SDIJK.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
ZUID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSGIE EILANDEN.
liming
restt
Goederen, enz.
iiiSiduSuSBiSiiSiiSi
mux,
BOOMEN.
50NEN
Sen
elkolen.
sre aankon-
te bekomen
P. L. SLIS
BO Cents
orting. 3-2
Juffertje Onnut.
ll|ISjlVjll|IISIIilljl
J. ARNHEM.
eeren eenigszins be-
voor minder dan de
aw model.
Mastieken band, zeer
jt. korting.
e
if Lelboomen,
i, Haagdoorn
anderijen enz. enz. bij
iommelsdijk
d van goede 1ste soort
iden prijs. 13—9
cjes met suiker thans
gebracht op 27 Liter
op scherp 10 weken
Ier verkregen; ik héb
mei.
r melkkoeienhoeveel
BEROMA.NS.
1911.
agen daaruit gaarne
n met onze
<r,
-.hoon wij 40.000 Kilo
oldoen. Wij vergrooten
rengen op 100.000
Vrijdag wederom af ge-
7 kunt bij hem thans
s vöederrantsoenen voor
n 5, 10, 15, 20, 25
houders in Uw streek,
ibriek „De Hinde"
ertels.
ONZE EILARI
voor de
Dit BJad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 12
Zaterdag 11 Februari 1911 18E Jaargang
voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv >rtentiên van i5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote leIters naar plaatsruimte.
Buiteiilaudsck Overzicht.
Verleden week werd te Leicester het
jaarlijksch congres der arbeiderspartij ge
houden.
Op den avond ter inleiding van dit con
gres is een meeting gehouden ten gunste
van internationale ontwapening. Op deze
meeting waren meer dan een millioen
georganiseerde arbeiders door gedelegeerden
vertegenwoordigd. Metalgemeene stemmen
werd op deze vergadering een motie aan
genomen, waarin verklaard wordt dat
militairisme en oorlog onvereenigbaar zijn
met beschaving en nationale welvaart, en
geprotesteerd wordt tegen de steeds zwaar
dere lasten der militaire bewapening, die
de sociale hervormingen tegenhoudt en de
internationale betrekkingen in gevaar brengt.
Het congres spreekt verder uitdat het
militarisme, hoewel van voordeel voor
zekere finantieele kringen, die geen gering
aandeel hebben in de campagne van vreesver-
wekking een noodelooze belasting beteekent
op leven en loooen van de arbeiders en
Groot Brittannie bedreigt met de gevaren
van een verplichten militairen dienst. Het
congres verklaard daarom, dat geschillen
tusscben de natiën niet door brutaal geweld,
maar door overleg en arbitrage moeten
worden opgelost en wekt de arbeiders van
Groot-Brittannie op met hun kameraden in
Duitschland en andere landen een geor
ganiseerde actie te beginnen in het belang
van een toenadering tusscben alle natiën,
ter verzekering van den internationalen
vrede en de bevordering van de sociale
rechtvaardigheid.
Verschillende sprekers lichtten deze motie
toe. In de eerste plaats het parlementslid
Ramsay Mc Donald, die uiteenzette, dat bet
plicht der arbeiderspartij is in het parlement
zich te verzetten tegen de nieuwe aanvragen
voor hoogere militaire uitgaven. Indien
deze uitgaven waarlijk noodig waren voor
de nationale veiligheid zou de arbeiderspartij
er voor moeten stemmen, maar dat is niet
het geval, in werkelijkheid zou men door
voorstemmen een politiek steunen, die het
nationaal bestaan in gevaar brengt. Scberp
critiseerde de heer Mc Donald de houdiDg
van een zekere pers in Engeland en hij
eindigde; De arbeiderspartij moet niet
alleen optreden tegen het militarisme, maar
moet ook aandringen op een vaste en goed
doordachte buitenlandsche politiek. In de
aaustaande zitting zullen de arbeidersafge-
vaardigden de regeering moeten nopen, een
uiteenzetting van de buitenlandsche politibk
te geven.
