LSDIJK.
ZUID-HOLLANDSCEE IN ZEEUWSGHE EILANDEN.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
leerhuis".
ESTEDING
de Goederen, enz.
otbank
HEEKBANK
OLLANDSGH
ÖWCREDIET.
Juffertje Onnut.
lljlljll|IIJIVjllfl|jl|jl|p
iiiiii!niitfnaitiiiiihi!i
ddelharnis-Som-
-ai] 't Algemeen,
retaris-Penning-
te Middelharnis,
rijging van een
1 BESTUUR.
rchitect H. M. ROOD-
Island zal namens den
)PS te Dirksland worden
ibesteed
i van een woonhuis
richten daarvan tot
a Koffiehuis.
zal plaats hebben den
3S namiddags 4 ure. Het
overname in het hotel
terwijl de teekening te
1 0,75 bij den architect
rechtsche
e DORDRECHT.
rtschappelyk Kapitaal
iarvan gestort f200.000,
int Geld onder eerste
erband tegen billijke
geeft 4 en 4l/2pCt Pand-
stnkken van f 1000,
ONZE EILANDEN
voor de
Hit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 30
Zaterdag 17 Juni 1911
18E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken *en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv jrtentiën van 15 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Officieeie Mededeelingeii.
KOHIER TAN DEN UOOFDELIJKEN
OMSLAG.
BURGEMEESTERfen WETHOUDERS der
Gemeente Middelharnis maken bekend, dat
een afschrift van het primitief kohier van
den Hoofdelyken Omslag voor het dienst
jaar 1911, gedurende vijf maanden, van den
17 Juni 1911 tot en met den 16 November
1911, ter Gemeentesecretarie voor een ieder
ter lezing ligt.
Middelharnis, den 16 Juni 1911.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
NIJGH. L. KORVINK L.B.
Buitenlandscli Overzicht.
ingen worden verstrekt
door den heer
IN, Notaris, MIDDELHARNIS.
Ir. F. N. SICKENGA.
t. PHILIPSE, Directeuren.
rOOlt ALKMAAR.
Telefoon 73.
TSCHAPPEN:
ENKHUIZEN,
Westerstraat 6.
's-GRAVENHAGE,
Molenstraat 45.
ROTTERDAM,
Leuvehaven 107.
ee Mlllioen Gulden
laatst en volgestort
1.500.000.
fSCHAP verleent Cre-
Blden in deposito, belast
aan- en verkoop van
pons, sluit beleeningen
en verricht verder alle
tot het Kassiersvak
rente 2ll2 °/o.
De schoolstrijd in België heeft een onver
wacht einde genomen. De leider der oud
katholieken, de felle clericaal Woeste hield
verleden week een redo, waarin hy zich
tegen het stelsel der schoolbons verklaarde.
Dat beteekeude voor de clericale regeering,
dat de geringe meerderheid van 6 stemmen,
waarover zij in de Belgische Kamer beschikt,
voor haar schandelijk schoolontwerp niet te
vinden zou zijn. Scbollaert, den vader van
het ministerie bleef toen niet anders over
dan met zyn kabinet heen te gaan. De
geweldige oppositie der linkerzijde heeft
daartoe zeker het zijne bijgedragen. Een
telegram bericht, dat Broqueville minister
van spoorwegen in het kabinet-Schollaert,
nadat Liebaert en Cooremans hadden ge
weigerd, de opdracht aanvaard heeft tot
het vormen van een nieuw kabinet. Welke
bewindsmannen daarin zittingzullen nemen,
is nog niet bekend. Naar alle waarschijn
lijkheid zullen eenige ministers hun porte
feuille behouden. Volgens een voorspelling
van de Indép. beige zouden echter Schol-
laert, Helleputte en Hellebaut verdwijnen.
Liebaert daarentegen zou, in weerwil van
zijn weigering zelf de kabinets-forraatie op
zich te nemen, blijven.
