weer als van ouds met de conser
vatieven samen zal kunnen werken.
Ook de rechte-vleugel der nationaal-liberale
partij betuigd zijn ingenomenheidde
„Reinisch Westfaiische Ztg.", 't orgaan der
groot-industrieelen spreekt eveneens van een
„Gesundung" der party.
Daarentegen zijn de nationaal-liberalen
in Baden, waar Oud- en Jong-liberalen den
laatsten tyd zeer eensgezind samenwerken,
alles behalve tevreden. Hun orgaan, de Lan
deszeitung meent, dat de gevallen beslissing
op niet veel anders neerkomt dan op het
uitdrijven der Jong-liberalen uit de partij en
noemt dit een politiek van „zelf-ontvlee-
sching"; met de jong-liberalen, schrijft dit
orgaan, is er een frisch en daadkrachtig ele
ment in het stagneerend leven der party
gekomen, waardoor een groot deel van de
BadeDscbe bevolking, met name de raidden
dat wist hij zelf zeer goedmaar hij was
geen gevoellooze schurk, hij kon dien laat
sten stap niet doen, hy hoopte nog altijd,
dat het toeval hem te hulp zou komen om
het gepleegde onrecht te kunnen herstellen.
VEERTIENDE HOOFDSTUK.
Eduard Montelli was spoedig op zijn gemak
in zyn nieuwe betrekking. De eigenaar der
fabriek was zeer tevreden over den jonkman
en had daarom met Eduard een overeen
komst voor langeren tijd gesloten. Deze
had een kieine villa met schaduwrijken tuin
niet ver van de |fabriek gehuurd en ver
wachtte binDen korten tyd zyn moederen
zijn zuster bij zich. Hy schreef:
„Het huis, dat ik gehuurd heb, zal u aan
ons verblijf in Friedxichshagen herinneren,
waar ik mijn jeugd heb doorgebracht en
waarvan u zooveel hield. Toon wij in het
huis van oom Tiedemann, drie trappen hoog
woonden, omringd door al die hooge huizen,
hebt u er ons tenminste dikwijls aan her
innerd. Oom Tiedemann had het beneden
in zijn slagerswinkel nog slechter, dat is
waar, doch hy is een geboren Berlyner, het
stof en de hitte in de straten hinderden
hem niet. Het was myn grootste wensch
u en Greta buiten de stad een vriendelijke
woning te kunnen verschaffen, waar men
zich aan de vrije natuur verkwikken kan.
stand, die reeds in 't links-liberale leger be
gonnen af te trekken, voor de party behouden
bleef.
De Köln. Ztg. het nationaal-liberaleboofd-
orgaan, zoekt de beteekeDis der gevallen
beslissing te verkleinen, door er op te wyzen,
dat in het Centraal-bestuur de rechtervleugel
een sterker positie inneemt dan dezen naar
getalsterkte in de party toekomt en dat dus
de mogelijkheid niet uitgesloten is, dat op den
a.s partydag binnen zes weken moet deze
bijeenkomen de beslissing anders valt
dan men na het gebeurde in het Centraal-
bestuur zou verwachten en dat dus op de
oorlogsverklaring geen uitbreken van den
oorlog volgt.
Er is de laatste dagen in de Duitsche pers
van allerlei richting heel wat geschreven
over Von Bethmann-Hollweg's positiedeze
zou meer dan wankel staan, zelfs zou hy
reeds zyn ontslagaanvrage by den keizer
hebben ingediend en als zyn opvolger heette
reeds aangewezen den minister van marine,
v. Tirpitz, die zich vooral den laatsten tyd
bijzonder in de keizerlijke vriendschap mocht
verheugen. Als oorzaken van de ongenade,
waarin de rijkskanselier by „Allerhochste
Stelle1 gevallen zou zijn, werden o.a genoemd
de teleurstelling van den keizer over de uit
werking van het „offer" derLiebesgabe [de
bevoorrechting der agrararische eigenbran-
derijen] op het patriottisch altaar, en een
verschil van opvatting ten opzichte van
Churchill's jongsterede: Von Bethmannzou
er een bruikbare basis voor verdere onder
handelingen, de keizer en v. Tripitz zouden
er een uitdaging aan Duitschland's adres in
hebben gezien.
Twee officieuse démenti'B tegelijk komen
thans, hoewel wat laat, al deze geruchten
over de ongenade waarin v. Benthmann by
zfc'n keizerlijken heer zou zyn gevallen en
over het in Duitscbland althans logisch
gevolg daarvan zijn verdwijning voor goed
van het politieke tooneel, alle waarde ont
zeggen.
Het eene wordt gegeven door de Nordd.
Allgem. Ztg., de erkend officieuze spreekbuis
der regeering, welk blad gisteren schreef:
„In verschillende persorganen wordt ver
teld, dat de rijkskanselier den 19den van
deze maand zyn ontslagaanvrage heeft
ingediend. In een provinciaal blad was daar
nog aan toegevoegd, dat de rykskanselier
na een onderhoud met den keizer zijn ver
zoek om ontslag zelf geschreven en verze
geld had en „door den huis-minister laten
overbrengen." Er zijn politici, welke uit het
wegblijven van een dementi de gevolgtrek
king maken, dat er dan toch wel iets van
waar moet zyn.
Daarom mag hiermede vastgesteld wor
den, dat de geheele geschiedenis tot het rijk
der fabelen behoort.
Het tweede démenti is van den min of
meer officieuzen Berlijnschen correspondent
der Köln. Ztg., die aan het bericht der
Nordd. Allgem. Ztg. nog toevoegd:
„Wij zouden hierbij nog willen opmerken,
dat men de ongegrondheid van al die ge-
De fabriek staat nog geen tien minuten van
onze woning verwyderd, in den fraaien
tuin kan men het gedruisch der machines
hoorenmaar welk hoekje der aarde is daar
tegenwoordig vry van Dat gedruisch hin
dert mij volstrekt niet. Het herinnert mij,
dat ik aanhoudend moet voorwaarts streven
en dat ik nog een groote schuld aan u heb
af te doen, omdat u mij zorgvuldig hebt
opgevoed en tot een degelijk mensch ge
vormd. Nu kan ik u een weinig uwe zorgen
en moeiten vergelden. Ik kan u een vreed
zaam te huis en een onbezorgd leven
verschaffen. Pak daarom maar spoedig
uw koffers lieve moeder, en kom by uw
zoon. Dat het slot Altenbrak op een uur
afstand ligt, zal u niet weerhouden tekomen.
Dikwijls genoeg hebt u my verzekerd, dat
u de menschen vergiffenis hebt geschonken,
dat u de hoop van vroeger tijd hebt laten
varen. Maar, lieve moeder, mij is de nabijheid
van Altenbrak juist naar den zin, want ik
wil het eerlyk bekennen) ik heb de hoop
op het ontdekken der waarheid nog niet
opgegeven.
In Palermo en in Frati heb ik eenige
sporen gevonden, die maar ik wil u niet
op droevige gedachten brengen.
(Wordt vervolgd).