Enkele afgevaardigden van vakvereeni-
gingen in den scheepsbouw wilden wel
die bespreking in de oorlogstoerustingen
aanvaarden, mits dan ook van staatswege
het recht op arbeid werd erkent, want
beperking in den oorlogsscheepsbouw zou
duizenden arbeiders werkloos maken, en
deze dienden dan toch een vergoeding voor
FEtTILLETOlT,
Arme Therese. En heeft zy je lief?
Wat 'n vraagI En óf! Maar nu
wil ik haar iets van mij laten hooren, een
troost natuurlijk. Ga jij naar haar toe,
de oQe doet zyn middagdutje. Zeg dat ik
haar nog eenmaal moet spreken en haar
trouw blijf tot in den dood en dat haar
vader zich wel zal laten verteederen, zij
is toch zijn eenig kind, zyn oogappel.
De officier viel op de kanapee neer, al de
martelingen eener grievende teleurstelling
spraken uit zijn bleek gezicht. Plotseling
sloeg hij hard met de vuist op de tafel.
„En alles was zoo goed geweest, alles
bromde hij.
Ik zal je boodschap overbrengen, het
doet my leed voor jelui beiden" sprak Julia
op medelijdenden toon. „Ik denk ook wel,
dat de vader ten slotte zal moeten toege
ven
Het werd een recht onaange
name dag. Aan tafel begon tante Rika
zonder voorbereiding haar pleegzoon mede
den hun ontnomen arbeid te vinden. Maar
hun opmerkingen hadden geen resultaat.
Meer succes had Keir Hardie, die voor
stellen deed om aan te dringen op een
krachtige vredespropaganda in scholen en
arbeiders-vereenigingen. Een ander voorstel
van Keir Hardie ter voorbereiding van een
algemeene staking, in geval van oorlog
werd met slechts een kleine minderheid
verworpen. "Verschillende sprekers zetten
hun bezwaren tegen dit denkbeeld uiteen. Zij
zagen geen nut in een algemeene staking,
die slechts ellende zou brengen over duizen
den vrouwen en kinderen. De propaganda
voor dit denkbeeld zou bovendien de aan
dacht afleiden van de parlementaire actie.
Bij den toenemenden invloed der arbei
derspartij in het parlement verdienen de op
deze vredesmeeting uitgesproken denkbeel
den zeker wel de aandacht.
China wordt geteisterd door een ontzet
tende pest-epidemie. Duizende slachtoffers
vallen aan de vreeselyke ziekte ten offer,
en de besmetting breidt zich voortdurend
uit.
De New York Herald heeft een corres
pondent naar de streek gezonden waar de
pest het meest verwoed heerscht, naar
Charbin. De berichtgever is aangekomen
en seint een droevig beeld van den toestand.
Men hoore hem
De Chineezen, die in alle richtingen uit
Charbin vluchtten, brachten de besmetting
in alle dorpen, en overal begon de pest
zyn verwoestend werk. Terstond vluchtten
ook uit die dorpen weer de bewoners
en brachten de ziekte verder en verder
het land in. Aanvankelijk bekommerde de
groote massa zich er niet bijster veel om
zy schreven de ziekte toe aan de
Japanners, die de bronnen vergiftigd zou
den hebben om de Chineezen uit te moor
den (een gerucht waarschijnlijk ontstaan,
doordat de Japanners de eenigön zijn ge
weest, die ontsmettende stoffen in de be
smette huizen hebben gestrooid). Thans
evenwel is de schrik hun om de harten
geslagen.
Men schat het aantal dooden dat ei
dagelyksch aan de ziekte ten offer valt op
1000. Twee en twintig doktoren met elf
assistenten zijn er vrijwel in geslaagd de
ziekte tot stilstand te brengen in het Rus
sische deel van Charbin, maar de Chinee-
sche stad Foe-tsjia-tien is feitelijk een doo-
denstad. Daar zyn 4000 inwoners omgeko
men en van de overgeblevenen, (de stad
telde 30,000 zielen] is de helft gevlucht
terwijl de achtergeblevenen zich zonder
eenigen tegenstand aan hun noodlot over
geven.