Belangryker dan deze personen-kwestie
is natuurlijk de vraag, welke de algemeene
politiek van het toekomstig kabinet zal
zijn. De Indép. beige schrijft daarover
„Op de rechterzijde, die nog over de nomi
nale meerderheid beschikt, rust de verplich
ting de elementen der nieuwe combinatie
bfj elkaar te brengen; maar men verbeelde
zich niet, dat een clericale regeering, hoe
zij dan ook samengesteld moge zijn, het
schoolwet8ontwerp zal kunnen doen her
leven. Zij zou binnen de 24 uur weer naar
huis gejaagd zijn." En verder: „Het moge
dan de Broqueville of een ander zijn -
hoe kleurloozer het kabinet, des te meer
kans zal het hebben zich te handhaven
gedurende de enkele maanden, die noodig
zijn om de algemeene verkiezingen in 1912
IF'IETTIXJI-.IEITO 1ST.
31 Maart 1911.
•ten
f 5.805.428.27
- 1.381.455.46
- 227.537.92
J. F. MOENS,
xtssarts. Directeur.
voor Middelharnis en
REEST,
)ER KOOGH
DELHARNI».
'tterdam.
jlijke prijzen.
M. MULDER.
.emmerolie.
Toen werd alles stil in huis, Therese stond
nog onbeweeglijk bij de zwarte schragen,
waarop het zwarte kistje had gerust. Haar
schoonmoeder stond aan haar zijde.
Kom in mijn kamer zeide Mina.
Therese volgde haar werktuigelijk. Bin
nen ging zij op een sofa zitten en steunde
het hoofd in haar hand. Gulzig greep zy
naar het glas wy'n, dat de oude vrouw haar
aanbood. Na gedronken te hebben, bleefzy
stil zitten, ook toen haar man weer thuis
Zijn moeder trad hem in 't voorhuis
tegemoet.
- Frits, zy is nog hier. Wil jy je niet
met haar verzoenen
Neen," luidde het korte antwoord.
Daarna liep hij regelrecht naar zyn kamer.
Mina keerde naar Therese terug.
Frits is erWil je niet even naar
hem toegaan
Therese stond op.
Jy bentde schuldige," hernam mevrouw
Roettger,, „vergeet dat niet, als je over hem
staat."
Maar Therese antwoordde niet. Zy hield
voor te bereiden, omdat elke werkelijke
politieke actie aan dat kabinet ontzegd zal
zyn."
Ten slotte laten wy hier nog volgen een
manifest, dat de leden der linkerzijde van
de Kamer, liberalen en socialisten, gemeen
schappelijk nieuw bewijs voor de broeder
lijke samenwerking dezer beide partyen
aan het Belgische volk hebben gericht. Het
luidt aldus:
„Het kabinet-Schollaert heeft zyn ontslag
aangeboden. Het sectarische ongrondwettige
ontwerp, waaraan het zyn lot en dat van
zijn party gebonden had, is dus nu ver
oordeeld.
„Dat is een schitterende overwinning,
waarvan in de eerste plaats de eer toekomt
aan allen, arbeiders en burgers, die in open
bare vergaderingen en in de pers de
pogingen gesteunt hebben door de partijen
der linkerzijde in het parlement aangewend
tot verdediging van de grondwet, van de
vrijheid van geweten en van het natio
naal onderwijs.
„Maar het is noodig op de bres te bljjven.
De uitspraak der openbare meening moet
bevestigd worden door een beslissend
vonnis, dat het geheele kiezers-korps, ge
raadpleegd na de vermeedering van het
aantal afgevaardigen, binnen enkele maan
den geroepen moet zyn uit te spreken."
In de Antwerpsche Nieuwe Gazöt treffen
wij de volgende karakteristiek aan van den
clericalen leider Woeste, die het zyne er
toe heeft bijgedragen het kabinet-Schollaert
omver te werpen
Het is, schrijft het blad, geen nieuwSi
dat het beginsel van het huidig schoolwezeu
aan den heer Woeste byne volkomen vol
doening geeft. Hij neemt heel goed aan,
dat de staat gansch het onderwijs in handen
zou hebben. Maar tevens droomt hy nog
altijd van de katholieke religie als officieelen
staatsgodsdienst, zoodat dan de officieeie
scholen vanzelf allemaal katholieke scholen
zouden zyn.
