SDIJK. NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD. ZUID-HOLLANDSCHE EN ZEEUWSGIE EILANDEN. liming restt Goederen, enz. iiiSiduSuSBiSiiSiiSi mux, BOOMEN. 50NEN Sen elkolen. sre aankon- te bekomen P. L. SLIS BO Cents orting. 3-2 Juffertje Onnut. ll|ISjlVjll|IISIIilljl J. ARNHEM. eeren eenigszins be- voor minder dan de aw model. Mastieken band, zeer jt. korting. e if Lelboomen, i, Haagdoorn anderijen enz. enz. bij iommelsdijk d van goede 1ste soort iden prijs. 13—9 cjes met suiker thans gebracht op 27 Liter op scherp 10 weken Ier verkregen; ik héb mei. r melkkoeienhoeveel BEROMA.NS. 1911. agen daaruit gaarne n met onze <r, -.hoon wij 40.000 Kilo oldoen. Wij vergrooten rengen op 100.000 Vrijdag wederom af ge- 7 kunt bij hem thans s vöederrantsoenen voor n 5, 10, 15, 20, 25 houders in Uw streek, ibriek „De Hinde" ertels. ONZE EILARI voor de Dit BJad verschijnt eiken Zaterdagmorgen. Prijs per kwartaalf 0,50 Afzonderlijke nummers- 0,05 No. 12 Zaterdag 11 Februari 1911 18E Jaargang voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis. Prijs per adv >rtentiên van i5 regels f 0,50 Iedere regel meer- 0,10 Groote leIters naar plaatsruimte. Buiteiilaudsck Overzicht. Verleden week werd te Leicester het jaarlijksch congres der arbeiderspartij ge houden. Op den avond ter inleiding van dit con gres is een meeting gehouden ten gunste van internationale ontwapening. Op deze meeting waren meer dan een millioen georganiseerde arbeiders door gedelegeerden vertegenwoordigd. Metalgemeene stemmen werd op deze vergadering een motie aan genomen, waarin verklaard wordt dat militairisme en oorlog onvereenigbaar zijn met beschaving en nationale welvaart, en geprotesteerd wordt tegen de steeds zwaar dere lasten der militaire bewapening, die de sociale hervormingen tegenhoudt en de internationale betrekkingen in gevaar brengt. Het congres spreekt verder uitdat het militarisme, hoewel van voordeel voor zekere finantieele kringen, die geen gering aandeel hebben in de campagne van vreesver- wekking een noodelooze belasting beteekent op leven en loooen van de arbeiders en Groot Brittannie bedreigt met de gevaren van een verplichten militairen dienst. Het congres verklaard daarom, dat geschillen tusscben de natiën niet door brutaal geweld, maar door overleg en arbitrage moeten worden opgelost en wekt de arbeiders van Groot-Brittannie op met hun kameraden in Duitschland en andere landen een geor ganiseerde actie te beginnen in het belang van een toenadering tusscben alle natiën, ter verzekering van den internationalen vrede en de bevordering van de sociale rechtvaardigheid. Verschillende sprekers lichtten deze motie toe. In de eerste plaats het parlementslid Ramsay Mc Donald, die uiteenzette, dat bet plicht der arbeiderspartij is in het parlement zich te verzetten tegen de nieuwe aanvragen voor hoogere militaire uitgaven. Indien deze uitgaven waarlijk noodig waren voor de nationale veiligheid zou de arbeiderspartij er voor moeten stemmen, maar dat is niet het geval, in werkelijkheid zou men door voorstemmen een politiek steunen, die het nationaal bestaan in gevaar brengt. Scberp critiseerde de heer Mc Donald de houdiDg van een zekere pers in Engeland en hij eindigde; De arbeiderspartij moet niet alleen optreden tegen het militarisme, maar moet ook aandringen op een vaste en goed doordachte buitenlandsche politiek. In de aaustaande zitting zullen de arbeidersafge- vaardigden