NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD.
ZniD-HOLLANOSCHS EN ZEEUWSCHE EILANDEN.
UCHTBOHEN.
EL,
TE KOOP:
>E PRINS,
UDDELHARNIS.
Middelharnis.
les
de
Juffertje Onnut.
w opgaande
amide of Leiboomen,
snyeeren, Haagdoorn
"aineerde landerijen enz. enz. bij
arst, Sommelsdijk
s verzekerd van goede 1ste soort
ïcurreerenden prijs. 13—b
Strubes-Zaaihaver.
uin- eu Rijnsburger
iden.Groenkraag-
Rood Beetenzaad.
C. Both Zonen,
she Boek- en Papierhandel,
880, - - M1DDELHARM1S.
ieden worden er weer nieuwe
nten aangenomen op
izen blad, a 6 cent per week,
roman-bijvoegsel en verzeke-
Aanbevelend,
W. VAN DER SCHENK.
ding in
tag prijsopgaaf aan
ONZE EILANDEN
voor de
lüil Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
rijs per kwartaalf 0,5U
afzonderlijke nummers- 0,05
No. 8
Zaterdag 14 Januari 1911 18E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advevtentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv jrtentiën van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,40
Groote letters naar plaatsruimte.
Buitenlandscii Overzicht.
ezing willen vinden by kaal-
skte het ook zijn moge zooals
>os en weelderige haargroei
e adres
ransstraat 11, Rotterdam.
telden uit Uwe onmiddellijke
ie Hoogste onderscheiding.
Z>en fjaag.
Ufrccijt 0
êciöeti.
Swuwarbcn.
23reba.
Düssdbocf.
Gaat de groote anticlericale strijd in
Frankrijk opnieuw beginnen? Men vraagt
zich dit onwillekeurig af, wanneer men
van het jongste optreden der hoogeFransche
geestelijkheid kennis neemt.
De dertien bisschoppen van Zuidoostelijk
Frankrijk hebben n.l. gemeenschappelijk
door plechtige en in hun ambtsbladen ge
publiceerde verordeningen twee republi-
keinsche bladen op den index geplaatst. En
de aan hun hoofd staande aartsbisschop
van Lyon, kardinaal Couillé, heeft op eigen
gezag, nog twee andere republikeinsche
bladen van Saint-Etienne verboden. Daarbij
wordt verklaard, dat een doodzonde be
gaat, wie ze nog verder uit gewoonte koopt,
verkoopt of leest.
De uitvoerige motiveering van het verbod
egt nadruk op de bedoeling der bladen,
om de dogmata en inrichtingen der Katho-
ieke kerk bespottelijk te maken. Het is nu
natuurlijk mogelijk, dat de republikeinsche
fladen een toon aangeslagen hebben, die in
plaats van kalme en zakelijke kritiek te
blijven, ook beleedigende vormen heeft aan
genomen. Maar de motiveering stelt niet den
vorm, ook den inhoud der aanvallen op
dogmatiek, moraal en hiërarchie der kerk
voorop en voert ter verklaring van het ver
feiten aan als: de loochening der god
heid van Christus, van de ontbevlekte ont
vangenis, de pauselijke onfeilbaarheid, de
iwereldschepping volgens de leer der kerk,
het verwerpen van alle wonderen, ja zelfs,
dat de veroordeelde bladen voor het bur
gerlijk huwelijk en de begrafenis zonder
geestelijken bijstand zijn opgekomen.
Op dergelijke gronden kunnen de Fran-
sche bisschoppen vrijwel de gezamenlijke
republikeinsche pers en vrijzinnige ge
schriften van Frankrijk voor de Katholieken
n den ban doen. En mocht hun voorbeeld
in andere moderne cultuurstaten navolging
vinden, dan zou het er op uitdraaien, dat
de geheele niet-Katholieke pers en littera
tuur voor de katholieke leekenwereld op
den index geplaatst werd, daar dezelfde
dogmatische redenen ook voor deze bestaan.