Ge kunt veel kwaad zeggen van Woeste,
maar hij is een man uit den heele. Hy heeft
een ideaal, en daar stapt hy op af, over een
lijnrechten weg, zonder er zich te laten van
aftrekken door voorbijgaande belangen.
By ieder wapen, dat hij in de wet smeedt
tegen de vrijzinnigen, rekent hy uit, welk
gebruik de vrijzinnigen op hun beurt vau
dat wapen tegen de religie zouden kunnen
maken, als zy eens het bewind in handen
kregen. En als hy nu zoo slecht te spreken
is over het stelsel van den schoolbon.dan
is het, wijl hy zeer goed voorziet, dat de
vrijzinnigen, als zy baas moesten zyn,
evengoed van dezen schoolbon misbruik
zouden kunnen maken ten bate van godde-
looze scholen, als de geestelijkheid er nu
zeker misbruik van maken zal ten bate
van wat zij haaronderwijs heeft.
Woeste graaft gaarne putten, maar hij
tuimelt er niet gaarne zelf in.
En, dat hij nu zoo ijverig gedolven heeft
aan het graf van Schollaert, moet ons niet
den sluier voor haar kin saamgedrukt en
verliet het huis.
In haar wanhoop liep de oude vrouw naar
de studeerkamer van haar zoon. Hij zat
op de canapee met het hoofd in de hand en
als een wezenlooze staarde hij voor zich
uit.
Je hadt toch wel het eerste woord
kunnen zeggen," begon zij snikkend. „Zy
was altijd een verwend kindje, dat weet je.
Nu is zij vertrokken en wordt de verzoening
zoo goed als onmogelijk."
- Schei maar uit, moeder I zeide hij
driftig. „Laar mij alleen, wat ik u bidden
magl"
Je bent zeker vreeselijk hard tegen
haar geweestSlecht is zij nietFree
was vroeger al haar geliefdezy zou wel
weer verstandig zijn geworden
Laat my alleen moederfk smeek
het u nogmaals!
Weenend verliet zy hem. Zy meende het
immers goed.
Het dienstmeisje kwam haar tegen met
een brief.
Voor den dokter," zei ze.
Mina koerde zich nogmaals om en brach'
het schrijven naar binnen. Nadat zy hem
weder verlaten had, brak Frits het open.
Het was een brief van Adami Hy stelde
zich ter beschikking en verwachtte nader
bericht.
zoo sterk verwonderen, als we toch weten,
dat, bij de stemming over den algemeenen
dienstplicht en de afschaffing van vrywil-
ligerschap, dezelfde Qchollaert, gevolgd door
schier heel de rechterzij, hem over den kop
is geloopen.
Toen juichte de oppositie den heer
Schollaert toe. Nu heeft ze Woeste toege
juicht.
En nu jouwde de rechterzij Woeste uitl
Zoo komt loontje toch aliijd om zijn
boontje.
De jongste berichten uit Marokko luiden
niet onbedenkelijk. Wy hebben er dezer
dagen op gewezen, welk gevaar er in schuil
de, wanneer de Spaansche regeering voor de
chauvinistische openbare meening zwichtte,
die in het Fransche optreden in en om
Fez reden meende te zien om ook voor
Spanje een deel van den Marokkaanschen
buit op te eischen. De jongste telegrammen
wijzen er thans op, dat dit gevaar ernstig
nader is gekomen. Volgens deze toch zyn
te Larrasz, op bevel der regeering, dooi
den gezagvoerder der Catalona een aantal
soldaten aan land gezet, terwijl by Kaap
Nagro door Spaansche politie-troepen een
pas is bezet, die den weg over land naar
Tetuan beheerschteen militair optreden
en ingrijpen dus in een niet-Spaansch gebied,
De officieeie motiveering van dit optreden
wordt gegeven in een korte weergave door
een Reuter-telegram van den gisteren ge
houden ministerraad er waren Spaansche
„beschermelingen" door volgelingen van den
pretenient Tassia verwond, wat op de an
dere Spaansche beschermelingen (in Marok
ko. hebben onderdanen der verschillende
Europeesche nationaliteiten inlandsche „be
schermelingen", wier speciale voorrechten
zijn gewaarborgd) een „diepe indruk" had
gemaakt. Da ministerraad had daarop, van
oordeel zijnde. dat een lydelyke houding
zou worden opgevat als een in den steek
laten van Spanje's plichten tot bescherming,
bevel tot de landing en de pas-bezetting
bovenbedoeld gegeven. Bovendien zou er
by El Kasar en Rabat een opstand zijn
uitgebroken, die de Spaansche belangen daar
ernstig bedreigde.
