tandel
1SDIJK.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BR- 3_8
ZUID-HOltANDSCHE IN ZIIÏÏWSCHE EILANDEN.
ten, zeldzaam
:sche Boek- en
SCHENK.
HOLLANDSCfT
IOUWCREDIET.
earriveerd bij
Sommelsdijk.
iliddclharnis.
dewijn „Speciaal".
Jz. Strijen.
je Goederen, enz.
Juffertje Onnut.
ONZE EILANDEN
voor de
NTOOE ALKMAAR.
ÖORDAM C II.
ENTSCHAPPEN:
ENKHUIZEN,
Westerstraat 6.
's-GRAVENHAGE,
Molenstraat 15.
ROTTERDAM,
LeuveKaven 107.
16.
mrg
•aat.
Pwee Millioen Gulden
geplaatst en volgestort
f 1.500.000.
bOTSCHAP verleent Ere
gelden in deposito, belast
n aan- en verkoop van
oupons, sluit beleeningen
ën en verricht verder alle
fcn tot het Kassiersvak
ito rente 3l/2°/o.
30 September 1910.
nieten f 5.170.636.721/#
- 1.393.652.20
- 217.853,92
[OREEST, J. F. MOENS,
ommissaris. Directeur.
nt voor Middelharnis en
DER KOOGH
IDRELtEABIVIS.
g willen vinden by kaal-
het ook zijn moge zooals
en weelderige haargroei
ires
straat 27, Rotterdam.
sn uit Uwe onmiddellijke
ioogste onderscheiding.
;ot 12 uur v.m.
nt voor Flakkee, den heer
kantoor voor Nederland
ippppiiiipipipip
lailiüsiüiliüidiiiiiii
Dit Blad verschijnt eiken Zaterdagmorgen.
Prijs per kwartaalf 0,50
Afzonderlijke nummers- 0,05
No. 6
Zaterdag 31 December 1910 18E Jaargang
Alle voor de Redactie en Administratie bestemde stukken en Advertentiën worden uiterlijk
Vrijdagmorgen ingewacht bij de Administratie te Middelharnis.
Prijs per adv irtentiên van 1—5 regels f 0,50
Iedere regel meer- 0,10
Groote letters naar plaatsruimte.
Bij het einde!
Nog enkele luttele uren en de uurwijzer
zal gekomen zijn op dat uiterste moment,
waarop 1910 zal vergaderd worden tot zijn
duizenden voorbijgangers, die eenmaal met
dezelfde vreugde werden begroet, als met
1911 bet geval zal zy'n. Ze leken zoolang,
de 8155 dagen, toen de sluier der toekomst
nog verborg, wat ze zouden brengen. Ze
lijken zoo kort, nu ze tot een oneindig klein
deel van het grijs verleden zijn geworden.
Het rusteloos voortgaand leven, dat in onzen
modernen tijd tot in de uithoeken van het
platteland tot steeds grooter haast noopt,
laat weinig tijd tot rust. Tot overdenking
van 't geen ons tot handelen noopte, tot
onderzoek van het waarom onzer hande
lingen, tot rustig zelfonderzoek kortom,
komen we zeldeD. We hebben er geen tijd
voor. Het opmaken der balans wordt uitge
steld. Zoo'n Oudejaarsavoud is zoo bij uit
stek geschikt om gericht te houden over ons
zeiven. Stond ons steeds voor oogen, wat
onze roeping is Was het „Excelsior," het
„Hooger" in edelen zin des woord, het richt
snoer onzer handelingen Vroegen wij by
ons handelen af, of on3 gedragen rekening
hield met de belangen van onzen mede-
mensch en niet alleen voortvloeide uit een
zelfzuchtig streven, dat het eigen „ik" boven
alles stellend, zich weinig bekommerde
om mogelijk nadeel, dat uit onze daden
kon voortvloeien
Geen onzer is louter op zichzelf aange
wezen. We zijn allen, hoog of laag geplaatst,
rijk of arm, radertjes hoe klein ook, dier
reusachtige maatschappelijke machine,
welke de productie regelt. We zyn allen,
onverschillig van welken rang of stand,
arbeiders in het groote maatschappelijke
leger.