Het gansche optreden der prelaten be-
teekent in den grond niet anders, dan een
vernieuwde oorlogsverklaring van het cle-
icalisme aan het moderne Frankrijk en den
republikeinschen geest, en in dit verband
is het kenschetsend, dat de index-verklaring
van dezelfde plaats uitgaat, vanwaar ook
met voorkennis van het Vatikaan de oor
logsverklaring der Fransche bisschoppen
aan de wereldlijke staatsschool een jaar
geladen uitging.
Het verbod bevat echter nog een verdere
verwikkeling der religieuze met de politieke
kwesties. De bisschoppen bepalen, dat het
plechtig in alle kerken hunne diocesen van
de kansels voorgelezen moet worden. Het
onvermijdelijk gevolg daarvan zal zijn, dat
bet republikanisme de vraag opwerpen zal,
PEtriLLETOlT.
Tante werd van nu af aan nog koeler
tegen dat „boosaardig nest." Haar verhou
ding tot Mina bleef zeer gespannen, „goe
den morgen" of „goeden avond" meer
niet. De jongens gingen afzonderlijk naar
school en weer naar huis en bleven ook
niet in dezelfde klasse, want Free studeerde
op z'n gemak, terwijl Frits ijveriger leerde
dan ooit.
Zoo gingen de ouderen den winter des
WvenB in en werden de kinderen menschen.
VIERDE HOOFDSTUK.
Welk een heerlijke dag. als 'n meisje
achttien jaar wordtwat ligt in dien dag
een eigenaardige bekoring, vooral als h\j
valt op 't einde van de Meimaand maar
Juffertje Onnut ontwaakte op haar verjaar
dag niet anders dan gewoonlijk geen
spoor van blijde verwachting lag op haar
~>laat.
Het kamertje behoorde haar thans alleen.
Dora woonde bij haar zoon in. Haar dien
sten had men thans niet meer noodig, want
hoe deze afkondiging met de politie-verorde-
ningen op den eeredienst van de scbeidings-
wet in overeenstemming is te brengen, die in
de kerken iedere uitdaging door degeeste
lijkheid verbieden, welke de bedoeling heeft,
een deel der burgers tegen de anderen op
te hitsen (soulever).
Men kau er zich dientengevolge op voor
bereiden, dat de eerste uitwerking der in
dex-verklaring een weder opleven van den
anti-clericalen strijd ten gevolge zal hebben.
De rijkskanselier Von Bethmann Holweg
heeft deze week den Pruisischen Landdag
met een Troonrede geopend.
Wat de verbetering der Staatsfinanciën
betreft, zeide de Minister-president-, dat het
vooral de vermeerdering der netto-inkom
sten van de Staatsspoorwegen is geweest,
waardoor het tekort tot een veel geringer
bedrag is ingekrompen, dan in de begroo
ting was in uitzicht gesteld. En al overtref
fen nog de uitgaven de inkomsten, het te
kort is betrekkelijk niet groot. (En zal met
29 millioen Mk. te leenen worden vereffend,
gelyk reeds werd gemeld.)
Intusschen staat, wat de uitbreiding van
het Staatsspoornet regardeert, de Regeering
voor de moeilijkheid om het groote aantal
afzonderlijke streken en de talrijke gemeen
ten aan een goede communicatie te helpen.
De steun, aan het klein-spoorwegbedryf ver
leend, eischt reeds aanmerkelijke bedragen.
Sprekend over de binnenlandsche koloni
satie, zeide Bethmann Hollweg, dat de Re
geering do economische en sociale eischen,
die zich daarbij voordoen, onder de oogen
blijft zien. Onder toekenning van aanmer
kelijke bedragen heeft de Regeering onlangs
nog in Brandenburg en Pommeren gemeen
schappelijke organisatiên in het leven ge
roepen, die zich de vermeerdering van het
boeren-bezit en de nederzetting van arbei
ders aldaar ten doel gesteld heeft.
Om de lichamelijke en zedelijke krachten
der jeugd, wanneer zy de school heeft ver
laten, te ontwikkelen en haar voor het vol
gend leven beter voorbereid te doen zyn,
heeft de Regeering besloten daarbij systema
tisch te werk te gaan. Deze jeugd verzorging
zal op de bestaande grondslagen moeten
voortbouwen en meerdere concentratie van
krachten nastreven. Ook blyft de Regeering
actief wat uitbreiding betreft van het voort
gezet schoolonderwijs.