Hun weerstandskracht is gebroken en zy
zitten op den dood te wachten. De stad
is door soldaten omringt, opdat niemand
er meer zal uitgaan. Honderden lijken
liggen op straat en worden door de honden
verslonden.
In alle plaatsen waar de ziekte heerscht,
werpt men, zoodra meD het ongezien kan
te deelen, dat zy tot haar groot verdriet
niet langer bij machte was, hem in 't ver
volg zulk een groote toelage te geven, als
hy totnogtoe genoten had. Met neergeslagen
oogen, alsof zy een misdaad bekende, deed
zy hem die door den nood afgeperste me-
dedeeling.
Hy lachte luid en akelig, dronk zijn glas
wyn iu één teug leeg en stond op. „Wel
bekom jelui de maaltijd." riep hy uit, rolde
zyn servet tot een prop en stapte de kamer
uit.
Rika wischte zich een traan uit de oogen.
Tante," vleide Onnutje, zacht en schuw
haar hand op die der oude juffrouw leg
gende, „tante, wees niet zoo bedroefd I Alles
zal nog wel in orde komen. Wij verkoopen
het huis en dan is u weer rijk en huurt
een kleine woning aan den Ryn, waar ik
het u zoo gezellig maak, dat u dit oude
huis, dat toch veel te groot is, in 't geheel
niet meer missen zult."
Maar haar hand werd driftig weggeslin
gerd. „Hoe kan jij ook beseffen, wat „eigen
haard" beteekend Geen greintje piöteit is
bij jou te ontdekken, voor jou is het ver
koopen van 'n huis gelyk aan 't smeren
van een boterham."
Julia zag haar treurig aan. „O, als u wist,
hoe lief ik dit oude buis heb gekregen,"
wilde zy zeggen. Maar zy zweegzy zwegen
beiden.
doen, de lijken op straat, zoodat niemand
weet in welk huis het sterfgeval heeft
plaats gehad en de overblijvende aldus
vrykomen van de last dien de ontsmetting
medebrengt
De eenige bescherming tegen de ziekte
die de verpleegsters zich kunnen verschaffen
bestaat uit een medisch geprepareerd
masker; want de longenpest is vooral be
smettelijk door inademing 1 Zoo lijken
doctoren en verplegers op duikers in hun
gummi kleeren en hun masker.
De massa begrijpt niets van en voelt
niets voor de hygiënische maatregelen. Het
eenige wat een Chinees doet om de ziekte
van zyn huis te houden is het een of ander
flauw bygeloovig kunstje. B. v. hy hangt
een spiegeltje voor zyn deurpost; de kwade
geest van de pest, die natuurlijk een domme
geest is, ziet dan als hy aankomt aan het
huis en in het spiegeltje kykt zyn eigen
beeltenis, denkt dat het huis reeds bezet
is eu gaat elders heen.
Wij vermeldden onlangs, hoe krachtig
een Duitsch kapelaan Wieland teMünchen
in een boek„Een Duitsche afrekening
met Rome", is opgekomen", is opgekomen
tegen den moderni9teneed, dien de paus
van alle priesters vergt.
Van den generaal-vicaris te Augsburg
heeft de kapelaan thans het volgende
schrijven ontvangen:
„Gij hebt dezer dagen uw geschrift„Een
Duitsche afrekening met Rome", als protest
tegen den Pauselyken modernisten-eed doen
verschijnen. Het oordeel over wat gy tegen
dien eed hebt in te brengen is, zooals gij
weet, aan het Sanctum Officium voorbe
houden. Gy hebt echter bü die gelegenheid
ook verder aan de kerk vervalsching van
het werk van Christus en bezondiging tegen
het zuivere woord Gods verweten, en van
dit standpunt uit de positie van den Paus
en een gebeele reeks kerkelijke instellingen
(byv. de kloosterbelofte, de kerkelijke ge
boden, de kerkelijke huwelyksbeletselen,
het bidden van het brevier, het celibaat, de
Index, de boekencensuur, en de heiligenver-
eeniging) veroordeeld, en gy durft zelfs deze
kerkelijke instellingen als dwalingen ver
werpen en verder de kerk van vervalsching
van het Godsbegrip, van de leer der erf
zonde, van de verzoening door Christus,
en van het misoffer te beschuldigen.