de regeering moeten nopen, een uiteenzetting van de buitenlandsche politibk te geven. Enkele afgevaardigden van vakvereeni- gingen in den scheepsbouw wilden wel die bespreking in de oorlogstoerustingen aanvaarden, mits dan ook van staatswege het recht op arbeid werd erkent, want beperking in den oorlogsscheepsbouw zou duizenden arbeiders werkloos maken, en deze dienden dan toch een vergoeding voor FEtTILLETOlT, Arme Therese. En heeft zy je lief? Wat 'n vraagI En óf! Maar nu wil ik haar iets van mij laten hooren, een troost natuurlijk. Ga jij naar haar toe, de oQe doet zyn middagdutje. Zeg dat ik haar nog eenmaal moet spreken en haar trouw blijf tot in den dood en dat haar vader zich wel zal laten verteederen, zij is toch zijn eenig kind, zyn oogappel. De officier viel op de kanapee neer, al de martelingen eener grievende teleurstelling spraken uit zijn bleek gezicht. Plotseling sloeg hij hard met de vuist op de tafel. „En alles was zoo goed geweest, alles bromde hij. Ik zal je boodschap overbrengen, het doet my leed voor jelui beiden" sprak Julia op medelijdenden toon. „Ik denk ook wel, dat de vader ten slotte zal moeten toege ven Het werd een recht onaange name dag. Aan tafel begon tante Rika zonder voorbereiding haar pleegzoon mede den hun ontnomen arbeid te vinden. Maar hun opmerkingen hadden geen resultaat. Meer succes had Keir Hardie, die voor stellen deed om aan te dringen op een krachtige vredespropaganda in scholen en arbeiders-vereenigingen. Een ander voorstel van Keir Hardie ter voorbereiding van een algemeene staking, in geval van oorlog werd met slechts een kleine minderheid verworpen. "Verschillende sprekers zetten hun bezwaren tegen dit denkbeeld uiteen. Zij zagen geen nut in een algemeene staking, die slechts ellende zou brengen over duizen den vrouwen en kinderen. De propaganda voor dit denkbeeld zou bovendien de aan dacht afleiden van de parlementaire actie. Bij den toenemenden invloed der arbei derspartij in het parlement verdienen de op deze vredesmeeting uitgesproken denkbeel den zeker wel de aandacht. China wordt geteisterd door een ontzet tende pest-epidemie. Duizende slachtoffers vallen aan de vreeselyke ziekte ten offer, en de besmetting breidt zich voortdurend uit. De New York Herald heeft een corres pondent naar de streek gezonden waar de pest het meest verwoed heerscht, naar Charbin. De berichtgever is aangekomen en seint een droevig beeld van den toestand. Men hoore hem De Chineezen, die in alle richtingen uit Charbin vluchtten, brachten de besmetting in alle dorpen, en overal begon de pest zyn verwoestend werk. Terstond vluchtten ook uit die dorpen weer de bewoners en brachten de ziekte verder en verder het land in. Aanvankelijk bekommerde de groote massa zich er niet bijster veel om zy schreven de ziekte toe aan de Japanners, die de bronnen vergiftigd zou den hebben om de Chineezen uit te moor den (een gerucht waarschijnlijk ontstaan, doordat de Japanners de eenigön zijn ge weest, die ontsmettende stoffen in de be smette huizen hebben gestrooid). Thans evenwel is de schrik hun om de harten geslagen. Men schat het aantal dooden dat ei dagelyksch aan de ziekte ten offer valt op 1000. Twee en twintig doktoren met elf assistenten zijn er vrijwel in geslaagd de ziekte tot stilstand te brengen in het Rus sische deel van Charbin, maar de Chinee- sche stad Foe-tsjia-tien is feitelijk een doo- denstad. Daar zyn 4000 inwoners omgeko