Ten slotte verklaarde de Minister-presi
dent uit naam Zijner Keizerlijke en Konink
lijke Majesteit den Landdag der Monarchie
voor geopend.
Volgens de officieels Nord. Algem.
Ztg. zal de Duitsche regeering spoed zetten
achter de behandeling van bet ontwerp tot
invoering van een rijksbelasting op de
waardevermeerdering. Reeds 16 dezer zou
de tweede lezing beginnen. De regeering
heeft als het belangrijkst punt van haar
programma geen nieuwe uitgaven te doen
zonder voor gelijktijdige dekking te zorgen.
En nu staan er op de begrooting ver
schillende nieuwe uitgaven o. a. voorleger
„Juultje" was groot geworden, de jongeheer
niet meer thuis en nu had tante genoeg
aan 'n klein dagmeisje. Juultje moest im
mers ook bet huishouden leeren.
Zij was er heden niet over verwonderd,
dat er geen ruikertje op haar tafel stond,
dat geen vriendelijk gezicht zich over haar
heenboog en geen liefdevolle stem haarde
woorlen „God zegene je, mynengell" toe
fluisterde. Als iederen ochtend maakte zy
haar toilet, deed het venster open terwyl
zy het lange, blauw-zwarte haar opmaakte,
dat zy in een eenvoudigen wrong op het
achterhoofd vaststak.
Zy was groot en slank geworden, sierlijk
van leest en zag er nu nog uitheemscher
uit, dan toen zy als kind hier aankwam.
Haar neus was een weinig gebogen, het
voorhoofd laag en het gelaat werd over
straald door den gloed van twee donkere
oogen, waarin, zooals mevrouw Roettger
altijd zeide, iets schitterde, iets nu, dat
zou later wel aan den dag komen, als zy
er niet meer zoo zedig de lange wimpers
over zou laten vallen.
Haar kleeding was hoogst eenvoudig, daar
zorgde tante wel voor. „Zoo'n in'toog val
lend persoontje moet geen kleurig kleedje
dragen" meende Rika. Een eigengemaakt
blauw katoenen japonnetje en daarover een
boezelaar, ziedaar haar toilet op haar acht
tienden verjaardag, Hoe kOD 'took anders,
en vloot, benevens voor den veteranen-
onderstand. Deze zullen voor 't grootste
deel uit de nieuwe belasting moeten komen,
om 't evenwicht op de begrooting te be
houden. Doch daarom moet deze belasting
eerst aangenomen, vóór er met de behan
deling der begrooting kan worden voort
De Nordd Alg. Ztg. spreekt de verwach
ting uit dat de Rijksdag, na de uitvoerige
voorbereiding in de commissie, nu ook haast
zal maken met de afkondiging der nieuwe
belasting en deze zal aannemen temeer waar
de Rijksdag zelf, onder levendige instem
ming van beide volkshuizen, op zulk een
belasting heeft aangedrongen.
Dit is ongetwijfeld het geval. Alleen heeft
de wijze, waarop de regeering het op zich
zelf beslist democratisch beginsel van een
belastingheffing op de waardevermeerdering
heeft uitgewerkt, eeu levendige oppositie
in het leven geroepen ook van die zyde,
waar men overigens sterk voorstander van
zulk een belasting is.
Wij hebben er onlangs reeds op gewezen
hoe de republikeinsche regeering in Portugal
blijkhaar, wat de opheffing van het land
betreft uit den jammerlijken toestand,
waarin nel muuaroniauauuo logimo iwi nau
gebracht, van goeden wil is. De eeno her
vormingswet na de andere wordt, bij wijze
van decreet zoolang er nog geen volksver-
tegenwoordig is, afgekondigd.