Het zal u bekend zyn, dat in den loop
der eeuwen de aangegeven leerstellingen en
instellingen herhaaldelijk daD door den
eenen, dan door den anderen ketter op de
zelfde wyze zijn aangevallen en er bestaat
geen twijfel, dat gij tenminste als fautor
haerisis (begunstiger van ketterij) moet
worden aangezien. Nadat gij u daarom de
in de bul Apostolicae Sedis vau 12 October
1869 uitgesproken excommunicatie latae
sententiae speciali modu Romano Poatifico
reservata op den hals hebt gebaald, moeten
wij u elke verdere uitoefening van kerke
lyke functies verbieden. Wij vermanen u
dringend, de begane fout weder goed te
Toen Juultje met de borden de kamer
had verlaten, sloeg tante de handen voor
de betraande oogen. Zy had de kleine wel
willen terugroepen om haar vergiffenis te
vragen voor haar hardheid, maar zij kon
het toch niet van zichzelve verkrijgen.
Julia sloop door het tuinpoortje naar het
erf van buurman Krautner. Ongemerkt
kwam zy in het huis en door eenige al te
weelderig opgesierde kamers in het boudoir
van haar vriendin.
Daar lag, zenuwachtig zwaaiend met een
gebroken waaier, in een allerliefst, maar
nu verkreukeld wit japonnetje, op een sofa
het slachtoffer van vaderlijke hardvochtig
heid. Toen Therese haar vriendin ont
waarde, die met bijna plechtigen ernst op
haar toetrad, wierp zy eensklaps het kopje
naar den wand en barstte in snikken uit.
Arme Treesje!"
Het bleeke meisjesgelaat boog zich over
de wanhopige vriendin heen.
O, wat moet dat hard zijn I Maar moed
gehouden Free laat je groeten Hy
blijft je trouw. Hij zendt my juist naar je
toe om je te zeggen, dat je de hoop niet
moet opgeven. Trouwe liefde overwint alles
en hardvochtige vaders zyn er wel meer
geweest, Treesje!
Ei ei ei," klonk het achterhaar.
Hardvochtig zegt u daar, juffie
Mijnheer Krautner was ongemerkt bin
maken en de verzoening met de kerk na
te streven".
Konstantin Wieland antwoordde op deze
excommunicatie het volgende:
„Met uiterlijke dwangmaatregelen tegen
den schrijver is de inhoud van een boek
niet te weerleggen. De heeren moeten eerst
bewijzen, dat de door mij veroordeelde pun
ten werkelyk tot de goddelijke openbaring
behooren, of tenminste mijn bewys dat dit
niet zoo is, ontzenuwen. Doch daar zullen
zij wel op passen!"
Het is en wordt ook nu nog, van katho
lieke zijde vaak vooropgesteld, alsof de
Fransche regeering door haar onverzoen
lijkheid vóór en na de totstandkoming van
de wet op de scheiding van Kerk en Staat
alléén verantwoordelijk is voor den droevi-
gen toestand waarin de katholieke kerk in
Frankrijk thaDS verkeert. Wij hebben er
reeds herhaaldelijk op gewezen, hoe onjuist
deze voorstelling is: hoe het toch de Fran
sche regeering met name Briand, is geweest
die door allerlei bemiddelings- en schikkings
voorstellen getracht heeft een modus vivendi
met het Vatikaan te vinden, waarbij aan
de Fransche katholieke kerk, onder behoud
van het beginsel van volkomen scheiding
van Kerk en Staat, nagenoeg dezelfde vrij
heid van beweging en ontwikkeling bleef
verzekerd als onder het Concordaat, terwijl
alle financieele nadeel ware voorkomen,
Paus Pius X bleef echter by zyn verzet
volharden: hy verkoos voor zijn „meest
beminde dochter" het martelaarschap, over
tuigd dat ook hier het martelaarsbloed het
beste zaad tot gedijen zou blijken.