Juist dat dwingt er toe, als 't waarlyk-
menschelyke in ons tot uiting komt, reke
ning te houden met andrer belangen. Ieder
onzer is gesteld als des broeders hoeder.
Zoo arm is er geen of hij kan zijn deel
geven van hulpvaardigheid en steun. De
rijke bedenkt, boe hij gesteld is als een rent
meester der goederen hem geschonken.
„Vrede op aarde," heeft het juist geklon
ken in de tempels van alle religie. Daar
zijn er honderden, ja, duizendmaal honder
den, die al te karig hun deel krijgen van
den grooten maatschappelijken disch. In te
schril, te schrijnend contrast steekt de
pracht der luxe woningen af bij de kluis
dergenen, die medewerkten om den rijke
zyjn weelde te verschaffen en zelf behoor
lijke woning en ligging missen.
Tegenover die tallooze bezitloozen heeft
onze samenleving verplichtingen te vervul
len, die ze tot beden slecht, zeer slecht na
kwam. Is nog niet steeds het „Oud en Arm"
het tieurig einde dat honderden wacht, als
hun arbeidskracht gegeven in noesten,
harden arbeid, is gesloopt door de jaren
Staat nog niet steeds de akker der sociale
hervormingen ledig en woest sinds Borge-
hst.
Frits Roettger stormde de trappen open
tante's kamer binnen, ondanks de waar
schuwingen zijner moeder, die hem gezegd
had, dat zijn tante nu .geen oogen meer
voor hem zou hebben. En mama had gelyk 1
Tante Rika zat bleek en sprakeloos op de
sofa en tegenover haar stond „oom dok
ter" met een brief in de hand. Frits hoorde
hem mompelen: „Ja, 'tis nunietanders
Vooreerst is er weinig aan te doen. Later
kan er misschien jaad geschaft worden."
Toen had hij Frits opgemerkt en den knaap
gewoon we^ de kamer uitgezet.
Gedwongen worden," ging de dokter
voort, „om ook nog het tweede kind tot
je te nemen, kunt ge natuurlijk niet. Mis
schien heeft Adami ergens bloedverwanten
achtergelaten, wier taak het is voor zijn
kinderen zorg te dragen."
Hij heeft in 't geheel geen familie
meer, dokter I
Nu, dan kan er misschien nog wel op
een andere manier een mouw aangepast
worden Maar laten wij nu eens zien,
wat mijn broer schrijft.
sius tien jaren geleden de eerste vrucht wist
te doen oogsten
Zie, wie krachtig medeleeft in den socialen
arbeid, voelt aan het einde van 1910 dat het
afgeloopen jaar niet met eere genoemd kan
worden als een tijdkring, waarin ten bate
van de economisch minderen iets groots
werd tot stand gebracht.
De vooruitzichten voor 1911 zijn in dit
opzicht niet gunstig.
De on-waarachtige heillooze exploitatie
van het christendom ten bate van zeker6
politieke combinatie heeft een meerderheid
van 59 gebracht. Voortgekomen uir een
leugenachtig beginsel is ze machteloos ge
bleken de groote vraagstukken van onzen
tijd op te lossen. Voelt niet ieder onzer, dat
1911 oneindig meer vraagt van onze werk
kracht dan we in 1910 gaven, om die tem
pering der maatschappelijke verschillen te
verkrijgen, die het doel moet zijn der vrij
zinnige staatkunde?
Oudejaarsavond wekt die gedachten bij
ieder, die vooraan staat in de gelederen van
het vrijzinnig leger.