Volgens een telegram uit Lissabon aan de
Köln. Ztg., zal dit aantal binnenkort nog
met verschillende andere wetten van beslist
democratische strekking worden vermeer
derd. Zoo kan weldra tegemoet gezien wor
den een decreet, waarbij een wekelijksche
rustdag wordt ingevoerd, eere-rechtbanken
worden ingevoerd tot onderdrukking van
het tweegevecht, een kieswet, een wet tot
bescherming van het moederschap, afschaf
fing der prostitutie, verbetering van het
lager onderwijs, oprichting van scholen, die
hoogstens twee kilometers van elkaar ver
wijderd -mogen zyn, en waarop aan arme
kinderen levensmiddelen, kleeding en leer
middelen gratis verstrekt zullen worden.
Verder decreten tot uitbreiding van het
Hooger onderwijs, met name de oprichting
van een medische faculteit Lissabon, be
schermende bepalingen voor zwakzinnigen
en ten slotte een administratieve hervor
ming door middel van decentralisatie....
De lyst is ongetwijfeld lang en belangrijk
genoeg. De vraag is alleen maar.... of de
regeering niet wat te veel hooi tegelijk op
haar vork neemt.
Alle decreten treden direct in werking.
Zy zullen echter zoodra de Volksvertegen
woordiging bijeenkomt, door deze goedge
keurd, eventueel gewijzigd worden. Aan
arbeid zal het dan het eerste republikeinsche
parlement voorloopig niet ontbreken I
In de Belgische kolenbekkens zijn groote
stakingen uitgebroken. De oorzaak is te
zoeken in de nieuwe mijnwet.
nu zij op haar feestdag de groote wasch
had te doen.
Langer dan gewoonlijk toefde zy vandaag
voor haar spiegel, maar toen hetzeven uur
sloeg, spoedde zy zich naar de keuken om
voor het ontbyt te gaan zorgen. Toen zy
gereed was, kwam zy met de koffie in de
huiskamer.
Goeden morgen, tantezeide het
jonge meisje.
Goeden morgen, Julial" klonk het af
gemeten antwoord. Toen scheen zij zich te
herinneren. „Wel gefeliciteerd, mijn kind
sprak zij en bracht daarbij even baar lip
pen op Julia's voorhoofd. „Hier is een klei
nigheid voor je." Zij stopte haar een pakje
in de hand. „Wees er zuinig mee, wantje
weet welMet een zucht brak zij den
zin af.
Over het gelaat van het meisje was een
zachte blos van vreugde gekomen. „Dank
u wel, lieve tante— en mag ik met het
geld doen, wat ik wil
Och ja als je er maar-geen dwaas
heden mee uithaalt Ik had eigenlijk
gehoopt, dat je 'tzoudt opsparen.
Juffertje Onnut zweeg, maar haar blijd
schap over het geschenk was verdwenen.
Van avond, ging tante voort, „als de
wasch uithangt, mag je naar de naaister
om een wit kleedje voor je te laten veran
deren, dat ik indertijd als meisje gedragen
Volgens deze wet, zoo verklaarde de Secre
taris van de vakvereeniging te Luik, die op
1 Januari in werking is getreden, stelt den
arbeidsdag in alle Belgische mijnen vast op
9 uur. Iu de toelichting van de wet wordt
echter nadrukkelijk gezegd, dat de oude
reedsbestaandebepalingen overal vankracht
zullen bly ven, waar de arbeidsdag om plaat
selijke redenen op minder dan 9 uur is
vastgesteld. In het zeer ryke kolengebied
van Luik duurt de arbeidsdag bijna overal
7 uur, in welken tijd evenveel geproduceerd
wordt als in de kolenbekkens bij Charleroi
en Bergen in 10 of 11 uur. De maatschap
pijen in de Luiksche bekken verlangen
nu van baar arbeiders invoering van den
9-urigen werkdag, met handhaving van de
thans voor 7 uur arbeid betaalde loonen.
De stakers hebben den gouverneur van
de provincie Luik verzocht te bemiddelen.
Deze heeft hun echter moeten mededeelen,
dat zyn stappen by de maatschappijen
geen resultaat hebben gehad. De maat
schappijen, die over 74 mijnen beschikken,
weigeren zeer beslist met den gouverneur,
te onderhandelen. De staking kan op deze
manier nog weken duren, l'n 1886 duurde
de staking 6 weken, in 1891 gaf zy aan
leiding tot een revolutionairen opstand en
ïurmemw «muaiagwu uisscnen stakers en
soldaten en vele mijnen en huizen zijn
toen in brand gestoken.