Aldus de officieeie raotiveering op grond
van feiten die overigens nog niet zoo heel
vast staanin niet-Spaansche berichten
wordt èn de opstand en het vermoorden
van Spaansche beschermelingen onwaar en
overdreven genoemd. De werkelijke grond
van het Spaansche optreden is natuurlijk
elders te vinden. Wy hebben dezen reeds
hierboven aangegeven. Al zeer duidelijk en
onomwonden vindt men hem aangegeven
in hetgeen de Espana en Africa dezer dagen
in een speciale uitgave schreef
„De tijdsomstandigheden hebben de positie
van onze Afrikaansche stellingen geheel
verouderd. Vroeger bezaten zy nog eenige
strategische waarde. Blijven zy in dezen
toestand, dan zyn zjj waardeloos, tengevolge
van de grootere draagkracht en het indrin-
Frits glimlachte bitter. Toen verzonk hy
weder in zyn somber gepeins. De eer ver
langde, dat hij met den verstoorder van zyn
geluk zou duelleeren Goed, hij zou aan de
eer voldoen. Maar *t liet hem geheel koud,
of hy, die zyn vijand was geweest van de
schoolbanken af, in leven bleef, ai of niet
en of hy dat leven zou deelen met de
vrouw, die haar man had verlaten. Wat
ging hem dat alles nog aan Geen spoor
van hartstochtelijk verlangen naar wraak.
Van het oogenblik af, dat de aarde zich
gesloten had boven het kleine kistje, was
alles stil en dood in zyn binnenste— be
halve de smart over zijn lieveling.
Zyn toekomst lag voor hem als een ver
laten sneeuwveld, waarin hy alleen moest
ronddoolen zonder doel, zonder hoop
afgrijselijk
Er werd gescheld I Patiënten
Laat ze kloppen 1
De dag neigde ten einde, het werd don
ker nog steeds zat hij roerloos op dezelfde
Plotseling sprong hy op. Zoo duidelijk
had hy een jubelende kinders'em vernomen.
PapaAch, wreede zinsbe
goocheling 1
Die kleine, roode lippen waren immers
verstomd, voor eeuwig.
Alleen alleenZijn moeder was ver
toornd op hem, omdat hy niet „verstandig„
gingsvermogen der moderne vuurwapens
en projectielen.
Daarom is het noodzakelijk zonder aar
zeling onze souvereiniteit uit te breiden
met het oog op de toekomst, ten einde van
onze bescheiden Afrikaansche bezittingen
rijke, moderne kolonies te maken, zoodat
de handel zich kan uitbreiden, terwijl tevens
de krachtigste zeestraat ter wereld kan
worden beheerscht.
Niet zonder bezorgdheid kan men tege
moet zien, wat de gevolgen van het Spaan
sche optreden zullen zijn. El Cueblas, de
vertegenwoordiger van den Sultan, heeft
reeds bij den Spaanschen gezant te Tanger
geprotesteerd, als zonder reden en in strijd
met de gesloten verdragen. En natuurlijk
zal ook by de vertegenwoordigers der andere
mogendheden daartegen geprotesteerd wor
den. De vraag is dan slechts hoe deze er
over zullen denken. En de mogelijkheid is
niet uitgesloten, dat Frankrijk en Engeland
in de eerste plaats, om de altijd gevaar
lijke Marokkaansche kwestie niet opnieuw
tot een oorzaak van dreigende internationale
verwikkelingen te laten worden, aan Spanje
duidelijk te keDnen geven, dat het zyn
militaire actie in Marokko heeft testaken.