De laatste avond des jaars is een bij uit
stek huiselijke. Wie eenigszins kan,brengt
hem door in den familiekring. De zeis van
deD grooten maaier zal in zoovele gezinnen
den levensdraad hebben afgesneden van
een dierbaar leven. Droef 8Chrynt daar de
herinnering aan gelukkiger dagen toen geen
ledige plaats een bitteren droppel in den
kelk mengde. Men beseft de waarde van een
kleinood eerst dan, wanneer men het ver
loren heeft. In die woorden schuilt waar
heid De eeuwige scheiding doet ons, dieper
dan we 't bij het leven bevroedden, gevoe
len, wat we verloren in hen, die henengin
gen. Hoe lief moedertje ons was; als de
kille aarde haar dekt, beseffen we meer dan
ooit, welk een schat van liefde ze voor ons
in zich droeg. Hoe teer we 'tpand bemin
den, dat het huwelyk ons deed geboren
worden, toch toovert ons de herinnering
als een heerlijke weelde voor oogen, wat
voor zijn ouders de kleine was, die sluimert
in het kleine graf, dat zyn laatste rustplaats
werd.
Die herinneringen, droef als ze zyn, zullen
op den Oudejaarsavond eenmaal opkomen,
by elk menschenkind. Wel hem, die aan
het einde van 1910 al de zijnen om zich
heen ziet vergaderd in den huiselyken kring.
By dat voorrecht zinken alle andere tegen
spoeden in het niet. Ramp en tegenspoed
kunnen ons deel geweest zyn in 't afgeloopen
jaar, als de Oudejaarsavond allen om den
disch jvereenigt, slaat de balans over 1910
door naar de goede zyde.
De koning is dood. Leve de Koning Zoo
gaat het by het einde des jaars. Nauw is
de herinnering aan de dagen, die gingen
verdwenen, of we treden den nieuwen
jaarkring in met een zegenbéé van ge
luk en voorspoed voor ouszelven en onze
naasten. Hoe groot onze tekortkomingen
geweest mogen zyn, hoe weinig tot wer-
De dokter begon te lezen
Midden in het akelige, kale atelier
stond de lijkbaar van de jonge weduwe,
die, zooals men my zeide, by de verpleging
wan den teringlijder zelve was aangestoken
en in ongelooflijk korten tyd aan dezelfde
vreeselyke ziekte bezweek. Naast de kist
zat een oude, half wezeulooze vrouw, die
de hevigste klaagliederen aanhief en daarby
onophoudelijk wees naar een hoek van de
kamer, waar een klein meisje zat neerge-
doken, een mager stumpertje met groote
oogen. Het knaapje wilde de oude vrouw
wel behouden, als ik die daar wilde
nemen."
Ik verklaarde, dat ik beiden wilde
medenemen. Ik beken, dat ik zeer eigen
dunkelijk en lichtvaardig ben opgetreden,
maar myn hart kromp ineen by het zien
van dat schepseltje, dat om schelden en
slaan niets meer scheen te geven. Zoo'n arm
ding mocht ik niet van jammer en gebrek
laten omkomen. Ware ikzelf een ander
mensch, waarde broeder, dan hield ik het
meisje by mij, maar nu
Doe ik het," viel Rika den voorlezer
vastberaden in de rede. „Niet dat ik met
blijdschap tot dien stap overga maar het
moet."
Toen een half uur later het dienstmeisje
van mevrouw Roettger haar meesteres
vertelde, dat juffrouw Rika twee bedjes in
kelykheid werd van de zegenwenschen,
die ons bij de entree van 1910 werden toe
gebracht, we gaan 1911 in met het ernstig
voornemen het „Excelsior" te schryven in
onze vaan, met de hoop, die ons bleef uit
de doos van Pandora, dat de in nevelen
verbolgen toekomst ons gelukkige dagen
zal brengen.
Den lezer heilBrenge 1911 hem alle
goede dingen, die redactie en uitgever van
„Onze Eilanden" hem van harte toewen-
schen. Zy de komende jaarkring hem in
alle opzichten een voorspoedig jaar. Moge
hij aan het einde gekomen, de balans verre
zien doorslaan naar de schaal, die het goede
bevat, wat 1911 hem bracht. Veel heil en
zegenDie traditioneels wensch omvatte
alles, wat ieder als 't goede voor zich ver
wacht van de 365 dagen, die 1911 brengen
zal 1
Buitenlaudsch Overzicht.
In Saksen is onlangs een conferentie
gehouden, ten einde in opdracht der regee
ring over maatregelen ter opheffing van de
vleeschduurte te beraadslagen, naar aanlei
ding waarvan de Algem. Ztg. in Chemnitz
een omvangrijke verhandeling publiceerd.
