LSDIJK. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. EUID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSCHE EILANDEN. UDDORPÜ! /eerhuis". Ie Goederen, enz. liiÉiiaihiiiiyÈibiSi rein a 50 cent ut. a 35 cent NALE BOEKJES he Boekhandel, Juffertje Onnut. Bp^lpEpRJlfPglfJIlp I feestgidsen). penningmeester en verder bij RDT, Goedereede', J. C. BINKIIORST-ZAAIJER DE VOS, Middelharnis Nieuwe Tonge; I. DE mme/; JAC. RAS Wz., 5RDIENST. 10 CENT in den ten Boekhandel. 280 Middelharnis. ig een groote partij zonder overslag. 3 elk gebied voor Jon en Meisjes. Kinderspelen, Portret- it-, Zwartjesalbums en le soorten en prijzen, orten apier, Kasboeken, Mu- ozen Luxe post, allo k igdheden voor de Am- ondteekenschool. Ver ten Bordpapier, alle soorten Mode-, Dag- Week-, in Leerboeken. ertentien ti- en buitenlandsche verhooging van prijs, dres van alle soorten >n BINDWERK, wicht-, Fantasie- en en, enz. enz. op boeken worden «gen Uitgeversprijzen elend, f Tan der Schenk. willen vinden by kaal- iet ook zyn moge zooals weelderige haargroei uit Uwe onmiddellijke togste onderscheiding. JR. MIDDELHARNIS. >tterdam. LLIJKE PRIJZEN. M. MULDER. lemmer*olie. ONZE EILANDEN voor de Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen. Prijs per kwartaalr...f 0,50 Afzonderlijke nummers- 0,05 No. 28 Zaterdag 3 Juni 1911 18E Jaargang Alle. voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie le Middelharnis. Prijs per adv n'tentiën van 4—5 regels f 0,50 Iedere regel meer- 0,40 Groote letters naar plaatsruimte. Buitenlandsch Overzicht. In Duitschland nog altyd deonoverbrug iare klove tusschen socialisten en de „bur gerlijke" linkerparlyenhet onverzoenlijk Marxisme duldt geen politiek samengaan met den „bourgeois", om voreenigd zooveel mogelijk practischen hej vormingsarbeid tot stand te breDgen. In België is dat anders: daar hebben beide partijen een broederlijk -kartel" gesloten, zoowel om socialen her- vormingsarbeid te verrichten als om met ereenigde krachten den gemeenschappely- ken vijand te bestrijdenhet clericalisme, de clericale regeering. De schoolstrijd, ge volg van den haast der regeering om nog óór de stembus wellicht een ontijdig einde maakt aan haar bestaan, hetontwerp-school- wet van Limburg Stirum, dat als twee druppels water op haar eigen gelijkt, er inet den stormpas door te jagen, heeft deze beraal-socialistische verbroedering natuur lijk nóg hechter gemaakt. Een zéér sterk staaltje daarvan is de vorige week in de Belgische Kamer te zien gegeven. Men weet welke grieven van links tegen het ontwerp bestaan. Het voert geen school plicht in, en bevoordeelt zoowel de vrije scholen als de kloosters op onrechtmatige vyze. Er is echter nóg een bezwaar, reeds 'roeger ook door ons kortelijk genoemd: het ontwerp is in strijd met de grondwet. Deze toch bepaalt wel, dat de Staat het recht heeft subsidie te geven aan bijzondere scholen. Maar zij erkent geen recht van deze op subsidie - wat natuurlijk geheel iets anders is. En dat recht nu wordt in het ontwerp-Van Limburg Stirum wèl gegeven met de bekende, nieuw ingevoerde schoolbon in de hand zullen de bestuurders van bijzondere scholen van Staat en ge meente een bijdrage kunnen eischen. Boven dien wordt hierdoor de gemeenten een last ^slegd, waar zij tot nu vry van waren: d'e"staat alléén betaalde, naar grondwette lijke bepaling, de kosten van het onderwijs, nok in dit opzicht is dus het ontwerp anti constitutioneel. Dit nog als toelichting op en verklaring van de middelen, die de linkerzijde meent te mogen en te moeten gebruiken om de overijlde doordryving van het ontwerp met behulp van een Kamermeerderheid van zes stemmen aan de regeering mogelijk te ma ken. Van welke middelen de obstructie in de Kamer zeker niet het minst ertoe bij dragen zal om den reeds zoo feilen strijd nog verbitterder te maken. Het was deze obstructie, welke Vrijdag in de Belgische volksvertegenwoordiging bovenbedoeld schouwspel van socialistisch- liberale kartel-verbroedering te zien gaf. Een lastig en gevaarlijk beletsel voor het regeeringsplan tot haastige doordrijving van het school wetsontwerp, was, naar men