men en van de overgeblevenen, (de stad telde 30,000 zielen] is de helft gevlucht terwijl de achtergeblevenen zich zonder eenigen tegenstand aan hun noodlot over geven. Hun weerstandskracht is gebroken en zy zitten op den dood te wachten. De stad is door soldaten omringt, opdat niemand er meer zal uitgaan. Honderden lijken liggen op straat en worden door de honden verslonden. In alle plaatsen waar de ziekte heerscht, werpt men, zoodra meD het ongezien kan te deelen, dat zy tot haar groot verdriet niet langer bij machte was, hem in 't ver volg zulk een groote toelage te geven, als hy totnogtoe genoten had. Met neergeslagen oogen, alsof zy een misdaad bekende, deed zy hem die door den nood afgeperste me- dedeeling. Hy lachte luid en akelig, dronk zijn glas wyn iu één teug leeg en stond op. „Wel bekom jelui de maaltijd." riep hy uit, rolde zyn servet tot een prop en stapte de kamer uit. Rika wischte zich een traan uit de oogen. Tante," vleide Onnutje, zacht en schuw haar hand op die der oude juffrouw leg gende, „tante, wees niet zoo bedroefd I Alles zal nog wel in orde komen. Wij verkoopen het huis en dan is u weer rijk en huurt een kleine woning aan den Ryn, waar ik het u zoo gezellig maak, dat u dit oude huis, dat toch veel te groot is, in 't geheel niet meer missen zult." Maar haar hand werd driftig weggeslin gerd. „Hoe kan jij ook beseffen, wat „eigen haard" beteekend Geen greintje piöteit is bij jou te ontdekken, voor jou is het ver koopen van 'n huis gelyk aan 't smeren van een boterham." Julia zag haar treurig aan. „O, als u wist, hoe lief ik dit oude buis heb gekregen," wilde zy zeggen. Maar zy zweegzy zwegen beiden. doen, de lijken op straat, zoodat niemand weet in welk huis het sterfgeval heeft plaats gehad en de overblijvende aldus vrykomen van de last dien de ontsmetting medebrengt De eenige bescherming tegen de ziekte die de verpleegsters zich kunnen verschaffen bestaat uit een medisch geprepareerd masker; want de longenpest is vooral be smettelijk door inademing 1 Zoo lijken doctoren en verplegers op duikers in hun gummi kleeren en hun masker. De massa begrijpt niets van en voelt niets voor de hygiënische maatregelen. Het eenige wat een Chinees doet om de ziekte van zyn huis te houden is het een of ander flauw bygeloovig kunstje. B. v. hy hangt een spiegeltje voor zyn deurpost; de kwade geest van de pest, die natuurlijk een domme geest is, ziet dan als hy aankomt aan het huis en in het spiegeltje kykt zyn eigen beeltenis, denkt dat het huis reeds bezet is eu gaat elders heen. Wij vermeldden onlangs, hoe krachtig een Duitsch kapelaan Wieland teMünchen in een boek„Een Duitsche afrekening met Rome", is opgekomen", is opgekomen tegen den moderni9teneed, dien de paus van alle priesters vergt. Van den generaal-vicaris te Augsburg heeft de kapelaan thans het volgende schrijven ontvangen: „Gij hebt dezer dagen uw geschrift„Een Duitsche afrekening met Rome", als protest tegen den Pauselyken modernisten-eed doen verschijnen. Het oordeel over wat gy tegen dien eed hebt in te brengen is, zooals gij weet, aan het Sanctum Officium voorbe houden. Gy hebt echter bü die gelegenheid ook verder aan de kerk vervalsching van het werk van Christus en bezondiging tegen het zuivere woord Gods verweten, en van dit standpunt uit de positie van den Paus en een gebeele reeks kerkelijke instellingen (byv. de kloosterbelofte, de kerkelijke ge boden, de kerkelijke