Daarin wordt op grond van statistisch
matriaal aangetoond, dat, uitgaande van
de wetenschappelijk vasgesteld minimum
behoefte aan vleesch, ondanks de zeer lof
waardige aanzienlijke stijging van de vee-
teeld in Duitschland, jaarlijks toch meer
dan 500 millioen kilogram vleesch te kort
komen.
Aan de hand van het huishoudboek
eener familie met f 2220 jaarlyksche inko
men toont het blad, dat tengevolge der hooge
vleeschprijzen zelfs tot in deze kringen een
te geringe voeding bestaat en dat in het
genoemde geval by een gezinssterkte van
vijf personen 23,9 kilogram vleesch per
hoofd te weinig genultigd worden wanneer
men zich aan de wetenschappelijke vast
gestelde ininimum-hoeveelheid van 57A/2
kilogram hout.
Om nu eenerzyds de inheemsche veeteelt
te beschermen, anderzijds echter ook een
voortdurende onder-voeding van het volk
tegen te gaan, doet het blad het volgende
voorstel
Het verbod betreffende invoer van levend
vee wordt in stand gehouden, daarvoor
echter een onder staatstoezicht staande
centrale plaats voor den invoer van bevroren
vleesch gevormd.
Ten einde de bezwaren, die' tot nog toe
aan zulk een invoer in den weg stonden,
op te heffen, moeten in de betreffende
buitenlandsche havenplaatsen beëedigde
Duitsche veeartsen worden aangesteld, die
aan de Duitsche consulaten aldaar onder
geschikt zyn en een deskundig onderzoek
van het vee voor het slachten precies op
dezelfde wijze moeten instellen, als dit in
Duitsche slachthuizen geschiedt. Verder
plaats van een inrichtte, barstte de weduwe
in een spottenden schaterlach uit.
Het schijnt, dat myn malle zuster hier
een toevluchtsoord voor verwaarloosde kin
deren wil oprichten Als vader en moeder
het wisten, keerden ze zich in hun graf
om... Ja, 'n oude-jongejuffrouw in huis is
toch maar 'n lastpost!
Aschwoensdag 'n vervelende dagde
oudere menschen nog niet uitgeslapen en
de kiDderen met buikpijn daarbij een
gure noordoostenwind.
Mevrouw Roettger had de groote wasch.
Wat ging haar die onzin van boven aan
De warme vochtige lucht van de waschkuip
vermengde zich met den geur van de versch
gebakken taart, die van de nieuw ingerichte
keuken boven tot haar drong. Want Mina
had verklaard, dat het maar beter was, als
voortaan iedere familie voor haar eigen
„potje" zorgde. Zy had als lijfspreuk geko
zen „Wie my niet aan staat, moet mij
van 't lyf blijven-" Oprecht waszy,dat was
waar, doch zy uitte die oprechtheid op een
wyze, die aan grofheid grensde en anderen
pijnlyk aandeed. „Jy naar beneden, in de
kamer," beval zij haar zoon, „en je verroert
geen vin. verroert geen vin, versta je, als
die vreemde snoeshanen hier komen."
Frits trok een leelyk gezicht, want hij
had al moeten bedanken by tante te ont
moeten zy het vleesch der onderzochte
dieren van een stempel voorzien.
De hoeveelheid, die ingevoerd wordt, zal
in verband met de schommelingen van het
slachtcijver in Duitschland van tyd tot tijd
nader bepaald worden. Met den invoer van
het thans nog ontbrekende quantum van
500 millioen kilogram vleesch zou slechts
de minimum-behoefbe der bevolking gedekt
worden, die ook in de Kölln. Ztg. van des
kundige zijde per hoofd werd vastgesteld.
Zou men een vleeschverbruik in Duitsch
land mogelijk wenschen te maken, zooals
bv. Engeland dat op benijdenswaardige
wijze vertoont, dan zouden voor het
Duitsche volk 1500 millioen kilogram
vleesch te kort komen. Het vleeschverbruik
in de Vereenigde Staten is nog een derde
meer dan dat in Engeland, terwijl Australië
zelfs dubbel zooveel noodig heeft!