weet, het feit, dat niet minder dan 14 departe mentale begrootingen allereerst dienden af gehandeld en goedgekeurd. Het kartel zag PEUILLETO ItST. Ik heb dat ding zooeven gevonden," ging hij voort. „Je hebt het misschien in de verwarring in het tuinhuisje laten liggen, bij het af scheid nemen wellicht. Haar onverstoorbare kalmte maakte hem nog opgewondener. O Julia, kind, hoe heb jij je zóo kunnen vergeten I Zij keek hem verbaasd aan. Die sjaalIk zou die sjaal1 Wees oprecht, Julia! Datje eens zoudt liefhebben, kan ik begrijpen, maarik meende, dat de man, dien jij bemint, zich tot tante Rika of m\j moest vervoegen, maar niet iemand zou zijn, die zich moet schuil hou den en zqn weg door het venster nemen. Frits, ben je krankzinnig I Maar dat isO mijn God I Zij zweeg, krampachtig klemde zij de lippen opeen. Laat mij met hem spreken I Al is het met een bezwaard hart, kan ik je veel ver geven. Je hebt geen moeder gehad, tante (Rika verstond het nietje liefde te winnen- je waart steeds aan jezelf overgelaten. Maar hierin natuurlijk een uitnemend middel van verweer: door rekkiDg der begrootingsde batten moest een uitstel worden verkregen voor de schoolwet, dat wellicht afstel wor den kon. Doch even natuurlijk was de regeering op tegenweer bedachtzij diende een voorstel in tot verleening van 164 mil- lioen aan buitengewone credieten, waardoor de behandeling van bedoelde begrootingen voor geruimen tijd verschoven en de school wet onmiddellijk aan de orde gestold zou kunnen worden. Dat de liberalen en socialisten zulk een uitschakeling van een der krachtigste en waardevolste pregoratieven van het parlè meDt niet zoo maar zonder meer over hun kant zouden laten gaan, was te verwachten. Doch de wijze, waarop dit werd gedaan, was wèl merkwaardig. Onmiddelijk na de opening der zitting, waarin de stemming over deze buitengewone credieten zou plaats hebben, stond de liberale afgevaardigde Neujean op en legde zoowel namens zijn eigen partij als namens de socialistische een protest-verklaring af, met de toevoe ging, dat geen van beiden aan de stemming zouden deelnemen I Na deze verklaring verlieten alle socia listen en alle liberalen de zaal en keurden de overgebleven 85 rechtsche leden vrijwel zonder debat de credieten goed, blijkbaar niet be.ingst de verantwoordelijkheid alléén op zich te nemen voor het ongrondwette lijk optreden van een regeering, die een parlement in zijn grondwettelijke rechten verkort alléén om vóór zijn heengaan nog zooveel mogelijk buit uit de schatkist voor het clericale onderwijs binnen te halen. Zoo heeft deze obstructie ongetwijfeld geen directe uitwerking gehad. De school wet zal nu spoedig, dank zij de miskenning van alle minderheidsrechten door eén meer derheidspartij, die haar regeering door dik en dun blijft volgen, in verdere behande ling kunnen komen. Doch haar indirecte uitwerking op de natie zal zij zeker niet missen. De volgende stembus zal haar dit doen zien. Het Vatikaan maakt een encycliek open baar, waarin het de onderdrukking van de geestelijke orden en van de katholieke feest dagen in Portugal betreurt. Verder spreekt het Vaticaan zijn leedwezen uit over de af schaffing van den godsdienstigen eed, de invoering van echtscheiding, de willekeurige afzetting der bisschoppen van Porto en Beja en het verbod van christelijk onderwijs op de scholen. De Paus wijst voorts op de enormiteit van de wet op de scheiding van Kerk en Staat, die hij een onderdrukkingsmaatregel noemt en tyranniek op geestelijk gebied. Want deze lokt bederf van den clerus en verzet tegen diens wettelijke superieuren uit en heeft neiging de Portugeesche Kerk los te maken van haar band met Rome. De Paus veroordeelt de wet en noemt haar van nul en geener waarde tegenover de onschend bare wetten der Kerk. zeg mij nu, wie hij is. Zoo kan het Diet voort gaan, deze toestand is jou en ons onwaardig. Biecht eerlijk, Onnutje 1" besloot hy op bijna smeekenden toon. Ik kan niet! Laat mij met rust!" Zij brak in een zenuwachtig lachen uit. „Geef mij die sjaalI Ik wil weg!" Je kunt niet Ik, als heer des huizes, duld niet, dat men haar, die hier de rech