huwelyksbeletselen, het bidden van het brevier, het celibaat, de Index, de boekencensuur, en de heiligenver- eeniging) veroordeeld, en gy durft zelfs deze kerkelijke instellingen als dwalingen ver werpen en verder de kerk van vervalsching van het Godsbegrip, van de leer der erf zonde, van de verzoening door Christus, en van het misoffer te beschuldigen. Het zal u bekend zyn, dat in den loop der eeuwen de aangegeven leerstellingen en instellingen herhaaldelijk daD door den eenen, dan door den anderen ketter op de zelfde wyze zijn aangevallen en er bestaat geen twijfel, dat gij tenminste als fautor haerisis (begunstiger van ketterij) moet worden aangezien. Nadat gij u daarom de in de bul Apostolicae Sedis vau 12 October 1869 uitgesproken excommunicatie latae sententiae speciali modu Romano Poatifico reservata op den hals hebt gebaald, moeten wij u elke verdere uitoefening van kerke lyke functies verbieden. Wij vermanen u dringend, de begane fout weder goed te Toen Juultje met de borden de kamer had verlaten, sloeg tante de handen voor de betraande oogen. Zy had de kleine wel willen terugroepen om haar vergiffenis te vragen voor haar hardheid, maar zij kon het toch niet van zichzelve verkrijgen. Julia sloop door het tuinpoortje naar het erf van buurman Krautner. Ongemerkt kwam zy in het huis en door eenige al te weelderig opgesierde kamers in het boudoir van haar vriendin. Daar lag, zenuwachtig zwaaiend met een gebroken waaier, in een allerliefst, maar nu verkreukeld wit japonnetje, op een sofa het slachtoffer van vaderlijke hardvochtig heid. Toen Therese haar vriendin ont waarde, die met bijna plechtigen ernst op haar toetrad, wierp zy eensklaps het kopje naar den wand en barstte in snikken uit. Arme Treesje!" Het bleeke meisjesgelaat boog zich over de wanhopige vriendin heen. O, wat moet dat hard zijn I Maar moed gehouden Free laat je groeten Hy blijft je trouw. Hij zendt my juist naar je toe om je te zeggen, dat je de hoop niet moet opgeven. Trouwe liefde overwint alles en hardvochtige vaders zyn er wel meer geweest, Treesje! Ei ei ei," klonk het achterhaar. Hardvochtig zegt u daar, juffie Mijnheer Krautner was ongemerkt bin maken en de verzoening met de kerk na te streven". Konstantin Wieland antwoordde op deze excommunicatie het volgende: „Met uiterlijke dwangmaatregelen tegen den schrijver is de inhoud van een boek niet te weerleggen. De heeren moeten eerst bewijzen, dat de door mij veroordeelde pun ten werkelyk tot de goddelijke openbaring behooren, of tenminste mijn bewys dat dit niet zoo is, ontzenuwen. Doch daar zullen zij wel op passen!" Het is en wordt ook nu nog, van katho lieke zijde vaak vooropgesteld, alsof de Fransche regeering door haar onverzoen lijkheid vóór en na de totstandkoming van de wet op de scheiding van Kerk en Staat alléén verantwoordelijk is voor den droevi- gen toestand waarin de katholieke kerk in Frankrijk thaDS verkeert. Wij hebben er reeds herhaaldelijk op gewezen, hoe onjuist deze voorstelling is: hoe het toch de Fran sche regeering met name Briand, is geweest die door allerlei bemiddelings- en schikkings voorstellen getracht heeft een modus vivendi met het Vatikaan te vinden, waarbij aan de Fransche katholieke kerk, onder behoud van het beginsel van volkomen scheiding van Kerk en Staat, nagenoeg dezelfde vrij heid van beweging en ontwikkeling bleef verzekerd als onder het Concordaat, terwijl alle financieele nadeel ware voorkomen, Paus