Van Katholieke zijde is en wordt tegen
deze voorstelling, als gezegd, geprotesteerd,
Clericalen-haat gaf haar in, heette het. Het
heeft zeker zijn nut en waarde de onge
grondheid van deze beschuldiging nog eens
aan te toonen aan de hand van hetgeen
een gezaghebbend goedgeloovig Fransch
Katholiek over deze quaestie heeft geschre
ven. Wij bedoelen den onlangs overleden
bekenden journalist Heuri de Houx, wiens
naam als warm en eerlijk strijder voor de
Kerk wel door geen katholiek gewraakt
zal kunnen worden.
Henri de Houx heeft in de Matin by zyn
leven herhaaldelijk vurig gepleit voor een
vreedzame en praktische oplossing van het
vraagstuk der verhouding tusschen Staat
en kerk. Thans, eenige dagen na zyn dood,
publiceert hetzelfde blad een laatste artikel,
waarin door hem nog eens de voorgeschie
denis van den stryd wordt uiteengezet
hoe hy en zyn vrienden het ergste vreesden
toen de Paus tegen den wenscli van de
meerderheid der bisschoppen in het voorstel
betreffende een modus vivendi afwees, en
hoe hij, Houx eu zyn vrienden, om nog te
redden wat te redden viel, by den dreigenden
ondergang van Frankryk's religieuze tradi
ties, zich onder de bescherming der wet
stelden, die, Daar de overtuiging van verlichte
en trouwe aanhangers der Kerk, met de
werkelijke rechten van deze rekening hield.
nengekomen en stond met de handen over
zyn corpulent buikje saamgevouwen, het
roode vollemaansgezicht tot een lachje ge
plooid, achter het ontstelde meisje.
Ik ben volstrekt geen hardvochtig
vader," ging hij voort, terwy'l hij Juultje
met de hand over de waDgen streelde.
„Maar ik ben een man van ondervinding,
die zyn kind niet blindelings in haar ongeluk
wil laten loopen Ja, myn hartje, in haar
ongeluk Maar daar heb jelui geen ver
stand van, omdat jelui beiden nog nauwe
lijks den kinderschoenen ontwassen zijt
Och, mijnheer Krautner," sprak Julia,
als zij toch zoo zielsveel van elkaar houden
Och, daar gelooven zijzelf geen zier
van," lachte hy. „Zy zullen er niet aan
sterven, gerust. En nu Treesje, doe ray 'n
plezier en houd op met dat gehuil, ver
staan
Het jonge meisje richtte zich op.
Weet wel, papa sprak zy met van
toorn flikkerende oogen, „dat ik nooit af
stand van hem doe, nooit, nooit!
Daar zullen wy nog wel eens 'n woordje
over spreken," was het droge antwoord.
Als u vandaag over een jaar niet in
onze verloving hebt toegestemd, ik zeg het
hier plechtig in tegenwoordigheid van Julia,
dan
Dan neem ik een ander!" voltooide
papa den afgebroken zin,
Vervolgens, na een vergelijking te hebben
getrokken tusschen Paus Leo XIII en Paus
Pius X, w&arby hij deze laatste een priester
van bewonderenswaardige oprechtheid en
eerlijkheid en onbaatzuchtigheid noemt, die
vast aan „de in seminariön mechanisch
geleerde theologie" geloofde, doch van de
wereld, behalve de Venetiaansche eilanden
en het Vatikaan, weinig kende, gaat Houx
aldus voort:
Men begrijpt, dat zulk een optreden een
aantal onzer bisschoppen in verwarring heeft
gebracht, die hun opkomst dankten aan de
diplomatieke samenwerking vau Leo XIII
met de minister der republiek. De schei-
dingswet ontnam de geestelijkheid de bij
het Concordaat vastgesteldejaarinkomsten.