ten genoot van een kind, met den vinger nawijst, Spreek, Julia 1 Toen trad zij voor hem met opgeheven hand, als wilde zij den hoon met een slag in 't aangezicht wreken. My met den vinger nawijzen her haalde zij. Hij greep haar hand en hield die vaat. Kom tot bezinningDeze sjaal droeg je op den avond, toen je broeder zijn lezing hield. Vergis ik mij? Spreek: Ja of neen? Het is m ij n sjaal I sprak zij toon loos. En wie was bij je? Ik kan het niet zeggen. Je wilt het mij niet bekennen Neen Toen steeg hem de toorn naar het hoofd. Nooit," barstte hij los, „heb ik kunnen denken, dat jij Ga ik wil je niet meer zien 1" Zij ging heen, de sjaal in de slap neder- hangende hand, de geheele gestalte als ge Nelidof, de leider van het persbueau aan het Russische dep. van buitenlandsche Za ken, heeft aan Wolff" meegedeeld, dat aan het ministerie bericht is ontvangen over het mondelinge antwoord der Turksche Regeering op do mondelinge mededeeling van den Russischen ambassadeur. Dit ant woord komt in hoofdzaak op het volgende neer De Porto was verbaasd over de haar ge dane mededeeling, aangezien deze, naar hay meening, niet in het leven was ge roepen door den werkelijken staat van za ken. In den [laatsten tyd zyn aan Monte negrynsche zyde dingen gebeurd, die niet in overeenstemming waren met de inter nationale verplichtingen en een zeker ver wijt rechtvaardigden. Turkye heeft geen vijandige plannen tegen het koninkrijk Mon'enegro. En het herstel van de normale betrekkingen zal dan ook van Montenegro afhangen. In de Turksche Kamer was gisteren de interpellatie <ver de Russiche nota aan de orde. De minister van Oorlog verklaarde, dat de onderstelling van inmenging in bin- nenlandsche aangelegenheden van Turkye onjuist is. Er is overigens geen nota over gelegd, maar de Russchische ambassadeur heeft een mondelinge mededeeling gedaan, die niets had van de nota, die in de bladen is verschenen. De minister sprak van een beroep van Montenegro op de groote mogend heden en wees erop, dat voor Montenegro geen de minste reden tot ongerustheid be staan heeft. Rusland meende, dat de alge- meene vrede bedreigd zou kunnen worden en heeft den Russischen ambassadeur opgedragen over dit onderwerp vriendschap pelijke verklaringen af te leggen. De ambas sadeur gaf zijn spijt te kennen over de ver keerde uitlegging, die men aan de mede deeling over de klachten van Montenegro had gegeven en de minister acht het over bodig te verklaren, dat zy onlogisch en misplaatst is. Turkye heeft troepen naar de Montenegrynsche grens gezonden, omdat daar een opstand was uitgebroken. Een oorlog met Montenegro zou zoomin moreele als materieele voordeelen opleveren. De regeering iheeft geen de minste agressieve plannen tegen haar naburen. De minister hoopt, dat zyn verklaringen de vrees van Montenegro zouden doen verdwijnen. De grootvizier verklaarde, dat Turkye het zenden van troepen voorbereidde naar aanleiding van het bizondere karakter van de gebeurtenissen aan de Montenegrynsche greDS en wees nadrukkelijk op de vrede lievende bedoelingen van Turkye. Met 13547 stemmen nam de Kamer een motie van vertrouwen in de Regeering aan. Verdediging der openbare school. Steeg, de Fransche minister van Onder wijs, heeft gisteren een wetsontwerp inge diend betreffende de verdediging van het openbaar lager onderwijs. broken. Eerst aan de deur wierp zy het hoofd in den nek. Met vasten tred ging zy het huis uit. Bijna ademloos kwanr zy op de villa van den ouden Krautner en liep onmiddellijk naar haar broeders kamer., Zy vond hem op de sofa liggend, met een boek in de hand en 'n sigaret in den mond. Hij schrikte van haar bleek, dreigend gelaat. Wat is er gebeurd?" vroeg hy op springend. Je moet je koffers pakken, onmiddel lijk vertrekken," antwoordde zy, zich met inspanning tot bedaardheid dwingend. Je moogt niet langer een braaf man b e d r i e gen! Ik weet alles. Je hebt met Therese een heimelijke samenkomst gehad Men heeft jelui gezien 1 Even keek hij haar beteuterd aan. Wat duivel I" bromde hij. „Wie, wie heeft ons gezien Frits! Hij lachte hoonend. Hm, en boe weet hij, dat 't Therese was Hij