Pius X bleef echter by zyn verzet volharden: hy verkoos voor zijn „meest beminde dochter" het martelaarschap, over tuigd dat ook hier het martelaarsbloed het beste zaad tot gedijen zou blijken. Van Katholieke zijde is en wordt tegen deze voorstelling, als gezegd, geprotesteerd, Clericalen-haat gaf haar in, heette het. Het heeft zeker zijn nut en waarde de onge grondheid van deze beschuldiging nog eens aan te toonen aan de hand van hetgeen een gezaghebbend goedgeloovig Fransch Katholiek over deze quaestie heeft geschre ven. Wij bedoelen den onlangs overleden bekenden journalist Heuri de Houx, wiens naam als warm en eerlijk strijder voor de Kerk wel door geen katholiek gewraakt zal kunnen worden. Henri de Houx heeft in de Matin by zyn leven herhaaldelijk vurig gepleit voor een vreedzame en praktische oplossing van het vraagstuk der verhouding tusschen Staat en kerk. Thans, eenige dagen na zyn dood, publiceert hetzelfde blad een laatste artikel, waarin door hem nog eens de voorgeschie denis van den stryd wordt uiteengezet hoe hy en zyn vrienden het ergste vreesden toen de Paus tegen den wenscli van de meerderheid der bisschoppen in het voorstel betreffende een modus vivendi afwees, en hoe hij, Houx eu zyn vrienden, om nog te redden wat te redden viel, by den dreigenden ondergang van Frankryk's religieuze tradi ties, zich onder de bescherming der wet stelden, die, Daar de overtuiging van verlichte en trouwe aanhangers der Kerk, met de werkelijke rechten van deze rekening hield. nengekomen en stond met de handen over zyn corpulent buikje saamgevouwen, het roode vollemaansgezicht tot een lachje ge plooid, achter het ontstelde meisje. Ik ben volstrekt geen hardvochtig vader," ging hij voort, terwy'l hij Juultje met de hand over de waDgen streelde. „Maar ik ben een man van ondervinding, die zyn kind niet blindelings in haar ongeluk wil laten loopen Ja, myn hartje, in haar ongeluk Maar daar heb jelui geen ver stand van, omdat jelui beiden nog nauwe lijks den kinderschoenen ontwassen zijt Och, mijnheer Krautner," sprak Julia, als zij toch zoo zielsveel van elkaar houden Och, daar gelooven zijzelf geen zier van," lachte hy. „Zy zullen er niet aan sterven, gerust. En nu Treesje, doe ray 'n plezier en houd op met dat gehuil, ver staan Het jonge meisje richtte zich op. Weet wel, papa sprak zy met van toorn flikkerende oogen, „dat ik nooit af stand van hem doe, nooit, nooit! Daar zullen wy nog wel eens 'n woordje over spreken," was het droge antwoord. Als u vandaag over een jaar niet in onze verloving hebt toegestemd, ik zeg het hier plechtig in tegenwoordigheid van Julia, dan Dan neem ik een ander!" voltooide papa den afgebroken zin, Vervolgens, na een vergelijking te hebben getrokken tusschen Paus Leo XIII en Paus Pius X, w&arby hij deze laatste een priester van bewonderenswaardige oprechtheid en eerlijkheid en onbaatzuchtigheid noemt, die vast aan „de in seminariön mechanisch geleerde theologie" geloofde, doch van de wereld, behalve de Venetiaansche eilanden en het Vatikaan, weinig kende, gaat Houx aldus voort: Men begrijpt, dat zulk een optreden een aantal onzer bisschoppen in verwarring heeft gebracht, die hun opkomst dankten aan de diplomatieke samenwerking vau Leo XIII met de minister der republiek. De schei- dingswet ontnam de geestelijkheid de bij het Concordaat vastgesteldejaarinkomsten. Daarentegen verzekerde zy haar het bezit van een tamelijk aanzienlijk