Van de 27,000 arbeiders in de kolen
mijnen en de 10,000 hulparbeiders zijn
slechts 6000 a 7000 georganiseerd. Deze
kunnen alleen op de weerstandskassen i
rechten laten gelden. Deze kassen bevat
ten 800,000 francs; dagelijks wordeD aan
de stakers 2 francs uitgekeerd. Het groot
ste gedeelte der arbeiders is echter zonder
middelen van bestaan. Men heeft voor hen
collectes uitgeschreven, maar juist van deze
zyde dreigt gevaar. Hoewel op het oogenblik
rust heerscht is bij het levendige karakter
der Waalsche bevolking dagelyksch opstand
te verwachten.
De maatschappijen zyn onmiddellijk zeer
krachtig opgetreden. Zij hebben niet alleen
de onderhandelingen geweigerd maar tevens
openlijk medegedeeld, dat zij de stakende
arbeiders, wanneer zij weer aangenomen
worden, in elk opzicht als nieuwe arbeiders
zullen beschouwen en dat zij dus alle voor
rechten, als premies voor langdurigen dienst
tijd, enz. verliezen. De maatschappijen zijn
in hoofdzaak ook eigenaressen van de arbei
derswoningen.
Zy hebben de begunstigingen in de huur
prijzen onmiddellijk ingetrokken, zoodat
zich voor de stakers ook al spoedig de
woningnood doet gelden.
Ook in de kolengebieden van Charleioi
en Bergen zijn de mijnwerkers ontevreden.
De 9-urige werkdag wordt op een vooral
voor de nachtploegen onaangename wijze
doorgevoerd. De arbeiders beginnen daar
om 6 uur n.m. en komen's nachts halfvier
weer van hun werk. Dat is vooral voor
de vrouwen uiterst bezwaarlijk, want de
mannen moeten dan overdag slapen, het
heb. Op tweeden Pinksterdag wil de vrouw
van den dokter je op 'n partijtje noodigen;
nu je achttien jaar bent geworden, zit er
geen kwaad meer in."
Ocb, tante, laat my liever thuis blij
ven. Ik ken al de menschen toch niet, en
Neen, je gaat naar 't party tje, en daar
mee uit. "Waar jij je trots vandaan haalt
is my 'n raadselWilt je soms, dat de
menschen weer zullen zeggen, dat ik je
niets gun en je als 'n stiefkind behandel
Het meisje antwoordde niet. Zij schonk
tante nog een kopje koffie in en stond op om
heen te gaan. „De wasch niet zoo blauw
als den laatsten keer," riep Rika haar na.
Toen Onnutje weg was, haalde de oude
juffrouw een nog ongeopenden brief voor
den dag, terwijl zij diep adem haalde en
haar gezicht beurtelings rood en bleek werd.
Beneden stond mevrouw Roettger met
het dienstmeisje en een schoonmaakster
tapijten en stoelen uit te kloppen met 'n
geweld, alsof de stukken eraf moesten
vliegen. Julia's „goeden morgen mevrouw"
ging geheel verloren onder het oorverdoo-
vend geklop.
De tuin was slechts door een smal pad
gescheiden van den oever, die steil naar
beneden liep. Andersheim lag niet aan het
spoor, het was dé&r aan den Ryn nog even
idyllisch als zestig jaar geleden. Trappen
voerden naar de rivier en daar lag het oude
geen in de kleine huizen natuurlijk moeie-
lyk is en de huisvrouwen in haar werk
belemmert. De mijnwerkers willen om 4
uur n.m. beginnen.
De ministerieele crisis in Oostenryk is
na lang en moeilijk zoeken en onderhan
delen, eindelijk voorby een Reuter-telegram
maakt de namen der nieuwe ministers
wereldkundig. Zij is, zooals te verwachten
was, geëindigd met een derde kabinet-
Bienerthalleen in de namen zijner mede
ministers zijn eenige veranderingen geko
men. Deze veranderingen wekken echter
allerminst den indruk dat het verkregen
resultaat de crissis zelve rechtvaardigt.