weet het niet. Nou, waarom sta jij dan zoo telamen- teeren Frits denkt, dat ik daar was met een. Zy kon niet verder. Neen, maar die is goedJe hebt hem toch, hoop ik, in dien waan gelaten In de toelichting brengt de Minister in herinnering hoe het openbaar onderwijs, georganiseerd in zijn tegenwoordigen vorm door de wetten van 1882 en '86, snel de openbare gunst heeft veroverd. Maar zoo gaat de Minister voort indien het al verkwikkend is het succes te constateeren kunnen wij niet zonder zwakheid en onvoor zichtigheid de gevaarlijke moeilijkheden verwaarloozen welke de school nog ontmoet. Zoo wordt het beginsel van den school plicht nog te dikwijls -overtreden, hetzij tengevolge van de onverschilligheid of armoede van zekere ouders, hetzij tenge volge van het strijdbare verzet, geïnspi reerd door een onoverwinnelijke vijandig heid tegen onze schoolinstellingen, waar door de school in haar werkzaamheid wordt tegengehouden en haar ontwikkeling wordt verlamd. Om dit resultaat te bereiken, past men zegt de toelichting practijken toe, welke de stichters der openbare school niet hadden voorzien en waartegen zij het dus niet noodig hadden geacht, een wettelijke verdediging teorganiseeren. In sommige stre ken riskeeren zy, die van anderen afhan kelijk zyn, dat zij ernstig in hun rust of belangen worden getroffen, als zy weigeren zich aan te sluiten by stoutmoedige onder nemingen tegen het onderwijs. Zij hebben niet langer de bevoegdheid —die de wet hun niettemin schenkt om vrij de school te kiezen waar hun kinderen onderwijs zul len krijgen. Die dwang, waardoor de rechten, en wel de meest onbetwistbare, van den vader worden geschonden, is niet alleen van economischen aard. Over de moreele pressie zegt de minis ter van Onderwijs: „De Scheidingswet heeft door den Staat te verwereldlijken, den Kerken veroorloofd, naar eigen inzicht haar confessioneele pro paganda voort te zetten. De wet van 1905 heeft den Kerken ongetwijfeld elk officieel karakter ontnomenniettemin behielden zij haar openbare karakter tevens. De wet schonk den Kerken eenige waarborgen, maar legt haar tegelijk zekere beperkingen op. Nu is herhaaldelijk gebleken dat de geestelijke overheden niet hebben geaarzeld om haar machtige organisatie le gebruiken in een hartstochtelijke campagne tegen het openbaar onderwijs. Zy hebben getracht in de school zelf wanorde en ongehoorzaam heid te zaaien. De reglementaire lessen werden stelselmatig belemmerd; personen, die geheel buiten de school staan, hebben de pretentie doen hooren niet alleen om het werk der onderwijzers naar goeddunken de wet te stellen zy hebben er zich op toege legd, by de leerlingen het gevoel van disci pline en gehoorzaamheid te vernietigen. Wy staan hier - vervolgt de Minister niet tegenover karakteristieke vormen van vrye propaganda. Zeker, het is een onbetwistbaar recht voor eiken burger, om zijn gedachten door woord of geschrifte te uiten, hoe heftig ook zijn critiek is en waarop ze ook gericht is. Geen openbare instelling, het onderwys evenmin als eenige andere, Ja," antwoordde zy bevend, „wantik besef maar al te goed, dat hij 't niet zou overleven, als hy wist, dat Therese zich zoo schaamteloos Free richtte zich in zijn volle lengte op en viel baar in de rede. Schaamteloos Hoor eens, zusjelief, van die dingen heb jy geen verstand en dit ontzegt je het recht je daarover een oordeel aan te matigen. Het staatje heel mooi, dat je de schuld op jou hebt geladen en wij zullen er je altijd dankbaar voor zyn, maar spaar asjeblieft Therese je critiek. Op myn verzoek kwam zy in het tuinhuisje, opdat wy eindelijk eens ongestoord onze toekomst zouden kunnen bespreken, zy heeft mij lief en wil zich van haar man laten scheiden, dat is alles. Zy heeft je lief I Dat is niet waar, dat khn niet. Je moet weg, Free, vandaag nog. Therese zal tot bezinning komen, ik weet het Vertrek, het is je plicht Tut, tutWind je niet zoo op. Ik ga eerst dan op reis, wanneer alles met weder- zydsch goedvinden is geregeld. Frils heeft my van mijn geliefde beroofd achter het mom van schijnheiligheid en nu eisch ik myn rechtvaardig eigendom terug