Daarentegen verzekerde zy haar het bezit
van een tamelijk aanzienlijk kapitaal, be
staande uit kathedralen, kerken, paleizen
enz.te zamen ter waarde van ongeveer 100
millioen francs.Op dat de kerk in het eeuwig
durend .genot van dit vermogen zou kunnen
blijven, werd verlangd, dat het aan de kerk
fabrieken veroorloofd zou zijn zich in cul-
tueele vereenigingen om te zetten, zonder
dat daardoor ook maar eenigen inbreuk
werd gemaakt op het, eveneens in art. 4
der wet erkende hiërarchische voorrecht.
Doch Paus Pius X slingerde het interdict
tegen de cultueele vereenigingen. De regee
ring deed het eene bemiddelingsvoorstel na
het andere om de wettelijke voorschriften
met het kanonieke recht in overeenstem
ming te brengen. De meerderheid der bis
schoppen en der geloovigen wenschte dit
vergelijk. Maar Paus Pius bleef onbuigzaam,
onverbiddelijk. En zoo kwam het, dat de
Fransche Kerk, behalve de inkomsten van
staatswege, ook nog die inkomsten verloor,
welke zij aan de vroomheid van vroegere
geslachten dankte.
De geestelijkheid, aldus Houx verder,
heeft zich zonder morren gebogen. Doch bij
onze tochten op 't land troffen wij pastoors,
die voor drie parochies hadden te zorgen,
kerken, waarin zelfs Zondags geen dienst
werd gehouden. Een droevige toestand I Hoe
kan een geestelijke, die drie parochies heeft
te verzorgen, zich behoorlijk wijden aan het
catechismus-onderricht? Paus Pius X heeft
door een decreet onze dun gezaaide geeste
lijken van deze zorg ontheven, hij heeft den
leeftijd voor de eerste communie op die vaD
de kinderlijke onbewustheid gebracht eu
tegelijk daarmee heeft hij het catechisatie-
onderwijs en de roerende familiefeesten af
geschaft, die den overgang van de kinder
lijken leeftyd tot de jeugd begroeten.
Men heeft, zoo besluit Houx, uit de Kerk
de pioniers der exegese (de wetenschappe
lijke „modernisten") verjaagd: men heeft
den „Sillon" (de sociale katholieke vereeni-
ging) uit de strijdende Kerk verdreven, om
hem in te lijven by de geknevelde Kerk.
Wil men dan het katholicisme ontoeganke
lijk maken voor allen, behalve voor de
besliste clericalen? Toen men de inkomsten
der wereldlijke geestelijkheid vernietigde,
was dit wellicht alleen om haar het geeste-
Dat zullen wy eens zien!"
Precies! En je mag vragen wat je wil,
maar van de uniform blyf je af. Het is
geen gril, kiud, ik heb het my plechtig
toegezworen. Waarom, dat zal ik je later
wel eens vertellen. Geen uniform en deze
zeker niet Neen, zeg nu eens zelf, juf
frouw Adami, daar komt op eens zoo'n
wildvreemde snoeshaan in huis en verlangt
daar den heelen boel, alles, gewoon weg
alles. Arnold Krautner stond altijd bekend
als 'n heldere kop, die zich niet in 'n paar
minuten laat inpalmen."
U hebt zeker nooit liefgehad," sprak
zijn dochter met een minachtenden trek om
de fijne lippen.
Wat zegt je, of ik nooit heb liefgehad
Misschien inniger dan jij, maar ik heb mijn
verstand gebruikt, wijsneus. Ik heb door
heel wat zure appels moeten bijten, eer ik
tot je grootvader kon gaan om hem om zyn
HanDa te vragen. Maar toen had ik ook
wat in de melk te brokken. Nu weetje
't, en daarmee uit.
Hy ging heen, trok bedaard de deur dicht
en in de gang hoorden de meisjes hem den
„Dessauer marsch" fluiten. Als h\j dit deun
tje floot, dan verkeerde hy in groote op
winding, dat was een onfeilbaar teeken.
Nu kun je zelf zien, hoe treurig mijn
leven is," zeide Therese, terwijl zij de ver
warde blonde haren iu orde bracht. „Van