Het nieuwe kabinet is een combinatie van
ambtenaren-ministers en eenige party-ver
tegenwoordigers zoodat ook nu van een
regeering met een krachtige parlementaire
meerderheid achter zich geen sprake is.
Slechts het Duitsche Nationale Verbond,
de Christelijk-Socialen en de Polen zyn
door de ministers Stürgh, Hochenburger,
Weiskirchder (de beide laatster Chr.-S.),
GlombiDski en Zaleski (beiden Polen) ver
tegenwoordigd. Zy hebben resp. de porte
feuilles van onderwys, justitie, handel
M§8S^ee^ei/^4Üfiifetef-presicten£ zon3ër
eigen departement blijft. Alle andere por
tefeuilles zijn in handen gelegd van amb
tenaren. Dat de „gematigde" Tsjech Marek
minister van Arbeid is geworden, zal op de
houding der Tsjechen ongetwijfeld weinig
invloed uitoefenen. Hy staat vry wel buiten
het politiek verband der party. En verder
is het zelfs zeer de vraag of de benoeming
van Stürgh de Duitschers allen tot willige
volgelingen zal maken, met name de Duit
sche vrijzinnige leden van het parlement.
Stürgh toch heeft reeds vroeger herhaal
delijk bewezen, dat hij den naam van
„liberaal" staatsman volkomen ten onrechte
nog draagt: als minister van Onderwijs
heeft by nog niet zoo lang geleden zooals
de Frankf. Ztg. het uitdrukt „op de meest
perfide wijze een clericale politiek gevoerd",
zoodat dit blad hem zelfs vrij wat gevaar
lijker dan een werkelijk clericaal acht.
Het best komen de Polen wegzij hebben
niet alleen den gehaten minister van finan
ciën Bilinski men weet om welke reden
by hen gehaat: om zijn tegenwerking der
Poolsche kanaalplannen in Gallicië uit
het kabinet verdreven, doch ook twee der
hunnen daarin opgenomen weten te krijgen.
Het gevolg hiervan zal waarschijnlijk zyn,
dat althans de Polen betrouwbaarder steun
voor de regeering wordeD, dan tot nu.
Doch het is duidelijk, dat zy alleen niet
in staat zullen bly ken de regeering te geven
wat deze zoo noodig heeft om werkelijken
arbeid te verrichten een flinke, betrouwbare
meerderheid.
En zoo blijft, ook na de oplossing der
crisis, voor Oostenryk de toekomst in parle
mentair opzicht al even droevig als daar
voor. Wellicht slaagt de regeering erin het
allerdringendste van haar arbeid af te doen
bootje vastgemeerd, overschaduwd door den
ouden noteboom.
Julia trok het bootje naar zich toe, sprong
erin, plaatste de zware mand met wasch-
goed naast zich en stond een oogenblik
met ledige handen over het breede, glins
terende watervlak naar de weiden van den
overkant te staren, waarover een rooskleu
rig getinte ochtendnevel hing. Hoe plechtig
stil was 't rondom, hoe dartel speelden de
zonnestralen over de golfjes, hoe frisoh was
de wind. „Als ik maar niet zoo alleen was,
fluisterde zy en toen schitterden ook in
haar donkere oogen twee zonnestraaltjes
twee sterretjes van blijde hoop Peinzend
knielde zij in het bootje neer en nam een
stuk waschgoed op, dat zy met losse hand
onachtzaam door het water slingerde.
Eensklaps schrikte zij op het was haar
hand ontgleeden en dreef snel stroomaf
waarts.
Lieve hemel 1" riep zij ontsteld uit.
„Het damasten tafelkleed met de ingewe
ven spreuken!"
Zy boog voorover en rekte haar arm zoo
ver mogelijk uit, doch bet hielp haar niet.
Toen sloeg zij met een stokje naar het
wegdrijvende kleedje, met hetzelfde ongun
stig gevolg natuurlijk. Daar stond zij nu en
met wyd geopende oogen zag zij naar een
ander bootje, dat stroomopwaarts na
derde en naar den man, die erin zat en