De groote lynen van het grondwetsont
werp, dat de voorloopige Portugeesche
regeering aan de Nationale Vergadering
die tegen het einde van Maart door de
natie zal worden gekozen denkt voor
te leggen, zyn thans bekend.
De republiek zal, volgens dit ontwerp,
een parlementair karakter dragen, d. w.z.
dat men het evenwicht tusschen de wet
gevende en uitvoerende macht wenscht te
bewaren. De president wordt door het parle
ment voor vijf jaar gekozen, met de ver
plichting de ministers te benoemen volgens
de door de parlementaire meerderheid ge
geven aanwijzingen.
Het plan om den president een grootere
machtsbevoegdheid te verleenen, schijnt
opgegeven te zyn. Men had er te Lissabon
nl. eerst over gedacht, een stelsel in te
voeren, dat meer geleek op dat van de
Zuid-Amerikaansche republiekenmet direc
te verkiezing van den president door de
natiede door hem naar zijn wil benoemde
ministers zouden slechts staatssecretarissen
zyn, terwijl de verantwoordelijkheid in alle
politieke actie hoofdzakelijk bij het hoofd
van den staat berusten zou.
Het ontwerp bevat verder de bepaling,
dat het parlement slechts uit één Kamer
zal bestaan, die voor drie jaar gekozen
wordt, waarby het algemeen stemrecht in
toepassing zal worden gebracht.
De ministers van oorlog, van financiën
en van marine, alsmede van openbare wer
ken worden door de voorloopige regeering
als buiten de politiek staande beschouwd
en zullen daarom gedurende een te bepalen
tijdperk onafzetbaar zyn. Daardoor wil men
een werkelijke continuiteit aan den arbeid
dezer ministerieele departementen verzeke
ren, onafhankelijk van de politieke beroe
ringen en het lot van het Kabinet, waarvan
genoemde ministers deel uitmaken.
Briand heeft verleden week zyn stakings
wetten by de Kamer ingediend.
Staking van spoormannen wordt niet
strafbaar gesteld, het desbetreffende ontwerp
is zelfs uiterst mild ten opzichte van de
bijtenmaar hy was gewoon te gehoor
zamen. Hij stelde zich dus tevreden met zyn
neus tegen het vensteiruit te drukken en
met gespannen aandacht naar de huisdeur
te kijken.
Ook boven zat iemand voor het raam.
Het was een gezellige kamer, niet te
grootin het midden stond een ronde tafel,
onder een hanglampaan den wand een
boekenrekje, een paar landkaarten en eenige
fraaie platen achter lijst; op de tafel lag
een ware schat van geschenken, speelgoed
en boeken. Dat was de kamer voor Frederik
Adami bestemd en op 't eerste gezicht ont
waarde men reeds, dat een liefdevolle hand
hier haar invloed had doen gelden.
Rika's hart klopte sneller, toen daarbui
ten de bel werd overgehaald. De oude Dora,
die al by haar ouders had gediend, tijdens
de liefdesgeschiedenis van Rika en die, nu
reeds lang weduwe, op verzoek van de
oude jongejuffrouw de post van huishoud
ster had aanvaard, liep zoo gauw als zy
kon de trappen af, terwijl haar meesteres,
als aan den grond genageld boven het
raam bleef staan en niets anders zag dan
een blonden knaap, die aan de hand van
den dokter op de voorplaats verscheen.
Haar knieën knikten. Met moeite sleepte
zij zich naar het portaal.
Mijn jongen," fluisterde zy diep bewo
gen. Myn lieve, arme jongen, wees hartelijk
staking zelve. Het eenige wat hieromtrent
voorzien en geregeld wordt, is de weigering
van den spoorwegarbeider, om door te
werken onder de voorwaarden, die by
scheidsrechterlijke uitspraak vastgesteld
zijn. Voor dat sterke geval wordt alleen nog
maar bepaald dat dan de maatschappij den
staker zonder de anders vereischte formali
teiten vervangen kan.