De groote vraag wordt dan echter in
hoeverre Spanje zich daarby zal willen
neerleggen en welken steun het bij even
tueel verzet van andere regeeringen daaarby
zou ondervinden.
Er wordt door de Fransche in Marokko
nog altijd veel en hard gevochten. Naar
het schijnt echter niet zonder succes. Een
telegram d.d. 5 Juni uit Fez bericht althans
De Beni Mtirs en de Berabers hebben in
den afgeloopen nacht het kamp aangeval
len. Zy werden echter door de artillerie,
die hun zware verliezen toebracht, terug
geslagen.
De kolonnes Brulard en Gouraud zijn in
de richting van Sefroe uitgetrokken om de
hoofdmacht van de opstandelingen uit
elkaar te jagen. 6000 Marokkanen nebben
met ongekende verwoedheid een aanval
gedaan. De artillerie bezorgde hun zware
verliezen en ten slotte werden zijn uiteen
gedreven.
Aan Fransche zyde zijn 5 dooden en 20
gewonden gevallen.
En volgens een tweede telegram zyn de
Franschen Mekiness binnengetrokken, en
hebben zij den nieuwen pretendent Mouley
Zin gevangen genomen.
Verschillende min of meer officieuze
Weensche bladen hebben de laatste dagen
beschouwingen en opmerkingen over den
Albaneeschen opstand en in verband daar
mede raadgevingen aan het adres der Porte
gegeven, die in Turkije niet geringe ont
stemming hebben gewekt, omdat zij er een
herhaling in zagen van de, mislukte, poging
van Rusland om zich met een zuiver bin-
nenlandsch-Turksche zaak te bemoeien. De
tendenz dezer beschouwingen waarschuwin
gen kan weergegeven worden door het
volgende citaat uit een, naar verluidt van
wilde zyn, omdat hy niet wilde voor de
wereld een huwelijksleven van louter schijn
voortslepen.
Zelfs de hond was Therese nageloopen 1
Toen hoorde hy, dat er in den donker
naar de deur werd getast, daarop werd er
bedeesd geklopt en een matte, maar oneindig
teedere stem riep hem toe:
Frits, wil je niet aan tafel komen?
Het zou toch zoo goed voor je zyn, als je
wat wilde eten.
Julia 1" fluisterde hy.
Hy stond op en opende de deur.
HOOFDSTUK XX.
Driejaren zijn voorbijgegaan,drie dood-
sche, stille jaren.
Boven in het oude huis zyn de blinden
voor de ramen en de zonnestralen, die
tusschen de reten loeren, zien slechts in
een ledige ruimte.
De tuin is schaduwrijker gewordenwant
er mocht niet gesnoeid worden; de dokter
wilde den stroom niet meer zienhij had
ook nooit weder den tuin betreden. Waar
vroeger de gemeenschappelijke deur was
geweest, breidt nu een perzikboom zyn
breede takken uit.
En ook beneden is het stil. De vorige
week werd tante Rika begravende rolstoel
staat op zolder naast de wieg van „den
hoogerhand ingegeven, artikel in de Neue
Freie Presse
„Het ware te wenschen zoo heet het
daarin dat de strijd; die thans al vier
maanden woedt in de nabijheid van de
Montenegrynsche grens, weldra een einde
nam. Indien de strijd naar Skoetarie over
slaat, dan moet men rekenen op de moge
lijkheid van verwikkelingen. Het ia dus in
het belang van Turkije Albanië tot rust
te brengen niet enkel en alleen door mili
taire maatregelen, maar ook door zich
geneigd te toonen om met de wenschen en
eigenaardigheden van het volk rekening te
houden. Sinds het herstel der goede be
trekking tusschen Oostenrijk en Turkije een
vriendschappelijke gedachtenwisseling heeft
mogelijk gemaakt, mag men veronderstel
len dat de denkbeelden van het Weensche
kabinet aan de leidende personen te Kon-
stantinopel bekend zyn."