dat is de vergeldingeen vergelding, die gekomen is buiten myn toedoen Therese bekende my, dat reeds by ons eerste wederzien de oude liefde opnieuw is ontvlamd. kan zich aan de vrye contróle der publieke opinie onttrekken. Maar het recht om de waarde van een openbaren dienst te criti- seeren, sluit niet de vryheid in om het wettige functionneeren ervan te desorgani- seeren. Zoodra voor de uiting van gedachten een positieve aanval in de plaats treedt, moeten wettelijke straffen worden bepaald. Niet alleen in het belang der school, maar in dat van de thans buiten werking gestelde wet moeten wettelyke maatregelen worden genomen. Het eenig artikel yan het wetsontwerp luidt als volgt „Zullen worden gestraft met een boete van 16 tot 200 francs en gevangenisstraf van zes dagen tot twee maanden of een van deze beide straffen afzonderlijk dege nen, die door giften, beloften, gewelddaden, bedreigingen, misbruik van gezag of macht en eeDig ander dwangmiddel direct hebben uitgelokt hetzy tot verzet tegen de wetten of wettelyke daden der schoolautoriteiten, hetzy tot het beletten van de toepassing der reglementaire oefeningen in de openbare school. Art. 483 der Strafwet is toepasselijk op overtredingen, bedoeld in vorenstaande pa ragraaf." De Regeering bedoelt voorts, de toepassing dezer wet aan den strafrechter op te dragen. Lord Rosebery heeft in het Hoogerhuis nog eens zyn stem verheven tegen de veto- wet. Dit is een plechtig oogenblik in het leven van velen onzer, zei hy. Als dit wets ontwerp wet is geworden, maakt het een eind aan dit Huis, en 's konings voetvolk noch paardevolk kan het meer op de been helpen. Wij die hier vanavond spreken, weten dus dat wy het voor het laatst doen in het Huis, zooals wij het hebben gekend en misschien voor het laatst binnen zyn muren. Voor de laatste maal wilde Rose bery daarom zyn protest laten hooren tegen dit onbedachtzame, revolutionaire en partij dige wetsvoorstel. Ons dunkt, dat de klaagzang meer indruk zou maken, als er na de tweede lezing, die gisteren zonder tegenstem haar beslag gekregen heeft (van unionistische zijde on der het bekende voorbehoud), niet nog de artikelsgewyze behandeling en de derde lezing moeten volgen, waarby nog meer laatste woorden kunnen worden gesproken. Maar misschien wil Rosebery zeggen, dat het Hoogerhuis door het wetsontwerp in beginsel aan te nemen, reeds afstand zou doen van zyn rechten. Dat Rosebery te ver staan gaf, voor 't laatst in het Hoogerhuis te spreken, sluit aan op zyn nartstocbte- lyken uitval van eenige dagen geleden, toen hij vroeg, wie nog lust zou hebben, wie het niet beneden zyn waardigheid zou vinden, zitting te nemen in een Huis, dat van al zijn macht is beroofd. Het zou stellig een groot verlies voor het Huis zyn, want gis teren getuigde uog de Daily Chronicle, dat Rosebery nu Engelands grootste redenaar is. Maar de Daily Chronicle haalde tevens de Sprakeloos wendde zy zich naar de deur. Waar ga je heen riep hij haar na. „Begin geen dwaasheden, anders Naar Therese," fluisterde zy in zichzelf. Aan de deur van hel boudoir der trou- welooze gekomen, beet zy zich op de lippen Frits stond by zijn vrouw en vroeg met een stem, waaruit de bezorgdheid duidelijk klonk, hoe het met ,.zyn lief vrouwtje" ging. Wat te doen, groote God, wat te doen? Tante Mina zou het geval onmiddellijk uitschreeuwen en dan was zyn geluk ver woest. Toen viel haar een goede gedachte in. De oude heer Krautner. Reeds stond zij voor de deur, toen zy eensklaps de schrille stem van tante Mina achter zich hoorde. Waar moet dat heen, hè By ons is het nachtwandelen niet in de mode, juffertje Met een veelzeggend knikje en 'n snibbig gebaar sloot zy de buitendeur af en stak den sleutel in haar zak. Nu begreep Julia, dat de oude vrouw haar gesprek van den dokter had afgeluisterd en dat nog hedenavond de dienstmeisjes in de keuken het zouden uitgiechelen over het interessante geval. Op dat oogenblik kwam Frits naar bene den hy zag haar niet aan, toenhyzeide: „Ik verzoek, dat myn vrouw van avond niet meer gestoord wordt."

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1911 | | pagina 1