De Temps is zeer boos over deze mild
heid. Het Journal des Débats schijnt tevre
den, maar heeft het betreffend artikel moge
lijk verkeerd begrepen. Tegenover deze
mildheid ten opzichte van stakers in het
algemeen, vindt men in niet bepaald helder
geredigeerde artikelen vrij strenge straffen
tegen leiders van stakingen en van vereeni-
gingen, wanneer die vereenigingen staking
uitlokken, voorbereiden of organiseeren.
Bij het voorgesteld verzoenings- en arbi
tragesysteem is vooral de Engelsche „agree
ment" van 1907 nagevolgd. Het essentieele
verschil is echter, dat de Engelsche regeling
een vrije, tijdelijke contractregeling tusschen
de twee partijen is en het Fransche ont
werp iets dergelijks buiten en boven partijen
in de wet vast wil leggen.
M6n denkt niet dat de ontwerpen voor
Maart 1911 in behandeling kunnen komen.
Nu de verkiezingen ten gunste van de
liberale regeering uitspraak hebben gedaan,
gaan er in de pers der oppositie meer en
meer stemmen op, die er op aandringen
dat het Hoogerhuis zich nu bij deze beslis
sing zal neerleggen, zooals het dit ook deed
ten aanzien van de begrooting van 1909.
De Morning Post byv. zet den toestand
nog eens scherp uiteen, en dringt er op aan,
dat men het niet zoover zal laten komen,
dat de koning geplaatst zal worden voor de
noodzakelijkheid, om vijfhonderd liberale
peers te benoemen. Vooral, omdat de regee
ring, naar dit blad meent, sterker op con-
stitutioeel standpunt staat, dan het geval was
met de begrooting, toen het Hoogerhuis zich
toch ook by de beslissing van het kiezers
korps heeft nedergelegd.
De Temps wijdt een hoofdartikel aan de
beweging, die op het oogenblik in China
gaande is ten gunste van de invoering van
het constitutioneele stelsel.
De mogelijkheid is niet buitengesloten,
zegt het Fransche blad, dat de beweging op
niets uitloopt; maar wat dan blijven zyn
de verschijnselen en die zyn merkwaardig.
Het volk kan de provinc. vergaderingen niet
meer vergeten, die door haarindrukwekkend
gezag gouverneurs en mandarijnen het zwij
gen hebben opgelegd, noch den raadgeven-
den senaat, die op voet van gelijkheid met
de regeering onderhandelde. Als er gevaar
dreigt, of er is hongersnood, zal het Chi-
neesche volk als vanzelfs weer denken aan
een verandering van regeeringsstelsel. Daar
om is het niet waarschijnlijk dat de be
weging van thans gesmoord wordt, ja, het
tegendeel zal waar zijn want te voorzien
is dat de Chineesche hervormers, die reeds
welkomEn zij trok het slanke lichaam
van den knaap naar zich toe, drukte haar
lippen op het blonde hoofd en uit haar
oogen drupten heldere tranen op het krul
lend haar, hetzelfde haar van zyn vader.
Frederik heet je, net als je vader
En wou je graag bij my komen Ik
wil je liefhebben, Frederik Je begrijpt
me toch wel, je verstaat immers Duitsch
Een weinig verlegen maakte hij zich uit
de armen dier vreemde vrouw los. „Jawel,
maar Italiaansch is mooier
„Oskar!" riep de dokter naar beneden.
„Kom je nog niet?"
Al een paar minuten klonk van het por
taal een mannenstem, die op overredenden
toon iets zeide. „Zekerriep dezelfde stem
nu uit. „Dat kleine rakkertje is hierop de
trede gaan zitten en verdraait het verder
te gaan. Maar wacht, ik zal het stijfkopje
dragen I"
Nu klonk de kreet van een verschrikt kind
en daarop verscheen een man met breed-
geranden hoed, die een wonderlijk klein
schepseltje in de armen droeg. Als een ba
kerkindje lag het daar, het hoofd achter
over, de oogen half gesloten, een smarte-
lyken, eenigszins kwaadaardigeu trek om
den mond en met gebalde vuistjes.
Waar moet de plechtige voorstelling
van de jongejuffrouw plaats vinden vroeg
hy, die niemand anders was dan de beeld-