In Turksche kringen heeft deze taal, als
gezegd, niet weinig ontstemming gewekt.
De Jeune Turc wijst er op dat Turky'e
werkelijk zijn best genoeg doet om in
Albanië de rust te herstellen, maar dat er
voordurend hulp van de opstandelingen uit
Montenegro wordt verleend, en ook van
elders, en het blad spreekt de verwachting
uit dat de Donau-monarchie, die mede
Rusland's poging heeft helpen verijdelen,
het daarby ingenomen standpunt van Tur-
kye's souvereiniteit in eigen rijk niet zal
verlaten.
Dat Oostenrijk, blijkens bedoelde officieuse
waarschuwingen, van plan is op Turkije
een pressie ten gunste van Albanië uit
te oefenen, behoeft overigens niet zoozeer
te verwonderen. De opstandige Albaneezen,
met name de Mirdieten, zyn voor een deel
katholiek. En van clericale zyde is reeds
herhaaldelijk sterken druk op de Oosten-
ryksche regeering uitgeoefend omeenalge-
heele onderdrukking van het katholieke
element in Albanië door de Turksche Mo
hammedanen te beletten.
Over den opstand zelf in Albanië blijven
de berichten zoo tegenstrijdig mogelijk.
Volgens de officieeie, Turksche, maakt
Toergoet Pasja goede vorderingen met de
onderdrukkingen. Volgens particuliere be
richtgevers echter breidt hy zich steeds meer
uit en behalen de Albaneezen telkens be
langrijke successen. Belangwekkender dan
een onderzoek naar de meer of mindeie
betrouwbaarheid van beide berichtgevingen
lijkt het ons de proclamatie Weer te geven,
welke het geestelijke hoofd der katholieke
Mirditen, Ferrenzzio Tocci, tot de Alba
neezen heeft gericht.
Men weet dat deze Mirditen, een dei-
grootste stammen in Albanië, zich onlangs
by den opstand hebben aangesloten en
een „onafhankelijk" Albanië, meteenvoor-
loopige regeering, hebben uitgeioepen. De
tekst van Tocci's proclamatie, die door een
onbekende ter kennis is gebracht van alle
consulaire vertegenwoordigers te Skoetari,
vinden wy als volgt verkort weergegeven.
„Albaneesche broeders, luistert allen naar
kleine" en Julia heeft over beiden een kleed
uitgespreid.
Weder is het Mei geworden, een geurige,
zonnige Meidag. De vensters van Rika's
kamer staan wijd open. Julia is daar binnen
en zocht de brieven uit, die zij op tante's
verlangen moet verbranden. Daar ligt ook
de brief, die een half uur voor den dood
der oude vrouw werd bezorgd, met het
postmerk „Rome". Het schrijven was van
den volgenden inhoud
„Lieve tante,
Mijn vrouw is sinds eenige dagen uit
Duitschland terug. Tot haar leedwezen was
het haar in de gegeven omstandigheden
onmogelijk u te bezoeken. Haar vader is
gestorven zonder zich met haar te hebben
verzoend; zyn testament was voor ons al
lesbehalve een verrassing een verwijderde
neef is tot bevoorrechten erfgenaam aan
gewezen. Nu zullen wij ons moeten be
krimpen. Een geluk, dat wij geen kinderen
hebben.
Toen Therese te Eisenach kwam, vond
ze den medeerfgenaam al in de villa geïn
stalleerd, die de oude heer in zyn laatste
jaren had bewoond. Hij moet een knap
jongmensch zijn, vooral in zyn costuum als
opperhoutvester. Hy en Therese schenen het
goed met elkaar te kunnen vinden.
Ik gevoel m\j uitstekend in my'n geboor
teland.