kapitaal, be staande uit kathedralen, kerken, paleizen enz.te zamen ter waarde van ongeveer 100 millioen francs.Op dat de kerk in het eeuwig durend .genot van dit vermogen zou kunnen blijven, werd verlangd, dat het aan de kerk fabrieken veroorloofd zou zijn zich in cul- tueele vereenigingen om te zetten, zonder dat daardoor ook maar eenigen inbreuk werd gemaakt op het, eveneens in art. 4 der wet erkende hiërarchische voorrecht. Doch Paus Pius X slingerde het interdict tegen de cultueele vereenigingen. De regee ring deed het eene bemiddelingsvoorstel na het andere om de wettelijke voorschriften met het kanonieke recht in overeenstem ming te brengen. De meerderheid der bis schoppen en der geloovigen wenschte dit vergelijk. Maar Paus Pius bleef onbuigzaam, onverbiddelijk. En zoo kwam het, dat de Fransche Kerk, behalve de inkomsten van staatswege, ook nog die inkomsten verloor, welke zij aan de vroomheid van vroegere geslachten dankte. De geestelijkheid, aldus Houx verder, heeft zich zonder morren gebogen. Doch bij onze tochten op 't land troffen wij pastoors, die voor drie parochies hadden te zorgen, kerken, waarin zelfs Zondags geen dienst werd gehouden. Een droevige toestand I Hoe kan een geestelijke, die drie parochies heeft te verzorgen, zich behoorlijk wijden aan het catechismus-onderricht? Paus Pius X heeft door een decreet onze dun gezaaide geeste lijken van deze zorg ontheven, hij heeft den leeftijd voor de eerste communie op die vaD de kinderlijke onbewustheid gebracht eu tegelijk daarmee heeft hij het catechisatie- onderwijs en de roerende familiefeesten af geschaft, die den overgang van de kinder lijken leeftyd tot de jeugd begroeten. Men heeft, zoo besluit Houx, uit de Kerk de pioniers der exegese (de wetenschappe lijke „modernisten") verjaagd: men heeft den „Sillon" (de sociale katholieke vereeni- ging) uit de strijdende Kerk verdreven, om hem in te lijven by de geknevelde Kerk. Wil men dan het katholicisme ontoeganke lijk maken voor allen, behalve voor de besliste clericalen? Toen men de inkomsten der wereldlijke geestelijkheid vernietigde, was dit wellicht alleen om haar het geeste- Dat zullen wy eens zien!" Precies! En je mag vragen wat je wil, maar van de uniform blyf je af. Het is geen gril, kiud, ik heb het my plechtig toegezworen. Waarom, dat zal ik je later wel eens vertellen. Geen uniform en deze zeker niet Neen, zeg nu eens zelf, juf frouw Adami, daar komt op eens zoo'n wildvreemde snoeshaan in huis en verlangt daar den heelen boel, alles, gewoon weg alles. Arnold Krautner stond altijd bekend als 'n heldere kop, die zich niet in 'n paar minuten laat inpalmen." U hebt zeker nooit liefgehad," sprak zijn dochter met een minachtenden trek om de fijne lippen. Wat zegt je, of ik nooit heb liefgehad Misschien inniger dan jij, maar ik heb mijn verstand gebruikt, wijsneus. Ik heb door heel wat zure appels moeten bijten, eer ik tot je grootvader kon gaan om hem om zyn HanDa te vragen. Maar toen had ik ook wat in de melk te brokken. Nu weetje 't, en daarmee uit. Hy ging heen, trok bedaard de deur dicht en in de gang hoorden de meisjes hem den „Dessauer marsch" fluiten. Als h\j dit deun tje floot, dan verkeerde hy in groote op winding, dat was een onfeilbaar teeken. Nu kun je zelf zien, hoe treurig mijn leven is," zeide Therese, terwijl zij de ver warde blonde haren iu orde bracht. „Van

Krantenbank Zeeland

Onze Eilanden | 1911 | | pagina 1